[399] Aus dem Nachlass

(1854)


De Knakenhauermeister Timm
de was sau klok grad as 'ne Imm,
sau klok, Fläuh künn he hosten hür'n.
He säd, he hadd man sullt studiern,
he hadd dat tum Senator bröcht
un tum Professor von dat Recht.
He kennt dat allens von de Akten,
von de Komtehts un de Kuntrakten,
Konkurs un Testaments un Pakten,
von de Replik un de Duplik,
dat seg he dörch, dat wüßt he glik.
Ja ja, Herr Timm was gor tau klok,
un in den Utschott set he ok,
un all de Utschottbörgers säden:
»Je Timm, den lat ji man tofräden!
Fustdick hett de't achter sin Uhren,
de weet Bescheed, un em to buren,
kann eener noch so früh upstahn,
Timm ward em doch een Knippschen slahn.«

Moder singt

(1855)


Slap, Kinning, slap!
Dor buten Wisch un Brok un Bäk
de liggen ok warm ünner Bedd un Däk
un Büren blank un witt,
bet dat de lütte Lewark kümmt
un Kiwits schriet un Immen sümmt
un bet de Fleeder schütt.
Slap, Kinning, slap!
Dat's ganz gewiß, dat, wenn du slöppst,
[400]
in'n Drom du luter Engels dröppst,
de mit di spält un lacht,
de Appels di un Plummen bringt
un Läuschens weet, di vör wat singt
de heele, leewe Nacht.
Slap, Kinning, slap!
De söten Dröm verfleegen flink,
du armes, lüttes Minschending,
wur bald sünd de vörbi!
Denn singt di Möding nicks mihr vör
un weegt di in, du sötes Jör,
un sitt un wakt bi di.
Slap, Kinning, slap!
Denn fleegt de Engels all to Hus
un kamt nich mihr mit Blomenstruß,
mit Läuschen un Gesang.
All fleegen furt se bet up een,
de blifft, de lett di nich alleen
din ganzes Laben lang.
Slap, Kinning, slap!
Ja, de hölt ut un blifft di tru,
bet dat an't Starben geihst eens du.
Man deist, wat got em dücht –
wat he di rad't, is jümmer recht,
glöw du man, wat din Möding seggt.
de nicks nich vör di lüggt.
Slap, Kinning, slap!
Denn höd di jo, dat is min Irnst,
dat du em nie un nie vertürnst,
em jo to Willen büst,
dat he di ok nich noch verlett,
as he all väl verlaten hett,
de dan ehr eegen Lüst.

[401] Adebor

(1855)


Wat hest dor verloren
hier achter in'n Goren?
Dat is all so lat.
De Mand de makt äben
dor ünnen an'n Häben
för de Nacht all sick prat.
Dat is jo glik nägen.
To Wim is stägen
lang Hahn all un Hohn.
Wat snückerst, wat slickst du?
Wat lurst un wat kickst du?
Wat hest hier to don?
Du peddst jo so sacht up,
as wirst man bedacht up
gefährliche Knäp;
as künn't di verdreeten,
kreg wen dat to weeten
un di dorbi dröp.
Lurst blot vör de Dör uns,
wenn wedder een Jör uns
de leew' Gott todacht?
Süh, denn lat di raden
un nimm di vör Schaden,
versteihst du, in acht!
Ob Swester ob Broder
du bringst, bittst de Moder
mi wedder in't Been,
denn brukst nich to sorgen,
denn smit ick di morgen
an'n Kopp mit'n Steen.

