Anguttaranikaya 1

Header

Data entry: Sri Lanka Tripitaka Project

Date of this version: 2025-05-28

Source:

  • .

Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen

Licence:

Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Interpretive markup: none

Notes:

Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented below.



Anguttaranikaya 3

Input by the Sri Lanka Tripitaka Project

[PTS Vol A - 1] [\z A /] [\f I /]
[PTS Page 001] [\q 1/]
[BJT Vol A - 1] [\z A /] [\w I /]
[BJT Page 002] [\x 2/]

Suttantapiṭake
Aṅguttaranikāyo
Paṭhamo bhāgo
1. Ekakanipāto
1. Cittapariyādānavaggo

Revisions:

  • 2025-04-02: TEI encoding by mass conversion
  • 2025-04-07: metadata structuring
  • 2025-05-28: Added several metadata fields.

Text

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

1. 1. 1

Evaṃ me sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa

ārāme tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti kho te bhikkhū

bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekarūpampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhati. Yathayidaṃ bhikkhave itthirūpaṃ. Itthirūpaṃ bhikkhave purisassa cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhatīti.

1. 1. 2

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekasaddampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave itthisaddo. Itthisaddo bhikkhave purisassa cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhatīti.

1. 1. 3

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekagandhampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhati. Yathayidaṃ bhikkhave itthigandho. Itthigandho bhikkhave purisassa

cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti.

[PTS Page 002] [\q 2/]

1. 1. 4

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekarasampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhati. Yathayidaṃ bhikkhave itthiraso. Itthiraso bhikkhave purisassa cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhatīti.

[BJT Page 004] [\x 4/]

1. 1. 5

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekaphoṭṭhabbampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhati, yathayidaṃ bhikkhave itthiphoṭṭhabbebā.1 Itthiphoṭṭhabbo2 bhikkhave

purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti.

1. 1. 6

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekarūpampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhati, yathayidaṃ bhikkhave purisarūpaṃ. Purisarūpaṃ bhikkhave itthiyā cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhatīti.

1. 1. 7

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekasaddampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhati, yathayidaṃ bhikkhave purisasaddo. Purisasaddo bhikkhave itthiyā cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhatīti.

1. 1. 8

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekagandhampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhati, yathayidaṃ bhikkhave purisagandho. Purisagandho bhikkhave itthiyā cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhatīti.

1. 1. 9

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekarasampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhati, yathayidaṃ bhikkhave purisaraso. Purisaraso bhikkhave itthiyā cittaṃ pariyādāya

tiṭṭhatīti.

1. 1. 10

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekaphoṭṭhabbampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ

pariyādāya tiṭṭhati, yathayidaṃ bhikkhave purisaphoṭṭhabbo. Purisaphoṭṭhabbo bhikkhave

itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti.

Vaggo paṭhamo3

[PTS Page 003] [\q 3/]

[BJT Page 006] [\x 6/]

2. Nīvaraṇappahāṇavaggo

1. 2. 1.

(Sāvatthinidānaṃ)

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yena anuppanno vā kāmacchando

uppajjati, uppanno vā kāmacchando bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati, yathayidaṃ

bhikkhave subhanimittaṃ. Subhanimittaṃ bhikkhave ayoniso manasi karoto anuppanno ceva

kāmacchando uppajjati, uppanno ca kāmacchando vepullāya saṃvattatīti.

1. 2. 2.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yena anuppanno vā vyāpādo4

uppajjati, uppanno vā vyāpādo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave

paṭighanimittaṃ paṭighanimittaṃ bhikkhave ayoniso manasi karoto anuppanno ceva

vyāpādo5 uppajjati, uppanno va vyāpādo bhiyyobhāvāya veppulāya saṃvattatīti.

1. 2. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yena anuppannaṃ vā

thīnamiddhaṃ6 uppajjati, uppannaṃ vā thīnamiddhaṃ bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati,

yathayidaṃ bhikkhave arati tandi7 vijambhikā8 bhattasammado9 cetaso ca līnattaṃ.

Līnacittassa bhikkhave anuppannaṃ ceva thīnamiddhaṃ uppajjati, uppannañca

thīnamiddhaṃ bhiyyobhāvāya veppulāya saṃvattatīti.

1. 2. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yena anuppannaṃ vā

uddhaccakukkuccaṃ uppajjati, uppannaṃ vā uddhaccakukkuccaṃ bhiyyobhāvāya vepullāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave cetaso avupasamo. Avupasantacittassa10 bhikkhave

anuppannaṃ ceva uddhaccakukkuccaṃ uppajjati, uppannaṃ ca uddhaccakukkuccaṃ

bhiyyobhāvāya veppulāya saṃvattatīti.

[PTS Page 004] [\q 4/]

1. 2. 5.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā vicikicchā

uppajjati, uppannā vā vicikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave

ayoniso manasikāro. Ayoniso bhikkhave manasi karoto anuppannā ceva vicikicchā uppajjati,

uppannā ca vicikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatīti.

[BJT Page 008] [\x 8/]

1. 2. 6.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yena anuppanno vā kāmacchando

nuppajjati, uppanno vā kāmacchando pahīyati, yathayidaṃ bhikkhave asubhanimittaṃ

asubhanimittaṃ bhikkhave yoniso manasi karoto anuppanno ceva kāmacchando nuppajjati,

uppanno ca kāmacchando pahīyatīti.

1. 2. 7.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yena anuppanno vā vyāpādo

nuppajjati, uppanno vā vyāpādo pahīyati. Yathayidaṃ bhikkhave mettā cetovimutti. Mettaṃ

bhikkhave cetovimuttiṃ yoniso manasi karoto anuppanno ceva vyāpādo nuppajjati, uppanno

ca vyāpādo pahīyatīti.

1. 2. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannaṃ vā

thīnamiddhaṃ nuppajjati, uppannaṃ vā thīnamiddhaṃ pahīyati, yathayidaṃ bhikkhave

ārambhadhātu nikkamadhātu11 parakkamadhātu. Āraddhaviriyassa bhikkhave

anuppannañceva thīnamiddhaṃ nuppajjati, uppannañca thīnamiddhaṃ pahīyatīti.

1. 2. 9.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannaṃ vā

uddhaccakukkuccaṃ nuppajjati, uppannaṃ vā uddhaccakukkuccaṃ pahīyati, yathayidaṃ

bhikkhave cetaso vūpasamo. Vūpasantacittassa bhikkhave anuppannaṃ ceva

uddhaccakukkuccaṃ nuppajjati, uppannañca uddhaccakukkuccaṃ pahīyatīti.

1. 2. 10.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi [PTS Page 005] [\q 5/] yena

anuppannā vā vicikicchā nuppajjati, uppannā vā vicikicchā pahīyati. Yathayidaṃ bhikkhave

yoniso manasikāro. Yoniso bhikkhave manasi karoto anuppannā ceva vicikicchā nuppajjati,

uppannā ca vicikicchā pahīyatīti.

Vaggo dutiyo.12

[BJT Page 010] [\x 10/]

3. Akammaniyavaggo

1. 3. 1

(Sāvatthinidānaṃ:)

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ abhāvitaṃ

akammaniyaṃ hoti, yathayidaṃ13 cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ akammaniyaṃ hotīti.

1. 3. 2.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ bhāvitaṃ kammaniyaṃ

hoti, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ kammaniyaṃ hotīti.

1. 3. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ abhāvitaṃ mahato

anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 3. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ bhāvitaṃ mahato

atthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 3. 5.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ abhāvitaṃ apātubhūtaṃ

mahato anatthāya saṃvattati. Yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ apātubhūtaṃ

mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 3. 6.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, [PTS Page 006] [\q 6/] yaṃ

evaṃ bhāvitaṃ pātubhūtaṃ mahato atthāya saṃvattati. Yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave

bhāvitaṃ pātubhūtaṃ mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 3. 7.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ abhāvitaṃ abahulīkataṃ

mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ abahulīkataṃ

mahato anatthāya saṃvattatīti.

[BJT Page 012] [\x 12/]

1. 3. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ

mahato atthāya saṃvattati, yathayidaṃ14 cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ bahulīkataṃ

mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 3. 9.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ abhāvitaṃ abahulīkataṃ

dukkhāvahaṃ15 hoti, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ abahulīkataṃ

dukkhāvahaṃ hotīti.

1. 3. 10.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ

sukhāvahaṃ16 hoti, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ bahulīkataṃ sukhāvahaṃ

hotīti.

Vaggo tatiyo17

4. Adantavaggo

1. 4. 1.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi yaṃ evaṃ adantaṃ mahato

anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave adantaṃ mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 4. 2.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ dantaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave dantaṃ mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 4. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi [PTS Page 007] [\q 7/] yaṃ

evaṃ aguttaṃ mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave aguttaṃ

mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 4. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ guttaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave guttaṃ mahato atthāya saṃvattatīti.

[BJT Page 014] [\x 14/]

1. 4. 5.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ arakkhitaṃ mahato

anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave arakkhitaṃ mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 4. 6.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ rakkhitaṃ mahato

atthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave rakkhitaṃ mahato atthāya

saṃvattatīti.

1. 4. 7.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ asaṃvutaṃ mahato

anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave asaṃvutaṃ mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 4. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ saṃvutaṃ mahato

atthāya saṃvattati, yathayidaṃ18 cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave saṃvutaṃ mahato atthāya

saṃvattatīti.

1. 4. 9.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ adantaṃ aguttaṃ

arakkhitaṃ asaṃvutaṃ mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave

adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 4. 10.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ dantaṃ guttaṃ rakkhitaṃ

saṃvutaṃ mahato atthāya saṃvattati, yathayidaṃ cittaṃ. Cittaṃ bhikkhave dantaṃ guttaṃ

rakkhitaṃ saṃvutaṃ mahato atthāya saṃvattatīti.

Vaggo catuttho.19

[PTS Page 008] [\q 8/]

[BJT Page 016] [\x 16/]

5. Sūkavaggo.

1. 5. 1.

(Sāvatthinidānaṃ)

Seyyathāpi bhikkhave sālisūkaṃ vā yavasūkaṃ vā micchāpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā

akkantaṃ pādaṃ vā bhecchati,20 lohitaṃ vā uppādessatīti netaṃ21 ṭhānaṃ22 vijjati. Taṃ kissa

hetu: micchāpaṇihitattā bhikkhave sūkassa. Evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu23

micchāpaṇihitena cittena avijjaṃ bhecchati, vijjaṃ uppādessati, nibbāṇaṃ sacchikarissatīti

netaṃ ṭhānaṃ24 vijjati taṃ kissa hetu: micchāpaṇihitattā bhikkhave cittassāti.

1. 5. 2.

Seyyathāpi bhikkhave sālisūkaṃ vā yavasūkaṃ vā sammāpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā

akkantaṃ hatthaṃ vā pādaṃ vā bhecchati,25 lohitaṃ vā uppādessatīti ṭhānametaṃ vijjati. Taṃ

kissa hetu: sammāpaṇihitattā bhikkhave sūkassa.26 Evameva kho bhikkhave so vata

bhikkhu27 sammāpaṇihitena cittena avijjaṃ bhecchati,28 vijjaṃ uppādessati, nibbāṇaṃ

sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati taṃ kissa hetu: sammāpaṇihitattā bhikkhave cittassāti.

1. 5. 3.

Idāhaṃ29 bhikkhave ekaccaṃ puggalaṃ paduṭṭhacittaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:

imamhi ce ayaṃ samaye puggalo kālaṃ kareyya, yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Taṃ

kissa hetu: cittaṃ hissa bhikkhave paduṭṭhaṃ. Cetopadosahetucca30 pana bhikkhave

evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ

upapajjantīti.

1. 5. 4.

Idāhaṃ bhikkhave ekaccaṃ puggalaṃ pasannacittaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi:

imamhi ce [PTS Page 009] [\q 9/] ayaṃ samaye puggalo kālaṃ kareyya, yathābhataṃ

nikkhitto evaṃ sagge. Taṃ kissa hetu: cittaṃ hissa bhikkhave pasannaṃ. Cetopasādahetucca31

pana bhikkhave evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ

upapajjantīti.

[BJT Page 018] [\x 18/]

1. 5. 5.

Seyyathāpi bhikkhave udakarahado āvilo lulito kalalībhūto32, tattha cakkhumā puriso tīre

ṭhito na passeyya sippisambukampi33 sakkharakaṭhalampi macchagumbampi34 carantampi

tiṭṭhantamapi. Taṃ kissa hetu: āvilattā bhikkhave udakassa. Evameva kho bhikkhave so vata

bhikkhu āvilena cittena attatthaṃ vā ñassati35, paratthaṃ vā ñassati, ubhayatthaṃ vā ñassati,

uttariṃ vā manussadhammā36 alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikarissatīti, netaṃ ṭhānaṃ

vijjati. Taṃ kissa hetu: āvilattā bhikkhave cittassāti.37

1. 5. 6.

Seyyathāpi bhikkhave udakarahado accho vippasanno anāvilo, tattha cakkhumā puriso tīre

ṭhito passeyya sippisambukampi sakkharakaṭhalampi macchagumbampi carantampi

tiṭṭhantamapi. Taṃ kissa hetu: anāvilattā bhikkhave udakassa. Evameva kho bhikkhave so

vata bhikkhu anāvilena cittena attatthaṃ vā ñassati, paratthaṃ vā ñassati, ubhayatthaṃ vā

ñassati, uttariṃ vā manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikarissatīti,

ṭhānametaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu: anāvilattā bhikkhave cittassāti.

1. 5. 7.

Seyyathāpi bhikkhave yāni kānici rukkhajātānaṃ38 phandano39 tesaṃ aggamakkhāyati,

yadidaṃ mudutāya ceva kammaññatāya ca. Evameva kho ahaṃ bhikkhave na aññaṃ40

ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ41 bhāvitaṃ bahulīkataṃ mudu ca42 hoti

kammaññañca43 yathayidaṃ cittaṃ, cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ bahulīkataṃ mudu ca hoti

kammaññañcāti.44

[PTS Page 010] [\q 10/]

1. 5. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ lahuparivattaṃ,

yathayidaṃ cittaṃ, yāvañcidaṃ45 bhikkhave upamāpi na sukarā yāva lahuparivattaṃ cittanti.

1. 5. 9.

Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ, tañca kho āgantukehi upakkilesehi upakkiliṭṭhanti.

1. 5. 10.

Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ, tañca kho āgantukehi upakkilesehi vippamuttanti.

Vaggo pañcamo46

[BJT Page 020] [\x 20/]

6. Pabhassaravaggo

1. 6. 1.

Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ tañca kho āgantukehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ. Taṃ

assutavā47 puthujjano yathābhūtaṃ nappanājāti. Tasmā assutavato puthujjanassa

cittabhāvanā natthīti vadāmīti.

1. 6. 2.

Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ tañca kho āgantukehi upakkilesehi vippamuttaṃ.48 Taṃ

sutavā ariyasāvako yathābhūtaṃ pajānāti. Tasmā sutavato ariyasāvakassa cittabhāvanā

atthīti vadāmīti.

1. 6. 3.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettaṃ491 cittaṃ āsevati, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ50 bahulīkarontīti.51

1. 6. 4.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettaṃ cittaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.52

[PTS Page 011] [\q 11/]

1. 6. 5.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettaṃ cittaṃ manasikaroti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 6. 6.

Ye keci bhikkhave dhammā akusalā akusalabhāgiyā akusalapakkhikā, sabbe te

manopubbaṅgamā.53 Mano tesaṃ dhammānaṃ paṭhamaṃ uppajjati, anvadeva54 akusalā

dhammāti.

1. 6. 7.

Ye keci bhikkhave dhammā kusalā kusalabhāgiyā kusalapakkhikā, sabbe te

manopubbaṅgamā. Mano tesaṃ dhammānaṃ paṭhamaṃ uppajjati, anvadeva kusalā

dhammāti.

1. Mettacittaṃ - syā mettācittaṃ - machasaṃ

[BJT Page 022] [\x 22/]

1. 6. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

pamādo. Pamattassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti, uppannā ca

Kusalā dhammā parihāyantīti.

1. 6. 9.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

appamādo. Appamattassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti, uppannā

ca akusalā dhammā parihāyantīti.

1. 6. 10.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

kosajjaṃ. Kusītassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti, uppannā ca

kusalā dhammā parihāyantīti.

Vaggo chaṭṭhā.55

[PTS Page 012] [\q 12/]

7. Viriyārambhavaggo

1. 7. 1.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

viriyārambho56 āraddhaviriyassa57 bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti,

uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti.

1. 7. 2.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

mahicchatā, mahicchassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti, uppannā

ca kusalā dhammā parihāyantīti.

1. 7. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti. Uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

appicchatā.58 Appicchassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti, uppannā

ca akusalā dhammā parihāyantīti.

[BJT Page 024] [\x 24/]

1. 7. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

asantuṭṭhitā.59 Asantuṭṭhassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti,

uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti.

1. 7. 5.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

santuṭṭhitā. Santuṭṭhassa60 bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti,

uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti.

[PTS Page 013] [\q 13/]

1. 7. 6.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

ayoniso manasikāro. Ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva akusalā dhammā

uppajjanti, uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti.

1. 7. 7.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

yoniso manasikāro. Yoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva kusalā dhammā

uppajjanti, uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti.

1. 7. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

asampajaññaṃ. Asampajānassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti,

uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti.

1. 7. 9.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

sampajaññaṃ, sampajānassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti,

uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti.

1. 7. 10.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

pāpamittatā. Pāpamittassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti, uppannā

ca kusalā dhammā parihāyantīti.

Vaggo sattamo.61

[PTS Page 014] [\q 14/]

[BJT Page 026] [\x 26/]

8. Kalyāṇamittavaggo

(Sāvatthi nidānaṃ:)

1. 8. 1.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

kalyāṇamittatā. Kalyāṇamittassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti,

uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti.

1. 8. 2.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

anuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ. Anuyogā bhikkhave

akusalānaṃ dhammānaṃ. Ananuyogā kusalānaṃ dhammānaṃ anuppannā ceva akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti.

1. 8. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

anuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ anuyogā bhikkhave

kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ anuppannā ceva kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti.

1. 8. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā bojjhaṅgā

nuppajjanti, uppannā vā bojjhaṅgā na bhāvanā pāripūriṃ gacchanti, yathayidaṃ bhikkhave

ayoniso manasikāro. Ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva bojjhaṅgā

nūppajjanti, uppannā ca bojjhaṅgā na bhāvanāpāripūriṃ gacchantīti.

1. 8. 5.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā bojjhaṅgā

uppajjanti, uppannā vā bojjhaṅgā bhāvanā pāripūriṃ gacchanti, yathayidaṃ bhikkhave

yoniso manasikāro. [PTS Page 015] [\q 15/] yoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā

ceva bojjhaṅgā uppajjanti, uppannā ca bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchantīti.

1. 8. 6.

Appamattikā esā bhikkhave parihāni, yadidaṃ ñātiparihāni. Etaṃ patikiṭṭhaṃ bhikkhave

parihānīnaṃ yadidaṃ paññā parihānīti.

[BJT Page 028] [\x 28/]

1. 8. 7.

Appamattikā esā bhikkhave vuddhi, yadidaṃ ñātivuddhi. Etadaggaṃ bhikkhave vuddhīnaṃ

yadidaṃ paññāvuddhi. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: paññāvuddhiyā

vaḍḍhissāmāti.62 Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

1. 8. 8.

Appamattikā esā bhikkhave parihāni, yadidaṃ bhogaparihāni. Etaṃ patikiṭṭhaṃ bhikkhave

parihānīnaṃ yadidaṃ paññāparihānīti.

1. 8. 9.

Appamattikā esā bhikkhave vuddhi, yadidaṃ bhogavuddhi. Etadaggaṃ bhikkhave

vuddhīnaṃ yadidaṃ paññāvuddhi. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ. Paññāvuddhiyā

vaḍḍhissāmāti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

1. 8. 10.

Appamattikā esā bhikkhave parihāni, yadidaṃ yasoparihāni. Etaṃ patikiṭṭhaṃ bhikkhave

parihānīnaṃ yadidaṃ paññāparihānīti.

1. 8. 11.

Appamattikā esā bhikkhave vuddhi, yadidaṃ yasovuddhi. Etadaggaṃ bhikkhave vuddhīnaṃ

yadidaṃ paññāvuddhi. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ. Paññāvuddhiyā

vaḍḍhissāmāti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

Vaggo aṭṭhamo63

9. Pamādavaggo

(Sāvatthi nidānaṃ:)

1. 9. 1.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave pamādo. Pamādo bhikkhave mahato anatthāya

saṃvattatīti.

[PTS Page 016] [\q 16/]

1. 9. 2.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave appamādo. Appamādo bhikkhave mahato atthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave kosajjaṃ. Kosajjaṃ bhikkhave mahato anatthāya

saṃvattatīti.

[BJT Page 030] [\x 30/]

1. 9. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave viriyārambho. Viriyārambho bhikkhave mahato atthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 5.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave mahicchatā. Mahicchatā bhikkhave mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 6.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave appicchatā. Appicchatā bhikkhave mahato atthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 7.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave asantuṭṭhitā. Asantuṭṭhitā bhikkhave mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave santuṭṭhitā. Santuṭṭhitā bhikkhave mahato atthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 9.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi. Yo evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro. Ayoniso manasikāro bhikkhave

mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 9. 10.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro. Yoniso manasikāro bhikkhave mahato

atthāya saṃvattatīti.

1. 9. 11.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave asampajaññaṃ. Asampajaññaṃ bhikkhave mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 12.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave sampajaññaṃ. Sampajaññaṃ bhikkhave mahato atthāya

saṃvattatīti.

[BJT Page 032] [\x 32/]

1. 9. 13.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave pāpamittatā. Pāpamittatā bhikkhave mahato anatthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 14.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ mahato atthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave kalyāṇamittatā. Kalyāṇamittatā bhikkhave mahato atthāya

saṃvattatīti.

1. 9. 15.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato anatthāya

saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave anuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ, ananuyogo kusalānaṃ

dhammānaṃ, anuyogo bhikkhave akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ

dhammānaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 9. 16

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato atthāya

saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave anuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ, ananuyogo akusalānaṃ

dhammānaṃ anuyogo bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ, ananuyogo akusalānaṃ

dhammānaṃ

Mahato atthāya saṃvattatīti.

Vaggo navamo64

10. Ajjhattikavaggo

(Sāvatthi nidānaṃ:)

1. 10. 1.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ65 ekaṅgampi66 samanupassāmi, yaṃ evaṃ

mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave pamādo. Pamādo bhikkhave mahato

anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 2.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ

mahato atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave appamādo. [PTS Page 017] [\q 17/]

appamādo bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 10. 3.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ

mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave kosajjaṃ. Kosajjaṃ bhikkhave mahato

anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 4.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato

atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave viriyārambho. Viriyārambho bhikkhave mahato

atthāya saṃvattatīti.

[BJT Page 034] [\x 34/]

1. 10. 5.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yā67 evaṃ

mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave mahicchatā. Mahicchatā bhikkhave

mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 6.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yā68 evaṃ

mahato atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave appicchatā. Appicchatā bhikkhave mahato

atthāya saṃvattatīti.

1. 10. 7.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yā evaṃ mahato

anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave asantuṭṭhitā. Asantuṭṭhitā bhikkhave mahato

anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 8.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yā69 evaṃ

mahato atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave santuṭṭhitā. Santuṭṭhitā bhikkhave

mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 10. 9.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yo70 evaṃ

mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro. Ayoniso

manasikāro bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 10.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yo71 evaṃ

mahato atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro. Yoniso manasikāro

bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 10. 11.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ

mahato anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave asampajaññaṃ. Asampajaññaṃ bhikkhave

mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 12.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ

mahato atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave sampajaññaṃ. Sampajaññaṃ bhikkhave

mahato atthāya saṃvattatīti.

[BJT Page 036] [\x 36/]

1. 10. 13.

Bāhiraṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yā72 evaṃ mahato

anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave pāpamittatā. Pāpamittatā bhikkhave mahato

anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 14.

Bāhiraṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yā73 evaṃ mahato

atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave kalyāṇamittatā. Kalyāṇamittatā bhikkhave mahato

atthāya saṃvattatīti.

1. 10. 15.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato

anatthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave anuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ, ananuyogo

kusalānaṃ dhammānaṃ. Anuyogo bhikkhave akusalānaṃ dhammānaṃ, ananuyogo kusalānaṃ

dhammānaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti.

1. 10. 16.

Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā na aññaṃ ekaṅgampi samanupassāmi, yo evaṃ mahato

atthāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave anuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ, ananuyogo

akusalānaṃ dhammānaṃ. Anuyogo bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ, ananuyogo

akusalānaṃ dhammānaṃ mahato atthāya saṃvattatīti.

1. 10. 17.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave pamādo. Pamādo bhikkhave

saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 18.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ saddhammassa ṭhitiyā

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave appamādo. [PTS Page 018]

[\q 18/] appamādo bhikkhave saddhamassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya

saṃvattatīti.

1. 10. 19.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ74 evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave kosajjaṃ. Kosajjaṃ bhikkhave

saddhamassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti.

[BJT Page 038] [\x 38/]

1. 10. 20.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ saddhammassa ṭhitiyā

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave viriyārambho.

Viriyārambho bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 21. Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave mahicchatā, mahicchatā

bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 22.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ saddhammassa

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave appicchatā, appicchatā

bhikkhave saddhammassa asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 23.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave asantuṭṭhitā, asantuṭṭhitā

bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 24.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ saddhammassa

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave santuṭṭhitā, santuṭṭhitā

bhikkhave saddhammassa asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 25.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro, ayoniso

manasikāro bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 26.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ saddhammassa

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro, yoniso

manasikāro bhikkhave saddhammassa asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 27.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave asampajaññaṃ, asampajaññaṃ

bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 28.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ saddhammassa

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave sampajaññaṃ, sampajaññaṃ

bhikkhave saddhammassa asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 29.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave pāpamittatā, pāpamittatā

bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 30.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yā evaṃ saddhammassa

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave kalyāṇamittatā,

kalyāṇamittatā bhikkhave saddhammassa asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti.

1. 10. 31.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ saddhammassa

sammosāya antaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave anuyogo akusalānaṃ

dhammānaṃ, ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ. Anuyogo bhikkhave akusalānaṃ

dhammānaṃ, ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ saddhammassa sammosāya antaradhānāya

saṃvattatīti.

1. 10. 32.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yo evaṃ saddhammassa ṭhitiyā

asammosāya anantaradhānāya saṃvattati, yathayidaṃ bhikkhave anuyogo kusalānaṃ

dhammāna ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ, anuyogo bhikkhave kusalānaṃ

dhammānaṃ, ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ saddhamassa ṭhitiyā asammosāya

Anantaradhānāya saṃvattatīti.

Catukoṭikaṃ niṭṭhitaṃ.75

1. 10. 33.

Ye76 te bhikkhave bhikkhū adhammaṃ dhammoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanāhitāya77 paṭipannā bahujanāsukhāya78 bahuno janassa anatthāya ahitāya

dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti, tevimaṃ79

saddhammaṃ antaradhāpentīti.

[BJT Page 040] [\x 40/]

1. 10. 34.

Ye te bhikkhave bhikkhū dhammaṃ adhammoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ

antaradhāpentīti.

1. 10. 35

Ye te bhikkhave bhikkhū avinayaṃ vinayoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya

paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 10. 36.

Ye te bhikkhave bhikkhū vinayaṃ avinayoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya

paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

[PTS Page 019] [\q 19/]

1. 10. 37.

Ye te bhikkhave bhikkhū abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti

dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa

anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ

pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 10. 38

Ye te bhikkhave bhikkhū bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti

dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa

anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ

pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 10. 39.

Ye te bhikkhave bhikkhū anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya

ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti,

tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 10. 40.

Ye te bhikkhave bhikkhū āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya

ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti,

tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 10. 41.

Ye te bhikkhave bhikkhū appaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya

ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti,

tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 10. 42.

Ye te bhikkhave bhikkhū paññattaṃ tathāgatena appaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya

ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti,

tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

Vaggo dasamo.80

11. Adhammavaggo

1. 11. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

Ye te bhikkhave bhikkhū adhammaṃ adhammoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti, tevimaṃ81 saddhammaṃ

ṭhapentīti.82

1. 11. 2.

Ye te bhikkhave bhikkhū dhammaṃ dhammoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 11. 3.

Ye te bhikkhave bhikkhū avinayaṃ avinayoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya

paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti.

1. 11. 4.

Ye te bhikkhave bhikkhū vinayaṃ vinayoti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya

paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti.

