Fierabend
De Dak de dampt dor ünnen uppe Wisch,
grad as sonn heet un vull Grüttschöttel deit,
de uppen Disch de Lüdkœksch drägen ded
to Nachtkost för de Knechts un Dirns un all,
wat süs een Recht noch anne Lüdstuw hett.
De Sünn geiht nu to Rüst kort achter'n Wold,
hängt hell un blank dor, as'n güllen Appel
an sonn Kinnjesbom deit, wenn Klingklas kümmt,
ut düster Kamer in de hellicht Dönsk
de Gören röppt to'n blanken Dannenbom
mit Fibel, Klapperknarr un Honnigkoken,
Kuckuck, Nœtknacker, Popp un Hampeljochen.
Sonn Fierabend is sonn Ort Kinnjes,
för wen em recht nimmt; un wenn all die Stirn
dor baben rutkam' een bi een un blänkern,
denn is dat grad so as sonn Dannenbom
[325]mit Gold un Sülwer, Waßstock, güllen Appels
un Päpernœt ok, denn de Rauh smeckt söt
nah jede Lust un Arbeit, un de Slap –
sonn wissen Slap, de nicks vun Dröm afweet,
in den keen Moord een'n ritt un keen Vergahn,
dat di toglik in't Hart un in din'n Kopp stött –
de is nah'n sweren Dag de schönste Gaw.
Dat ward all schummern ünnen in de Grund;
de hellgrön Dreesch lett sick heel brun all an,
un vun de Rägel nah dat Dörp hen liggt
de Fotstig dwas dor œwer weg, grad as
sonn lang gäl Faden vun utrappelt Wull.
De Käuh sünd afmelkt all all un ligg' still
dor in de Rägel nu un achterkäun;
man de oll swartbunt Bull steiht noch un schüert
sick an de Rickpost, wu de Bröms' em stäken,
un brümmt, as wir em süs noch wat nich mit,
as würr upstäds em väl to knapp dat Foder
för sœb'n un sœbentig Höwt angelsch Veh,
as wir dat in sonn echt oll holsteensch Koppel
doch soans gor un gor to väl mal bäter. –
De Dirns de gahn hier dicht all vör dat Dörp
den Fotstig dal mit ehr vull Melkendracht;
de blanken Emmers un witt Schörten schin'n
hell mank de kröppten Widen dörch, un hür!
Nu hür eens, wu dat lustig snackt un snatert!
De dor so lacht sick, is de dick Karlin,
de dor sonn Prat hett, de is Preesters Wendelk,
de hett an'n Kopp sonn grot Mul, wenn de spreckt,
denn hürt 'ne oll dow Fru up'n Vittel Wägs dat.
Dat is, as tröck sick nu dat Dörp vuneen,
as ob de Timmers all nu grötter würrn.
De Schatten krüppt nu, dick un lang un swart,
dwas œwer'n Damm hen, wu de Katens stahn;
man baben is de Lucht so rein un klor.
[326]Süh! dor lücht't all'n Stirn un blitzt, as Licht
to Nachttit blänkert dörch 'ne Lukenritz.
De Sünn de is nu furt. Een hellicht Strip
liggt œwer'n Wold noch, grad as gleuend Isen,
dat vör den Hamer uppen Amboß kümmt –
dor uppen Turn de Hahn schint noch dorvun.
Still steiht Hans Adebor dor up sin Nest;
sin een Been tröck he up, sin'n Kopp hett he
deep achterœwer leggt, sin'n Snabel höllt
he nah de Wind, as hadd he för de Nacht
sick prat all makt. De Lünken dor in'n Bom
de krœkeln sick un zaustern sick nich mihr
üm'n besten Platz dor baben ünner't Lof,
mak' sonn Randal nich mihr, as weck Lüd don,
wenn s' nah ehr Recht schrin un grot Ünrecht heww'.
De heww' sick nu verdragen un sünd still
un heww' ehr Köpp all ünner ehr lütt Flünken.
Un dat is got, denn süs kem sacht de Katt,
de in de apen Stalldör sitt un spinnt,
woll as Landrüder odder Amtsverwalter
noch mit ehr scharp un duwwelt Kniptang mank se
un halt ehr Bruchgeld af sick un ehr Spottel. –
All dat wat Vagel heet, dat söcht sin Rauh,
man dörch de Drift hen schütt de Flädermus
so flink, as wull de Swœlk se nah dat don,
as wenn se sülst sonn Ort vun Nachtswœlk wir.
Se hett dat Reich nu baben noch för sick,
denn dat's noch nich de Ul ehr eegen Tit,
dat wohrt noch'n bäten, ihr de ruter kümmt
ut ehr Rüstlock dor baben ünner'n Turn
bi'n Klockenstohl, wu de grot Bädklock hängt.
Dörpin rid' nu de Hœckers poorwis all;
de Pir ehr Isen klœtern uppen Damm,
un hen un wedder funkt dat vun de Höw ehr,
wu uppen scharpen Steen dat Isen anslög.