[402] Hinzefœhling

(1855)


Hurrischen Hinzefœhling,
wat büst du schier un glatt!
Dor waßt woll schönen Klewer
hier in de Koppel, wat?
Hurrischen Hinzefœhling,
wur dull sleihst achter ut,
wat büst so krœnsch un wählig!
Du dröppst noch gor min Snut.
Hurrischen Hinzefœhling,
du springst so dull un blind
jo œwer Schleet un Graben furt
so lichting as de Wind.
Hurrischen Hinzefœhling,
man sacht, wu bald, wu bald,
süh, denn kümmt Harwst un Winter,
süh, denn warst up du stallt.
Denn kamt se mit de Ägen,
denn kamens mit den Plog,
mit Pitsch un Tom un Sälen,
denn warst du fram genog.
Denn mößt du düchtig slawen,
denn gifft'n sträken Fatt,
denn kamen Gall un Schiebel,
denn kamen Kropp un Spatt.

Hans Jochen, du min Hartblatt

(1855)


Hans Jochen, du min Hartblatt,
as ick tauirst di sehn,
wur krus un swart was dunn din Hoor!
Wur stramm stünnst up de Been!
[403]
Denn ward nu all din Poll
as Sünn so witt all ganz,
un doch segg ick Gotts Lohn för di,
o du min Hartblatt Hans.
Hans Jochen, du min Hartblatt,
wi stegen flink tosam'
bargup, un väle swore Dag
sünd œwer beid uns kam'.
Unnod gah wi dal doch,
oll Mann un olle Fru,
bet in de Ir' wi slap tosam',
o du min Hartblatt, du.

Kinnjes

(1855)


»Wat schenkst du mi tum Kinnjes, Kathrin,
wat schenkst du mi tum Kinnjes?«
»Brun Päpernœt un 'ne Buddel Win,
'ne Mettwust un'n Pund Kes'.«
»Wat sall ick mit Spis, wat sall ick mit Drank,
mit Sur un Söt, Kathrin,
un Speck un Brot? De maken krank,
un dun man makt de Win.«
»Denn schenk'ck di'n Kittel von blages Dok,
mit blanke sülwern Knöp,
un 'ne rode West un 'ne swarte Brok.
Nu weet ick, wat ick di köp!«
»Wat do'ck mit all den blanken Staat?
To väl is't, rein to väl.
Min Kittels sünd beid noch stif in de Naht,
sünd beid noch got un heel.«
[404]
»Un sünd din Kittels beid noch got,
denn weet ick woll, wat ick do;
denn schenk'ck di min Fahlen samt de Stot,
min Swin, min Kalf un de Koh.«
»Beholl du din Fahlen, beholl du din Kalf,
din Kauh, din Stot un din Swin.
Dat is nich heel un dat is nich half,
ick heww jo keen'n Stall, Kathrin.«
»Denn schenk ick min Hus un Schün un Stall,
min Wischen un Acker di,
un wat dor an bimmelt un bammelt,
de ganze Bödneri.«
»Wat süll ick mit din Bödnerstär,
wat süll'ck dor woll mit don?
Dor wir jo denn doch keen Fru in ehr,
denn fählt ehr jo doch de Kron.«
»Denn weet ick nich, wat ick di schenken kann.«
»Wat wust dat nich weeten, Kathrin?
Schenk tum Kinnjes di sülm mi man
un beholl du all, wat din!«

Bruchstück

(1855)


Is gasch din Jop un Tinn din Knop
un din Schört ok man von Linn',
doch so stur sühst du as 'ne Eddelfru,
de stiggt nah den Kutschwag rin.
Un kickst du nah mi un lachst di dorbi,
denn hest dat an mi dan.
Süh, denn, je süh, denn mücht'ck furtstens hen
mit di nah'n Preester gahn.

[405] Olljohrsabend

(1855)