1. 11. 5.

Ye te bhikkhave bhikkhū abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti

dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa

atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti,

tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti.

1. 11. 6.

Ye te bhikkhave bhikkhū bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti,

te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya

hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti, tevimaṃ

saddhammaṃ ṭhapentīti.

[PTS Page 020] [\q 20/]

1. 11. 7.

Ye te bhikkhave bhikkhū anāciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya

hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti, tevimaṃ

saddhammaṃ ṭhapentīti.

1. 11. 8.

Ye te bhikkhave bhikkhū āciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti, te bhikkhave

bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti, tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 11. 9.

Ye te bhikkhave bhikkhū appaññattaṃ tathāgatena appaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya

hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti tevimaṃ

saddhammaṃ ṭhapentīti.

1. 11. 10.

Ye te bhikkhave bhikkhū paññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya

hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti,

tevimaṃ83 saddhammaṃ ṭhapentīti.84

Vaggo ekādasamo.85

[BJT Page 042] [\x 42/]

12. Anāpattivaggo

1. 12. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

Ye te bhikkhave bhikkhū anāpattiṃ āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya

paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 12. 2.

Ye te bhikkhave bhikkhū āpattiṃ anāpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya

paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 12. 3.

Ye te bhikkhave bhikkhū lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

antaradhāpentīti.

1. 12. 4.

Ye te bhikkhave bhikkhū garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

antaradhāpentīti.

1. 12. 5.

Ye te bhikkhave bhikkhū duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti, te bhikkhave

bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya

dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ

saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 12. 6.

Ye te bhikkhave bhikkhū aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti, te bhikkhave

bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya

dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ

saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 12. 7.

Ye te bhikkhave bhikkhū sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti, te bhikkhave

bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya

dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ

saddhammaṃ antaradhāpentīti.

[PTS Page 021] [\q 21/]

1. 12. 8.

Ye te bhikkhave bhikkhū anavasseṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

antaradhāpentīti.

1. 12. 9.

Ye te bhikkhave bhikkhū sappaṭikammaṃ āpattiṃ appaṭikammā āpattīti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya

ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti.

Tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 12. 10.

Ye te bhikkhave bhikkhū appaṭikammaṃ āpattiṃ sappaṭikammā āpattīti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya

ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti.

Tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti.

1. 12. 11.

Ye te bhikkhave bhikkhū anāpattiṃ anāpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya

paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti. 1. 12.

12.

Ye te bhikkhave bhikkhū āpattiṃ āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya

paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti.

1. 12. 13.

Ye te bhikkhave bhikkhū lahukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 12. 14.

Ye te bhikkhave bhikkhū garukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 12. 15.

Ye te bhikkhave bhikkhū duṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti, te bhikkhave

bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 12. 16.

Ye te bhikkhave bhikkhū aduṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti, te bhikkhave

bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 12. 17.

Ye te bhikkhave bhikkhū sāvasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti, te bhikkhave bhikkhū

bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 12. 18.

Ye te bhikkhave bhikkhū anavasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti, te bhikkhave

bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ

ṭhapentīti.

1. 12. 19.

Ye te bhikkhave bhikkhū sappaṭikammaṃ āpattiṃ sappaṭikammā āpattīti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya

hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti.

Tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti.

1. 12. 20.

Ye te bhikkhave bhikkhū appaṭikammaṃ āpattiṃ appaṭikammā āpattīti dīpenti, te

bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya

hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti.

Tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti.

Vaggo dvādasamo86

[PTS Page 022] [\q 22/]

13. Ekapuggalavaggo

1. 13. 1.

(Sāvatthinidānaṃ)

Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya

lokānukampāya87 atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamo ekapuggalo: tathāgato

arahaṃ sammāsambuddho. Ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati

bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya

devamanussānanti.

[BJT Page 044] [\x 44/]

1. 13. 2.

Ekapuggalassa bhikkhave pātubhāvo dullabho lokasmiṃ katamassa ekapuggalassa:

tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa. Imassa kho bhikkhave ekapuggalassa pātubhāvo

dullabho lokasminti.

1. 13. 3.

Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati acchariya manusso. Katamo ekapuggalo:

tathāgato arahaṃ sammāsambuddho. Ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno

uppajjati acchariya manussoti.

1. 13. 4.

Ekapuggalassa bhikkhave kālakiriyā bahuno janassa anutappā88 hoti. Katamassa

ekapuggalassa: tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa. Imassa kho bhikkhave

ekapuggalassa kālakiriyā bahuno janassa anutappā hotīti.89

1. 13. 5-13.

Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati adutiyo asahāyo, appaṭimo, appaṭisamo,

appaṭibhāgo, appaṭipuggalo, asamo asamasamo, dipadānaṃ aggo. Katamo ekapuggalo:

tathāgato arahaṃ sammāsambuddho. Ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno

uppajjati adutiyo, asahāyo, appaṭimo, appaṭisamo, appaṭibhāgo, appaṭi puggalā, asamo,

asamasamo, dipadānaṃ aggo'ti.

1. 13. 14-25.

Ekapuggalassa bhikkhave pātubhāvā mahato cakkhussa pātubhāvo hoti, mahato ālokassa

pātubhāvo hoti, mahato obhāsassa pātubhāvo hoti, channaṃ anuttariyānaṃ pātubhāvo hoti,

catunnaṃ paṭisambhidānaṃ sacchikiriyā hoti, anekadhātupaṭivedho hoti,

nānādhātupaṭivedho hoti, vijjāvimuttiphalasacchikiriyā [PTS Page 023] [\q 23/] hoti,

sotāpattiphalasacchikiriyā hoti, sakadāgāmiphalasacchikiriyā hoti, anāgāmiphalasacchikiriyā

hoti. Arahattaphalasacchikiriyā hoti. Katamassa ekapuggalassa: tathāgatassa arahato

sammāsambuddhassa. Imassa kho bhikkhave ekapuggalassa pātubhāvā mahato cakkhussa

pātubhāvo hoti, mahato ālokassa pātubhāvo hoti, mahato obhāsassa pātubhāvo hoti,

channaṃ anuttariyānaṃ pātubhāvo hoti, catunnaṃ paṭisambhidānaṃ sacchikiriyā hoti,

anekadhātupaṭivedho hoti, nānādhātupaṭivedho hoti, vijjāvimuttiphalasacchikiriyā hoti,

sotāpattiphalasacchikiriyā hoti, sakadāgāmiphalasacchikiriyā hoti. Anāgāmiphalasacchikiriyā

hoti, arahattaphalasacchikiriyā hotīti. 90

[BJT Page 046] [\x 46/]

1. 13. 26.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekapuggalampi samanupassāmi, yo evaṃ tathāgatena anuttaraṃ

dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavatteti, yathayidaṃ bhikkhave sāriputto,

sāriputto bhikkhave tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva

anuppavattetīti.

Vaggo terasamo91

14. Etadaggapāḷi

1. 14. 1. 1. 92

(Sāvatthi nidānaṃ:)

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ rattaññūnaṃ yadidaṃ aññākoṇḍañño,93

1. 14. 1. 2.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ sāriputto,

1. 14. 1. 3.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ

mahāmoggallāno,

1. 14. 1. 4.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhutavādānaṃ94 yadidaṃ mahākassapo,

1. 14. 1. 5.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ anuruddho,

1. 14. 1. 6.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ uccākulikānaṃ yadidaṃ bhaddiyo ,

kāḷigodhāya putto,95

1. 14. 1. 7.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mañjussarānaṃ yadidaṃ

lakuṇaṭakabhaddiyo,96

1. 14. 1. 8.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ sīhanādīkānaṃ yadidaṃ

piṇḍolabhāradvājo,

1. 14. 1. 9.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhammakathikānaṃ yadidaṃ puṇṇo

mantāṇiputto,

1. 14. 1. 10.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ

vibhajantānaṃ yadidaṃ mahākaccānoti.97

Vaggo paṭhamo.

[PTS Page 024] [\q 24/]

1. 14. 2. 1.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ manomayaṃ kāyaṃ abhinimmiṇantānaṃ

yadidaṃ cullapanthako, 98

1. 14. 2. 2.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ cetovivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ

cullapanthako,99

1. 14. 2. 3.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ saññāvivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ

mahāpanthako,

1. 14. 2. 4.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ araṇavihārīnaṃ yadidaṃ subhūti,

1. 14. 2. 5.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dakkhiṇeyyānaṃ yadidaṃ subhūti,

1. 14. 2. 6.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ āraññakānaṃ yadidaṃ revato

khadiravaniyo,

1. 14. 2. 7.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ jhāyīnaṃ yadidaṃ kaṅkhārevato,

1. 14. 2. 8.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ āraddhaviriyānaṃ yadidaṃ soṇo

koḷivīso,

1. 14. 2. 9.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ kalyāṇavākkaraṇānaṃ yadidaṃ Soṇo

Kuṭikaṇṇo,100

1. 14. 2. 10.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ lābhīnaṃ yadidaṃ sīvalī,

1. 14. 2. 11.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ saddhādhimuttānaṃ yadidaṃ

vakkalīti.101

Vaggo dutiyo

[BJT Page 048] [\x 48/]

1. 14. 3. 1.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ sikkhākāmānaṃ yadidaṃ rāhulo.

1. 14. 3. 2.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ saddhāpabbajitānaṃ yadidaṃ

raṭṭhapālo,

1. 14. 3. 3

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ paṭhamaṃ salākaṃ gaṇhantānaṃ

yadidaṃ kuṇḍadhāno,

1. 14. 3. 4.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ paṭibhānavantānaṃ yadidaṃ vaṅgīso,

1. 14. 3. 5.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ samantapāsādikānaṃ yadidaṃ upaseno

vaṅgantaputto,

1. 14. 3. 6.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ senāsanapaññāpakānaṃ yadidaṃ dabbo

mallaputto,

1. 14. 3. 7.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ devatānaṃ piyamanāpānaṃ yadidaṃ

piḷindivaccho,102

1. 14. 3. 8.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ khippābhiññānaṃ yadidaṃ bāhiyo

dārucīriyo

1. 14. 3. 9.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ cittakathikānaṃ yadidaṃ

kumārakassapo,103

1. 14. 3. 10

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ paṭisambhidāppattānaṃ yadidaṃ

mahākoṭṭhitoti.104

Vaggo tatiyo

1. 14. 4. 1.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando,

1. 14. 4. 2.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ satimantānaṃ yadidaṃ ānando,

[PTS Page 025] [\q 25/]

1. 14. 4. 3.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ gatimantānaṃ yadidaṃ ānando,

1. 14. 4. 4.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ dhitimantānaṃ yadidaṃ ānando,

1. 14. 4. 5.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ upaṭṭhākānaṃ yadidaṃ ānando,

1. 14. 4. 6.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ mahāparisānaṃ yadidaṃ uruvelakassapo,

1. 14. 4. 7.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ kulappasādakānaṃ yadidaṃ kāludāyi,

1. 14. 4. 8.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ appābādhānaṃ yadidaṃ bakkulo,105

1. 14. 4. 9.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ pubbe nivāsaṃ anussarantānaṃ yadidaṃ

sobhito,

1. 14. 4. 10

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ upāli,

1. 14. 4. 11.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunovādakānaṃ yadidaṃ nandako,

1. 14. 4. 12.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ indriyesu guttadvārānaṃ yadidaṃ nando,

1. 14. 4. 13.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhuovādakānaṃ yadidaṃ

mahākappino,

1. 14. 4. 14.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ tejodhātu kusalānaṃ yadidaṃ sāgato,

1. 14. 4. 15.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ paṭibhāneyyakānaṃ yadidaṃ rādho,

1. 14. 4. 16.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakaṃ bhikkhūnaṃ lūkhacīvaradharānaṃ yadidaṃ

mogharājāti.106

Vaggo catuttho

[BJT Page 050] [\x 50/]

1. 14. 5. 1.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ rattaññūnaṃ yadidaṃ

mahāpajāpatīgotamī,

1. 14. 5. 2.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ mahā paññānaṃ yadidaṃ khemā,

1. 14. 5. 3.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ iddhimantīnaṃ yadidaṃ

uppalavaṇṇā,

1. 14. 5. 4.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ

Paṭācārā,107

1. 14. 5. 5.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ dhammakathikānaṃ yadidaṃ

dhammadinnā,

1. 14. 5. 6.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ jhāyīnaṃ yadidaṃ nandā,

1. 14. 5. 7.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ āraddhaviriyānaṃ yadidaṃ soṇā,

1. 14. 5. 8.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ

sakulā,108

1. 14. 5. 9.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ khippābhiññānaṃ yadidaṃ

bhaddākuṇaḍalakesā,109

1. 14. 5. 10.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ pubbenivāsaṃ anussarantīnaṃ

yadidaṃ bhaddākāpilāni,110

1. 14. 5. 11.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ mahābhiññappattānaṃ yadidaṃ

bhaddakaccānā,

1. 14. 5. 12.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ lūkhacīvaradharānaṃ yadidaṃ

kisāgotamī,

1. 14. 5. 13.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ saddhādhimuttānaṃ yadidaṃ

sigālamātāti.111

Vaggo pañcamo

1. 14. 6. 1.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ paṭhamaṃ saraṇaṃ gacchantānaṃ [PTS

Page 026] [\q 26/] yadidaṃ tapussabhallikā112 vāṇijā,113

1. 14. 6. 2.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ dāyakānaṃ yadidaṃ sudatto gahapati

anāthapiṇḍiko,

1. 14. 6. 3.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ dhammakathikānaṃ yadidaṃ citto

gahapati macchikāsaṇḍiko,114

1. 14. 6. 4.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ catūhi saṅgahavatthūhi parisaṃ

saṃgaṇhantānaṃ yadidaṃ hatthako115 ālavako,

1. 14. 6. 5.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ paṇītadāyakānaṃ yadidaṃ mahānāmo

sakko,

1. 14. 6. 6.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ manāpadāyakānaṃ yadidaṃ uggo

gahapati vesāliko,

1. 14. 6. 7.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ saṃghupaṭṭhākānaṃ yadidaṃ

uggato116 gahapati,

1. 14. 6. 8.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ aveccappasannānaṃ yadidaṃ sūro

ambaṭṭho,117

1. 14. 6. 9.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ puggalappasannānaṃ yadidaṃ jīvako

komārabhacco, 118

1. 14. 6. 10.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ vissāsakānaṃ yadidaṃ nakulapitā119

gahapatīti.

Vaggo chaṭṭho

[BJT Page 052] [\x 52/]

1. 14. 7. 1.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ paṭhamaṃ saraṇaṃ gacchantīnaṃ

yadidaṃ sujātā senānīdhītā,120

1. 14. 7. 2.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ dāyikānaṃ yadidaṃ visākhā

migāramātā,

1. 14. 7. 3.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ khujjuttarā.

1. 14. 7. 4.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ mettāvihārīnaṃ yadidaṃ sāmāvatī,121

1. 14. 7. 5.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ jhāyīnaṃ yadidaṃ uttarā nandamātā,

1. 14. 7. 6.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ paṇītadāyikānaṃ yadidaṃ suppavāsā

koliyadhītā,

1. 14. 7. 7

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ gilānupaṭṭhākīnaṃ yadidaṃ suppiyā

upāsikā,

1. 14. 7. 8.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ aveccappasannānaṃ yadidaṃ kātiyānī,

1. 14. 7. 9.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ vissāsikānaṃ yadidaṃ nakulamātā

gahapatānī,

1. 14. 7. 10.

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ anussavappasannānaṃ yadidaṃ kāḷī

upāsikā kuraragharikāti122

Vaggo sattamo.

[BJT Page 054] [\x 54/]

15. Aṭṭhānapāḷi.

1. 15. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci123 saṅkhāraṃ

niccato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave [PTS Page 027]

[\q 27/] vijjati, yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, ṭhānametaṃ

vijjati.124

1. 15. 2.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ

sukhato upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ

puthujjano kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 3.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci dhammaṃ attato

upagaccheyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puthujjano

kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 4.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ jīvitā

voropeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puthujjano

mātaraṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 5.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo pitaraṃ jīvitā

voropeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puthujjano pitaraṃ

jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 6.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo arahantaṃ jīvitā

voropeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puthujjano

puggalo arahantaṃ jīvitā voropeyya, ṭhānametaṃ vijjati.

[BJT Page 056] [\x 56/]

1. 15. 7.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo tathāgatassa duṭṭhena

cittena lohitaṃ uppādeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ

puthujjano tathāgatassa duṭṭhena cittena lohitaṃ uppādeyya, ṭhānametaṃ vijjati.125

1. 15. 8.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya,

netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puthujjano saṃghaṃ

bhindeyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 9.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo aññaṃ satthāraṃ

uddiseyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puthujjano aññaṃ

satthāraṃ uddiseyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 10.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto

sammāsambuddhā apubbaṃ [PTS Page 028] [\q 28/] acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ

ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ ekissā lokadhātuyā eko arahaṃ

sammāsambuddho uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 11.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ ekissā lokadhātuyā dve rājāno cakkavattī

apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati,

yaṃ ekissā lokadhātuyā eko rājā cakkavattī uppajjeyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 12.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ itthi arahaṃ assa sammāsambuddho, netaṃ

ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puriso arahaṃ assa

sammāsambuddho, ṭhānametaṃ vijjati.

[BJT Page 058] [\x 58/]

1. 15. 13.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ itthi rājā assa cakkavattī, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puriso rājā assa cakkavattī, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 14.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ itthi sakkattaṃ kāreyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puriso sakkattaṃ kāreyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 15.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ itthi mārattaṃ kāreyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puriso mārattaṃ kāreyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 16.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ itthi brahmattaṃ kāreyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ puriso brahmattaṃ kāreyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 17.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko

nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ kāyaduccaritassa

aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 18.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ vacīduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko

nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ vacīduccaritassa

aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 19.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ manoduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko

nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ manoduccaritassa

aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 20.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ kāyasucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko

nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ kāyasucaritassa

iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya,

ṝhānametaṃ vijjati.

[PTS Page 029] [\q 29/]

1. 15. 21.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ vacīsucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko

nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ vacīsucaritassa

iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjati.

1. 15. 22.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ manosucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko

nibbatteyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ manosucaritassa

iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya, ṭhānametaṃ vijjati.

[BJT Page 060] [\x 60/]

1. 15. 23.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ

vijjati.

1. 15. 24.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ vacīduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ vacīduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ

vijjati.

1. 15. 25.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ manoduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ manoduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ

vijjati.

1. 15. 26.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ kāyasucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ

ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ kāyasucaritasamaṅgī tannidānā

tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ

vijjati.

1. 15. 27.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ vacīsucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ

ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, yaṃ vacīsucaritasamaṅgī tannidānā

tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ

vijjatīti.

1. 15. 28.

Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso, yaṃ manosucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya, netaṃ

ṭhānaṃ vijjati. ṝhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati, [PTS Page 030] [\q 30/] yaṃ

manosucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ

lokaṃ upapajjeyya, ṭhānametaṃ vijjatīti.

(Aṭṭhānapāḷi niṭṭhitā)

[BJT Page 062] [\x 62/]

16. Ekadhammapāḷi

1. 16. 1. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: buddhānussati. Ayaṃ

kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya

upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.126

1. 16. 1. 2.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: dhammānussati. Ayaṃ

kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya

upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 3.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: saṅghānussati. Ayaṃ

kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya

upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 4.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: sīlānussati. Ayaṃ kho

bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 5.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: cāgānussati. Ayaṃ kho

bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 6.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: devatānussati. Ayaṃ

kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya

upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 7.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: āṇāpānasati. Ayaṃ kho

bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 8.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: maraṇasati. Ayaṃ kho

bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 9.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho

bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 1. 10.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya

abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattati. Katamo ekadhammo: upasamānussati. Ayaṃ

kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya

upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbāṇāya saṃvattatīti.

1. 16. 2. 1.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattanti,

yathayidaṃ bhikkhave micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhikassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā

dhammā uppajjanti, uppannā ca akusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattanti.

1. 16. 2. 2.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā uppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattanti,

yathayidaṃ bhikkhave sammādiṭṭhi. [PTS Page 031] [\q 31/] sammādiṭṭhikassa

bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti, uppannā ca kusalā dhammā

bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattanti.

[BJT Page 064] [\x 64/]

1. 16. 2. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā kusalā

dhammā nūppajjanti, uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhikassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā nūppajjanti,

uppannā ca kusalā dhammā parihāyanti.127

1. 16. 2. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā akusalā

dhammā nūppajjanti, uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti, yathayidaṃ bhikkhave

sammādiṭṭhi. Sammādiṭṭhikassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā nūppajjanti,

uppannā ca akusalā dhammā parihāyanti.

1. 16. 2. 5.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā micchādiṭṭhi

uppajjati, uppannā vā micchādiṭṭhi pavaḍḍhati, yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro.

Ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva micchādiṭṭhi uppajjati, uppannā ca

micchādiṭṭhi pavaḍḍhati.128

1. 16. 2. 6.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yena anuppannā vā sammādiṭṭhi

uppajjati, uppannā vā sammādiṭṭhi pavaḍḍhati, yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro.

Yoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva sammādiṭṭhi uppajjati, uppannā ca

sammādiṭṭhi pavaḍḍhati.

1. 16. 2. 7.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yenevaṃ129 sattā kāyassa bhedā

parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti, yathayidaṃ bhikkhave

micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhiyā bhikkhave samannāgatā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.130

1. 16. 2. 8.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi [PTS Page 032] [\q 32/] samanupassāmi,

yenevaṃ131 sattā kāyassa bhedā parammaraṇā suggatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti,

yathayidaṃ bhikkhave sammādiṭṭhi. Sammādiṭṭhiyā bhikkhave samannāgatā sattā kāyassa

bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.

[BJT Page 066] [\x 66/]

1. 16. 2. 9.

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ

samādinnaṃ, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi132 bhikkhave pāpikā. Seyyathāpi bhikkhave

nimbabījaṃ vā kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā133 nikkhittaṃ

yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya

kaṭukattāya asātattāya saṃvattati. Taṃ kissa hetu: bījaṃ134 hi bhikkhave pāpakaṃ. Evameva

kho bhikkhave micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi

samattaṃ samādinnaṃ, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti.

1. 16. 2. 10.

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ

samādinnaṃ, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā. Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaṃ

vā kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ

upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya

saṃvattati. Taṃ kissa hetu: bījaṃ hi bhikkhave pāpakaṃ. Evameva kho bhikkhave

micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ,

sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa

hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti.

1. 16. 2. 11.

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ

samādinnaṃ, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā. Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaṃ

vā kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ

upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya

saṃvattati. Taṃ kissa hetu: bījaṃ hi bhikkhave pāpakaṃ. Evameva kho bhikkhave

micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ

samādinnaṃ, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti.

1. 16. 2. 12.

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yā ca cetanā yathādiṭṭhi samattā

samādinnā, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā. Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaṃ

vā kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ

upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya

saṃvattati. Taṃ kissa hetu: bījaṃ hi bhikkhave pāpakaṃ. Evameva kho bhikkhave

micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yā ca cetanā yathādiṭṭhi samattā samādinnā, sabbete

dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu:

diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti.

1. 16. 2. 13.

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yā ca patthanā yathādiṭṭhi samattā

samādinnā, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā. Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaṃ

vā kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ

upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya

saṃvattati. Taṃ kissa hetu: bījaṃ hi bhikkhave pāpakaṃ. Evameva kho bhikkhave

micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yā ca patthanā yathādiṭṭhi samattā samādinnā,

sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa

hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti.

1. 16. 2. 14.

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yo ca paṇidhi yathādiṭṭhi samatto

samādinno, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti.

Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā. Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaṃ vā

kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ

upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya

saṃvattati. Taṃ kissa hetu: bījaṃ hi bhikkhave pāpakaṃ. Evameva kho bhikkhave

micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yo ca paṇidhi yathādiṭṭhi samatto samādinno, sabbete

dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu:

diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti.

1. 16. 2. 15.

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa ye ca saṅkhārā yathādiṭṭhi samattā

samādinnā, sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya

saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā. Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaṃ

vā kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ

upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya

saṃvattati. Taṃ kissa hetu: bījaṃ hi bhikkhave pāpakaṃ. Evameva kho bhikkhave

micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa ye ca saṅkhārā yathādiṭṭhi samattā samādinnā,

sabbete dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa

hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti.

1. 16. 2. 16.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ

samādinnaṃ, sabbete dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ

kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā. Seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ

vā muddikābījaṃ vā allāya paṭhaviyā135 nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca

āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ madhurattāya sātattāya āsecakattāya136 saṃvattati. Taṃ

kissa hetu: bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ. Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa

purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, sabbete

dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi

bhikkhave bhaddikāti.

1. 16. 2. 17.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ

samādinnaṃ, sabbete dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ

kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā. Seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ

vā muddikābījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca

āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ madhurattāya sātattāya āsecakattāya saṃvattati. Taṃ kissa

hetu: bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ. Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa

purisapuggalassa yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, sabbete dhammā

iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave

bhaddikāti.

1. 16. 2. 18.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ

samādinnaṃ, sabbete dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ

kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā. Seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ

vā muddikā bījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca

āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ madhurattāya sātattāya asecakattāya saṃvattati. Taṃ kissa

hetu: bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa

purisapuggalassa yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, sabbete dhammā

iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave

bhaddikāti.

1. 16. 2. 19.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yā ca cetanā yathādiṭṭhi samattā

samādinnā, sabbete dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ

kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā. Seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ

vā muddikābījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca

āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ madhurattāya sātattāya āsecakattāya saṃvattati. Taṃ kissa

hetu: bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ. Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa

purisapuggalassa yā ca cetanā yathādiṭṭhi samattā samādinnā, sabbete dhammā iṭṭhāya

kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave

bhaddikāti.

1. 16. 2. 20.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yā ca patthanā yathādiṭṭhi samattā

samādinnā, sabbete dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ

kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā. Seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ

vā muddikābījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca

āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ madhurattāya sātattāya āsecakattāya saṃvattati. Taṃ kissa

hetu: bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ. Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa

purisapuggalassa yā ca patthanā yathādiṭṭhi samattā samādinnaṃ, sabbete dhammā

iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave

bhaddikāti.

1. 16. 2. 21.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yo ca paṇidhi yathādiṭṭhi samatto

samādinno, sabbete dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ

kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā. Seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ

vā muddikābījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca

āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ madhurattāya sātattāya āsecakattāya saṃvattati. Taṃ kissa

hetu: bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ. Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa

purisapuggalassa yo ca paṇidhi yathādiṭṭhi samatto samādinno, sabbete dhammā iṭṭhāya

kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave

bhaddikāti.

1. 16. 2. 22.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa ye ca saṅkhārā yathādiṭṭhi samattā

samādinno, sabbete dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ

kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā. Seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ

vā muddikābījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavirasaṃ upādiyati, yañca

āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ madhurattāya sātattāya āsecakattāya saṃvattati. Taṃ kissa

hetu: bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ. Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa

purisapuggalassa ye ca saṅkhārā yathādiṭṭhi samattā samādinnā, sabbete dhammā iṭṭhāya

kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave

bhaddikāti.

Vaggo dutiyo

[PTS Page 033] [\q 33/]

[BJT Page 068] [\x 68/]

1. 16. 3. 1.

Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno

janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Katamo ekapuggalo: micchādiṭṭhiko

hoti viparītadassano. So bahujanaṃ saddhammā vuṭṭhāpetvā asaddhamme patiṭṭhāpeti.

Ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanāhitāya

bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ.

1. 16. 3. 2.

Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya bahuno

janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamo ekapuggalo: sammādiṭṭhiko hoti

aviparītadassano. So bahujanaṃ asaddhammā vuṭṭhāpetvā saddhamme patiṭṭhāpeti. Ayaṃ

kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya

bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

1. 16. 3. 3.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi, yaṃ evaṃ mahāsāvajjaṃ,

yathayidaṃ bhikkhave micchādiṭiṭhi. Micchādiṭṭhiparamāni bhikkhave vajjānīti.137

1. 16. 3. 4.

Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekapuggalampi samanupassāmi, yo evaṃ bahujanāhitāya

paṭipanno bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ,

yathayidaṃ bhikkhave makkhalī moghapuriso. Seyyathāpi bhikkhave nadīmukhe khipaṃ138

oḍḍeyya139 bahunnaṃ macchānaṃ ahitāya dukkhāya anatthāya vyasanāya. Evameva kho

bhikkhave makkhalī moghapuriso manussakhipaṃ maññe loke uppanno bahunnaṃ sattānaṃ

ahitāya dukkhāya anatthāya vyasanāyāti.

[PTS Page 034] [\q 34/]

1. 16. 3. 5.

Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye yo ca samādapeti, yañca samādapeti,140 yo ca

samādapito tathattāya paṭipajjati, sabbe te bahuṃ apuññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu:

durakkhātattā bhikkhave dhammassa.

[BJT Page 070] [\x 70/]

1. 16. 3. 6.

Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye yo ca samādapeti, yañca samādapeti, yo ca samādapito

tathattāya paṭipajjati, sabbe te bahuṃ puññaṃ pasavanti. Taṃ kissa hetu: svākkhātattā

bhikkhave dhammassāti.

1. 16. 3. 7.

Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye dāyakena mattā jānitabbā, no paṭiggāhakena taṃ

kissa hetu: durakkhātattā bhikkhave dhammassa.

1. 16. 3. 8.

Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye paṭiggāhakena mattā jānitabbā, no dāyakena. Taṃ

kissa hetu: svākkhātattā bhikkhave dhammassāti.

1. 16. 3. 9.

Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye yo āraddhaviriyo, so dukkhaṃ viharati. Taṃ kissa

hetu: durakkhātattā bhikkhave dhammassa.

1. 16. 3. 10.

Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye yo kusīto, so dukkhaṃ viharati. Taṃ kissa hetu:

svākkhātattā bhikkhave dhammassāti.

1. 16. 3. 11.

Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye yo kusīto, so sukhaṃ viharati. Taṃ kissa hetu:

durakkhātattā bhikkhave dhammassa.

1. 16. 3. 12.

Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye yo āraddhaviriyo, so sukhaṃ viharati. Taṃ kissa hetu:

svākkhātattā bhikkhave dhammassāti.

1. 16. 3. 13.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakopi gūtho duggandho hoti, evameva kho ahaṃ bhikkhave

appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi, antamaso accharāsaṅghātamattampīti.

[BJT Page 072] [\x 72/]

1. 16. 3. 14.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakampi muttaṃ duggandhaṃ hoti, evameva kho ahaṃ

bhikkhave appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi, antamaso accharāsaṅghātamattampīti.

1. 16. 3. 15.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakampi kheḷo duggandho hoti, evameva kho ahaṃ

bhikkhave appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi, antamaso accharāsaṅghātamattampīti.

1. 16. 3. 16.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakampi pubbo duggandho hoti, evameva kho ahaṃ

bhikkhave appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi, antamaso accharāsaṅghātamattampīti.

[PTS Page 035] [\q 35/]

1. 16. 3. 17.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakampi lohitaṃ duggandhaṃ hoti, evameva kho ahaṃ

bhikkhave appamattakampi bhavaṃ na vaṇṇemi, antamaso accharāsaṅghātamattampīti.

Vaggo tatiyo

Jambudīpapeyyālo

1. 16. 4. 1.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ141

pabbatavisamaṃ. Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye thalajā. Atha kho eteva sattā

bahutarā ye odakā.

1. 16. 4. 2.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussesu paccājāyanti. Atha kho eteva sattā

bahutarā ye aññatra manussehi paccājāyanti.

1. 16. 4. 3.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye majjhimesu janapadesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā ye paccantimesu janapadesu paccājāyanti aviññātāresu milakkhesu.142

1. 16. 4. 4.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye paññavanto ajaḷā aneḷamūgā paṭibalā

subhāsitadubbhāsitassa atthamaññātuṃ. Atha kho eteva sattā bahutarā ye duppaññā jaḷā

eḷamūgā na paṭibalā subhāsitadubbhāsitassa atthamaññātuṃ.

1. 16. 4. 5.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye ariyena paññācakkhunā samannāgatā. Atha kho

eteva satta bahutarā ye avijjāgatā sammūḷhā.

1. 16. 4. 6.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye labhanti tathāgataṃ dassanāya. Atha kho eteva

sattā bahutarā ye na labhanti tathāgataṃ dassanāya.

[BJT Page 074] [\x 74/]

1. 16. 4. 7.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye labhanti tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ

savaṇāya. Atha kho [PTS Page 036] [\q 36/] eteva sattā bahutarā, ye na labhanti

tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya.

1. 16. 4. 8.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye sutvā dhammaṃ dhārenti. Atha kho eteva sattā

bahutarā, ye sutvā dhammaṃ na dhārenti.

1. 16. 4. 9.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye dhatānaṃ143 dhammānaṃ atthaṃ

upaparikkhanti. Atha kho eteva sattā bahutarā ye dhatānaṃ dhammānaṃ atthaṃ na

upaparikkhanti.

1. 16. 4. 10.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye atthamaññāya dhammamaññāya

dhammānudhammaṃ paṭipajjanti. Atha kho eteva sattā bahutarā ye atthamaññāya144

dhammaññāya dhammānudhammaṃ na paṭipajjanti.

1. 16. 4. 11.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye saṃvejanīyesu145 ṭhānesu saṃvijjanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā ye saṃvejanīyesu ṭhānesu na saṃvijjanti.

1. 16. 4. 12.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye saṃviggā yoniso padahanti. Atha kho eteva sattā

bahutarā ye saṃviggā yoniso na padahanti.

1. 16. 4. 13.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye vavassaggārammaṇaṃ karitvā labhanti

samādhiṃ,146 labhanti cittassa147 ekaggaṃ. Atha kho eteva sattā bahutarā ye

vavassaggārammaṇaṃ karitvā na labhanti samādhiṃ, na labhanti cittassa ekaggaṃ.148

[BJT Page 076] [\x 76/]

1. 16. 4. 14.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye annaggarasaggānaṃ lābhino. Atha kho eteva

sattā bahutarā ye annaggarasaggānaṃ na lābhino uñchena kapālābhatena yāpenti.

1. 16. 4. 15.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa

lābhino. Atha kho eteva sattā bahutarā ye attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa na

lābhino. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa

lābhino bhavissāmāti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

[PTS Page 037] [\q 37/]

1. 16. 4. 16.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ149

pabbatavisamaṃ. Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā manussesu

paccājāyanti. Atha kho eteva sattā bahutarā, ye manussā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 17.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye manussā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 18.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye manussā pettivisaye paccājāyanti.

1. 16. 4. 19.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye manussā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 20.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye manussā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 21.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye manussā cutā pettivisaye paccājāyanti.

1. 16. 4. 22.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho eteva

sattā bahutarā, ye devā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 23.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho eteva

sattā bahutarā, ye devā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 24.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho eteva

sattā bahutarā, ye devā cutā pettivisaye paccājāyanti.

1. 16. 4. 25.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye devā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 26.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye devā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 27.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye devā cutā pettivisaye paccājāyanti.

[BJT Page 078] [\x 78/]

1. 16. 4. 28.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye nirayā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 29.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye nirayā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 30.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā manussesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā, ye nirayā cutā pettivisaye paccājāyanti.

1. 16. 4. 31.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho eteva

sattā bahutarā, ye nirayā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 32.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho eteva

sattā bahutarā, ye nirayā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 33.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho eteva

sattā bahutarā, ye nirayā cutā pettivisaye paccājāyanti.

1. 16. 4. 34.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā manussesu paccājāyanti.

Atha kho eteva sattā bahutarā, ye tiracchānayoniyā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 35.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā manussesu paccājāyanti.

Atha kho eteva sattā bahutarā, ye tiracchānayoniyā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 36.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā manussesu paccājāyanti.

Atha kho eteva sattā bahutarā, ye pettivisaye cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 37.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā devesu paccājāyanti. Atha

kho eteva sattā bahutarā, [PTS Page 038] [\q 38/] ye tiracchānayoniyā cutā niraye

paccājāyanti.

1. 16. 4. 38.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā devesu paccājāyanti. Atha

kho eteva sattā bahutarā, ye tiracchānayoniyā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 39.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā devesu paccājāyanti. Atha

kho eteva sattā bahutarā, ye pettivisaye cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 40.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pettivisayā cutā manussesu paccājāyanti. Atha

kho eteva sattā bahutarā,

Ye pettivisayā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 41.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pettivisayā cutā manussesu paccājāyanti. Atha

kho eteva sattā bahutarā, ye pettivisayā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 42.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pettivisayā cutā manussesu paccājāyanti. Atha

kho eteva sattā bahutarā, ye pettivisaye cutā pettivisaye paccājāyanti.

1. 16. 4. 43.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pettivisayā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā,

Ye pettivisayā cutā niraye paccājāyanti.

1. 16. 4. 44.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pettivisayā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā,

Ye pettivisaye cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti.

1. 16. 4. 45.

Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambudīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ

vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ. Atha kho etadeva

bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakādhānaṃ pabbatavisamaṃ.

Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pettivisayā cutā devesu paccājāyanti. Atha kho

eteva sattā bahutarā,

Ye pettivisayā cutā pettivisaye paccājāyanti.

(Jambudīpa peyyālo niṭṭhito)

Vaggo catuttho.

[BJT Page 080] [\x 80/]

1. 16. 5. 1

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ āraññakattaṃ.150

1. 16. 5. 2

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ piṇḍapātikattaṃ.

1. 16. 5. 3

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ paṃsukūlikattaṃ.

1.16.5.4

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ tecīvarikattaṃ.

1.16.5.5

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ dhammakathikattaṃ.

1. 16. 5. 6

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ vinayadharattaṃ.151

1. 16. 5. 7

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ bāhusaccaṃ.

1. 16. 5. 8

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ thāvareyyaṃ.

1. 16. 5. 9

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ ākappasampadā.

1. 16. 5. 10

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ parivārasampadā.

1. 16. 5. 11

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ mahāparivāratā.

1. 16. 5. 12

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ kolaputtī.

1. 16. 5. 13

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ vaṇṇapokkharatā.

1. 16. 5. 14

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ kalyāṇavākkaraṇatā.

1. 16. 5. 15.

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ appicchatā.

1. 16. 5. 16

Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ appābādhatā'ti. -

(Soḷasa pasādakara dhammā niṭṭhitā)

Vaggo pañcamo

Accharāsaṅghātavaggo152

1. 16. 6. 1.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamaṃ jhānaṃ153 bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 2.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyaṃ jhānaṃ154 bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 3.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyaṃ jhānaṃ155 bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 4.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthaṃ jhānaṃ156 bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 5.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettaṃ ceto vimuttiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 6.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇaṃ cetovimuttiṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

[PTS Page 039] [\q 39/]

1. 16. 6. 7.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditaṃ cetovimuttiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 8.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhaṃ cetovimuttiṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 9.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī

sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu

arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko

pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 10.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu vedanāsu vedanānupassī viharati ātāpī

sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu

arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko

pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 11.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu citte cittānupassī viharati ātāpī

sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu

arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko

pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 12.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassī viharati

ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu

arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko

pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

[BJT Page 082] [\x 82/]

1. 16. 6. 13.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ

dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati, viriyaṃ157 ārabhati, cittaṃ paggaṇhāti

padahati. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 14.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ

dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti, vāyamati, viriyaṃ ārabhati, cittaṃ paggaṇhāti

padahati. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 15.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ

uppādāya chandaṃ janeti vāyamati, viriyaṃ ārabhati, cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 16.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ

ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti

vāyamati, viriyaṃ ārabhati, cittaṃ paggaṇhāti padahati. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu

arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko

pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 17.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu chanda samādhi padhānasaṅkhāra

samannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 18.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu viriya samādhi padhānasaṅkhāra

samannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 19.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu citta samādhi padhānasaṅkhāra

samannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 20.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu vīmaṃsā samādhi padhānasaṅkhāra

samannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 21.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu saddhindriyaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 22.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu viriyindriyaṃ158 bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 23.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu satindriyaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 24.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu samādhindriyaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 25.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paññindriyaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 26.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu saddhābalaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 27.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu viriyabalaṃ159 bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 28.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu satibalaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave

bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ

bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 29.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu samādhibalaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 30.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paññābalaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 31.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 32.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 33.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu viriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

[PTS Page 040] [\q 40/]

1. 16. 6. 34.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 35.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 36.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 37.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 38.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 39.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammāsaṅkappaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 40.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammāvācaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 41.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammākammantaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 42.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammāājīvaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 43.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammāvāyāmaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 44.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammāsatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 45.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sammāsamādhiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

[BJT Page 084] [\x 84/]

1. 16. 6. 46.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ rūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti.

Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 47.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ rūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī

hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 48.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti.

Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 49.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī

hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 50.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni, tāni abhibhuyya jānāmi

passāmīti evaṃ saññī hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 51.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni, tāni abhibhuyya jānāmi

passāmīti evaṃ saññī hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 52.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni, tāni abhibhuyya

jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 53.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ rūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni, tāni abhibhuyya jānāmi

passāmīti evaṃ saññī hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati,

satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ

bahulīkaronti.

1. 16. 6. 54.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu rūpī rūpāni passati ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

[PTS Page 041] [\q 41/]

1. 16. 6. 55.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni

passati ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 56.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu subhanteva abhimutto hoti ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 57.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikammā

paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti

ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno

viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo

ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 58.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikamma

anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave

bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ

bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 59.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ

samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 60.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma

nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu

arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati.

Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 61.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ

samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave

bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ

bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 62.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhavikasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 63.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu āpokasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 64.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tejokasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 65.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu vāyokasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 66.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu nīlakasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 67.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu pītakasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 68.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu lohitakasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 69.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu odātakasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 70.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ākāsakasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 71.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu viññāṇakasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 72.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ālokakasiṇaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

[BJT Page 086. [\x 86/] ]

1. 16. 6. 73.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu asubhasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 74.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu maraṇasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 75.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu āhāre paṭikkūlasaññaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 76.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sabbaloke anabhiratasaññaṃ160 bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 77.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu aniccasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 78.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu anicce dukkhasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 79.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dukkhe anattasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 80.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu pahāṇasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 81.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu virāgasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 82.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu nirodhasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 83.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu aniccasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 84.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu anattasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

[PTS Page 042] [\q 42/]

1. 16. 6. 85.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu maraṇasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 86.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu āhāre paṭikkūlasaññaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 87.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sabbaloke anabhiratasaññaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 88.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 89.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu pulavakasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 90.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu vinīlakasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 91.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu vicchiddakasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 92.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu uddhumātakasaññaṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 93.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu buddhānussatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 94.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dhammānussatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 95.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu saṅghānussatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 96.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu sīlānussatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 97.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu cāgānussatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 98.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu devatānussatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 99.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu ānāpānasatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 100.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu maraṇasatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 101.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu kāyagatāsatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 102.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upasamānussatiṃ bhāveti, ayaṃ vuccati

bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 103.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ saddhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 104.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ viriyindriyaṃ161

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 105.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ satindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 106.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ samādhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 107.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ paññindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 108.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ saddhābalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 109.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ viriyabalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 110.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ satibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 111.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ samādhibalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 112.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamajjhānasahagataṃ paññābalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 113.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ saddhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 114.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ viriyindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 115.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ satindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 116.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ samādhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 117.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ paññindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 118.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ saddhābalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 119.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ viriyabalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 120.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ satibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 121.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ samādhibalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 122.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu dutiyajjhānasahagataṃ paññābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 123.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ saddhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 124.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ viriyindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 125.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ satindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 126.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ samādhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 127.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ paññindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 128.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ saddhābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 129.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ viriyabalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 130.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ satibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 131.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ samādhibalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 132.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu tatiyajjhānasahagataṃ paññābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 133.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ saddhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 134.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ viriyindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 135.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ satindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 136.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ samādhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 137.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ paññindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 138.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ saddhābalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 139.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ viriyabalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 140.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ satibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 141.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ samādhibalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 142.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu catutthajjhānasahagataṃ paññābalaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkaronti.

1. 16. 6. 143.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ saddhindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 144.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ viriyindriyaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 145.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ satindriyaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 146.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ samādhindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 147.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ paññindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 148.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ saddhābalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 149.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ viriyabalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 150.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ satibalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 151.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ samādhibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 152.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ paññābalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 153.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ saddhindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 154.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ viriyindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 155.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ satindriyaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 156.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ samādhindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 157.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ paññindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 158.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ saddhābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 159.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ viriyabalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 160.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ satibalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 161.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ samādhibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 162.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu karuṇāsahagataṃ paññābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 163.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ saddhindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 164.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ viriyindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 165.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ satindriyaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 166.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ samādhindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 167.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ paññindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 168.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ saddhābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 169.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ viriyabalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 170.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ satibalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 171.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ samādhibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 172.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ paññābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 173.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ saddhindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 174.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ viriyindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

[PTS Page 043] [\q 43/]

1. 16. 6. 175.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ satindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 176.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ samādhindriyaṃ

bhāveti, ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro

ovādapatikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 177.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ paññindriyaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 178.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ saddhābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 179.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ viriyabalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 180.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ satibalaṃ bhāveti, ayaṃ

vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro amoghaṃ

raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 181.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ samādhibalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

1. 16. 6. 182.

Accharāsaṅghātamattampi ce bhikkhave bhikkhu upekkhāsahagataṃ paññābalaṃ bhāveti,

ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati, satthusāsanakaro ovādapatikaro

amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati. Ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti.

Vaggo chaṭṭho

(Accharā saṅghātavagge peyyāla mukhena niddiṭṭhaṃ hoti dvasītyādhika suttasataṃ ?)

[BJT Page 088] [\x 88/]

Kāyagatāsativaggo

1. 16. 7. 1.

Yassa kassaci bhikkhave mahāsamuddo cetasā phuṭo, antogadhā tassa kunnadiyo yā kāci

samuddaṅgamā. Evameva kho162 bhikkhave yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā,

antogadhā tassa kusalā dhammā, ye keci vijjābhāgiyā.163

1. 16. 7. 2.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato mahato saṃvegāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato mahato

saṃvegāya saṃvattati.

1. 16. 7. 3.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato mahato atthāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato mahato atthāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 4.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato mahato yogakkhemāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato mahato

yogakkhemāya saṃvattati.

1. 16. 7. 5.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato satisampajaññāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato mahato

satisampajaññāya saṃvattati.

1. 16. 7. 6.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ñāṇadassanapaṭilābhāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato mahato

ñāṇadassanapaṭilābhāya saṃvattati.

1. 16. 7. 7.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati,

katamo ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

mahato diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.

1. 16. 7. 8.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃvattati,

katamo ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃvattatīti.

1. 16. 7. 9.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate kāyopi passambhati. Katamasmiṃ ekadhamme:

kāyagatāsatiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate kāyopi

passambhati.

1. 16. 7. 10.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate cittampi passambhati. Katamasmiṃ ekadhamme:

kāyagatāsatiyā imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate cittampi

passambhati.

1. 16. 7. 11.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate vitakkavicārāpi vūpasamanti, katamasmiṃ

ekadhamme: kāyagatāsatiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate

vitakkavicārāpi vūpasamanti.

1. 16. 7. 12.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate kevalāpi vijjābhāgiyā dhammā

bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Katamasmiṃ ekadhamme: kāyagatāsatiyā. Imasmiṃ kho

bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate kevalāpi vijjābhāgiyā dhammā

bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.164

1. 16. 7. 13.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anuppannā ceva akusalā dhammā nuppajjanti,

uppannā ca akusalā dhammā pahīyanti. Katamasmiṃ ekadhamma: kāyagatāsatiyā. [PTS

Page 044] [\q 44/] imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate anuppannā

ceva akusalā dhammā nuppajjanti, uppannā ca akusalā dhammā pahīyanti.

1. 16. 7. 14.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti,

uppannā ca kusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattanti. Katamasmiṃ

ekadhamme: kāyagatāsatiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate

anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti, uppannā ca kusalā dhammā bhiyyobhāvāya

vepullāya saṃvattanti.

[BJT Page 090] [\x 90/]

1. 16. 7. 15.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate avijjā pahīyati, katamasmiṃ ekadhamme:

kāyagatāya satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate avijjā pahīyati.

1. 16. 7. 16.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate vijjā uppajjati, katamasmiṃ ekadhamme:

kāyagatāya satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate vijjā uppajjati.

1. 16. 7. 17.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate asmimāno pahīyati, katamasmiṃ ekadhamme:

kāyagatāya satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate asmimāno

pahīyati.

1. 16. 7. 18.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anusayā samugghātaṃ gacchanti, katamasmiṃ

ekadhamme: kāyagatāya satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate

anusayā samugghātaṃ gacchanti.

1. 16. 7. 19.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate saññojanā pahīyanti, katamasmiṃ ekadhamme:

kāyagatāya satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate saññojanā

pahīyanti.165

1. 16. 7. 20.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato paññāpabhedāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāyasati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

paññāpabhedāya saṃvattati.

1. 16. 7. 21.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato anupādā parinibbāṇāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāyasati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato anupādā

parinibbāṇāya saṃvattati.166

1. 16. 7. 22.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anekadhātupaṭivedho hoti, katamasmiṃ

ekadhamme: kāyagatāya167 satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate

anekadhātupaṭivedho hoti.

1. 16. 7. 23.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate nānādhātupaṭivedho hoti, katamasmiṃ

ekadhamme: kāyagatāya satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate

nānādhātupaṭivedho hoti.

1. 16. 7. 24.

Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anekadhātupaṭisambhidā hoti, katamasmiṃ

ekadhamme: kāyagatāya satiyā. Imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate

anekadhātupaṭisambhidā hoti.168

1. 16. 7. 25.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato sotāpattiphalasacchikiriyāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatā sati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

sotāpattiphalasacchikiriyāya saṃvattati.

1. 16. 7. 26.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato sakadāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati,

katamo ekadhammo: kāyagatā sati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

sakadāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati.

1. 16. 7. 27.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato anāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatā sati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

anāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati.

[PTS Page 045] [\q 45/]

1. 16. 7. 28.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato arahattaphalasacchikiriyāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatā sati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

arahattaphalasacchikiriyāya saṃvattati.

[BJT Page 092] [\x 92/]

1. 16. 7. 29.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato paññāpaṭilābhāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

paññāpaṭilābhāya saṃvattati.169

1. 16. 7. 30.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato paññāvuddhiyā saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato paññāvuddhiyā

saṃvattati.

1. 16. 7. 31.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato paññāvepullāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato paññāvepullāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 32.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato mahāpaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato mahāpaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 33.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato puthupaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato puthupaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 34.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato vipulapaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato vipulapaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 35.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato gambhīrapaññatāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

gambhīrapaññatāya saṃvattati.

1. 16. 7. 36.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato asāmantapaññatāya170 saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

asāmantapaññatāya saṃvattati.

1. 16. 7. 37.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato bhūripaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato bhūripaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 38.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato paññābāhullāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato paññābāhullāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 39.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato sīghapaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato sīghapaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 40.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato lahupaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato lahupaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 41.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato hāsupaññatāya171 saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

hāsupaññatāya saṃvattati.

1. 16. 7. 42.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato javanapaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato javanapaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 43.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato tikkhapaññatāya saṃvattati, katamo ekadhammo:

kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato tikkhapaññatāya

saṃvattati.

1. 16. 7. 44.

Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato nibbedhikapaññatāya saṃvattati, katamo

ekadhammo: kāyagatāsati. Ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato

nibbedhikapaññatāya saṃvattati.

(Kāyagatāsati) vaggo sattamo.

Amatavaggo

1. 16. 8. 1.

Amataṃ te bhikkhave na paribhuñjanti, ye kāyagatāsatiṃ na paribhuñjanti.

1. 16. 8. 2.

Amataṃ te bhikkhave paribhuñjanti, ye kāyagatāsatiṃ paribhuñjanti.

1. 16. 8. 3.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave aparibhuttaṃ, yesaṃ kāyagatāsati aparibhuttā.

1. 16. 8. 4.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave paribhuttaṃ, yesaṃ kāyagatāsati paribhuttā.

1. 16. 8. 5.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave parihīnaṃ, yesaṃ kāyagatāsati parihīnā.

1. 16. 8. 6.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave aparihīnaṃ, yesaṃ kāyagatāsati aparihīnā.

1. 16. 8. 7.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave viraddhaṃ, yesaṃ kāyagatāsati viraddhā.

[PTS Page 046] [\q 46/]

1. 16. 8. 8.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave āraddhaṃ, yesaṃ kāyagatāsati āraddhā.

[BJT Page 094. [\x 94/] ]

1. 16. 8. 9.

Amataṃ te bhikkhave pamādiṃsu, ye kāyagatāsatiṃ pamādiṃsu.

1. 16. 8. 10.

Amataṃ te bhikkhave nappamādiṃsu, ye kāyagatāsatiṃ nappamādiṃsu.

1. 16. 8. 11.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave pammuṭṭhaṃ, yesaṃ kāyagatāsati pammuṭṭhā.

1. 16. 8. 12.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave apamuṭṭhaṃ, yesaṃ kāyagatāsati apamuṭṭhā.

1. 16. 8. 13.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave anāsevitaṃ, yesaṃ kāyagatāsati anāsevitā.

1. 16. 8. 14.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave āsevitaṃ, yesaṃ kāyagatāsati āsevitā.

1. 16. 8. 15.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave abhāvitaṃ, yesaṃ kāyagatāsati abhāvitā.

1. 16. 8. 16.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave bhāvitaṃ, yesaṃ kāyagatāsati bhāvitā.

1. 16. 8. 17.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave abahulīkataṃ, yesaṃ kāyagatāsati abahulīkatā.

1. 16. 8. 18.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave bahulīkataṃ, yesaṃ kāyagatāsati bahulīkatā.

1. 16. 8. 19.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave anabhiññātaṃ, yesaṃ kāyagatāsati anabhiññātā.

1. 16. 8. 20.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave abhiññātaṃ, yesaṃ kāyagatāsati abhiññātā.

1. 16. 8. 21.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave apariññātaṃ, yesaṃ kāyagatāsati apariññātā.

1. 16. 8. 22.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave pariññātaṃ, yesaṃ kāyagatāsati pariññātā.

1. 16. 8. 23.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave asacchikataṃ, yesaṃ kāyagatāsati asacchikatā.

1. 16. 8. 24.

Amataṃ tesaṃ bhikkhave sacchikataṃ, yesaṃ kāyagatāsati sacchikatāti.

(Amata) vaggo aṭṭhamo.

Ekakanipātassa suttasahassaṃ172 samattaṃ

[PTS Page 047] [\q 47/]

[BJT Page 096] [\x 96/]

1 [BJTS] = itthiphoṭṭhabbā

[ChS]=itthiphoṭṭhabbo

[PTS] = itthiphoṭṭhabbo

[Thai] = itthiphoṭṭhabbo

[Kambodian] =

2 [BJTS] = itthiphoṭṭhabbo

[ChS]= itthiphoṭṭhabbo

[PTS] = itthiphoṭṭhabbo + 1. [MS]. phoṭṭhabbaṃ

[Thai] = itthiphoṭṭhabbo

[Kambodian] =

3 [BJTS] = Vaggo paṭhamo + *. Rūpādivaggo paṭhamo - machasaṃ - [PTS]

[ChS]= Rūpādivaggo paṭhamo

[PTS] = Rūpādivaggo paṭhamo + 2. [From PH The other MSS]. Vaggo paṭhamo

[Thai] = Vaggo paṭhamo

[Kambodian] =

4 [BJTS] = Vyāpādo + 1. Byāpādo - machasaṃ -syā.

[ChS]= byāpādo

[PTS] = Vyāpādo

[Thai] = byāpādo

[Kambodian] =

5 [BJTS] = Vyāpādo + 1. Byāpādo - machasaṃ -syā.

[ChS]= byāpādo

[PTS] = vyāpādo

[Thai] = byāpādo

[Kambodian] =

6 [BJTS] = Thīnamiddhaṃ + 2. Thinamiddhaṃ - machasaṃ

[ChS]= thinamiddhaṃ + 1. Thīnamiddhaṃ (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = thīnamiddhaṃ

[Thai] = thīnamiddhaṃ

[Kambodian] =

7 [BJTS] = tandi

[ChS]= tandī + 2. Tandi (ka)

[PTS] = tandī

[Thai] = tandi

[Kambodian] =

8 [BJTS] vijambhikā + 3. vijambhitā - machasaṃ

[ChS]= vijambhitā + 3. vijambhikā (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] =aratī-tandīvijambhikā + 1. [Ph]. vijambhitā.[Com] -kā

[Thai] = vijambhikā

[Kambodian] =

9 [BJTS] = bhattasammado

[ChS]= bhattasammado

[PTS] = bhatta-sammado + 2. [Ph]., bhattamado

[Thai] = bhattasammado

[Kambodian] =

10 [BJTS] =avupasantacittassa

[ChS]= avūpasantacittassa

[PTS] = avūpasantacittassa + 3. [Ph]., avūpasantassa

[Thai] = avūpasantacittassa

[Kambodian] =

11 [BJTS] = nikkamadhātu

[ChS]= nikkamadhātu

[PTS] = nikkamadhātu + 1. [Ph]. nikkamma; [T]. nikkama

[Thai] = nikkamadhātu

[Kambodian] =

12 [BJTS] = Vaggo dutiyo + *. Nīvaraṇappahānavaggo dutiyo - machasaṃ

[ChS]= Nīvaraṇappahānavaggo dutiyo

[PTS] = Nīvaraṇapahāna-vaggo dutiyo + 1. [T. Ba. Bb. read] Vaggo dutiyo [The Com.

sanctions the ChS title]

[Thai] = Vaggo dutiyo

[Kambodian] =

13 [BJTS] = yathayidaṃ cittaṃ + *. Yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ - syā. machasaṃ.