So langsam kam se ran un Schritt för Schritt,
[327]een hürt dat glik ehr an, wu möd se sünd,
wu nödig ehr nu deit ehr Stall un Rüm,
Heu in ehr Röp un Hawer in ehr Krüww
un för ehr schunnen Knaken Rauh un Streu.
Vörhœker ritt vörup, fläut't vör sick hen
un denkt, wenn wi üns morrn man orig rögen
un de Inspekter noch twee Hakens tostellt,
denn helpt sick orig dat vör morrn Nacht noch;
denn is de Dreesch bet an de Wold sacht wennt;
wenn de oll Lehm man nich so stif dor wir! –
Dat is 'ne Schinnerie för Minsch un Veh.
Sin Been de bummeln lang dal an sin'n Voß,
un de oll Voß de höllt sin'n Kopp vördal,
as ob he sick besinnen künn un ded,
as hadd he bäter Dag' vor dissen sehn,
de schönen Dag' noch vun den Junker her,
wu Trens' un Stang em noch de Junker red,
wu't œwer Rick un Graben vörwartsch güng
dwas œwer'n Dreesch mit Prinz un oll Dian'
un mit Kunteß, de dree flink Windhunn', noch,
bet de oll Has' sin letzte Pust hergew,
as se dat drüdd Mal vör dat Holt em rœmelt
un Prinz tosprüng, tobet un up em nehm.
Oll Prinz de drög'n sülwern Halsband dunn,
dat hadd dat gnedig Frölen üm em bunnen –
an de hadd Prinz sick ümmer leidig andan –
un dor ded he so stur un vörnähm mit,
grad so as de dull Junker mit sin Wapen.
Man Prinzen güng dat nahst noch gor to slicht;
keen Hund is näg'n Johr dull, de nich eens anlöppt.
Hensläken wir he nah den Bur'n sin Hörd
un hadd dor sößteihn Schap toschann'n bäten.
Dat wir dat irst Mal nich, wat sonn Ort Stückschen
up eegen Hand vör Däu un Dag' he utricht't.
Dunn kern streng Order vun den ollen Herrn,
de läw dunn noch, un de, de ded'n Insehn –
dat hadd to glupsch doch stött em an sin'n Büdel.
[328]Dunn künn nich Junker em, nich Frölen redden,
dunn kreg de Jäger Prinzen an'n Strick
un bünn em af sin blank oll sülwern Halsband
un nehm em mit sick nah dat Margellock
un schöt ahn eenzigst Gnad em vör den Brägen.
Je ja, de Voß besinnt sick dor noch up,
de weet dat all noch, as ob't gistern wir.
Dat's lang all her, dat's gor to lang all her,
dor's nu all sacht 'n halw Stieg Johr up hengahn,
dat wir'n för em, den Voß, ok bäter Tiden.
Dunn kreg he up de Schau to Güstrow noch
as beste Halfblotritslag de irst Premi;
dunn güll de Voß sin hunnert Pistolett,
un weck säd'n, he wir mihr wirt ünner Bröder;
dunn seg Boddien sick dor em noch up an
un hadd up't Hoor em köfft för Friedrich Franzen.
In'n Ritstall hadd sin Rüm he dunn för sick,
sin eegen isern Röp un steenern Krüww;
sin Hawer de was schier un swer, de Halter
vun blank witt Ledder un 'ne wawen Staatsdäk
hadd he, de reckt em œwer Kopp un Uhren;
dat dick leg Enn kem œwerst achterher.
De Junker de hadd em dat Spatt anräden
bi'n achtteihnfötschen Graben, den he nehm,
nich eenmal nehm, nee, sößmal achter'nanner,
as he sick vör de Leutnants wull wat wisen,
teihn Duwwelluidur güll noch de Wedd.
Dunn slögen s' em in Lehm den kranken Hof
un reben em un stellten em in Water;
nahst kem mit gleundig Bolten de Pirdokter
un brennt dat Spatt, man œwerst dat hülp all nich.
Dunn tröcken ut den Ritstall se den Voß
un deden in dat tweetbest Spann em rinner.
Vör Hak un Äg, Meßwag un uppe Reis'
geiht nu bi sträken Mat Johr in Johr ut dat,
un wenn dat Wäder wesselt, lahmt de Voß.
[329]De Voß de kennt den Junker noch recht got;
de is nu gnedig Herr. Dor sitt he jo
in'n Rullstohl un in Däken vör sin Dör.
Hür! wu he schellt un schimpt un dunnerwädert
un flucht, bet in den bittern Dod verdreetlich –
un Gott's Wurt kann doch man alleen em helpen.
De Kopp is hoch all ute Hoor em wussen,
so pollsur un pofistig süht he ut,
grad as sonn spakig un rotolmig Dann',
an de de Miren rup un rünner krupen.
De Junker hett ok Gall un Spatt un Schibel,
un wenn he geiht, stütt't he sick up sin'n Krückstock
un smitt linksid un rechtsid sin oll Been,
as de Urhingst deit mit'n Hahnentritt.
He hett sin Leed alleen sick all anrögt;
keen graw oll heeden Schört was vör em säker,
dags was he Oß un – na, wu Gott hett straft,
wen wull dor grot wat seggn noch un richten!