Bald is de Wiser nu, de grot,
up twölw all wedder hen,
un is he't, is dat Olljohr dot,
jung ward dat Nijohr denn.
Een Johr is kort, een Johr is lang.
För weck Lüd, je, dor löppt't,
för anner hinkt dat lahm un krank:
dat's grad, as een dat dröppt.
Mi löp dat vun de Finger furt
as vun de Spol dat Gorn.
Wenn een'n to lang de Stunn nich durt,
kann lang dat Johr noch wohrn.
Unnod, ick weet noch, tröck ick to
in'n Deenst verlägen Gall'n.
Ick güng von min oll Moder so;
wu künn't mi ok gefall'n?
Sonn arm Dirn, de keen'n Vader hett
un narens nich hen sünst weet,
ach, wu ward dor nich rüm mit stött,
wenn to frömm Lüd se möt!
Ick weet, mi stünn in't Og 'ne Tran,
as in dit Hus ick tred
toirst, un müßt'ck morrn wedder gahn,
ob'ck't nich mit Tranen ded?
Man doch, wen weet, wat vör een'n liggt,
wer hett vörut dat kennt,
wu got dat mit een'n ward, wu slicht –
ihr sonn Johr geiht to Enn!
[406]
Se seggt, wen mit sin eegen Teh'n
sin'n Schoh koppœwer smitt
Slag twölw tonacht, de kann dat sehn,
wu lang dat Hus em litt.
Un wenn de Schoh wist ut de Dör'n,
rut möt se noch dat Johr;
un wenn de Hacken liggt nah vörn,
blifft se för't irst noch dor.
Se seggt, wen an de Teeken glöwt,
ok richtig Antwurt kriggt.
Een niglig Frag is sacht verlöwt,
wenn't hinnerher ok drüggt.
Nu seggt de Wiser an – nu still!
Flink af de linke Schoh!
Nu sleiht de Klock, na, as Gott will –
een – twee –! Nu smit ick to!
Nu kik! Wat is mi dat? Nu bün
so klok ick, as ick was!
He wist nich rut, he wist nich rin,
min Schoh liggt jo fördwas.
Dat kümmt doch, as dat kamen schall,
kümmt glatt dat, kümmt dat krus –
Gotts Lohn un Sägen œwerall
in Dönsk un Kamer, Schün un Stall
för di, oll Schultenhus!

Afleggt Stäwel

(1855)


Un snackst du ok
noch eens sau klok
un snackst du kolt un heet,
du döggst dor jo
[407]
man doch nich to
un makst mi doch nicks weet.
Dat's ganz gewiß,
dat dor an wat is,
dat's richtig mit juch twee.
Dat's apenbor
as Hasenspor
up frischen, weeken Snee,
dat du mit ehr
bi de Schünendör
in Schummern oft all stahn,
dat ji tohop
tau Danz un Kop
an'n Kopslagmandag gahn.
Dat se von di
dat blanke, ni
Gesangbauk Pingsten kreg
leeg du man, Hans, 't,
wenn du dat kannst,
dat leeg man, Broder, leeg!
Man wua hett s' woll
de afleggt oll
Poor Kirlssmerstäwel her,
de se drägen deit,
wenn se Meß upsleiht?
Na, Hans, wer gew de ehr?
De kenn'ck as min.
Süh, dat sünd din.
Un weest du woll worüm?
Süh, de een Hack, Hans,
is scheef all ganz
un vorn dei Snuten krümm.
[408]
Von all de Knechts
geiht keen een rechts
den linken Stäwel scheef,
hett keen een, keen,
sonn Sugeltehn,
tauspitzt di as 'ne Röw!

Bruchstück

(1855)


He hett mi dat andan;
dat kem woll unverhofft.
Weet Gott, he süht nich eens nah mi
un ick nah em so oft.

De Eeksagers

De Förster hett 'ne Eek afslahn;
de Block liggt all up de Bück,
un de beid oll Sagers stahn...

Buleklas

(1856)


»Lütt Riking, lütt Riking, wat löppst du so dull?
Wat is di, wat hest du, lütt Dirn?
Dat is jo nich düster, de Mand is jo vull,
un ball dor lüchten de Stirn.
Dat Brok dörch, dat Mur lank, vörbi dor de oll Wir,
de Bäk noch, denn büst du to Hus.
Du löppst jo, as löp dor wen achter di her,
as vör den Kater de Mus!«
Lütt Riking Sprüng den Öwer hendal,
den Fotstig hentlank dörch dat Brok,
as brennt dat hell Für ehr ünner de Sahl,
as flög üm den Kopp ehr de Rok...