[ChS]= yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ + 1. yathayidaṃ cittaṃ (Sī, I) evamuparipi

[PTS] = yathayidaṃ cittaṃ + 2. [Ph. reads] bhikkhave [after] yathayidaṃ [in the first four

suttas].

[Thai] = yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ

[Kambodian] =

14 [BJTS] = yathayidaṃ cittaṃ + *. Yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ - syā machasaṃ.

[ChS]= yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ

[PTS] = yathayidaṃ cittaṃ

[Thai] = yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ

[Kambodian] =

15 [BJTS] = dukkhāvahaṃ + 1. Dukkhādhivāhaṃ'itipi pāṭho aṭṭhakathāyaṃ.

[ChS]= dukkhādhivahaṃ

[PTS] = dukkhādhivāhaṃ + 1. [Ph]. dukkha-vipākaṃ.

[Thai] = dukkhādhivāhaṃ

[Kambodian] =

16 [BJTS] = sukhāvahaṃ + 2. Sukhādhivāhaṃ'iti ca pāṭho, aṭṭhakathāyaṃ

[ChS]= sukhādhivahaṃ

[PTS] =sukhādhivāham

[Thai] = sukhādhivāhaṃ

[Kambodian] =

17 [BJTS] = Vaggo tatiyo + 3. Akammaniyavaggo tatiyo - mchasaṃ

[ChS]= akammaniyovaggo tatiyo

[PTS] = Akammanīya-vaggo tatiyo + 2. [Ph and Com. have this title. The other MSS. read]

Vaggo tatiyo

[Thai] = Vaggo tatiyo

[Kambodian] =

18 [BJTS] = yathayidaṃ cittaṃ + *. Yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ syā. Machasaṃ

[ChS]= yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ

[PTS] = yathayidaṃ cittaṃ

[Thai] = yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ

[Kambodian] =

19 [BJTS] = Vaggo catuttho + 1. Adantavaggo catuttho - machasaṃ

[ChS]= adantavaggo catuttho

[PTS] = Adanta-vaggo catuttho +1. [From Ph. The Com. has] Danta-vagga catuttho

[Thai] = Vaggo catuttho

[Kambodian] =

20 [BJTS] =bhecchati + *. bhejjati - sīmu. Manorathapūraṇī.

[ChS]= bhecchati + 1. bhijjissati (Sya, Kaṃ, Ka), bhejjati (Sī) moggallānabyākaraṇaṃ

passitabbazṃ.

[PTS] = bhecchati + 1. [Compare Dhammapada], 311

[Thai] = bhijjissati

[Kambodian] =

21 [BJTS] = netaṃ

[ChS]= netaṃ

[PTS] = N'etaṃ +2. [Ph]. bhijjissati [this is obviously a wrong numbering]

[Thai] = netaṃ

[Kambodian] =

22 [BJTS] = ṭhānaṃ

[ChS]= ṭhānaṃ

[PTS] = ṭhānaṃ + 3. [Ph] has ṭhānam etam

[Thai] = ṭhānaṃ

[Kambodian] =

23 [BJTS] = so vata bhikkhu

[ChS]= so vata bhikkhu

[PTS] =so vata bhikkhu +(7. [Ph]. n'etaṃ ṭhānam) [this should obviously be note] 4. [Ph for]

so vata bhikkhu [reads] sārakā bhikkhū.

[Thai] = so vata bhikkhu

[Kambodian] =

24 [BJTS] = netaṃ ṭānaṃ

[ChS]= netaṃ ṭhānaṃ

[PTS] = N'etaṃ ṭhānaṃ + 5. [Ph has] ṭhānaṃ etaṃ.

[Thai] = netaṃ ṭānaṃ

[Kambodian] =

25 [BJTS] = bhecchati + *. bhejjati - sīmu. Manorathapūraṇī.

[ChS]= bhecchati

[PTS] = bhecchati +6. [Ph]. bijjissati.

[Thai] = bhijjissati

[Kambodian] =

26 [BJTS] = sūkassa. + 1. Sālisūkassa - machasaṃ.

[ChS]= sūkassa

[PTS] = sālisūkassa

[Thai] = sālisūkassa

[Kambodian] =

27 [BJTS] =so vata bhikkhu

[ChS]= so vata bhikkhu

[PTS] = so vatta bhikkhu + 4. [Ph for] so vata bhikkhu [reads] sārakā bhikkhū.

[Thai] = so vata bhikkhu

[Kambodian] =

28 [BJTS] = Bhecchati

[ChS]= bhecchati

[PTS] =becchati + 6. [Ph]. bhijjissati

[Thai] = bhijjissati

[Kambodian] =

29 [BJTS] = idāhaṃ +2. Idhāhaṃ - syā, machasaṃ.

[ChS]= idhāhaṃ + 1. idāhaṃ (Sī)

[PTS] = idhāhaṃ

[Thai] = idhāhaṃ

[Kambodian] =

30 [BJTS] = cetopadosahetucca + 3. Cotopadosa hetu ca - syā. Cetopadosa hetu pana -

machasaṃ.

[ChS]= cetopadosahetu pana

[PTS] = ceto-padosa-hetucca + 8. [Ph]. hetu

[Thai] = Cotopadosahetu ca

[Kambodian] =

31 [BJTS] = cetopasādahetucca + 4. Cetopasāda hetu ca - syā, cetopasāda hetu pana-

machasaṃ.

[ChS]= cetopasādahetu pana

[PTS] = ceto-pasāda-hetucca

[Thai] = Cetopasādahetu ca

[Kambodian] =

32 [BJTS] = kalalībhūto

[ChS]= kalalībhūto

[PTS] = kalalībhūto + 1. [Ph] luli sahakalaḷi-.

[Thai] = kalalībhūto

[Kambodian] =

33 [BJTS] =sippisambukampi + * Sippika sambukampi - katthaci

[ChS]= sippisambukampi + 2. sippikasambukampi (ka)

[PTS] = sippisambukam + 2. [Ph]. sibbi-.

[Thai] = sippisambukampi

[Kambodian] =

34 [BJTS] = macchagumbampi

[ChS]= macchagumbampi

[PTS] = maccha-gumbam pi + 3. [Ph]. m - kumbham.

[Thai] = macchagumbampi

[Kambodian] =

35 [BJTS] =ñassati

[ChS]= ñassati

[PTS] = nassati + 4. [Ph]. ussati [in all 4 places]

[Thai] =ñassati

[Kambodian] =

36 [BJTS] = manussadhammā

[ChS]=manussadhammā

[PTS] = manussadhammā + 5. [Ph. alone has] -dhammaṃ [The Com. T. supports] -dhammā.

[Thai] = manussadhammā

[Kambodian] =

37 [BJTS] = cittassāti

[ChS]= cittassāti

[PTS] = cittassā ti + 6. [See Jātaka, vol ii p. 100]

[Thai] =cittassāti

[Kambodian] =

38 [BJTS] = rukkhajātānaṃ + 1. Rukkhajātāni - syā

[ChS]= rukkhajātānaṃ

[PTS] = rukkhajātāni

[Thai] =rukkhajātāni

[Kambodian] =

39 [BJTS] =phandano + 2. Candano - syā

[ChS]= phandano

[PTS] = candano

[Thai] =candano

[Kambodian] =

40 [BJTS] =na aññaṃ + 3. Nāññaṃ - syā machasaṃ

[ChS]= nāññaṃ

[PTS] = na aññaṃ

[Thai] =nāññaṃ

[Kambodian] =

41 [BJTS] = yaṃ evaṃ

[ChS]= yaṃ evaṃ

[PTS] = yaṃ evaṃ + 7. [Ph]. yena

[Thai] =yaṃ evaṃ

[Kambodian] =

42 [BJTS] =mudu ca + 4. Muduñca - sīmu

[ChS]= mudu ca

[PTS] = mudu ca + 9. [Tr]. muduṇca.

[Thai] = Muduñca

[Kambodian] =

43 [BJTS] = kammaññañca + 5. Kammaniyañca - syā kammaññañca hoti - machasaṃ

[ChS]= kammaññañca

[PTS] = kammaññañ ca + 8. [Ph]. kammaniyañ.

[Thai] = Kammaniyañca

[Kambodian] =

44 [BJTS] = kammaññañcāti.

[ChS]= kammaññañca hotīti

[PTS] = kammaññañ cā ti. + 10. [Ph] kammaññañ ca hoti

[Thai] =kammaniyañcāti

[Kambodian] =

45 [BJTS] = yāvañcidaṃ

[ChS]= yāvañcidaṃ

[PTS] = yāvañ c'idaṃ + 1. [Ph]. yāvañhidam.

[Thai] = yāvañcidaṃ

[Kambodian] =

46 [BJTS] = Vaggo Pañcamo + 6. Paṇihita acchavaggo pañcamo - machasaṃ

[ChS]= Paṇihitaacchvaggo pañamo

[PTS] = Paṇihita-acchanna-vaggo pañcamo. + 2. [From Ph. the rest of the MSS read] Vaggo

pañcamo.

[Thai] = Vaggo Pañcamo

[Kambodian] =

47 [BJTS] = assutavā

[ChS]= assutavā

[PTS] = assuttavā + 3. [Ph]. asutavā

[Thai] = assutavā

[Kambodian] =

48 [BJTS] = vippamuttaṃ

[ChS]= vippamuttaṃ

[PTS] = vippamuttaṃ. + 4. [Ph] vimuttaṃ.

[Thai] = vippamuttaṃ

[Kambodian] =

49 [BJTS] = mettaṃ cittaṃ + 1. Mettacittaṃ - syā mettācittaṃ - machasaṃ

[ChS]= mettācittaṃ + 1. mettaṃ cittaṃ (Sī), mettacittaṃ (Sya, Kaṃ, I, ka)

[PTS] = mettacittaṃ + 5. [Ph]. mettacittaṃ

[Thai] = mettacittaṃ

[Kambodian] =

50 [BJTS] = ye naṃ

[ChS]= ye naṃ

[PTS] = ye naṃ + 6. [Ph. read] yena [for] ye naṃ; nam=mettaṃ cittaṃ?

[Thai] =ye naṃ

[Kambodian] =

51 [BJTS] = bahulīkarontīti.

[ChS]= bahulīkarontīti

[PTS] = bahulīkarontī ti? + 7. [Ph].-karotīti

[Thai] = bahulīkarontīti

[Kambodian] =

52 [BJTS] = bahulīkarontīti

[ChS]= bahulīkarontīti

[PTS] = bahulīkarontī ti + [Compare Dhammapada, verses 1-3]

[Thai] = bahulīkarontīti

[Kambodian] =

53 [BJTS] = manopubbaṅgamā

[ChS]= manopubbaṅgamā

[PTS] = manopubbaṅgamā + 1. [Compare Dhammapada, verses 1-3]

[Thai] = manopubbaṅgamā

[Kambodian] =

54 [BJTS] = anvadeva

[ChS]=anvadeva

[PTS] = anvad eva + 2. [Ph]. anudeva

[Thai] = anvadeva

[Kambodian] =

55 [BJTS] = vaggo chaṭṭhā + * Accharā saṅghātavaggo chaṭṭho-machasaṃ

[ChS]= acchrāsaṅghāvaggo chaṭṭho

[PTS] = Accharā-saṅfhāta-vaggo chaṭṭho. + 3. [From Ph The other MSS. read]

Vaggo-chaṭṭho

[Thai] =vaggo chaṭṭho

[Kambodian] =

56 [BJTS] = viriyārambho + 1. Vīriyārambho - machasaṃ

[ChS]= vīriyāraṃbho + 1. viriyāraṃbho (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = viriyārambho

[Thai] = viriyārambho

[Kambodian] =

57 [BJTS] = āraddhaviriyassa + 2. Āraddha viriyassa - machasaṃ

[ChS]= āraddhavīriyassa

[PTS] = āraddhaviriyassa

[Thai] =āraddhaviriyassa

[Kambodian] =

58 [BJTS] = appicchatā

[ChS]= appicchatā

[PTS] = appicchatā + 1. [Ph]. appicchatāya

[Thai] = appicchatā

[Kambodian] =

59 [BJTS] = asantuṭṭhaassa

[ChS]= Asantuṭṭhassa

[PTS] = asantuṭṭhassa + 2. [Ph]. asantuṭṭhitāya

[Thai] =asantuṭṭhitā

[Kambodian] =

60 [BJTS] = santuṭṭhassa

[ChS]= santuṭṭhassa

[PTS] = santuṭṭassa + 3. [Ph]. santuṭṭhitāya.

[Thai] = santuṭṭhassa

[Kambodian] =

61 [BJTS] = Vaggo sattamo + * Viriyārambhādivaggo - machasaṃ

[ChS]= Viriyārambādivaggo sattamo

[PTS] = Viriyārambhādi-vaggo sattamo + 1. [From Ph. The other MSS. read] Vaggo-sattamo.

[Thai] = Vaggo sattamo

[Kambodian] =

62 [BJTS] = vaḍḍhissāmāti

[ChS]= vaddhissamāti

[PTS] = vaḍḍhissāmā ti + 1. [Ph]. vuddhissāmā [throughout].

[Thai] = vaḍḍhissāmāti

[Kambodian] =

63 [BJTS] = vaggo aṭṭhamo + * Kalyāṇamittādivaggo aṭṭhamo - machasaṃ

[ChS]= Kalyāṇamittādivaggo aṭṭhamo

[PTS] = Kalyāṇamittādi-vaggo aṭṭhamo. + 2. [From Ph. The other Mss. read]

Vaggo-aṭṭhamo.

[Thai] = vaggo aṭṭhamo

[Kambodian] =

64 [BJTS] = vaggo navamo + *Pamādavaggo navamo - machasaṃ

[ChS]= Pamādādivaggo namamo

[PTS] = Pamādādivaggo navamo. + 1. [From Ph. The other MSS.] Vaggo-navamo.

[Thai] = vaggo navamo

[Kambodian] =

65 [BJTS] = na aññaṃ + 1. Nāññaṃ - machasaṃ

[ChS]= nāññaṃ

[PTS] = nāññaṃ

[Thai] = nāññaṃ

[Kambodian] =

66 [BJTS] = ekaṅgampi

[ChS]= ekangampi

[PTS] = ekaṃ aṅgam pi + 2. [Tr. has] ekaṅgam pi [throughout].

[Thai] = ekaṅgampi

[Kambodian] =

67 [BJTS] = yā + 1. Yaṃ sabbattha

[ChS]= yaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] = [No record as this is a 'Pe' in Thai]

[Kambodian] =

68 [BJTS] = yā + 1. Yaṃ sabbattha

[ChS]= yaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] = [No record as this is a 'Pe' in Thai]

[Kambodian] =

69 [BJTS] = y ā + 1. Yaṃ sabbattha

[ChS]= yaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] = [No record as this is a 'Pe' in Thai]

[Kambodian] =

70 [BJTS] = yo + 1. Yaṃ sabbattha

[ChS]= yaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] = [No record as this is a 'Pe' in Thai]

[Kambodian] =

71 [BJTS] = yo + 1. Yaṃ sabbattha

[ChS]= yaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] = [No record as this is a 'Pe' in Thai]

[Kambodian] =

72 [BJTS] = yā + 1. Yaṃ sabbattha

[ChS]= yaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] =yaṃ

[Kambodian] =

73 [BJTS] = yā + 1. Yaṃ sabbattha

[ChS]= yaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] =yaṃ

[Kambodian] =

74 [BJTS] = yaṃ + 2. Yo sabbattha

[ChS]= yo

[PTS] = yo evaṃ

[Thai] =yaṃ

[Kambodian] =

75 [BJTS] = catukoṭikaṃ niṭṭhitaṃ + 1. Catukkoṭikaṃ niṭṭhitaṃ-machasaṃ

[ChS]= catukkoṭikaṃ niṭṭhitaṃ

[PTS] = catukoṭikaṃ niṭṭhitaṃ. + 1. [Not in Ph., but in the other MSS].

[Thai] =No record in [Thai]

[Kambodian] =

76 [BJTS] = ye + 2. Yepi-syā

[ChS]= ye

[PTS] = Ye te + 2. [Ph]. Ye pi te.

[Thai] =yepi

[Kambodian] =

77 [BJTS] = bahujanāhitāya + 3. Bahujanaahitāya - machasaṃ.

[ChS]= bahujanaahitāya

[PTS] = bahujanāhitāya + 3. [Ph]. bahujana-ahitāya; bahujana-asukhāya, etc.

[Thai] =bahujanāhitāya

[Kambodian] =

78 [BJTS] = bahujanāsukhāya + 4. Bahujanaasukhāya-machasaṃ

[ChS]= bahujanaasukhāya

[PTS] = bahujanāsukhāya

[Thai] =bahujanāsukhāya

[Kambodian] =

79 [BJTS] = tevimaṃ

[ChS]= tecimaṃ + 1. tevimaṃ (Sī)

[PTS] =

[Thai] = tecimaṃ

[Kambodian] =

80 [BJTS] = Vaggo dasamo.

[ChS]= dutiyapamādādivaggo dasamo

[PTS] = adhammādivaggodasamo. + 1. [From Ph., but T., etc read] Vaggo dasamo.

[Thai] =Vaggo Dassamo

[Kambodian] =

81 [BJTS] = tevimaṃ + 1. Tepimaṃ sīmu. Tecimaṃ-sya. Machasaṃ [[PTS]]

[ChS]= tecimaṃ

[PTS] = te c'imaṃ

[Thai] =tecimaṃ

[Kambodian] =

82 [BJTS] = ṭhapentīti

[ChS]= ṭhapentītī + 1. thapetīti (ka)

[PTS] =

[Thai] = ṭhapentīti

[Kambodian] =

83 [BJTS] = tevimaṃ + 1. Tepimaṃ sīmu. Tecimaṃ-sya. Machasaṃ [[PTS]]

[ChS]= tecimaṃ

[PTS] = [No record as this is a 'Pe' in PTS]

[Thai] =tecimaṃ

[Kambodian] =

84 [BJTS] = ṭhapentīti

[ChS]= ṭhapentīti

[PTS] = ṭhapentīti + 1. [Se cullavagga, p. 204]

[Thai] =ṭhapentīti

[Kambodian] =

85 [BJTS] = vaggo ekādasamo + 2. Adhammavaggo ekādasamo-machasaṃ

[ChS]= Adhammavaggo ekādasamo

[PTS] = Ekādasamo vaggo

[Thai] = vaggo ekādasamo

[Kambodian] =

86 [BJTS] = vaggo dvādasamo

[ChS]= Anāpattivaggo dvādasamo

[PTS] = anāpattādivaggo dvādasamo + 1. [From Ph., but T. has] vaggo tatiyo

[Thai] = vaggo dvādasamo

[Kambodian] =

87 [BJTS] = lokānukampāya + 1. Lokānukampakāya - aṭṭhakathā (-) antaritapāṭho. Simu.

Potthake na dissate.

[ChS]= lokānukaṃpāya

[PTS] = lokānukampāya

[Thai] = lokānukaṃpāya

[Kambodian] =

88 [BJTS] = anutappā + 1. Ānutappā - katthaci

[ChS]= anutappā + 1. ānutappa (Sī)

[PTS] = anutappā + 1. [Ph]. anukampā; [T]. anutappāya

[Thai] = anutappā

[Kambodian] =

89 [BJTS] = hotīti (this footnote should have been at sutta 1. 13. 7 in [BJTS])

[ChS]= hotīti

[PTS] = hotīti + 1. [Ph. makes this the ending of the] ekapuggala vaggo terasamo.

[Thai] = hotīti

[Kambodian] =

90 [BJTS] = anuppavattetīti

[ChS]= anuppavattetīti

[PTS] = anuppavattetīti + 2. [The Com. ends the] ekapuggala vaggo [here].

[Thai] =hotīti

[Kambodian] =

91 [BJTS] = vaggo terasamo

[ChS]= ekapuggalavaggo terasamo

[PTS] = Ekapuggala vaggo terasamo

[Thai] =puggalavaggo

[Kambodian] =

92 [BJTS] = 1. 14. 1. 1.

[ChS]= 1. 14. etadavagga 1. paṭhamavagga

[PTS] = [XIV + 3. The reason why this and the following vaggas appear to be so short is that

each name is supposed to be contained in a separate sutta].

[Thai] =Etadagga pāli

[Kambodian] =

93 [BJTS] = aññākoṇḍañño + 1. Aññāsi koṇḍañño-machasaṃ. Aññātakoṇḍaññoti katthaci.

[ChS]= aññāsikoṇḍañño + 1. aññātakoṇḍaññoti (Ka), aññākoṇḍañño (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = Aññākoṇḍañño

[Thai] = aññākoṇḍañño

[Kambodian] =

94 [BJTS] = dhutavādānaṃ

[ChS]= dhudavādānaṃ + 2. dhutaṅgadharānaṃ (Katthaci)

[PTS] = dhutavādānaṃ + 4. [Ph]. dhūtangadharānam.

[Thai] = dhutavādānaṃ

[Kambodian] =

95 [BJTS] = kāḷigodhāya putto

[ChS]= kaḷigodhāyaputto

[PTS] = kāligodhāyaputto. + 5. [Ph. T]. kāḷigodha-.

[Thai] = kaḷigodhāyaputto

[Kambodian] =

96 [BJTS] = lakuṇṭakabhaddiyo

[ChS]= lakuṇḍakabhaddiyo + 3. lakuṇṭakabhaddiyo (Syā, Kaṃ)

[PTS] = lakuṇṭaka-bhaddiyo + 6. [Bh]. Lakuṇṭhavaka-baddiyo [Ph., Tr]. Lakuṇḍa-.

[Thai] = lakuṇḍakabhaddiyo

[Kambodian] =

97 [BJTS] =mahākaccānoti. vaggo paṭhamo.

[ChS]= mahākaccānoti. Vaggo paṭhamo

[PTS] = Maha Kaccāno ti + 7. [Ph. ends with] vaggo dutiyo [Com]. Pathamo vaggo.

[Thai] = mahākaccānoti

[Kambodian] =

98 [BJTS] = cullapanthako

[ChS]= cūḷapanthako + 1. cullapanthako (Sī, Syā, kaṃ, I,)

[PTS] = cullapanthako. + 1. [Ph. has] Ceto-vimutti k- yad- Cullapanthako paññā vimutti k-

yad- yad- Mahāpanthako; [T. reads] Ceto - vivaḍḍha-; [Ph]. vivaṭṭa-; [Tr]. -vivaddha-.

[Thai] = cullapanthako

[Kambodian] =

99 [BJTS] = cetovivaṭṭakusalānaṃ - cullapanthakko + 2. Cūlapanthako - machasaṃ.

[ChS]= cetovivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ cūlapanthako

[PTS] = Cullapanthako. + 1. [Ph. has] Ceto-vimutti k- yad- cullapanthako paññā vimutti k-

yad- mahāpanthako; [T]. reads ceto-vivaḍḍha-; [Ph]. vivaṭṭa-; [Tr]. -vivaddha-

[Thai] = cetovivaṭṭakusalānaṃ yadidaṃ cullapanthako

[Kambodian] =

100 [BJTS] = Kuṭikaṇṇo

[ChS]= kuṭikaṇṇo

[PTS] = Soṇo Kuṭikaṇṇo + 2 [Ph]. koti-kaṇṇo

[Thai] = kuṭikaṇṇo

[Kambodian] =

101 [BJTS] = vakkalīti

[ChS]= vakkalīti

[PTS] = Vakkalīti + 3. [Ph. Ba. Bb]. vakkali.

[Thai] = vakkalīti

[Kambodian] =

102 [BJTS] = piḷindivaccho + 1. Pilindavaccho - machasaṃ

[ChS]= pilindavaccho

[PTS] = Pilinda - vaccho. + 4. [Ba. Bb. T]. Pilindi; [Tr]. Piḷindi.

[Thai] = Pilindavaccho

[Kambodian] =

103 [BJTS] = kumārakassapo,

[ChS]= kumārakassapo,

[PTS] = Kumāra - kassapo. + 5. [Bb]. Kulāra- .

[Thai] = kumārakassapo,

[Kambodian] =

104 [BJTS] = mahākoṭṭhitoti

[ChS]= mahākoṭṭhitoti + 1. mahākoṭṭhikoti (aññesu suttesu marammapotthake)

[PTS] = mahākoṭṭhito ti

[Thai] = mahākoṭṭhitoti

[Kambodian] =

105 [BJTS] = bakkulo + 2. Bākulo - machasaṃ.

[ChS]= bākulo + bakkulo (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = Bakkulo + 1. [Ph] appābādhikānaṃ yad Bākulo.

[Thai] =Bakkulo + 1. [B]. appābādhikānaṃ yadidaṃ bākulo

[Kambodian] =

106 [BJTS] = mogharājāti

[ChS]= mogharājāti

[PTS] = mogharājāti+ 2. [T]. -rajo.

[Thai] = mogharājāti

[Kambodian] =

107 [BJTS] = Paṭācārā

[ChS]= Paṭācārā

[PTS] = Paṭācārā. + 3. [Bb. has] Pāṭācārā; [the others], Paṭācārā: pāṭa- [may be correst]

= [Sansk]. prātā, [full, perfect].

[Thai] = Paṭācārā

[Kambodian] =

108 [BJTS] = sakulā + 1. Bakulā -machasaṃ

[ChS]= bakulā + 1. sakulā (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = sakulā

[Thai] = sakulā

[Kambodian] =

109 [BJTS] = bhaddākuṇaḍalakesā

[ChS]= bhaddā kuṇaḍalakesā

[PTS] =Bhaddā Kuṇḍalskesā. + 4. [Tr]. Bhadda [thoughout].

[Thai] = bhaddā kuṇaḍalakesā

[Kambodian] =

110 [BJTS] = bhaddākapilāni

[ChS]= bhaddā kapilānī

[PTS] = Bhaddā - kapilānī + 5. [Ba]. kāpilānī .

[Thai] = bhaddā kapilānī

[Kambodian] =

111 [BJTS] = sigālamātāti + 2. Sigālakamātā - machasaṃ

[ChS]= siṅgālamātāti +2. sigālamātāti (Si, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = sigālamātāti + 6. [Ph]. singālakā mātā; [Bb]. Sigālamātā.

[Thai] = sigālamātāti

[Kambodian] =

112 [BJTS] = tapussabhallikā + 3. Tapassubhallikā - syā [[PTS]]

[ChS]= tapussabhallikā + 1. tapassubhallikā (Sī, I)

[PTS] = tapassu - Bhallikā + 1 [Ph]. Tapussa.

[Thai] = tapussabhallikā

[Kambodian] =

113 [BJTS] = vāṇijā,

[ChS]= vāṇijā

[PTS] = vādāyakānaṃ + 2. [Ph]. dāyik -... Suddatto.

[Thai] = vāṇijā

[Kambodian] =

114 [BJTS] = macchikāsaṇḍiko

[ChS]= macchikāsaṇḍiko

[PTS] = Macchikasaṇḍiko. + 3. [Ph] pacchikavanasoṇḍiko

[Thai] = macchikasaṇḍiko

[Kambodian] =

115 [BJTS] = hatthako

[ChS]= hatthako

[PTS] = Haṭṭhako + 4. [Ph]. Hatthako Ālāvako; [T]. Aṭṭhako.

[Thai] = hatthako

[Kambodian] =

116 [BJTS] = uggato + 4. Hatthigāmako uggo gahapati - machasaṃ ('uggo' appears to be

spelling mistake and should be 'uggato')

[ChS]= hatthigāmako uggato gahapati

[PTS] = Uggato gahapati + 5. [Ph]. Hatthigāmako Uggāto gahapati.

[Thai] = Uggato

[Kambodian] =

117 [BJTS] = sūro ambaṭṭho + 5, Sūrabandho - machasaṃ

[ChS]= sūrambaṭṭho

[PTS] = Sūro Ambaṭṭho

[Thai] = Sūro Ambaṭṭho

[Kambodian] =

118 [BJTS] = jīvako komārabhacco

[ChS]= jīvako komārabhacco

[PTS] = Jīvako Komārabhacco. + 6. [Ph]. -bhajjo

[Thai] = jīvako komārabhacco

[Kambodian] =

119 [BJTS] = nakulapitā

[ChS]= nakulapitā

[PTS] = Nakulapitā + 7. [Ph]. Kulapitā

[Thai] = nakulapitā

[Kambodian] =

120 [BJTS] = senānādhītā + 1. Seniyadhītā - machasaṃ

[ChS]= seniyadhītā + 3. senātī dhītā (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = Sujātā Senānidhītā + 8. [Ph]. Seniyadhīta; Tr. Senānī.

[Thai] = Senānidhītā+1.B. seniyadhītā

[Kambodian] =

121 [BJTS] = sāmāvatī

[ChS]= sāmāvatī

[PTS] = Sāmāvatī + 9. Tr. Sāmavatī

[Thai] = sāmāvatī

[Kambodian] =

122 [BJTS] = kuraragharikāti + 2. Kulagharikā - machasaṃ

[ChS]= Kuraragharikāti + 1. kulagharikāti(Ka)

[PTS] = Kura - ra - gharikā ti + 10. [Ph]. kula-gharikā; Tr. garikā.

[Thai] = kuraragharikāti+2.B. Kāḷī upāsikā kuragharikāti

[Kambodian] =

123 [BJTS] = kañci + 1. Kiñca - katthaci.

[ChS]= kañci + 2. kiñci (Ka)

[PTS] = kañci + 11. [Ph]. kiñci

[Thai] = kañci

[Kambodian] =

124 [BJTS] = vijjati + 2. Vijjatīti - machasaṃ, syā.

[ChS]= vijjatīti

[PTS] = vijjatīti

[Thai] = vijjatīti

[Kambodian] =

125 [BJTS] = vijjati + 1. Vijjatīti - machasaṃ, syā.

[ChS]= vijjatīti

[PTS] = vijjatīti

[Thai] = vijjatīti

[Kambodian] =

126 [BJTS] = saṃvattatīti + 1. Saṃvattantīti - machasaṃ, syā

[ChS]= saṃvattatīti

[PTS] = saṃvattatīti

[Thai] = saṃvattatīti

[Kambodian] =

127 [BJTS] = parihāyanti + 1. Parihāyantīti-machasaṃ, syā

[ChS]= Parihāyantīti

[PTS] = Parihāyantīti

[Thai] = Parihāyantīti

[Kambodian] =

128 [BJTS] = pavaḍḍhati + 2. Pavaḍḍhatīti-machasaṃ, syā

[ChS] = Pavaḍḍhatīti

[PTS] = Pavaḍḍhatīti

[Thai] = Pavaḍḍhatīti

[Kambodian] =

129 [BJTS] = yenevaṃ + 3. Yena - machasaṃ

[ChS]= yena + 1. yenevaṃ (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = yen'evaṃ

[Thai] = yenevaṃ

[Kambodian] =

130 [BJTS] = upapajjanti + 4. Upapajjantīti-machasaṃ

[ChS]= Uppajjantīti

[PTS] = Uppajjantīti

[Thai] = Upapajjantīti

[Kambodian] =

131 [BJTS] = yenevaṃ + 3. yena - machasaṃ

[ChS]= yena

[PTS] = yen'evaṃ

[Thai] = yenevaṃ

[Kambodian] =

132 [BJTS] = diṭṭhi hi + 1. Diṭṭhihissa - machasaṃ

[ChS]= diṭhi hissa + 2. diṭhi hi (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = diṭṭhi hi

[Thai] = diṭṭhi hi

[Kambodian] =

133 [BJTS] = paṭhiviyā

[ChS]= pathaviyā + 1. paṭhaviyā (Sī, Syaā, Kaṃ, I)

[PTS] = paṭhiviyā

[Thai] = paṭhiviyā

[Kambodian] =

[BJTS] = bījaṃ hi +2. Bījaṃ - sīmu. Bījaṃhissa - machasaṃ

[ChS]= bījaṃ hissa + 2. vījaṃ (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = bījaṃ+3. [Ph]. bijañhi

[Thai] = bījaṃ

[Kambodian] =

134 [BJTS] = bījaṃ hi +2. Bījaṃ - sīmu. Bījaṃhissa - machasaṃ

[ChS]= bījaṃ hissa + 2. vījaṃ (Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] = bījaṃ

[Thai] = bījaṃ

[Kambodian] =

135 [BJTS] = paṭhaviyā + 3. Paṭhavīyā - machasaṃ

[ChS]= paṭhaviyā

[PTS] = paṭhaviyā

[Thai] = paṭhaviyā

[Kambodian] =

136 [BJTS] = asecakattāyā + 4. Asecanakattāya - machasaṃ

[ChS]= Asecanakattāya

[PTS] = āsecanakattāya+4. [Ph]. see Th. 2, 59, Sutavibh. p. 271, and Mahāvastu, p. 528.

[Thai] = Asecanakattāya

[Kambodian] =

137 [BJTS] =vajjānīti + 1. Mahāsāvajjānīti - machasaṃ

[ChS]= sāvajjānīti + vajjānīti (Sī, Syā, Kaṃ)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

138 [BJTS] =khipaṃ +2. Khippaṃ uḍḍeyya - machasaṃ

[ChS]= khippaṃ + khipaṃ (Sī, Syā, Kaṃ, ī)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

139 [BJTS] =oḍḍeyya

[ChS]= uḍḍeya +oḍḍeya (Sī), ujjheya (Ka)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

140 [BJTS] = samādapeti

[ChS]= samādapeti + samādāpeti (?)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

141 [BJTS] = khāṇukaṇṭakādhānaṃ + 1. Khāṇukaṇṭhakaṭṭhānaṃ - machasaṃ.

Khāṇukaṇṭhakadhānaṃ - aṭṭhakathā.

[ChS]= khāṇukaṇṭakaṭṭānaṃ + 1. khāṇkaṇḍakadhānaṃ (Sī, I)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

142 [BJTS] = milakkhesu

[ChS]= milakkhesu + 2. milakkhūsu (Ka)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

143 [BJTS] =dhatāmaṃ + 1. Dhatānaṃ - machasaṃ

[ChS]= dhātānaṃ + 1. dhatānaṃ(Sī, Syā, Kaṃ, I)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

144 [BJTS] =ye atthamaññāya + 2. Ye na atthamaññāya na dhammamaññāya

dhammānudhammaṃ na paṭipajjanti. Sīmu [PST] should be [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

145 [BJTS] = saṃvejanīyesu + 3. Saṃvejaniyesu - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

146 [BJTS] = samādhiṃ +4. Labhanti cittassa samādhiṃ sīmu.

[ChS]= samādhiṃ + 2. cittassa samādhiṃ (Sī)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

147 [BJTS] = cittassa + 5. Labhanti cittassekaggataṃ - syā machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

148 [BJTS] = ekaggaṃ

[ChS]= cittasekaggataṃ + 3. cittassekaggaṃ (Sī)

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

149 [BJTS] =khāṇukaṇṭakādhānaṃ + 1. Khānukaṇaṭṭhāṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

150 [BJTS] = āraññakattaṃ + 1. Āraññikattaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

151 [BJTS] = vinayadharattaṃ + 2. Vinayadharakattaṃ - syā. [[PTS]]

[ChS] =

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

152 [BJTS] = accharāsaṅghātavaggo + * Jhānavaggo - [[PTS]]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

153 [BJTS] = jhānaṃ + 3. Paṭhamajjhānaṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

154 [BJTS] = jhānaṃ + 4. Dutiyajjhānaṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

155 [BJTS] = jhānaṃ + 5. Tatiyajjhānaṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

156 [BJTS] = jhānaṃ + 6. Catutthajjhānaṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

157 [BJTS] = viriyaṃ + 1. Vīriyaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

158 [BJTS] = viriyindriyaṃ + 2. vīriyindriyaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

159 [BJTS] = viriyabalaṃ + 1. vīriyabalaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

160 [BJTS] = anabhiratasaññaṃ + 1. Anabhiratisaññaṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

161 [BJTS] = viriyindriyaṃ + 2. Vīriyindriyaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

162 [BJTS] = evameva kho + 1. Evameva-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

163 [BJTS] = vijjābhāgiyā + 2. Vijjābhāgiyāti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

164 [BJTS] = gacchanti + + 3. Gacchantīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

165 [BJTS] = pahīyanti + 1. Pahīyantīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

166 [BJTS] = saṃvattati + 2. Saṃvattantīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

167 [BJTS] = kāyagatāya + 3. Kāyagatāsatiyā-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

168 [BJTS] = hoti.+ 4. Hotīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

169 [BJTS] = saṃvattati + 3. Saṃvattatīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

170 [BJTS] = asāmantapaññatāya + 1. Asamatthapaññatāya-syā kaṃ-asamattapaññatāya,

katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

171 [BJTS] =hāsupaññatāya + Hā sa paññatāya-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

172 [BJTS] = suttasahassaṃ + 1. Vīmaṃsitabbaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

[PTS Vol A - 1] [\z A /] [\f I /]

[BJT Vol A - 1] [\z A /] [\w I /]

[PTS Page 047] [\q 47/]

[BJT Page 096] [\x 96/]

2. Dukanipāto

Paṭhamo paṇṇāsako

1. Vassūpanāyikāvaggo

Vajjasuttaṃ

2. 1. 1. 1.

1. Evaṃ me sutaṃ: ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa

ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti bhadanteti te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ bhagavā etadavoca:

Dvemāni bhikkhave vajjāni. Katamāni dve: diṭṭhadhammikañca vajjaṃ, samparāyikañca

vajjaṃ. Katamañca bhikkhave diṭṭhadhammikaṃ vajjaṃ: idha bhikkhave ekacco passati coraṃ

āgucāriṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārente, kasāhipi tāḷente, vettehipi tāḷente,

addhadaṇḍakehipi tāḷente, hatthampi chindante, pādampi chindante, hatthapādampi

chindante, kaṇṇampi chindante, nāsampi chindante, kaṇṇanāsampi chindante,

bilaṅgathālikampi kārente, saṅkhamuṇḍikampi kārente, rāhumukhampi kārente,

jotimālikampi kārente, hatthapajjotikampi kārente, erakavattikampi kārente, [PTS Page 048]

[\q 48/] cīrakavāsikampi kārente, eṇeyyakampi kārente, balisamaṃsikampi kārente,

kahāpaṇakampi kārente, khārāpatacchikampi kārente, palighaparivattikampi kārente,

palālapiṭṭhikampi kārente, tattenapi telena osiñcante, sunakhehipi khādāpente, jīvantampi

sūle uttāsente, asināpi sīsaṃ chindante. Tassa evaṃ hoti: yathārūpānaṃ kho pāpakānaṃ

kammānaṃ hetu coraṃ āgucāriṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti, kasāhipi

tāḷenti, vettehipi tāḷenti, addhadaṇḍakehipi tāḷenti, hatthampi chindanti, pādampi

chandanti, hatthapādampi chindanti, kaṇṇampi chindanti, nāsampi chindanti,

kaṇṇanāsampi chindanti, bilaṅgathālikampi kārenti, saṅkhamuṇḍikampi kārenti,

rāhumukhampi kārenti, jotimālikampi kārenti, hatthapajjotikampi kārenti, erakavattikampi

kārenti, cīrakavāsikampi kārenti, eṇeyyakampi kārenti, balisamaṃsikampi kārenti,

kahāpaṇakampi kārenti, khārāpatacchikampi kārenti, palighaparivattikampi kārenti,

palālapiṭṭhikampi kārenti, tattenapi telena osiñcanti, sunakhehipi khādāpenti, jīvantampi

sūle uttāsenti, asināpi sīsaṃ chindanti. Ahaṃ ceva kho pana evarūpaṃ pāpaṃ kammaṃ

kareyyaṃ, mampi rājāno gahetvā evarūpā vividhā kammakāraṇā kāreyyuṃ: kasāhipi

tāḷeyyuṃ, vettehipi tāḷeyyuṃ addhadaṇḍakehipi tāḷeyyuṃ, hatthampi chindeyyuṃ,

pādampi chindeyyuṃ, hatthāpādampi chindeyyuṃ, kaṇṇampi chindeyyuṃ, nāsampi

chindeyyuṃ, kaṇṇanāsampi chindeyyuṃ, bilaṅgathālikampi kāreyyuṃ, saṅkhamuṇḍikampi

kāreyyuṃ, rāhumukhampi kāreyyuṃ, jotimālikampi kāreyyuṃ, hatthapajjotikampi kāreyyuṃ,

erakavattikampi kāreyyuṃ, cīrakavāsikampi kāreyyuṃ, eṇeyyakampi kāreyyuṃ,

balisamaṃsikampi kāreyyuṃ, kahāpaṇakampi kāreyyuṃ, khārāpatacchikampi kāreyyuṃ,

palighaparivattikampi kāreyyuṃ , palālapiṭṭhikampi kāreyyuṃ, tattenapi telena osiñceyyuṃ,

sunakhehipi khādāpeyyuṃ, jīvantampi sūle uttāseyyuṃ, asināpi sīsaṃ chindeyyunti. So

diṭṭhadhammikassa vajjassa bhīto na paresaṃ pābhataṃ palumpanno carati. Idaṃ vuccati

bhikkhave diṭṭhadhammikaṃ vajjaṃ.

Katamañca bhikkhave samparāyikaṃ vajjaṃ: idha bhikkhave ekacco itipaṭisañcikkhati:

kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko abhisamparāyaṃ, vacīduccaritassa kho pāpako vipāko

abhisamparāyaṃ, manoduccaritassa kho pāpako vipāko abhisamparāyaṃ. Ahaṃ ceva kho

pana kāyena duccaritaṃ careyyaṃ, vācāya duccaritaṃ careyyaṃ, manasā duccaritaṃ careyyaṃ,

kiñca taṃ, yāhaṃ na kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ

upapajjeyyanti. [PTS Page 049] [\q 49/] so samparāyikassa vajjassa bhīto

kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti,

manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ pariharati. Idaṃ vuccati

bhikkhave samparāyikaṃ vajjaṃ. Imāni kho bhikkhave dve vajjāni. Tasmātiha bhikkhave

evaṃ sikkhitabbaṃ: diṭṭhadhammikassa vajjassa bhāyissāma, samparāyikassa vajjassa

bhāyissāma. Vajjabhīruno bhavissāma vajjabhayadassāvinoti. Evaṃ hi vo bhikkhave

sikkhitabbaṃ. Vajjabhīruno bhikkhave vajjabhayadassāvino etaṃ pāṭikaṅkhaṃ, yaṃ

parimuccissati sabbavajjehīti.

[BJT Page 098] [\x 98/]

2. 1. 1. 2.

Padhānasuttaṃ

2. Dvemāni bhikkhave padhānāni durabhisambhavāni lokasmiṃ. Katamāni dve: yañca

gihīnaṃ agāraṃ ajjhāvasataṃ

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānuppadānatthaṃ padhānaṃ, yañca

agārasmā anagāriyaṃ pabbajitānaṃ sabbūpadhipaṭinissaggatthaṃ1 padhānaṃ. Imāni kho

bhikkhave dve padhānāni durabhisambhavāni lokasmiṃ. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ

dvinnaṃ padhānānaṃ yadidaṃ sabbūpadhipaṭinissaggatthaṃ padhānaṃ. Tasmātiha

bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: sabbūpadhipaṭinissaggatthaṃ padhānaṃ padahissāmāti. Evaṃ

hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

2. 1. 1. 3.

Tapanīyasuttaṃ

3. Dveme bhikkhave dhammā tapanīyā. Katame dve: idha bhikkhave ekaccassa

kāyaduccaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti kāyasucaritaṃ; vacīduccaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti

vacīsucaritaṃ; manoduccaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti manosucaritaṃ; so kāyaduccaritaṃ me

katanti tappati, akataṃ me kāyasucaritanti tappati, vacīduccaritaṃ me katanti tappati, akataṃ

me vacīsucaritanti tappati; manoduccaritaṃ me katanti tappati, akataṃ me manosucaritanti

tappati. Ime kho bhikkhave dve dhammā tapanīyāti.

2. 1. 1. 4.

Atapanīyasuttaṃ

4. Dveme bhikkhave dhammā atapanīyā. [PTS Page 050] [\q 50/] katame dve: idha

bhikkhave ekaccassa kāyasucaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti kāyaduccaritaṃ; vacīsucaritaṃ

kataṃ hoti, akataṃ hoti vacīduccaritaṃ; manosucaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti

manoduccaritaṃ; so kāyasucaritaṃ me katanti na tappati, akataṃ me kāyaduccaritanti na

tappati, vacīsucaritaṃ me katanti na tappati, akataṃ me vacīduccaritanti na tappati;

manosucaritaṃ me katanti na tappati, akataṃ me manoduccaritanti na tappati. Ime kho

bhikkhave dve dhammā atapanīyāti. -----------

1. Sabbūpadhipaṭinissaggatthāya- aṭṭhakathā

[BJT Page 100] [\x 100/]

2. 1. 1. 5.

Upaññātasuttaṃ

5. Dvinnāhaṃ bhikkhave dhammānaṃ upaññāsiṃ: yā ca asantuṭṭhitā kusalesu dhammesu,

yā ca appaṭivānitā padhānasmiṃ. Appaṭivāni sudāhaṃ bhikkhave padahāmi: kāmaṃ taco

ca nahāru ca aṭṭhi ca avasissatu sarīre, upasussatu maṃsalohitaṃ, yaṃ taṃ purisathāmena

purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaṃ, na taṃ apāpuṇitvā viriyassa santhānaṃ1

bhavissatīti. Tassa mayhaṃ bhikkhave appamādādhigatā bodhi, appamādādhigato anuttaro

yogakkhemo.

Tumhe cepi bhikkhave appaṭivānaṃ padaheyyātha: kāmaṃ taco ca nahāru ca aṭṭhi ca

avasissatu sarīre, upasussatu maṃsalohitaṃ, yaṃ taṃ purisathāmena purisaviriyena

purisaparakkamena pattabbaṃ, na taṃ apāpuṇitvā viriyassa santhānaṃ bhavissatīti. Tumhepi

bhikkhave na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti,

tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā

upasampajja viharissatha.

Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: appaṭivānaṃ padahissāma, kāmaṃ taco ca nahāru

ca aṭṭhi ca avasissatu sarīre, upasussatu maṃsalohitaṃ, yaṃ taṃ purisathāmena

purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaṃ, na taṃ apāpuṇitvā viriyassa santhānaṃ

bhavissatīti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

2. 1. 1. 6.

Saññojanīya suttaṃ

6. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Yā ca saññojanīyesu dhammesu

assādānupassitā, yā ca saññojanīyesu dhammesu nibbidānupassitā.

Saññojanīyesu bhikkhave dhammesu assādānupassī viharanto rāgaṃ nappajahati,2 [PTS

Page 051] [\q 51/] dosaṃ nappajahati, mohaṃ nappajahati. Rāgaṃ appahāya dosaṃ

appahāya mohaṃ appahāya na parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi

dukkhehi domanassehi upāyāsehi. Na parimuccati dukkhasmāti vadāmi.

Saññojanīyesu bhikkhave dhammesu nibbidānupassī viharanto rāgaṃ pajahati, dosaṃ

pajahati. Mohaṃ pajahati. Rāgaṃ pahāya dosaṃ pahāya mohaṃ pahāya parimuccati jātiyā

jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi. Parimuccati

dukkhasmāti vadāmi. Ime kho bhikkhave dve dhammāti.

[BJT Page 102] [\x 102/]

2. 1. 1. 7.

Kaṇha suttaṃ

7. Dveme bhikkhave dhammā kaṇhā. Katame dve. Ahirikañca anottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā kaṇhāti.

2. 1. 1. 8.

Sukkasuttaṃ

8. Dveme bhikkhave dhammā sukkā. Katame dve. Hiri ca ottappañca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā sukkāti.

2. 1. 1. 9.

Cariyāsuttaṃ

9. Dveme bhikkhave sukkā dhammā lokaṃ pālenti. Katame dve: hiri ca ottappañca. Ime kho

bhikkhave dve sukkā dhammā lokaṃ na pāleyyuṃ, nayidha paññāyetha mātāti vā

mātucchāti vā mātulānīti vā ācariyabhariyāti vā garūnaṃ dārāti vā, sambhedaṃ loko

āgamissa, yathā ajeḷakā kukkuṭasūkarā sonasigālā. Yasmā ca kho bhikkhave ime dve sukkā

dhammā lokaṃ pālenti, tasmā paññāyati3 mātāti vā mātucchāti vā mātulānīti vā

ācariyabhariyāti vā garūnaṃ dārāti vāti.

2. 1. 1. 10.

Vassūpanāyikāsuttaṃ

10. Dvemā bhikkhave vassūpanāyikā. Katamā dve. Purimikā ca pacchimikā ca. Imā kho

bhikkhave dve vassūpanāyikāti.

Vassūpanāyikāvaggo paṭhamo

Tassuddānaṃ:

[PTS Page 052] [\q 52/]

vajjā padhānā dve tapanīyā

Upaññātena pañcamaṃ saññojanañca kaṇhañca

Sukkaṃ cariyā vassūpanāyikena vaggo4

[BJT Page 104. [\x 104/] ]

2. Adhikaraṇavaggo

2. 1. 2. 1.

(Sāvatthinidānaṃ)

Dvemāni bhikkhave balāni. Katamāni dve: paṭisaṅkhānabalañca, bhāvanābalañca.

Katamañca bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ. Idha bhikkhave ekacco iti paṭisañcikkhati:

kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva5 dhamme abhisamparāyañca,

vacīduccaritassa pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca, manoduccaritassa

pāpako vipāko diṭṭhe ceva6 dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya

kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti. Vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ

bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti. Suddhaṃ attānaṃ pariharati. Idaṃ

vuccati bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ. Katamañca bhikkhave bhāvanābalaṃ tatra bhikkhave

yamidaṃ7 bhāvanābalaṃ. Sekhametaṃ8 balaṃ. Sekhaṃ hi so bhikkhave balaṃ āgamma rāgaṃ

pajahati, dosaṃ pajahati, mohaṃ pajahati, rāgaṃ pahāya dosaṃ pahāya mohaṃ pahāya yaṃ

akusalaṃ, taṃ na karoti.9 Yaṃ pāpaṃ. Taṃ na sevati. Idaṃ vuccati bhikkhave bhāvanābalaṃ.

Imāni kho bhikkhave dve balānīti.

2. 1. 2. 2

Dvemāni bhikkhave balāni. Katamāni dve. Paṭisaṅkhānabalañca, bhāvanābalañca.

Katamañca bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ: idha bhikkhave ekacco iti paṭisañcikkhati:

kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca,

vacīduccaritassa pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca, manoduccaritassa

pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya

kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti. Vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ

bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti. Suddhaṃ attānaṃ pariharati. Idaṃ

vuccati bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ. Katamañca bhikkhave bhāvanābalaṃ: idha bhikkhave

[PTS Page 053] [\q 53/] bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti, vivekanissitaṃ

virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ. Dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti,

vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ. Viriyasambojjhaṅgaṃ

bhāveti, vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ. Pītisambojjhaṅgaṃ

bhāveti, vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ.

Passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti, vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ

vossaggaparināmiṃ. Samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti, vivekanissitaṃ virāganissitaṃ

nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ. Upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ

virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ. Idaṃ vuccati bhikkhave bhāvanābalaṃ

imāni kho bhikkhave dve balānīti.

[BJT Page 106. [\x 106/] ]

2. 1. 2. 3.

Dvemāni bhikkhave balāni. Katamāni dve, paṭisaṅkhānabalañca, bhāvanābalañca.

Katamañca bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ: idha bhikkhave ekacco iti paṭisañcikkhati:

kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca,

vacīduccaritassa pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca, manoduccaritassa

pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya

kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti. Vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ

bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti. Suddhaṃ attānaṃ pariharati. Idaṃ

vuccati bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ. Katamañca bhikkhave bhāvanābalaṃ: idha bhikkhave

bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ

pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ10 upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vupasamā ajjhattaṃ

sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ

jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno,

sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti,

tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva

somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhaṃ asukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ

jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ vuccati bhikkhave bhāvanābalaṃ. Imāni kho bhikkhave

dve balānīti.

2. 1. 2. 4.

14. Dvemā bhikkhave tathāgatassa dhammadesanā. Katamā dve: saṅkhittena ca, vitthārena

ca. Imā kho bhikkhave deva tathāgatassa dhammadesanāti.

2. 1. 2. 5.

15. Yasmiṃ bhikkhave adhikaraṇe āpanno11 ca bhikkhu codako ca bhikkhu na sādhukaṃ

attanāva attānaṃ paccavekkhati12, tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ, [PTS Page

054] [\q 54/] dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca na phāsukaṃ13

viharissantīti.14 Yasmiṃ ca kho bhikkhave adhikaraṇe āpanno ca bhikkhu codako ca

bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati,15 tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe

pāṭikaṅkhaṃ, na dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca phāsukaṃ16

viharissantīti:

[BJT Page 108. [\x 108/] ]

Kathañca bhikkhave āpanno bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati: idha

bhikkhave āpanno bhikkhu iti paṭisañcikkhati, ahaṃ kho akusalaṃ āpanno kañcideva desaṃ

kāyena. Taṃ maṃ17 so bhikkhu addasa akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena. No

ce ahaṃ akusalaṃ āpajjeyyaṃ kañcideva desaṃ kāyena, na maṃ so bhikkhu passeyya akusalaṃ

āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena. Yasmā ca kho ahaṃ akusalaṃ āpanno kañcideva desaṃ

kāyena, tasmā maṃ so bhikkhu addasa akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena.

Disvā ca pana maṃ so bhikkhu akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena anattamano

ahosi. Anattamano samāno anattamanavacanaṃ maṃ so bhikkhu avaca.

Anattamanavacanāhaṃ tena bhikkhunā vutto samāno anattamano ahosiṃ. Anattamano

samāno paresaṃ ārocesiṃ. Iti mameva tattha accayo accagamā suṅkadāyakaṃva

bhaṇḍasminti. Evaṃ kho bhikkhave āpanno bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ

paccavekkhati.

Katañca bhikkhave codako bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati: idha

bhikkhave codako bhikkhu iti paṭisañcikkhati, ayaṃ kho bhikkhu akusalaṃ āpanno kañcideva

desaṃ kāyena. Tāhaṃ18 imaṃ bhikkhuṃ addasaṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ

kāyena. No ce ayaṃ bhikkhu akusalaṃ āpajjeyya kañcideva desaṃ kāyena, nāhaṃ imaṃ

bhikkhuṃ passeyyaṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva [PTS Page 055] [\q 55/] desaṃ

kāyena. Yasmā ca kho ayaṃ bhikkhu akusalaṃ āpanno kañcideva desaṃ kāyena, tasmā ahaṃ

imaṃ bhikkhuṃ addasaṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena. Disvā ca panāhaṃ

imaṃ bhikkhuṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena anattamano ahosiṃ.

Anattamano samāno anattamanavacanāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ avacaṃ. Anattamanavacanāyaṃ

bhikkhu mayā vutto samāno anattamano ahosi. Anattamano samāno paresaṃ ārocesi. Iti

mameva tattha accayo accagamā suṅkadāyakaṃva19 bhaṇḍasminti. Evaṃ kho bhikkhave

codako bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati.

Yasmiṃ bhikkhave adhikaraṇe āpanno ca bhikkhu codako ca bhikkhu na sādhukaṃ attanāva

attānaṃ paccavekkhati, tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ, dīghattāya kharattāya

vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū ca na phāsukaṃ viharissantīti. Yasmiṃ kho bhikkhave

adhikaraṇe āpanno ca bhikkhu codako ca bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ

paccavekkhati, tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ, na dīghattāya kharattāya

vāḷattāya saṃvattissati, bhikkhū va phāsukaṃ viharissantīti.

[BJT Page 110. [\x 110/] ]

2. 1. 2. 6.

16. Atha kho aññataro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā

saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.

Ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca: ko nu kho bho gotama hetu,

ko paccayo, yena midhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapajjantīti ?

(Bhagavā:)

Adhammacariyā20 visamacariyā hetu kho brāhmaṇa evamidhekacce sattā kāyassa bhedā

parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti.

(Brāhmaṇo:)

Ko pana bho gotama hetu, ko paccayā yenamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā

sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti ?

(Bhagavā:)

Dhammacariyā samacariyā hetu kho brāhmaṇa [PTS Page 056] [\q 56/] evamidhekacce

sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti.

(Brāhmaṇo:)

Abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, 'cakkhumanto rūpāni dakkhinti'ti,21 evameva bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

2. 1. 2. 7.

17. Atha kho jāṇussoṇī brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ

nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so jāṇussoṇī brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca: ko nu kho

bho gotama hetu, ko paccayo, yena midhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti ?

(Bhagavā:)

Katattā ca brāhmaṇa akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti.

(Brāhmaṇo:)

Ko pana bho gotama hetu, ko paccayo, yena midhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā

sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti.