[Nu sett't juch dal un hürt nipp to]

[409] (1856)


Nu sett't juch dal un hürt nipp to,
ick will juch wat vertellen,
un wat ich juch vertellen do,
dat sünd keen oll Kamellen.

[Hanning set an'n Tun un flickt]

(1856)


Hanning set an'n Tun un flickt
Reester up sin Schoh,
Lischen mit ehr Knütt de kickt
Hanning flitig to.
Hanning säd to Lischen: »Kik,
Lischen, weest du dat?
Fri du mi! Denn kümmst du glik
weg... von de Strat.
Hunnert Daler heww ick all
in min Strumpschacht bunn',
un sonn Katen un sonn Stall
de is ball nog funn'.
Wenn so klok as ick du büst,
smit wi unsen Kram,
un wenn du wist,
uppe Städ tosam.«
Lischen kek dunn up de Knütt,
up 'ne Masch, de full,
un dat Blot, dat Blot dat schütt
in den Kopp ehr dull.
»Hunnert is to wenig, Hans,
dusend is nich väl.
[410]
Wenn du mi man liden kannst,
is dat all glik väl.
Denn eens lurrer Wehdag eens,
denn eens lurrer Freud,
heww wi Geld un heww wi keen,
heww wi uns doch beid.
Denn eens drög un denn eens natt,
kam dat, as dat kümmt,
denn eens krus un denn eens glatt,
grad as sonn Poor Strümp.«

[Ick heww een'n narschen Bursen kennt]

(1856)


Ick heww een'n narschen Bursen kennt,
Fläuh künn de hosten hürn;
de Fisch hett he in'n Dik dotbrennt
un füng s' mit Mettensnürn.
Un as sin Hoff in Füer stahn,
hett he dat flink mit Speck utdan
un Winters in sin'n Aben
staats Holt Isklanners schaben.

[Dat sünd de Wile-Göschen]

(1856)


Dat sünd de Wile-Göschen,
de hewwt all rode Höschen,
grag Kittels an un witte Jop,
de praten di wat Schöns tohop.
Ehr Schnabels sünd Trumpeten,
dor don se all mit stöten.
Se snatern all in eenschen fürt
un hewwt een grausam grotes Wurt.
[411]
Se kawweln sick un schelln.
Wen schall dat meist woll gelln...

Bornhövd

(1856)


Dat was vör Düppel an de Schant,
dor strek den Bort sick uns' Serschant
un säd: »Nu kikt eens, Lüd,
Dor stickt oll Hannemann
vör Nacht sick all sin Lichters an.«

De Drom

(Anfang 1858)


De Paster Schult vun Snickelsnuckel
de was grad as sonn Swin so smuck,
he hadd'n Puckel uppen Puckel
un stameln ded he as'n Buck.
Sin Prädigt wuß he as'n Stacker
un schöt koppheister dörch sin Räd';
man in Gottswurt was he'n Racker
un dücht sick mihr, as Luther ded.
He was dor heel un gor nah andan,
wen em nich ihrt, wen he nich möcht,
den hadd he girn in Buß un Bann dan
un em dat Abendmahl verseggt,
den hadd he girn turn Kak verdunnert,
as Hexenmeister glik verbrennt,
wir dat man noch dat oll Johrhunnert,
hadd he man dörft, hadd he man künnt.
(He was sonn rechten Heukendräger,
butwennig witt un blank un glatt,
nah ünnen groff, nah baben söt.)
He was'n Macker von de Framen,
[412]
as Sirup söt bi vörnähm Lür,
uns' Herrgott un sin'n Sœhn sin Namen
de was em dor as Kaff so dür.
Bi vörnähm Volk dor makt he krumm sick
un gaff de Sak ehr rechten Klemm,
œwer mit den Düwel smet he üm sick
bi all de Minschen ünner em.