[BJT Page 112] [\x 112/]

(Bhagavā:)

Katattā ca brāhmaṇa akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjantīti.

(Brāhmaṇo:)

Na kho ahaṃ imassa bhoto gotamassa saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ22 avibhattassa

vitthārena atthaṃ ājānāmi. Sādhu me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetu, yathā ahaṃ

imassa bhoto gotamassa saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena

atthaṃ ājāneyyanti.

Tena hi brāhmaṇa suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmīti. [PTS Page 057] [\q 57/]

evambhoti kho jāṇussoṇī brāhmaṇo bhagavato paccassosi: bhagavā etadavoca:

Idha brāhmaṇa ekaccassa kāyaduccaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti kāyasucaritaṃ.

Vacīduccaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti vacīsucaritaṃ. Manoduccaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti

manosucaritaṃ. Evaṃ kho brāhmaṇa katattā ca akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa

bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.

Idha pana brāhmaṇa ekaccassa kāyasucaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti kāyaduccaritaṃ.

Vacīsucaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti vacīduccaritaṃ. Manosucaritaṃ kataṃ hoti, akataṃ hoti

manoduccaritaṃ. Evaṃ kho brāhmaṇa katattā ca akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa

bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti.

(Brāhmaṇo:)

Abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya' andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, 'cakkhumanto rūpāni dakkhinti'ti,23 evameva bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi

dhammañca bhikkhusaṃghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

2. 1. 2. 8.

18. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā

etadavoca:

Ekaṃsenāhaṃ ānanda akaraṇīyaṃ vadāmi kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritanti.

[BJT Page 114] [\x 114/]

(Ānando:)

Yamidaṃ bhante bhagavato ekaṃsena akaraṇīyaṃ akkhātaṃ kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ

manoduccaritaṃ. Tasmiṃ akaraṇīye kayiramāne ko ādīnavo pāṭikaṅkhoti.

(Bhagavā:)

Yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena akaraṇīyaṃ akkhātaṃ kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ

manoduccaritaṃ. Tasmiṃ akaraṇīye kayiramāne ayaṃ ādīnavo pāṭikaṅkho:

Attāpi attānaṃ upavadati, anuvicca viññū garahanti, pāpako kittisaddo abbhuggacchati,

sammūḷho kālaṃ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ

upapajjati.

Yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena akaraṇīyaṃ akkhātaṃ kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ

manoduccaritaṃ. Tasmiṃ akaraṇīye kayiramāne ayaṃ ādīnavo pāṭikaṅkho:

Ekaṃ senāhaṃ ānanda [PTS Page 058] [\q 58/] karaṇīyaṃ vadāmi kāyasucaritaṃ

vacīsucaritaṃ manosucaritanti.

(Ānando:)

Yamidaṃ bhante bhagavatā ekaṃsena karaṇīyaṃ akkhātaṃ kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ

manosucaritaṃ. Tasmiṃ karaṇīye kayiramāne ko ānisaṃso pāṭikaṅkhoti. ?

(Bhagavā:)

Yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena karaṇīyaṃ akkhātaṃ kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ

manosucaritaṃ. Tasmiṃ karaṇīye kayiramāne ayaṃ ānisaṃso pāṭikaṅkho:

Attāpi attānaṃ na upavadati, anuvicca viññū pasaṃsanti, kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati,

asammūḷho kālaṃ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.

Yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena karaṇīyaṃ akkhātaṃ kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ

manosucaritaṃ. Tasmiṃ karaṇīye kayiramāne ayaṃ ānisaṃso pāṭikaṅkhoti.

2. 1. 2. 9.

19. Akusalaṃ bhikkhave pajahatha. Sakkā bhikkhave akusalaṃ pajahituṃ. No ce taṃ24

bhikkhave sakkā abhavissa akusalaṃ pajahituṃ, nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ "akusalaṃ bhikkhave

pajahathā"ti. Yasmā ca kho bhikkhave sakkā akusalaṃ pajahituṃ, tasmāhaṃ evaṃ vadāmi

"akusalaṃ bhikkhave pajahathā"ti. Akusalaṃ ca hidaṃ bhikkhave pahīnaṃ ahitāya dukkhāya

saṃvatteyya, nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ "akusalaṃ bhikkhave pajahathā"ti. Yasmā ca kho

bhikkhave akusalaṃ pahīnaṃ hitāya sukhāya saṃvattati, tasmāhaṃ evaṃ vadāmi "akusalaṃ

bhikkhave pajahathā"ti.

[BJT Page 116] [\x 116/]

Kusalaṃ bhikkhave bhāvetha. Sakkā bhikkhave kusalaṃ bhāvetuṃ. No ce taṃ25 bhikkhave

sakkā abhavissa kusalaṃ bhāvetuṃ, nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ "kusalaṃ bhikkhave bhāvethā"ti.

Yasmā ca kho bhikkhave sakkā kusalaṃ bhāvetuṃ, tasmāhaṃ evaṃ vadāmi "kusalaṃ

bhikkhave bhāvethā"ti. Kusalaṃ ca hidaṃ bhikkhave bhāvitaṃ ahitāya dukkhāya saṃvatteyya,

nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ "kusalaṃ bhikkhave bhāvethā"ti. Yasmā ca kho bhikkhave kusalaṃ

bhāvitaṃ hitāya sukhāya saṃvattati, tasmāhaṃ evaṃ vadāmi "kusalaṃ bhikkhave bhāvethā"ti.

2. 1. 2. 10.

20. Dve me bhikkhave dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvantanti.

Katame dve ? Dunnikkhittañca padabyañjanaṃ, attho ca dunnīto. [PTS Page 059] [\q 59/]

dunnikkhittassa bhikkhave padabyañjanassa atthopi dunnayo hoti. Ime kho bhikkhave dve

dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattantīti.

Dve me bhikkhave dhammā saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya

saṃvantanti. Katame dve ? Sunikkhittañca padabyañjanaṃ, attho ca sunīto. Sunikkhittassa

bhikkhave padabyañjanassa atthopi sunayo hoti. Ime kho bhikkhave dve dhammā

saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattantīti.

Adhikaraṇavaggo dutiyo

3. Bālavaggo

2. 1. 3. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

21. Dveme bhikkhave bālā. Katame dve ? Yo ca accayaṃ accayato na passati, yo ca accayaṃ

desentassa yathādhammaṃ na patigaṇhāti.26 Ime kho bhikkhave dve bālāti.

Dveme bhikkhave paṇḍitā. Katame dve ? Yo ca accayaṃ accayato passati, yo ca accayaṃ

desentassa yathādhammaṃ patigaṇhāti.27 Ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti.

2. 1. 3. 2.

22. Dveme bhikkhave tathāgataṃ abbhācikkhanti. Katame dve ? Duṭṭho vā dosantaro,

saddho vā duggahitena. Ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ abbhācikkhantīti.

[BJT Page 118] [\x 118/]

2. 1. 3. 3.

23. Dveme bhikkhave tathāgataṃ abbhācikkhanti. Katame dve ? Yo ca abhāsitaṃ alapitaṃ

tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpeti, yo ca bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena

abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpeti. Ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ

abbhācikkhantīti.

Dveme bhikkhave tathāgataṃ nābbhācikkhanti. Katame dve ? [PTS Page 060] [\q 60/]

yo ca abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpeti, yo ca bhāsitaṃ

lapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpeti. Ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ

nābbhācikkhantīti.

2. 1. 3. 4.

24. Dveme bhikkhave tathāgataṃ abbhācikkhanti. Katame dve ? Yo ca neyyatthaṃ suttantaṃ

nītattho suttantoti dīpeti, yo ca nītatthaṃ suttantaṃ neyyattho suttantoti. Dīpeti. Ime kho

bhikkhave dve tathāgataṃ abbhācikkhantīti.

2. 1. 3. 5.

Dveme bhikkhave tathāgataṃ nābbhācikkhanti. Katame dve ? Yo ca neyyatthaṃ suttantaṃ

neyyattho suttantoti dīpeti, yo ca nītatthaṃ suttantaṃ nītattho suttantoti dīpeti. Ime kho

bhikkhave dve tathāgataṃ nābbhācikkhantīti.

2. 1. 3. 6.

26. Paṭicchannakammantassa bhikkhave dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā: nirayo

vā tiracchānayoni vāti.

Appaṭicchannakammantassa bhikkhave dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā: devā

vā manussā vāti.

2. 1. 3. 7.

27. Micchādiṭṭhikassa bhikkhave dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā: nirayo vā

tiracchānayoni vāti.

[BJT Page 120] [\x 120/]

2. 1. 3. 8.

28. Sammādiṭṭhikassa bhikkhave dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā. Devā vā

manussā vāti.

2. 1. 3. 9.

29. Dussīlassa bhikkhave dve paṭiggāhā: nirayo vā tiracchānayoni vāti.28

Sīlavato bhikkhave dve paṭiggāhā: devā vā manussā vāti.

2. 1. 3. 10.

30. Dvāhaṃ bhikkhave atthavase sampassamāno araññe vanapatthāni29 pantāni senāsanāni

paṭisevāmi. Katame dve? Attano ca diṭṭhadhamma sukhavihāraṃ sampassamāno, [PTS

Page 061] [\q 61/] pacchimañca janataṃ anukampamāno. Ime kho ahaṃ bhikkhave dve

atthavase sampassamāno araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevāmīti.

2. 1. 3. 11.

31. Dveme bhikkhave dhammā vijjābhāgiyā. Katame dve ? Samatho ca vipassanā ca.

Samatho bhikkhave bhāvito kamatthamanubhoti ? Cittaṃ bhāvīyati. Cittaṃ bhāvitaṃ

kamatthamanubhoti?30 Yo rāgo, so pahīyati. Vipassanā bhikkhave bhāvito

kamatthamanubhoti? Paññā bhāvīyati. Paññā bhāvitā kamatthamanubhoti? Yā avijjā, sā

pahīyati, rāgupakkiliṭṭhaṃ vā bhikkhave cittaṃ na vimuccati. Avijjupakkiliṭṭhā vā paññā

na bhāvīyati. Iti kho bhikkhave rāgavirāgā cetovimutti, avijjāvirāgā paññāvimuttīti.

Bālavaggo tatiyo

4. Samacittavaggo

2. 1. 4. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

32. Asappurisabhūmiñca vo bhikkhave desissāmi31 sappurisabhūmiñca. Taṃ suṇātha,

sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmīti. Evambhanteti kho te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.

Katamā ca bhikkhave asappurisabhūmi ? Asappuriso bhikkhave akataññū hoti akatavedī.

Asabbhihetaṃ bhikkhave upaññātaṃ yadidaṃ akataññutā akataveditā. Kevalā esā bhikkhave

asappurisabhūmi yadidaṃ akataññutā akataveditā.

[BJT Page 122] [\x 122/]

Katamā ca bhikkhave sappurisabhūmi ? Sappuriso ca kho bhikkhave kataññū hoti katavedī.

Sabbhihetaṃ bhikkhave upaññātaṃ yadidaṃ kataññutā kataveditā. Kevalā esā bhikkhave

sappurisabhūmi yadidaṃ kataññutā kataveditāti.

2. 1. 4. 2.

33. Dvinnāhaṃ bhikkhave na suppatikāraṃ vadāmi,32 mātucca pitucca.33 Ekena bhikkhave

aṃsena mātaraṃ parihareyya. [PTS Page 062] [\q 62/] ekena aṃsena pitaraṃ parihareyya

vassasatāyuko vassasatajīvī. So ca nesaṃ ucchādanaparimaddana nahāpanasambāhanena,

tepi tattheva muttakarīsaṃ cajeyyuṃ, natveva bhikkhave mātāpitunnaṃ kataṃ vā hoti,

patikataṃ34 vā.

Imissā ca bhikkhave mahāpaṭhaviyā pahūtasattaratanāya35 mātāpitaro issarādhipacce rajje

patiṭṭhāpeyya, natveva bhikkhave mātāpitunnaṃ kataṃ vā hoti, patikataṃ36 vā. Taṃ kissa

hetu: bahukārā bhikkhave mātāpitaro puttānaṃ āpādakā posakā, imassa lokassa dassetāro.

Yo ca kho bhikkhave mātāpitaro assaddhe saddhāsampadāya samādapeti, niveseti,

patiṭṭhāpeti, dussīle sīlasampadāya samādapeti. Niveseti, patiṭṭhāpeti, maccharī

cāgasampadāya samādapeti, niveseti, patiṭṭhāpeti, duppaññe paññāsampadāya samādapeti,

niveseti. Patiṭṭhāpeti, ettāvatā kho bhikkhave mātāpitunnaṃ katañca hoti patikatañca

atikatañcāti.37

2. 1. 4. 3.

34. Atha kho aññataro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā

saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.

Ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca: kiṃvādī bhavaṃ gotamo

kimakkhāyīti ?

(Bhagavā:)

Kiriyavādī cāhaṃ brāhmaṇa akiriyavādī cāti.

(Brāhmaṇo:)

Yathākathaṃ pana bhavaṃ gotamo kiriyavādī ca akiriyavādī cāti ?

(Bhagavā:)

Akiriyaṃ kho ahaṃ brāhmaṇa vadāmi kāyaduccaritassa vacīduccaritassa manoduccaritassa,

anekavihitānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ akiriyaṃ vadāmi. Kiriyañca kho ahaṃ

brāhmaṇa vadāmi kāyasucaritassa vacīsucaritassa manosucaritassa, anekavihitānaṃ

kusalānaṃ dhammānaṃ kiriyaṃ vadāmi. Evaṃ kho ahaṃ brāhmaṇa kiriyavādī ca

akiriyavādī cāti.

[BJT Page 124. [\x 124/] ]

(Brāhmaṇo:)

Abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, 'cakkhumanto rūpāni dakkhinti'ti,38 evameva bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi

dhammañca bhikkhusaṃghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

2. 1. 4. 4.

35. Atha anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami. [PTS Page 063] [\q 63/]

Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho

anāthapiṇḍiko gahapati bhagavantaṃ etadavoca: kati nu kho bhante loke dakkhiṇeyyā?

Kattha ca dānaṃ dātabbanti ?

Dve kho gahapati loke dakkhiṇeyyā sekho ca asekho ca. Ime kho gahapati dve loke

dakkhiṇeyyā. Ettha ca dānaṃ dātabbanti. , Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvā39 sugato

athāparaṃ etadavoca satthā:

Sekho asekho ca imasmiṃ loke

Āhuṇeyyā yajamānānaṃ honti,

Te ujjubhūtā kāyena vācāya uda cetasā

Khettaṃ taṃ yajamānānaṃ ettha dinnaṃ mahapphalanti.

2. 1. 4. 5.

36. Evaṃ me sutaṃ; ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa

ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā sāriputto sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme

migāramātupāsāde. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi, āvuso bhikkhavoti.40

Āvusoti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Ajjhattasaññojanañca āvuso puggalaṃ desissāmi bahiddhāsaññojanañca. Taṃ suṇātha

sādhukaṃ manasi karotha bhāsissāmīti. Evamāvusoti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa

paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Katamo cāvuso ajjhattasaññojano puggalo ? Idhāvuso bhikkhu sīlavā hoti

pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī

samādāya sikkhati sikkhāpadesu. So kāyassa bhedā parammaraṇā aññataraṃ devanikāyaṃ

upapajjati. So tato cuto āgāmī hoti āgantā itthattaṃ. Ayaṃ vuccatāvuso ajjhattasaññojano

puggalo āgāmī āgantā itthattaṃ.

[BJT Page 126] [\x 126/]

[PTS Page 064] [\q 64/]

katamo cāvuso bahiddhāsaññojano puggalo ? Idhāvuso bhikkhu sīlavā hoti.

Pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu

bhayadassāvī. Samādāya sikkhati sikkhāpadesu. So aññataraṃ santaṃ cetovimuttiṃ

upasampajja viharati. So kāyassa bhedā parammaraṇā aññataraṃ devanikāyaṃ upapajjati so

tato cuto anāgāmī hoti anāgantā itthattaṃ ayaṃ vuccatāvuso bahiddhāsaññojano puggalo

anāgāmī41 anāgantā itthattaṃ.

Puna ca paraṃ āvuso bhikkhu sīlavā hoti. Pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati

ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī. Samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

So kāmānaṃ yeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. So bhavānaṃ yeva

nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. So taṇhakkhayāya42 paṭipanno hoti. So

lobhakkhayāya paṭipanno hoti. So kāyassa bhedā parammaraṇā aññataraṃ devanikāyaṃ

upapajjati. So tato cuto anāgāmī hoti anāgantā itthattaṃ. Ayaṃ vuccatāvuso

bahiddhāsaññojano puggalo anāgāmī anāgantā itthattanti.

Atha kho sambahulā samacittā devatā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā

bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho tā devatā

bhagavantaṃ etadavocuṃ:

Eso bhante āyasmā sāriputto pubbārāme migāramātupāsāde bhikkhūnaṃ

ajjhattasaññojanañca puggalaṃ deseti, bahiddhāsaññojanañca. Haṭṭhā bhante parisā sādhu

bhante bhagavā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamatu, anukampaṃ upādāyāti. Adhivāsesi

bhagavā tuṇhībhāvena.

Atha kho bhagavā seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ43 vā bāhaṃ pasāreyya

pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya evameva jetavane antarahito pubbārāme

migāramātupāsāde āyasmato sāriputtassa pamukhe pāturahosi. Nisīdi bhagavā paññatte

āsane. Āyasmāpi kho sāriputto bhagavantaṃ [PTS Page 065] [\q 65/] abhivādetvā

ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhagavā etadavoca:

[BJT Page 128. [\x 128/] ]

Idha sāriputta sambahulā samacittā devatā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā

maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho sāriputta tā devatā maṃ etadavocuṃ:

Eso bhante āyasmā sāriputto pubbārāme migāramātupāsāde bhikkhūnaṃ

ajjhattasaññojanañca puggalaṃ deseti, bahiddhāsaññojanañca. " Haṭṭhā bhante parisā sādhu

bhante bhagavā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamatu, anukampaṃ upādāyā"ti. Tā kho

pana sāriputta devatā dasapi hutvā vīsampi44 hutvā tiṃsampi hutvā cattārīsampi hutvā

paññāsampi hutvā saṭṭhimpi hutvā āraggakoṭinittuddanamattepi45 tiṭṭhanti, na ca

aññamaññaṃ vyābādhentīti.

Siyā kho46 pana te sāriputta evamassa. Tattha nūna tāsaṃ devatānaṃ tathā cittaṃ bhāvitaṃ

yena tā devatā dasapi hutvā vīsampi47 hutvā tiṃsampi hutvā cattārīsampi hutvā

paññāsampi hutvā saṭṭhimpi hutvā āraggakoṭinittuddanamattepi48 tiṭṭhantī na ca

aññamaññaṃ vyābādhenti.

Na kho panetaṃ sāriputta evaṃ daṭṭhabbaṃ, idheva sāriputta tāsaṃ devatānaṃ tathā cittaṃ

bhāvitaṃ yena tā devatā dasapi vīsampi49 hutvā tiṃsampi hutvā cattārīsampi hutvā

paññāsampi hutvā saṭṭhimpi hutvā āraggakoṭinittuddana50 mattepi tiṭṭhanti na ca

aññamaññaṃ vyābādhentīti.

Tasmātiha sāriputta evaṃ sikkhitabbaṃ: santindriyā bhavissāma santamānasāti. Evaṃ hi vo

sāriputta sikkhitabbaṃ. Santindriyānaṃ hi vo sāriputta santamānasānaṃ santaṃ yeva

kāyakammaṃ bhavissati santaṃ vacīkammaṃ santaṃ manokammaṃ, santaṃyeva upahāraṃ

upaharissāma sabrahmacārīsūti. Evaṃ hi vo sāriputta sikkhitabbaṃ.

Anassuṃ kho sāriputta aññatitthiyā paribbājakā ye imaṃ dhammapariyāyaṃ na assosunti.

2. 1. 4. 6.

37. Ekaṃ samayaṃ51 āyasmā mahākaccāno varaṇāyaṃ viharati kaddamadahatīre. [PTS Page

066] [\q 66/] atha kho ārāmadaṇḍo brāhmaṇo yenāyasmā mahākaccāno

tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodi,

sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ52 vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho

ārāmadaṇḍo brāhmaṇo āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca:

Ko nu kho bho kaccāna, hetu ko paccayo yena khattiyāpi khattiyehi vivadanti, brāhmaṇāpi

brāhmaṇehi vivadanti, gahapatikāpi gahapatikehi vivadantīti ?

[BJT Page 130. [\x 130/] ]

(Mahākaccāno:)

Kāmarāgavinivesavinibandha53 paligedhapariyuṭṭhānajjhosānahetu kho brāhmaṇa,

khattiyāpi khattiyehi vivadanti, brāhmaṇāpi brāhmaṇehi vivadanti, gahapatikāpi

gahapatikehi vivadantīti.

(Ārāmadaṇḍo:)

Ko pana bho kaccāna, hetu ko paccayo yena samaṇāpi samaṇehi vivadantīti ?

(Mahākaccāno:)

Diṭṭhirāgavinivesavinibandha54 paligedhapariyuṭṭhānajjhosānahetu kho brāhmaṇa,

samaṇāpi samaṇehi vivadantīti.

(Ārāmadaṇḍo:)

Atthi pana bho kaccāna, koci lokasmiṃ yo imaṃ ceva

kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭānajjhosānaṃ samatikkanto, imaṃ ca

diṭṭhirāgavinivesa552vinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkantoti ?

(Mahākaccāno:)

Atthi brāhmaṇa lokasmiṃ yo imañceva

kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkanto.

Imañcadiṭṭhirāgavinivesa56vinibandhapaligedha pariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkantoti.

(Ārāmadaṇḍo:)

Ko pana so bho kaccāna lokasmiṃ yo imañceva kāmarāgavinivesavinibandha

paligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkanto, imañca

diṭṭhirāgavinivesavinibandhapaligedha pariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkantoti ?

(Mahākaccāno:)

Atthi brāhmaṇa, puratthimesu janapadesu sāvatthi nāma nagaraṃ. Tattha so bhagavā etarahi

viharati arahaṃ sammāsambuddho. So hi brāhmaṇa, bhagavā imañceva

kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ [PTS Page 067] [\q 67/]

samatikkanto, imañca diṭṭhirāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ

samatikkantoti.

Evaṃ vutte ārāmadaṇḍo brāhmaṇo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇaṃ

jāṇumaṇḍalaṃ puthuviyaṃ57 nihantvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā tikkhattuṃ

udānaṃ udānesi: namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa, namo tassa

bhagavato arahato sammā sambuddhassa, namo tassa bhagavato arahato sammā

sambuddhassa, yo hi so bhagavā imañceva kāmarāga58 vinivesa vinibandhapaligedha

pariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkanto, imañca diṭṭhirāga59

vinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkantoti.

[BJT Page 132. [\x 132/] ]

Abhikkantaṃ bho kaccāna abhikkantaṃ bho kaccāna seyyathāpi bho kaccāna nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhintīti,60 evamevaṃ bhotā kaccānena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bho kaccāna taṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ

gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge

pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.

2. 1. 4. 7.

38. Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno madhurāyaṃ viharati gundāvane. Atha kho

kaṇḍarāyaṇo61 brāhmaṇo yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā

ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho kaṇḍarāyaṇo62 brāhmaṇo āyasmantaṃ

mahākaccānaṃ etadavoca:

Sutaṃ metaṃ bho kaccāna, na samaṇo kaccāno brāhmaṇe jiṇṇe vuddhe mahallake

addhagate vayo anuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimantetīti, tayidaṃ

bho kaccāna, tatheva, nahi bhavaṃ kaccāno brāhmaṇe jiṇṇe vuddhe mahallake addhagate

vayo anuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimanteti. Tayidaṃ bho kaccāna

na sampannamevāti.

Atthi brāhmaṇa, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā [PTS Page 068] [\q 68/]

sammāsambuddhena vuddhabhūmī ca akkhātā, daharabhūmī ca. Vuddho cepi brāhmaṇa

hoti āsītiko vā nāvutiko vā vassasatiko vā jātiyā, so ca kāme paribhuñjati,

kāmamajjhāvasati, kāmapariḷāhena pariḍayhati, kāmavitakkehi khajjati, kāmapariyesanāya

ussukko. Atha kho so bālo63 tveva saṅkhaṃ gacchati. Daharo cepi brāhmaṇa, hoti yuvā

susukālakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā. So ca na kāme

paribhuñjati, na kāmamajjhāvasati, na kāmapariḷāhena pariḍayhati, na kāmavitakkehi

khajjati, na kāmapariyesanāya ussukko. Atha kho so paṇḍito therotveva saṅkhaṃ gacchatīti.

Evaṃ vutte kaṇḍarāyaṇo brāhmaṇo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā daharānaṃ

sudaṃ bhikkhūnaṃ pāde sirasā vandati: vuddhā bhavanto vuddhabhūmiyaṃ ṭhitā, daharā

mayaṃ daharabhūmiyaṃ ṭhitāti.

Abhikkantaṃ bho kaccāna abhikkantaṃ bho kaccāna, seyyathāpi bho kaccāna nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya' andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, 'cakkhumanto rūpāni dakkhinti' ti, evameva bhotā kaccānena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bho kaccāna taṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ

gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge

pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.

[BJT Page 134. [\x 134/] ]

2. 1. 4. 8.

(Sāvatthinidānaṃ:)

39. Yasmiṃ bhikkhave samaye corā balavanto honti, rājāno tasmiṃ samaye dubbalā honti.

Tasmiṃ bhikkhave samaye rañño na phāsu hoti atiyātuṃ vā nīyātuṃ vā paccantime vā

janapade anusaññātuṃ. Brāhmaṇagahapatikānampi tasmiṃ samaye na phāsu hoti atiyātuṃ

vā nīyātuṃ vā bāhirāni vā kammantāni paṭivekkhituṃ. Evameva kho bhikkhave yasmiṃ

samaye pāpabhikkhū balavanto honti, pesalā bhikkhū tasmiṃ samaye dubbalā honti. Tasmiṃ

bhikkhave samaye pesalā bhikkhū tuṇhībhūtā tuṇhībhūtā saṅghamajjhe saṃkasāyantī64

paccantime vā janapade bhajanti. Tayidaṃ bhikkhave hoti bahujanāhitāya bahujanāsukhāya

bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ.

[PTS Page 069] [\q 69/] yasmiṃ bhikkhave samaye rājāno balavanto honti, corā tasmiṃ

samaye dubbalā honti. Tasmiṃ bhikkhave samaye rañño phāsu hoti atiyātuṃ vā nīyātuṃ vā

paccantime vā janapade anusaññātuṃ. Brāhmaṇagahapatikānampi tasmiṃ samaye phāsu

hoti atiyātuṃ vā nīyātuṃ vā bāhirāni vā kammantāni paṭivekkhituṃ. Evameva kho

bhikkhave yasmiṃ samaye pesalā bhikkhū balavanto honti, pāpabhikkhū tasmiṃ samaye

dubbalā honti. Tasmiṃ bhikkhave samaye pāpabhikkhū tuṇhībhūtā tuṇhībhūtā

saṅghamajjhe saṃkasāyanti, yena vā pana tena papatanti.65 Tayidaṃ bhikkhave hoti

bahujanahitāya bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānanti.

2. 1. 4. 9.

40. Dvinnāhaṃ bhikkhave micchāpaṭipattiṃ na vaṇṇemi, gihissa vā pabbajitassa vā. Gihī

vā bhikkhave pabbajito vā micchāpaṭipanno micchāpaṭipattādhikaraṇahetu nārādhako hoti

ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.

Dvinnāhaṃ bhikkhave sammāpaṭipattiṃ vaṇṇemi, gihissa vā pabbajitassa vā. Gihī vā

bhikkhave pabbajito vā sammāpaṭipanno sammāpaṭipattādhikaraṇahetu ārādhako hoti

ñāyaṃ dhammaṃ kusalanti.

2. 1. 4. 10.

41. Ye te bhikkhave bhikkhū duggahitehi suttantehi byañjanapatirūpakehi atthañca

dhammañca paṭibāhanti, te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya

bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave

bhikkhū apuññaṃ pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ antaradhāpenti.

[BJT Page 136. [\x 136/] ]

Ye te bhikkhave bhikkhū suggahitehi suttantehi byañjanapatirūpakehi atthañca dhammañca

anulomenti, te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno

janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ

pasavanti. Tevimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti.

Samacittavaggo catuttho

[PTS Page 070] [\q 70/]

5. Parisavaggo

2. 1. 5. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

42. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve: uttānā ca parisā gambhīrā ca parisā.

Katamā ca bhikkhave uttānā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū uddhatā

honti unnalā capalā mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatī asampajānā asamāhitā

vibbhantacittā pākatindriyā. Ayaṃ vuccati bhikkhave uttānā parisā.

Katamā ca bhikkhave gambhīrā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū

anuddhatā honti anunnalā acapalā amukharā avikiṇṇavācā upaṭṭhitasatī sampajānā

samāhitā ekagga cittā saṃvutindriyā. Ayaṃ vuccati bhikkhave gambhīrā parisā. Imā kho

bhikkhave dve parisā: etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ gambhīrā

parisāti.

2. 1. 5. 2.

43. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve: vaggā ca parisā, samaggā ca parisā.

Katamā ca bhikkhave vaggā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā

kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave vaggā parisā.

Katamā ca bhikkhave samaggā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū samaggā

sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā

viharanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave samaggā parisā. Imā kho bhikkhave dve parisā:

etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ samaggā parisāti.

[BJT Page 138. [\x 138/] ]

2. 1. 5. 3.

44. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve: anaggavatī ca parisā, aggavatī ca parisā.

[PTS Page 071] [\q 71/] katamā ca bhikkhave anaggavatī parisā: idha bhikkhave yassaṃ

parisāyaṃ therā bhikkhū bāhulikā66 honti sāthalikā okkamane pubbaṅgamā paviveke

nikkhittadhurā, na viriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya

asacchikatassa sacchikiriyāya, tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati. Sāpi hoti

bāhulikā67 sāthalikā okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā, na viriyaṃ ārabhati

appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Ayaṃ vuccati

bhikkhave anaggavatī parisā.

Katamā ca bhikkhave aggavatī parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ therā bhikkhū na

bāhulikā honti na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā viriyaṃ

ārabhanti, appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Tesaṃ

pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati. Sā pi hoti na bāhulikā na sāthalikā, okkamane

nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā, viriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa

adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Ayaṃ vuccati bhikkhave aggavatī parisā. Imā kho

bhikkhave dve parisā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ aggavatī

parisāti.

2. 1. 5. 4.

45. Dvemā bhikkhave parisā katamā dve: anariyā ca parisā, ariyā ca parisā.

Katamā ca bhikkhave anariyā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū idaṃ

dukkhanti yathābhūtaṃ nappajānanti, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ nappajānanti,

ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ nappajānanti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti

yathābhūtaṃ nappajānanti, ayaṃ vuccati bhikkhave anariyā parisā.

[BJT Page 140. [\x 140/] ]

Katamā ca bhikkhave ariyā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū idaṃ

dukkhanti yathābhūtaṃ pajānanti, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ [PTS Page 072] [\q

72/] pajānanti, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānanti, ayaṃ

dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave ariyā

parisā. Imā kho bhikkhave dve parisā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ

yadidaṃ ariyā parisāti.

2. 1. 5. 5.

46. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve: parisakasaṭo68 ca parisamaṇḍo ca.

Katamo ca bhikkhave parisakasaṭo: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū chandāgatiṃ

gacchanti. Dosāgatiṃ gacchanti, mohāgatiṃ gacchanti, bhayāgatiṃ gacchanti, ayaṃ vuccati

bhikkhave parisakasaṭo.

Katamo ca bhikkhave parisamaṇḍo: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū na

chandāgatiṃ gacchanti, na dosāgatiṃ gacchanti, na mohāgatiṃ gacchanti, na bhayāgatiṃ

gacchanti, ayaṃ vuccati bhikkhave parisamaṇḍo. Imā kho bhikkhave dve parisā: etadaggaṃ

bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ parisamaṇḍoti.

2. 1. 5. 6.

47. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve: okkācitavinītā69 parisā no paṭipucchāvinītā,

paṭipucchāvinītā parisā no okkācitavinītā.

Katamā ca bhikkhave okkācitavinītā parisā no paṭipucchāvinītā: idha bhikkhave yassaṃ

parisāyaṃ bhikkhū ye te suttantā tathāgatabhāsitā gambhīrā gambhīratthā lokuttarā

suññatā70 paṭisaññuttā. Tesu bhaññamānesu na sussūsanti na sotaṃ odahanti, na aññācittaṃ

upaṭṭhapenti, na ca te dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti. Ye pana te

suttantā kavikatā71 kāveyyā cittakkharā cittabyañjanā bāhirakā sāvakabhāsitā. Tesu

bhaññamānesu sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññācittaṃ upaṭṭhapenti, te ca dhamme

uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti. Te taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā na ceva

aññamaññaṃ paṭipucchanti, paṭivicaranti72 [PTS Page 073] [\q 73/] idaṃ kathaṃ imassa

kvatthoti ?. Te avivaṭañceva na vivaranti, anuttānīkatañca no uttānī karonti. Anekavihitesu

ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaṃ na paṭivinodenti.73 Ayaṃ vuccati bhikkhave

okkācitavinītā parisā no paṭipucchāvinītā.

[BJT Page 142] [\x 142/]

Katamā ca bhikkhave paṭipucchāvinītā parisā no okkācitavinītā: idha bhikkhave yassaṃ

parisāyaṃ bhikkhū ye te suttantā, kavikatā kāveyyā cittakkharā cittabyañjanā bāhirakā

sāvakabhāsitā, tesu bhaññamānesu na sussūsanti, na sotaṃ odahanti. Na aññā cittaṃ

upaṭṭhapenti, na ca te dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti. Ye pana te

suttantā tathāgatabhāsitā gambhīrā gambhīratthā lokuttarā suññatāpaṭisaññuttā, tesu

bhaññamānesu sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, te ca dhamme

uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti. Te taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā aññamaññaṃ

paṭipucchanti, paṭivicaranti, idaṃ kathaṃ? Imassa kvatthoti74, te avivaṭañceva vivaranti ?

Anuttānīkatañca uttānīkaronti, anekavihitesu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaṃ

paṭivinodenti. Ayaṃ vuccati bhikkhave paṭipucchāvinītā parisā no okkācitavinītā, imā kho

bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ

paṭipucchāvinītā parisā no okkācitavinītāti.

2. 1. 5. 7.

48. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve: āmisagaru parisā no saddhammagaru,

saddhammagaru parisā no āmisagaru.

Katamā ca bhikkhave āmisagaru parisā no saddhammagaru: idha bhikkhave yassaṃ

parisāyaṃ bhikkhū gihīnaṃ odātavasanānaṃ sammukhā aññamaññassa vaṇṇaṃ bhāsanti,

asuko bhikkhu ubhatobhāgavimutto, asuko paññāvimutto, [PTS Page 074] [\q 74/]

asuko kāyasakkhi, asuko diṭṭhappatto, asuko saddhāvimutto, asuko dhammānusārī, asuko

saddhānusārī asuko sīlavā kalyāṇadhammo, asuko dussīlo pāpadhammoti. Te tena lābhaṃ

labhanti. Te taṃ lābhaṃ labhitvā gathitā mucchitā ajjhopannā anādīnavadassāvino

anissaraṇapaññā paribhuñjanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave āmisagaru parisā no

saddhammagaru.

[BJT Page 144. [\x 144/] ]

Katamā ca bhikkhave saddhammagaru parisā no āmisagaru: idha bhikkhave yassaṃ

parisāyaṃ bhikkhū gihīnaṃ odātavasanānaṃ sammukhā75 na aññamaññassa vaṇṇaṃ

bhāsanti, asuko bhikkhu ubhatobhāgavimutto, asuko paññāvimutto, asuko kāyasakkhi,

asuko diṭṭhappatto, asuko saddhāvimutto, asuko dhammānusārī, asuko saddhānusārī,

asuko sīlavā kalyāṇadhammo, asuko dussīlo pāpadhammoti. Te tena lābhaṃ labhanti. Taṃ

lābhampi labhitvā agathitā amucchitā anajjhopannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā

paribhuñjanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave saddhammagaru parisā no āmisagaru. Imā kho

bhikkhave dve parisā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ

saddhammagaru parisā no āmisagarūti.

2. 1. 5. 8.

29. Dvemā bhikkhave parisā katamā dve: visamā ca parisā, samā ca parisā.

Katamā ca bhikkhave visamā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ adhammakammāni

pavattanti, dhammakammāni nappavattanti. Avinayakammāni pavattanti, vinayakammāni

nappavattanti. Adhammakammāni dippanti, dhammakammāni na dippanti.

Avinayakammāni dippanti, vinayakammāni na dippanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave visamā

parisā.76 Visamattā bhikkhave parisāya adhammakammāni pavattanti, dhammakammāni

nappavattanti. [PTS Page 075] [\q 75/] avinayakammāni pavattanti, vinayakammāni

nappavattanti. Adhammakammāni dippanti, dhammakammāni na dippanti.

Avinayakammāni dippanti, vinayakammāni na dippanti.

Katamā ca bhikkhave samā parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ dhammakammāni

pavattanti, adhammakammāni nappavattanti. Vinayakammāni pavattanti, avinayakammāni

nappavattanti. Dhammakammāni dippanti, adhammakammāni na dippanti. Vinayakammāni

dippanti, avinayakammāni na dippanti ayaṃ vuccati bhikkhave samā parisā77. Samattā

bhikkhave parisāya dhammakammāni pavattanti, adhammakammāni nappavattanti.

Vinayakammāni pavattanti, avinayakammāni nappavattanti. Dhammakammāni dippanti,

adhammakammāni na dippanti. Vinayakammāni dippanti, avinayakammāni na dippanti.

Imā kho bhikkhave dve parisā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ

samā parisāti.

2. 1. 5. 9.

50. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve, adhammikā ca parisā, dhammikā ca parisā.

Katamā ca bhikkhave adhammikā parisā. Idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ

adhammakammāni pavattanti. Dhammakammāni nappavattanti, avinayakammāni

pavattanti, vinayakammāni nappavattanti, adhammakammāni dippanti, dhammakammāni

na dippanti, avinayakammāni dippanti, vinayakammāni na dippanti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave adhammikā parisā. Adhammikattā bhikkhave parisāya adhammakammāni

pavattanti, dhammakammāni nappavattanti. Avinayakammāni pavattanti, vinayakammāni

nappavattanti. Adhammakammāni dippanti, dhammakammāni na dippanti.

Avinayakammāni dippanti, vinayakammāni na dippanti.

Katamā ca bhikkhave dhammikā ca parisā. Idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ

dhammakammāni pavattanti, adhammakammāni nappavattanti. Vinayakammāni pavattanti,

avinayakammāni nappavattanti. Dhammakammāni dippanti, adhammakammāni na dippanti.

Vinayakammāni dippanti, avinayakammāni na dippanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave dhammikā

parisā. Dhammikattā bhikkhave parisāya dhammakammāni pavattanti, adhammakammāni

nappavattanti. Vinayakammāni pavattanti, avinayakammāni nappavattanti.

Dhammakammāni dippanti, adhammakammāni na dippanti. Vinayakammāni dippanti,

avinayakammāni na dippanti. Imā kho bhikkhave dve parisā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ

dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ dhammikā parisāti.

[BJT Page 146. [\x 146/] ]

2. 1. 5. 10.

51. Dvemā bhikkhave parisā. Katamā dve: adhammavādinī ca parisā, dhammavādinī ca

parisā.

Katamā ca bhikkhave adhammavādinī parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū

adhikaraṇaṃ ādiyanti dhammikaṃ vā adhammikaṃ vā. Te taṃ adhikaraṇaṃ ādiyitvā na ceva

aññamaññaṃ saññāpentī, na ca saññattiṃ upagacchanti, na ca nijjhāpenti, na ca nijjhattiṃ

upagacchanti. Te asaññattibalā anijjhattibalā appaṭinissaggamantino [PTS Page 076] [\q 76/]

tameva adhikaraṇaṃ thāmasā parāmassa78 abhinivissa voharanti, idameva saccaṃ

moghamaññanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave adhammavādinī parisā.

Katamā ca bhikkhave dhammavādinī parisā: idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū

adhikaraṇaṃ ādiyanti, dhammikaṃ vā adhammikaṃ vā. Te taṃ adhikaraṇaṃ ādiyitvā

aññamaññaṃ saññāpenti ceva saññattiñca upagacchanti, nijjhāpenti ceva nijjhattiñca

upagacchanti. Te saññattibalā nijjhattibalā paṭinissaggamantino na tameva adhikaraṇaṃ

thāmasā parāmassa79 abhinivissa voharanti, idameva saccaṃ moghamaññanti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave dhammavādinī parisā. Imā kho bhikkhave dve parisā. Etadaggaṃ bhikkhave

imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ dhammavādinī parisāti.

Parisavaggo pañcamo.

Tatruddānaṃ:

Uttānā vaggā aggavatī ariyā kasaṭo ca pañcamo,

Okkācitāmisañceva visamā adhammā dhammiyena cāti.

Paṭhamo paṇṇāsako samatto.

------------

Dutiyo paṇṇāsako

6. Puggalavaggo

2. 2. 6. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

1. Dveme bhikkhave puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya

bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

[PTS Page 077] [\q 77/] katame dve: tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā ca

cakkavattī. Ime kho bhikkhave dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya

bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānanti.

[BJT Page 148. [\x 148/] ]

2. Dveme bhikkhave puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā katame dve:

tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho rājā ca cakkavattī. Ime kho bhikkhave dve puggalā

loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussāti.

2. 2. 6. 3.

3. Dvinnaṃ bhikkhave puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa ānutappā80 hoti. Katamesaṃ

dvinnaṃ: tathāgatassa812 arahato sammāsambuddhassa, rañño cakkavattissa. Imesaṃ kho

bhikkhave dvinnaṃ puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa ānutappā hoti.82

2. 2. 6. 4.

4. Dveme bhikkhave thūpārahā. Katame dve: tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho, rājā

ca cakkavattī. Ime kho bhikkhave dve thūpārahāti.

2. 2. 6. 5.

5. Dveme bhikkhave buddhā. Katame dve: tathāgato ca arahaṃ sammā sambuddho

paccekabuddho ca. Ime kho bhikkhave dve buddhāti.

2. 2. 6. 6.

6. Dveme bhikkhave asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve: bhikkhu ca khīṇāsavo,

hatthājānīyo ca. Ime kho bhikkhave dve asaniyā phalantiyā na santasantīti.

2. 2. 6. 7.

7. Dveme bhikkhave asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve: bhikkhu ca khīṇāsavo,

assājāniyo ca. Ime kho bhikkhave dve asaniyā phalantiyā na santasantīti.

2. 2. 6. 8.

8. Dveme bhikkhave asaniyā phalantiyā na santasanti. Katame dve: bhikkhu ca khīṇāsavo,

sīho ca migarājā. Ime kho bhikkhave dve asaniyā phalantiyā na santasantīti.

[BJT Page 150. [\x 150/] ]

2. 2. 6. 9.

9. Dveme bhikkhave atthavase sampassamānā kimpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsanti.

Katame dve: mā ca musā bhaṇimhā83, mā ca paraṃ abhūtena abbhācikkhamhāti. Ime kho

bhikkhave dve atthavase sampassamānā kimpurisā mānusiṃ vācaṃ na bhāsantīti.

[PTS Page 078] [\q 78/]

2. 2. 6. 10.

10. Dvinnaṃ bhikkhave84 dhammānaṃ atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karoti. Katamesaṃ

dvinnaṃ: methunadhammasamāpattiyā85 ca, vijāyanassa ca. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ

dhammānaṃ atitto appaṭivāno mātugāmo kālaṃ karotīti.

2. 2. 6. 11.

11. Asantasannivāsaṃ ca vo bhikkhave desissāmi86 santasannivāsañca. Taṃ suṇātha,

sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmīti. Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.

Kathañca bhikkhave asantasannivāso hoti: kathañca asanto sannivasanti:

Idha bhikkhave therassa bhikkhuno evaṃ hoti: theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ na

vadeyya, navopi maṃ na vadeyya, therampahaṃ87 na vadeyyaṃ. Majjhimampahaṃ na

vadeyyaṃ, navampahaṃ88 na vadeyyaṃ, thero cepi maṃ vadeyya, ahitānukampī maṃ

vadeyya, no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ, viheseyyampi89 naṃ, passampissa na

paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya, navo cepi maṃ vadeyya, ahitānukampī maṃ

vadeyya; no hitānukampī. Noti naṃ vadeyyaṃ, viheseyyampi naṃ, passampissa na

paṭikareyyaṃ. Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti: theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ

na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya, therampahaṃ na vadeyyaṃ. Majjhimampahaṃ na

vadeyyaṃ, navampahaṃ906 na vadeyyaṃ, thero cepi maṃ vadeyya, ahitānukampī maṃ

vadeyya, no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ, viheseyyampi naṃ, passampissa na

paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya, navo cepi maṃ vadeyya, ahitānukampī maṃ

vadeyya; no hitānukampī. Noti naṃ vadeyyaṃ, viheseyyampi naṃ, passampissa na

paṭikareyyaṃ. Navassapi bhikkhuno evaṃ hoti: theropi maṃ na vadeyya, majjhimopi maṃ

na vadeyya, navopi maṃ na vadeyya, therampahaṃ na vadeyyaṃ. Majjhimampahaṃ na

vadeyyaṃ, navampahaṃ na vadeyyaṃ, thero cepi maṃ vadeyya, ahitānukampī maṃ vadeyya,

no hitānukampī, noti naṃ vadeyyaṃ, viheseyyampi naṃ, [PTS Page 079] [\q 79/]

passampissa na paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya, navo cepi maṃ vadeyya,

ahitānukampī maṃ vadeyya; no hitānukampī. Noti naṃ vadeyyaṃ, viheseyyampi917 naṃ;

passampissa na paṭikareyyaṃ. Evaṃ kho bhikkhave asantasannivāso hoti. Evaṃ ca asanto

sannivasanti.

------------------

1. Bhaṇimha-machasaṃ. Syā. Sī 1. [PTS 2.] Dvinnaṃ dhammānaṃ bhikkhave-machasaṃ. 3.

Methūnasamāpattiyā ca-machasaṃ. 4. Desessāmi-machasaṃ. Syā, [PTS.] 5.

Therampāhaṃ-machasaṃ, syā. 6. Navampāhaṃ-syā. Machasaṃ. 7. Viheṭheyyaṃ-machasaṃ.

[BJT Page 152. [\x 152/] ]

Kathañca bhikkhave santasannivāso hoti: kathañca santo sannivasanti:

Idha bhikkhave therassa bhikkhuno evaṃ hoti: theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ

vadeyya, navopi maṃ vadeyya, therampahaṃ vadeyyaṃ. Majjhimampahaṃ vadeyyaṃ,

navampahaṃ vadeyyaṃ, thero cepi maṃ vadeyya, hitānukampī maṃ vadeyya, no

ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ, na naṃ viheseyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ.

Majjhimo cepi maṃ vadeyya, navo cepi maṃ vadeyya, hitānukampī maṃ vadeyya; no

ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ, na naṃ viheseyyaṃ, passampissa paṭikareyyaṃ.

Majjhimassapi bhikkhuno evaṃ hoti: theropi maṃ vadeyya, majjhimopi maṃ vadeyya, navopi

maṃ vadeyya, therampahaṃ vadeyyaṃ. Majjhimampahaṃ vadeyyaṃ, navampahaṃ vadeyyaṃ,

thero cepi maṃ vadeyya, hitānukampī maṃ vadeyya, no ahitānukampī, sādhūti naṃ

vadeyyaṃ, na naṃ viheseyyaṃ passampissa paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya, navo

cepi maṃ vadeyya, hitānukampī maṃ vadeyya; no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ,

na naṃ viheseyyaṃ, passampissa paṭikareyyaṃ. Navassapi bhikkhuno evaṃ hoti: theropi maṃ

na vadeyya, majjhimopi maṃ na vadeyya, navopi maṃ vadeyya, therampahaṃ vadeyyaṃ.

Majjhimampahaṃ vadeyyaṃ, navampahaṃ vadeyyaṃ, thero cepi maṃ vadeyya, hitānukampī

maṃ vadeyya, no ahitānukampī, sādhūti naṃ vadeyyaṃ, na naṃ viheseyyaṃ passampissa

paṭikareyyaṃ. Majjhimo cepi maṃ vadeyya, navo cepi maṃ vadeyya, hitānukampī maṃ

vadeyya; no ahitānukampī sādhūti naṃ vadeyyaṃ, na naṃ viheseyyaṃ, passampissa

paṭikareyyaṃ. Evaṃ kho bhikkhave santasannivāso hoti. Evaṃ ca92 santo sannivasantīti.

2. 2. 6. 12.

12. Yasmiṃ bhikkhave adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipalāso cetaso āghāto

appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ [PTS Page 080] [\q 80/] na avupasantaṃ93 hoti.

Tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ: dīghattāya kharattāya vāḷattāya

saṃvattissati, bhikkhū ca na phāsuṃ viharissanti.

2. 2. 6. 13.

13. Yasmiñca kho bhikkhave adhikaraṇe ubhato vacīsaṃsāro diṭṭhipalāso cetaso āghāto

appaccayo anabhiraddhi ajjhattaṃ avupasantaṃ hoti. Tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe

pāṭikaṅkhaṃ: na dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati. Bhikkhū ca phāsuṃ

viharissantīti.

Puggala vaggo chaṭṭho

-----------------

1. Evaṃ-machasaṃ. Evaṃ kho - syā. 2. Na suvūpasannaṃ-sī 1. Sīmu.

[BJT Page 154. [\x 154/] ]

7. Sukhavaggo

2. 2. 7. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

14. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: gihīsukhañca, pabbajjāsukhañca,94 imāni

kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

pabbajjāsukhanti.

2. 2. 7. 2.

15. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: kāmasukhañca, nekkhammasukhañca. Imāni

kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

nekkhammasukhanti.

2. 2. 7. 3.

16. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: upadhisukhañca95, nirupadhisukhañca.

Imāni kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

nirupadhisukhanti.

2. 2. 7. 4.

17. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: [PTS Page 081] [\q 81/] sāsavañca

sukhaṃ anāsavañca sukhaṃ96, imāni kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave

imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ anāsavaṃ sukhanti.

2. 2. 7. 5.

18. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: sāmisañca sukhaṃ, nirāmisañca sukhaṃ.

Imāni kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

nirāmisaṃ sukhanti.

2. 2. 7. 6.

19. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: ariyasukhañca, anariyasukhañca, imāni kho

bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

ariyasukhanti.

[BJT Page 156. [\x 156/] ]

2. 2. 7. 7.

20. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: kāyikañca sukhaṃ cetasikañca sukhaṃ.

Imāni kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

cetasikaṃ sukhanti.

2. 2. 7. 8.

21. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: sappītikañca sukhaṃ nippītikañca sukhaṃ.

Imāni kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

nippītikaṃ sukhanti.

2. 2. 7. 9.

22. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: sātasukhañca upekkhāsukhañca. Imāni kho

bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

upekkhāsukhanti.

2. 2. 7. 10.

23. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: samādhisukhañca asamādhisukhañca. Imāni

kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ

samādhisukhanti.

2. 2. 7. 11.

24. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: sappītikārammaṇañca sukhaṃ

nippītikārammaṇañca sukhaṃ. [PTS Page 082] [\q 82/] imāni kho bhikkhave dve

sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ nippītikārammaṇaṃ

sukhanti.

2. 2. 7. 12.

25. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: sātārammaṇañca sukhaṃ

upekkhārammaṇañca sukhaṃ. Imāni kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave

imesaṃ dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ upekkhārammaṇaṃ sukhanti.

2. 2. 7. 13.

26. Dvemāni bhikkhave sukhāni. Katamāni dve: rūpārammaṇañca sukhaṃ

arūpārammaṇañca sukhaṃ. Imāni kho bhikkhave dve sukhāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ

dvinnaṃ sukhānaṃ yadidaṃ arūpārammaṇaṃ sukhanti.

Vaggo sattamo

[BJT Page 158. [\x 158/] ]

8. Sanimittavaggo

2. 2. 8. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

27. Sanimittā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no animittā. Tasseva nimittassa

pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.97

2. 2. 8. 2.

28. Sanidānā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no anidānā. Tasseva nidānassa

pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

2. 2. 8. 3.

29. Sahetukā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no ahetukā. Tasseva hetussa

pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

2. 2. 8. 4.

30. Sappaccayā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no appaccayā. Tasseva

paccayassa pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

2. 2. 8. 5.

31. [PTS Page 083] [\q 83/] sarūpā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no

arūpā. Tasseva rūpassa pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

2. 2. 8. 6.

32. Savedanā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no avedanā. Tassāyeva

vedanāya pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

2. 2. 8. 7.

33. Sasaññā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no asaññā. Tassāyeva saññāya

pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

2. 2. 8. 8.

34. Sasaṅkhārā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no asaṅkhārā. Tesaṃ yeva

saṅkhārānaṃ pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

[BJT Page 160. [\x 160/] ]

2. 2. 8. 9.

35. Saviññāṇā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no aviññāṇā. Tasseva

viññāṇassa pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na honti.

2. 2. 8. 10.

36. Saṅkhatārammaṇā bhikkhave uppajjanti pāpakā akusalā dhammā, no

asaṅkhatārammaṇā. Tasseva saṅkhatassa pahānā evaṃ te pāpakā akusalā dhammā na

hontīti.

Vaggo aṭṭhamo

9. Dhammavaggo

2. 2. 9. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

37. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Cetovimutti ca paññāvimutti ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammāti.

2. 2. 9. 2.

38. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Paggaho ca avikkhepo ca. Ime kho bhikkhave

dve dhammāti.

2. 2. 9. 3.

39. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Nāmaṃ ca rūpaṃ ca. Ime kho bhikkhave dve

dhammāti.

2. 2. 9. 4.

40. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Vijjā ca vimutti ca. Ime kho bhikkhave dve

dhammāti.

2. 2. 9. 5.

41. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Bhavadiṭṭhi ca vibhavadiṭṭhi ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammāti.

[BJT Page 162. [\x 162/] ]

2. 2. 9. 6.

42. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Ahirikañca anottappañca. Ime kho bhikkhave

dve dhammāti.

2. 2. 9. 7.

43. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Hiri ca ottappañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammāti.

2. 2. 9. 8.

44. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Dovacassatā ca pāpamittatā ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammāti.

2. 2. 9. 9.

45. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Sovacassatā ca kalyāṇamittatā ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammāti.

2. 2. 9. 10.

46. [PTS Page 084] [\q 84/] dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Dhātukusalatā ca

manasikārakusalatā ca. Ime kho bhikkhave dve dhammāti.

2. 2. 9. 11.

47. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve. Āpattikusalatā ca āpattiuṭṭhānakusalatā ca.

Ime kho bhikkhave dve dhammāti.

Vaggo navamo

10. Bālavaggo

(Sāvatthinidānaṃ:)

2. 2. 10. 1.

48. Dveme bhikkhave bālā. Katame dve: yo ca anāgataṃ bhāraṃ vahati, yo ca āgataṃ bhāraṃ

na vahati. Ime kho bhikkhave dve bālāti.

2. 2. 10. 2.

49. Dveme bhikkhave paṇḍitā. Katame dve: yo ca āgataṃ bhāraṃ vahati, yo ca anāgataṃ

bhāraṃ na vahati. Ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti.

[BJT Page 164. [\x 164/] ]

2. 2. 10. 3.

50. Dveme bhikkhave bālā. Katame dve: yo ca akappiye kappiyasaññī, yo ca kappiye

akappiyasaññī. Ime kho bhikkhave dve bālāti.

2. 2. 10. 4.

51. Dveme bhikkhave paṇḍitā. Katame dve: yo ca akappiye akappiyasaññī yo ca kappiye

kappiyasaññī. Ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti.

2. 2. 10. 5.

52. Dveme bhikkhave bālā. Katame dve: yo ca anāpattiyā āpattisaññī, yo ca āpattiyā

anāpattisaññī. Ime kho bhikkhave dve bālāti.

2. 2. 10. 6.

53. Dveme bhikkhave paṇḍitā. Katame dve: yo ca anāpattiyā anāpattisaññī, yo ca āpattiyā

āpattisaññī. Ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti.

2. 2. 10. 7.

54. [PTS Page 085] [\q 85/] dveme bhikkhave bālā. Katame dve: yo ca adhamme

dhammasaññī, yo ca dhamme adhammasaññī. Ime kho bhikkhave dve bālāti.

2. 2. 10. 8.

55. Dveme bhikkhave paṇḍitā. Katame dve: yo ca adhamme adhammasaññī, yo ca dhamme

dhammasaññī. Ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti.

2. 2. 10. 9.

56. Dveme bhikkhave bālā. Katame dve: yo ca avinaye vinayasaññī, yo ca vinaye

avinayasaññī. Ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti.

2. 2. 10. 10.

57. Dveme bhikkhave paṇḍitā. Katame dve: yo ca avinaye avinayasaññī, yo ca vinaye

vinayasaññī. Ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti.