Gerichtsdag

(1855?)


Von wen ick't heww, dat segg'ck nich nah
dat Kind, mit dat ick gah.
Ji spiet vor mi as vör'ne Hur;
wat seggt ji Slimms mi nah?

Polterabendgedicht

(1859)


Nee, wenn een nah Berlin hen möt
dor achter ut Land Mäkelbörg
un dat gor up sin eegen Föt,
wat wöhlt een denn för Sand doch dörch!
Nee, wat mi dat för Sweet hett kost't!
Tokünftig führ ick mit de Post.
Denn up de dumm oll Iserbahn
dor kann'ck mi gor nich to verstahn.
Na Gott si Dank! nu bün ick dor
un, meen ick ok, to rechter Tit.
Denn pultert ward doch hüt, nich wohr?
Un morrn, nich wohr? denn ward irst frigt.
Hüt sünd wi noch Mamsell, lütt Brut,
man morrn denn süht dat anners ut,
denn ward se jo 'ne lütt Madam;
denn is dat all'n annern Kram.
[413]
Dat Nest is doch all farrig makt
recht nüdlich all un warm un still,
wu Mann un Fru sick girn in strakt
un in de Eck sitt Arm in Arm,
un all doch, wat to Hochtit hürt,
Pött, Kätel, Schapens, Pann un Bürt,
Schapp, Stohl un Disch un Bedd un Weeg,
as sick dat hürt, all in de Reeg.
Na, na, dat reegt von sülst sick all.
Dat Glück dat blifft, de Leew de gifft.
Man wenn sick dat nich ännern schall,
is't Best, wenn't unverropen blifft.
De Leew hett Brut un Brüjam jo,
man dor hürt, weet ji, mihr noch to,
un dat, dat heww ick ut juch söcht
un in de Kiep hier mit juch bröcht.
Dat's Solt un Brot. – Dat leewe Brot
dat möt toirst in't Hus herin.
Denn Not dat is de Leew ehr Dod,
un wenn se sünst ok hexen künn.
Man trurig is dat Brot ahn Solt,
un würrt ji hunnert Johr ok olt.
Man dumm is, wen dat nich versteiht
un sick dat sülst versolten deit.
Na, smuck lütt Brut, warr man nich rot!
Dat helpt nich, un wat kümmt, dat gellt,
un wat in't Blot liggt, liggt in't Blot,
dat geiht nich anners in de Welt,
sit Adam up Eva ehr Geheet
so nürig in den Appel bet.
Un kik, ut twee, dor warrn sacht dree,
dat is dat Hochtitsabc.

[414] Bruchstück

»Denn ward he dat Upstahn woll lihrn.«
»Je, dor ward se sick schön an kihrn!
Wenn he ok upstahn will Klock dree,
denn is se lang all up vör twee,
un wu he hüt toirst henkümmt,
was se all gistern ganz bestimmt.
Ick kenn ehr jo von lütt up an
un weit jo, wat se leisten kann.
Nee, Stine, nee, du kannst mi glöwen,
se treckt em sick; he schall woll töwen.
Üns' Lotting sick gehürig trecken!
Je, dor würr he in't Nettel leggen.«
»Herr Je, Karlin, mak mi nich bang!«
»Na, Stine, sorg di man nich lang.
Ick weit'n Weg, wu he ehr treckt.
Kik, wenn he, wat sin Og verspreckt,
ok richtig höllt – een Mann een Wurt –
un dat ehr ganzes Läben durt;
wenn he ehr ganzes Recht ehr günnt,
sick nich in anner Ogen sünnt
un nie nich as sonn Kullerhahn
upprusten deit, denn mag dat gahn.
Wenn bäter he s' as Gaut un Geld
un höger as sin Wapen höllt;
mit een Wurt, wenn he klauk dat makt
un ehr taurecht sick kost un strakt,
denn geiht se, denk du an min Wür!
för em un mit em dörch dat Für.
Denn kriggt he dat bi ehr so gaut,
as set he Abraham in Schot.«
»Na, denn so mücht ick em woll raden:
Mak jo din Glück nich to din'n Schaden!«
»Un ick möt uns' lütt Lotting seggen:
Treck du em, denn ward he di trecken.«
»Din Junker kriggt ehr eenmal nu.
[415]
Ick œwerst meen, 'ne rechte Fru
de lett sick nich mit Föten pedden
un up keen slichtes Laken bedden.
Un för den Mann dor hürt se sick
grad so as för de Seiß de Strick.
Dor makt se blank un scharp em recht,
dat för de Aust he richtig döcht
un schönes Kurn dorvon ok dreggt.«

Vader Arndt

(1859)


Oll Vader Arndt, du oll dütsch Blot,
hüt warst du nägentig Johr!
Wat lett din slohwitt Poll di got,
wat is din Öller ror!
Dor liggt sonn kloren Frühjohrsschin
üm Ogen di un Bran.
Sonn blank Kron dreggst, keen König sin
kann neben din bestahn.
Den Ihrenkranz un Austkranz hett
üns' leewe Herrgott jo
up dine breede Stirn di sett't,
un dorvon lücht't se so.
De lücht't as Eddelsteen un Gold
hen dörch ganz Dütschland hüt.
Glik got, wat Landsmann, jung un olt,
de freugt sick, de dat süht.
Glik väl, ob Heß een odder Preuß,
ob ut dat baiersch Land,
ob ut't Hannoversch odder Reuß
un vun de ditmarsch Kant,
[416]
glik väl, ob ut Land Mäkelbörg,
...
dat heel oll Dütschland dörch un dörch
dat freugt sick hüt mit di.
Wi weet' dat woll jo lütt un grot
un in de Schol dat Kind,
wi weet' dat alltosam recht got,
wat wi di schüllig sünd;
in Storm un an dat Spill,
wua du to üns hest stahn, oll Mann,
mit Blücher un mit Schill,
wua du in'n Storm hest stahn.
Dat Wäder dat was rusig slimm,
de Blitz slög vör di dal,
di œwerst slög de Slag nich krümm;
fast stünnst du as een Pahl.
Väl stiwe Kirls smet üm un üm
dat Wäder, slög dat dal;
di œwerst slög keen Slag nich krümm,
fast stünnst du as een Pahl.
Fast stünnst du dor in Rat un Dat,
de rechte Mann wast du.
Din Wurt dat was de rechte Dat;
din Aust des ühst du nu.
Din Aust is Leew – sonn Leew, oll Mann,
dörch alle Tokünft furt,
sonn Leew, de Gold nich köpen kann
un keen Kommandowurt;
sonn Dank, de heel sin Hart hengifft,
solang din Volk kann stahn,
[417]
sonn Dank, de noch lebendig blifft,
wenn du all lang vergahn!
Oll Vader Arndt, du dütsch oll Blot,
hüt warst du nägentig Johr!
Wat lett din slohwitt Poll di got,
wat is din Öller ror,
een Eddelsteen, gefat't in Leew,
dat een'n dat Hart sick lacht!
Un Gott, de nägentig Johr di gew,
makt vull dat Hunnert sacht.
[418]
License
Der annotierte Datenbestand der Digitalen Bibliothek inklusive Metadaten sowie davon einzeln zugängliche Teile sind eine Abwandlung des Datenbestandes von www.editura.de durch TextGrid und werden unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung 3.0 Deutschland Lizenz (by-Nennung TextGrid) veröffentlicht. Die Lizenz bezieht sich nicht auf die der Annotation zu Grunde liegenden allgemeinfreien Texte (Siehe auch Punkt 2 der Lizenzbestimmungen).
Link to license
Citation Suggestion for this Edition
TextGrid Repository (2012). Brinckman, John. Aus dem Nachlass. Digitale Bibliothek. https://hdl.handle.net/11858/00-1734-0000-0002-42BC-4