[BJT Page 166. [\x 166/] ]

2. 2. 10. 11.

58. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca na kukkuccāyitabbaṃ

kukkuccāyati, yo ca kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyati. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ

āsavā vaḍḍhantīti.

2. 2. 10. 12.

59. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā na vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca na

kukkuccāyitabbaṃ na kukkuccāyati, yo ca kukkuccāyitabbaṃ kukkuccāyati. Imesaṃ kho

bhikkhave dvinnaṃ āsavā na vaḍḍhantīti.

2. 2. 10. 13.

60. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca akappiye kappiyasaññī,

yo ca kappiye akappiyasaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ āsavā vaḍḍhantīti.

2. 2. 10. 14.

61. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā na vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca akappiye

akappiyasaññī, yo ca kappiye kappiyasaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ āsavā na

vaḍḍhantīti.

2. 2. 10. 15.

62. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca anāpattiyā āpattisaññī,

[PTS Page 086] [\q 86/] yo ca āpattiyā anāpattisaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ

āsavā vaḍḍhantīti.

2. 2. 10. 16.

63. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā na vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca anāpattiyā

anāpattisaññī, yo ca āpattiyā āpattisaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ āsavā na

vaḍḍhantīti.

2. 2. 10. 17.

64. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca adhamme

dhammasaññī, yo ca dhamme adhammasaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ āsavā

vaḍḍhantīti.

2. 2. 10. 18.

65. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā na vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca adhamme

adhammasaññī yo ca dhamme dhammasaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ āsavā na

vaḍḍhantīti.

[BJT Page 168. [\x 168/] ]

2. 2. 10. 19.

66. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca avinaye vinayasaññī,

yo ca vinaye avinayasaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ āsavā vaḍḍhantīti.98

2. 2. 10. 20.

67. Dvinnaṃ bhikkhave āsavā na vaḍḍhanti. Katamesaṃ dvinnaṃ: yo ca avinaye

avinayasaññī yo ca vinaye vinayasaññī. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ āsavā na

vaḍḍhantīti.

Vaggo dasamo.

Dutiyo paṇṇāsako samatto.

Tatiyo paṇṇāsako

11. Āsāvaggo

(Sāvatthinidānaṃ:)

2. 3. 11. 1.

1. Dvemā bhikkhave āsā duppajahā. Katamā dve: lābhāsā ca, jīvitāsā ca. Imā kho

bhikkhave dve āsā duppajahāti.

[PTS Page 087] [\q 87/]

2. 3. 11. 2.

2. Dveme bhikkhave puggalā dullabhā lokasmiṃ. Katame dve: yo ca pubbakārī, yo ca

kataññū katavedī. Ime kho bhikkhave dve puggalā dullabhā lokasminti.99

2. 3. 11. 3.

Dveme bhikkhave puggalā dullabhā lokasmiṃ. Katame dve: titto ca, tappetā ca. Ime kho

bhikkhave dve puggalā dullabhā lokasminti.100

2. 3. 11. 4.

4. Dveme bhikkhave puggalā duttappayā. Katame dve: yo ca laddhaṃ laddhaṃ nikkhipati,

yo ca laddhaṃ laddhaṃ vissajjeti. Ime kho bhikkhave dve puggalā duttappayāti.

2. 3. 11. 5.

5. Dveme bhikkhave puggalā sutappayā. Katame dve: yo ca laddhaṃ laddhaṃ na nikkhipati,

yo ca laddhaṃ laddhaṃ na vissajjeti. Ime kho bhikkhave dve puggalā sutappayāti.

-------------

1. Vaḍḍhantīti-machasaṃ, syā 2. Lokasmintīti-machasaṃ

[BJT Page 170. [\x 170/] ]

2. 3. 11. 6.

6. Dveme bhikkhave paccayā rāgassa uppādāya. Katame dve: subhanimittañca, ayoniso ca

manasikāro. Ime kho bhikkhave dve paccayā rāgassa uppādāya.

2. 3. 11. 7.

7. Dveme bhikkhave paccayā dosassa uppādāya. Katame dve: paṭighanimittañca, ayoniso

ca manasikāro. Ime kho bhikkhave dve paccayā dosassa uppādāya.

2. 3. 11. 8.

8. Dveme bhikkhave paccayā micchādiṭṭhiyā uppādāya. Katame dve: parato ca ghoso,

ayoniso ca manasikāro. Ime kho bhikkhave dve paccayā micchādiṭṭhiyā uppādāya.

2. 3. 11. 9.

9. Dveme bhikkhave paccayā sammādiṭṭhiyā uppādāya. Katame dve: parato ca ghoso,

yoniso ca manasikāro. Ime kho bhikkhave dve paccayā sammādiṭṭhiyā uppādāya.101

2. 3. 11. 10.

10 Dvemā bhikkhave āpattiyo. Katamā dve: [PTS Page 088] [\q 88/] lahukā ca āpatti,

garukā ca āpatti. Imā kho bhikkhave dve āpattiyo.102

2. 3. 11. 11.

11. Dvemā bhikkhave āpattiyo. Katamā dve: duṭṭhullā ca āpatti, aduṭṭhullā ca āpatti. Imā

kho bhikkhave dve āpattiyo.103

2. 3. 11. 12.

12. Dvemā bhikkhave āpattiyo. Katamā dve: sāvasesā ca āpatti, anavasesā ca āpatti. Imā

kho bhikkhave dve āpattiyoti.

Vaggo ekādasamo104

12. Āyācanavaggo

(Sāvatthinidānaṃ:)

2. 3. 12. 1.

13. Saddho bhikkhave bhikkhu evaṃ sammā āyācamāno āyāceyya: tādiso homi, yādisā

sāriputtamoggallānāti. Esā bhikkhave tulā, etaṃ pamāṇaṃ mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ

yadidaṃ sāriputtamoggallānāti.

------------

1. Uppādāyāti-machasaṃ. 2. Āpattiyoti-machasaṃ. 3. Āsāduppajahavaggo

paṭhamo-machasaṃ.

[BJT Page 172. [\x 172/] ]

2. 3. 12. 2.

14. Saddhā bhikkhave bhikkhunī evaṃ sammā āyācamānā āyāceyya: tādisā105 homi,

yādisā106 khemā ca bhikkhunī uppalavaṇṇā cāti. Esā bhikkhave tulā, etaṃ pamāṇaṃ

mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ yadidaṃ khemā ca bhikkhunī uppalavaṇṇā cāti.

2. 3. 12. 3.

15. Saddho bhikkhave upāsako evaṃ sammā āyācamāno āyāceyya: tādiso homi, yādiso citto

ca gahapati, hatthako ca ālavakoti. Esā bhikkhave tulā, etaṃ pamāṇaṃ mama sāvakānaṃ

upāsakānaṃ yadidaṃ citto ca gahapati, hatthako ca ālavakoti.

2. 3. 12. 4.

16. Saddhā bhikkhave upāsikā evaṃ sammā āyācamāno āyāceyya: tādisā107 homi,

yādisā108 khujjuttarā ca upāsikā, velukaṇṭakiyā ca nandamātāti. [PTS Page 089] [\q 89/]

esā bhikkhave tulā, etaṃ pamāṇaṃ mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ yadidaṃ khujjuttarā ca

upāsikā, velukaṇṭakiyā ca nandamāti.

2. 3. 12. 5.

17. Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo abyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo109 viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

Katamehi dvīhi: ananuvicca apariyogāhetvā avaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsati. Ananuvicca

apariyogāhetvā vaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsati. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi

samannāgato bālo abyatto asappuriso khataṃ upahataṃ attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti

sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.110

2. 3. 12. 6.

18. Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ

anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ

pasavati. Katamehi dvīhi: anuvicca pariyogāhetvā avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsati.

Ananuvicca pariyogāhetvā vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsati. Imehi kho bhikkhave dvīhi

dhammehi samannāgato paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ attānaṃ pariharati,

anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavatīti.

[BJT Page 174. [\x 174/] ]

2. 3. 12. 6.

19. Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo abyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati. [PTS Page

090] [\q 90/] katamehi dvīhi: ananuvicca apariyogāhetvā appasādaniye ṭhāne pasādaṃ

upadaṃseti. Ananuvicca apariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne appāsādaṃ upadaṃseti. Imehi

kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato bālo abyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo111 viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.112

2. 3. 12. 7.

20. Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ

anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ

pasavati. Katamehi dvīhi: anuvicca pariyogāhetvā appasādaniye ṭhāne appasādaṃ

upadaṃseti, anuvicca pariyogāhetvā pasādanīye ṭhāne pasādaṃ upadaṃseti. Imehi kho

bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavatīti.

2. 3. 12. 8.

21. Dvīsu bhikkhave micchā paṭipajjamāno bālo abyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati. Katamesu

dvīsu: mātari ca pitari ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu micchā paṭipajjamāno bālo abyatto

asappuriso khataṃ upahataṃ attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca

apuññaṃ pasavati.

[PTS Page 091] [\q 91/]

2. 3. 12. 9.

22. Dvīsu bhikkhave sammā paṭipajjamāno paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavati.

Katamesu dvīsu: mātari ca pitari ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu sammā paṭipajjamāno

paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti

ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavatīti.

--------------

1. Sānuvajjo ca-machasaṃ. 2. Pasavatīti-machasaṃ

[BJT Page 176] [\x 176/]

2. 3. 12. 10.

23. Dvīsu bhikkhave micchā paṭipajjamāno bālo abyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati. Katamesu

dvīsu: tathāgate ca tathāgatasāvake ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu micchā paṭipajjamāno

bālo abyatto asappuriso khataṃ upahataṃ attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo

viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

2. 3. 12. 11.

24. Dvīsu bhikkhave sammā paṭipajjamāno paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavati.

Katamesu dvīsu: tathāgate ca tathāgatasāvake ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu sammā

paṭipajjamāno paṇḍito byatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo

ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavatīti.

2. 3. 12. 12.

25. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: sacittavodānañca, na ca kiñci loke upādiyati.

Ime kho bhikkhave dve dhammāti.

2. 3. 12. 13.

26. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: kodho ca upanāho ca. Ime kho bhikkhave dve

dhammāti.

2. 3. 12. 14.

27. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: kodhavinayo ca upanāhavinayo ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammāti.

Vaggo dvādasamo.

------------

[BJT Page 178. [\x 178/] ]

13 Dānavaggo

(Sāvatthinidānaṃ:)

2. 3. 13. 1.

28. Dvemāni bhikkhave dānāni. Katamāni dve: āmisadānañca dhammadānañca. Imāni kho

bhikkhave dve dānāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ dānānaṃ yadidaṃ

dhammadānanti.

2. 3. 13. 2.

29. Dveme bhikkhave yāgā. Katame dve: āmisayāgo ca dhammayāgo ca. Ime kho bhikkhave

dve yāgā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ yāgānaṃ yadidaṃ dhammayāgoti.

[PTS Page 092] [\q 92/]

2. 3. 13. 3.

30. Dveme bhikkhave cāgā. Katame dve: āmisacāgo ca dhammacāgo ca. Ime kho bhikkhave

dve cāgā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ cāgānaṃ yadidaṃ dhammacāgoti.

2. 3. 13. 4.

31. Dveme bhikkhave pariccāgā. Katame dve āmisapariccāgo ca dhammapariccāgo ca. Ime

kho bhikkhave dve pariccāgā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ pariccāgānaṃ yadidaṃ

dhammapariccāgoti.

2. 3. 13. 5.

32. Dveme bhikkhave bhogā. Katame dve: āmisabhogo ca dhammabhogo ca. Ime kho

bhikkhave dve bhogā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ bhogānaṃ yadidaṃ

dhammabhogoti.

2. 3. 13. 6.

33. Dveme bhikkhave sambhogā. Katame dve: āmisasambhogo ca dhammasambhogo ca. Ime

kho bhikkhave dve sambhogā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sambhogānaṃ yadidaṃ

dhammasambhogoti.

2. 3. 13. 7.

34. Dveme bhikkhave saṃvibhāgā. Katame dve: āmisasaṃvibhāgo ca dhammasaṃvibhāgo ca.

Ime kho bhikkhave dve saṃvibhāgā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ saṃvibhāgānaṃ

yadidaṃ dhammasaṃvibhāgoti.

2. 3. 13. 8.

35. Dveme bhikkhave saṅgahā. Katame dve: āmisasaṅgaho ca dhammasaṅgaho ca. Ime kho

bhikkhave dve saṅgahā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ saṅgahānaṃ yadidaṃ

dhammasaṅgahoti.

---------

1. Ananuvajjo ca-machasaṃ.

[BJT Page 180. [\x 180/] ]

2. 3. 13. 9.

36. Dveme bhikkhave anuggahā. Katame dve: āmisānuggaho ca dhammānuggaho ca. Ime

kho bhikkhave dve anuggahā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ anuggahānaṃ yadidaṃ

dhammānuggahoti.

2. 3. 13. 10.

37. Dveme bhikkhave anukampā. Katamā dve: āmisānukampā ca dhammānukampā ca. Ime

kho bhikkhave dve anukampā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ anukampānaṃ

yadidaṃ dhammānukampāti.

Vaggo terasamo.

[PTS Page 093] [\q 93/]

14. Santhāravaggo

(Sāvatthinidānaṃ:)

2. 3. 14. 1.

38. Dveme bhikkhave santhārā. Katame dve: āmisasanthāro ca dhammasanthāro ca. Ime kho

bhikkhave dve santhārā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ santhārānaṃ yadidaṃ

dhammasanthāroti.

2. 3. 14. 2.

39. Dveme bhikkhave paṭisanthārā. Katame dve: āmisapaṭisanthāro ca

dhammapaṭisanthāro ca. Ime kho bhikkhave dve paṭisanthārā. Etadaggaṃ bhikkhave

imesaṃ dvinnaṃ paṭisanthārānaṃ yadidaṃ dhammapaṭisanthāroti.

2. 3. 14. 3.

40. Dvemā bhikkhave esanā katamā dve: āmisesanā ca dhammesanā ca. Imā kho bhikkhave

dve esanā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ esanānaṃ yadidaṃ dhammesanāti.

2. 3. 14. 4.

41. Dvemā bhikkhave pariyesanā. Katamā dve: āmisapariyesanā ca dhammapariyesanā ca.

Imā kho bhikkhave dve pariyesanā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ pariyesanānaṃ

yadidaṃ dhammapariyesanāti.

2. 3. 14. 5.

42. Dvemā bhikkhave pariyeṭṭhiyo. Katamā dve: āmisapariyeṭṭhi ca dhammapariyeṭṭhi

ca. Imā kho bhikkhave dve pariyeṭṭhiyo etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ

pariyeṭṭhīnaṃ yadidaṃ dhammapariyeṭṭhīti.

[BJT Page 182. [\x 182/] ]

2. 3. 14. 6.

43. Dvemā bhikkhave pūjā. Katamā dve: āmisapūjā ca dhammapūjā ca. Imā kho bhikkhave

dve pūjā. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ pūjānaṃ yadidaṃ dhammapūjāti.

2. 3. 14. 7.

44. Dvemāni bhikkhave ātitheyyāni. Katamāni dve: āmisātitheyyañca dhammātitheyyañca.

Imāni kho bhikkhave dve ātitheyyāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ ātitheyyānaṃ

yadidaṃ dhammātitheyyanti.

2. 3. 14. 8.

45. Dvemā bhikkhave iddhiyo. Katamā dve: āmisiddhī ca dhammiddhī ca. Imā kho

bhikkhave dve iddhiyo. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ iddhīnaṃ yadidaṃ

dhammiddhīti.

[PTS Page 094] [\q 94/]

2. 3. 14. 9.

46. Dvemā bhikkhave vuddhiyo. Katamā dve: āmisavuddhī ca dhammavuddhī ca. Imā kho

bhikkhave dve vuddhiyo. Etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ vuddhīnaṃ yadidaṃ

dhammavuddhīti.

2. 3. 14. 10.

47. Dvemāni bhikkhave ratanāti. Katamāni dve: āmisaratanañca dhammaratanañca. Imāni

kho bhikkhave dve ratanāti. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ ratanānaṃ yadidaṃ

dhammaratananti.

2. 3. 14. 11.

48. Dveme bhikkhave sannicayā. Katame dve: āmisasannicayo ca dhammasannicayo ca. Ime

kho bhikkhave dve sannicayā. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ sannicayānaṃ yadidaṃ

dhammasannicayoti.

2. 3. 14. 12.

49. Dvemāni bhikkhave vepullāni. Katamāni dve: āmisavepullañca dhammavepullañca.

Imāni kho bhikkhave dve vepullāni. Etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ vepullānaṃ

yadidaṃ dhammavepullanti.

Vaggo cuddasamo

-------------

[BJT Page 184. [\x 184/] ]

15. Samāpattivaggo

(Sāvatthinidānaṃ:)

2. 3. 15. 1.

50. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: samāpattikusalatā ca

samāpattivuṭṭhānakusalatā ca. Ime kho bhikkhave dve dhammā.113

2. 3. 15. 2.

51. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: ajjavañca maddavañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 3. 15. 3.

52. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: khanti ca soraccañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 3. 15. 4.

53. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: sākhalyañca paṭisanthāro ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 5.

54. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: avihiṃsā114 ca soceyyaṃ ca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā.

2. 3. 15. 6

55. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: indriyesu aguttadvāratā ca bhojane

amattaññutā ca. Ime kho bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 7.

56. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: indriyesu guttadvāratā ca bhojane mattaññutā

ca. Ime kho bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 8

57. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: paṭisaṅkhānabalañca bhāvanābalañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 9.

58. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: satibalañca samādhibalañca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā.

[PTS Page 095] [\q 95/]

[BJT Page 186. [\x 186/] ]

2. 3. 15. 10.

59. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: samatho ca vipassanā ca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā.

2. 3. 15. 11.

60. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: sīlavipatti ca diṭṭhivipatti ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 12.

61. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: sīlasampadā ca diṭṭhisampadā ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 13.

62. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: sīlavisuddhi ca diṭṭhivisuddhi ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 14.

63. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: diṭṭhivisuddhi ca yathādiṭṭhissa ca padhānaṃ.

Ime kho bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 15.

64. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: asantuṭṭhitā ca kusalesu dhammesu

appaṭivānitā ca padhānasmiṃ. Ime kho bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 16.

65. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: muṭṭhasaccañca asampajaññañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā.

2. 3. 15. 17.

66. Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: sati ca sampajaññañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammāti.

Vaggo paṇṇarasamo.

Tatiyo paṇṇāsako samatto.

[BJT Page 188. [\x 188/] ]

16. Kodhavaggo

(Sāvatthinidānaṃ:)

2. 16. 1.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: kodho ca upanāho ca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 2.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: makkho ca palāso ca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 3.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: issā ca macchariyañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 4.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: māyā ca sāṭheyyañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 5.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: ahirikañca anottappañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 6.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: akkodho ca anupanāho ca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 7.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: amakkho ca apalāso ca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 8.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: anissā ca amacchariyañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 9.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: amāyā ca asāṭheyyañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 10.

Dveme bhikkhave dhammā. Katame dve: hiri ca ottappañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā.

2. 16. 11.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: kodhena ca

upanāhena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati.

2. 16. 12.

Dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: makkhena ca palāsena

ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati.

2. 16. 13.

Dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: issāya ca macchariyena

ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati.

2. 16. 14.

Dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: māyāya ca sāṭheyyena

ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati.

2. 16. 15.

Dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: ahirikena ca anottappena

ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato dukkhaṃ viharati.

[PTS Page 096] [\q 96/]

2. 16. 16.

Dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: akkodhena ca

anupanāhena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati.

2. 16. 17.

Dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: amakkhena ca apalāsena

ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati.

2. 16. 18.

Dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: anissāya ca amacchariyena

ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati.

2. 16. 19.

Dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: amāyāya ca asāṭheyyena

ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati.

2. 16. 20.

Dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati. Katamehi dvīhi: hiriyā ca ottappena ca.

Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato sukhaṃ viharati.

2. 16. 21.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saṃvattanti. Katame dve: kodho

ca upanāho ca ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saṃvattanti.

2. 16. 22.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saṃvattanti. Katame dve:

makkho ca palāso ca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya

saṃvattanti.

2. 16. 23.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saṃvattanti. Katame dve: issā

ca macchariyañca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya

saṃvattanti.

2. 16. 24.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saṃvattanti. Katame dve: māyā

ca sāṭheyyañca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya

saṃvattanti.

2. 16. 25.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saṃvattanti. Katame dve:

ahirikañca anottappañca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya

saṃvattanti.

2. 16. 26.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saṃvattanti. Katame dve:

akkodho ca anupanāho ca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno

aparihānāya saṃvattanti.

2. 16. 27.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saṃvattanti. Katame dve:

amakkho ca apalāso ca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya

saṃvattanti.

2. 16. 28.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saṃvattanti. Katame dve:

anissā ca amacchariyañca. Ca ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno

aparihānāya saṃvattanti.

2. 16. 29.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saṃvattanti. Katame dve:

amāyā ca asāṭheyyañca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya

saṃvattanti.

2. 16. 30.

Dveme bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saṃvattanti. Katame dve: hiri

ca ottappañca. Ime kho bhikkhave dve dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya

saṃvattanti.

[BJT Page 190. [\x 190/] ]

2. 16. 31.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Katamehi

dvīhi: kodhena ca upanāhena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

2. 16. 32.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Katamehi

dvīhi: makkhena ca palāsena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

2. 16. 33.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Katamehi

dvīhi: issāya ca macchariyena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

2. 16. 34.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Katamehi

dvīhi: māyāya ca sāṭheyyena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

2. 16. 35.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye. Katamehi

dvīhi: ahirikena ca anottappena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

[PTS Page 097] [\q 97/]

2. 16. 36.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge. Katamehi

dvīhi: akkodhena ca anupanāhena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ saggeti.115

2. 16. 37.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge. Katamehi

dvīhi: amakkhena ca apalāsena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ saggeti.

2. 16. 38.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge. Katamehi

dvīhi: anissāya ca amacchariyena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ saggeti.

2. 16. 39.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge. Katamehi

dvīhi: amāyāya ca asāṭheyyena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ nikkhitto evaṃ saggeti.

2. 16. 40.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge. Katamehi

dvīhi: hiriyā ca ottappena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato

yathābhataṃ

Nikkhitto evaṃ saggeti.

2. 16. 41.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: kodhena ca upanāhena ca. Imehi kho

bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

2. 16. 42.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: makkhena ca palāsena ca. Imehi kho

bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

2. 16. 43.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: issāya ca macchariyena ca. Imehi

kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

2. 16. 44.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: māyāya ca sāṭheyyena ca. Imehi

kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

2. 16. 45.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: ahirikena ca anottappena ca. Imehi

kho bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

2. 16. 46.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: akkodhena ca anupanāhena ca. Imehi kho

bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjatīti.

2. 16. 47.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: amakkhena ca apalāsena ca. Imehi kho bhikkhave

dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ

lokaṃ upapajjatīti.

2. 16. 48.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: anissāya ca amacchariyena ca. Imehi kho

bhikkhave dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjatīti.

2. 16. 49.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: amāyāya ca asāṭheyyena ca. Imehi kho bhikkhave

dvīhi dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ

lokaṃ upapajjatīti.

2. 16. 50.

Dvīhi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjati. Katamehi dvīhi: hiriyā ca ottappena ca. Imehi kho bhikkhave dvīhi

dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ

upapajjatīti.

Vaggo soḷasamo.

------------

1. Sagge-machasaṃ.

[BJT Page 192] [\x 192/]

17. Sattarasamo vaggo

1. Akusalapeyyālaṃ

2. 17. 1. 1.

Dveme bhikkhave dhammā akusalā. Katame dve: kodho ca upanāho ca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā akusalāti.

2. 17. 1. 2.

Dveme bhikkhave dhammā akusalā. Katame dve: makkho ca palāso ca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā akusalāti.

2. 17. 1. 3.

Dveme bhikkhave dhammā akusalā. Katame dve: issā ca macchariyañca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā akusalāti.

2. 17. 1. 4.

Dveme bhikkhave dhammā akusalā. Katame dve: māyā ca sāṭheyyañca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā akusalāti.

2. 17. 1. 5.

Dveme bhikkhave dhammā akusalā. Katame dve: ahirikañca anottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā akusalāti.

2. 17. 1. 6.

Dveme bhikkhave dhammā kusalā. Katame dve: akkodho ca anupanāho ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā kusalāti.

2. 17. 1. 7.

Dveme bhikkhave dhammā kusalā. Katame dve: amakkho ca apalāso ca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā kusalāti.

2. 17. 1. 8.

Dveme bhikkhave dhammā kusalā. Katame dve: anissā ca amacchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā kusalāti.

2. 17. 1. 9.

Dveme bhikkhave dhammā kusalā. Katame dve: amāyā ca asāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā kusalāti.

2. 17. 1. 10.

Dveme bhikkhave dhammā kusalā. Katame dve: hiri ca ottappañca. Ime kho bhikkhave dve

dhammā kusalāti.

2. 17. 1. 11.

11. Dveme bhikkhave dhammā sāvajjā. Katame dve: kodho ca upanāho ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sāvajjāti.

2. 17. 1. 12.

12. Dveme bhikkhave dhammā sāvajjā. Katame dve: makkho ca palāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sāvajjāti.

2. 17. 1. 13.

13. Dveme bhikkhave dhammā sāvajjā. Katame dve: issā ca macchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sāvajjāti.

2. 17. 1. 14.

14. Dveme bhikkhave dhammā sāvajjā. Katame dve: māyā ca sāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sāvajjāti.

2. 17. 1. 15.

15. Dveme bhikkhave dhammā sāvajjā. Katame dve: ahirikañca anottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sāvajjāti.

2. 17. 1. 16.

16. Dveme bhikkhave dhammā anavajjā. Katame dve: akkodho ca anupanāho ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā anavajjāti.

2. 17. 1. 17.

17. Dveme bhikkhave dhammā anavajjā. Katame dve: amakkho ca apalāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā anavajjāti.

2. 17. 1. 18.

18. Dveme bhikkhave dhammā anavajjā. Katame dve: anissā ca amacchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā anavajjāti.

2. 17. 1. 19.

19. Dveme bhikkhave dhammā anavajjā. Katame dve: amāyā ca asāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā anavajjāti.

2. 17. 1. 20.

20. Dveme bhikkhave dhammā anavajjā. Katame dve: hiri ca ottappañca. Ime kho bhikkhave

dve dhammā anavajjāti.

2. 17. 1. 21.

21. Dveme bhikkhave dhammā dukkhudrayā. Katame dve: kodho ca upanāho ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhudrayāti.

2. 17. 1. 22.

22. Dveme bhikkhave dhammā dukkhudrayā. Katame dve: makkho ca palāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhudrayāti.

2. 17. 1. 23.

23. Dveme bhikkhave dhammā dukkhudrayā. Katame dve: issā ca macchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhudrayāti.

2. 17. 1. 24.

24. Dveme bhikkhave dhammā dukkhudrayā. Katame dve: māyā ca sāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhudrayāti.

2. 17. 1. 25.

25. Dveme bhikkhave dhammā dukkhudrayā. Katame dve: ahirikañca anottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhudrayāti.

2. 17. 1. 26.

26. Dveme bhikkhave dhammā sukhudrayā. Katame dve: akkodho ca anupanāho ca. Ime

kho bhikkhave dve dhammā sukhudrayāti.

2. 17. 1. 27.

27. Dveme bhikkhave dhammā sukhudrayā. Katame dve: amakkho ca apalāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sukhudrayāti.

2. 17. 1. 28.

28. Dveme bhikkhave dhammā sukhudrayā. Katame dve: anissā ca amacchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sukhudrayāti.

2. 17. 1. 29.

29. Dveme bhikkhave dhammā sukhudrayā. Katame dve: amāyā ca asāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sukhudrayāti.

2. 17. 1. 30.

30. Dveme bhikkhave dhammā sukhudrayā. Katame dve: hiri ca ottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sukhudrayāti.

2. 17. 1. 31.

31. Dveme bhikkhave dhammā dukkhavipākā. Katame dve: kodho ca upanāho ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhavipākāti.

2. 17. 1. 32.

32. Dveme bhikkhave dhammā dukkhavipākā. Katame dve: makkho ca palāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhavipākāti.

2. 17. 1. 33.

33. Dveme bhikkhave dhammā dukkhavipākā. Katame dve: issā ca macchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhavipākāti.

2. 17. 1. 34.

34. Dveme bhikkhave dhammā dukkhavipākā. Katame dve: māyā ca sāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā dukkhavipākāti.

2. 17. 1. 35.

35. Dveme bhikkhave dhammā dukkhavipākā. Katame dve: ahirikañca anottappañca. Ime

kho bhikkhave dve dhammā dukkhavipākāti.

[PTS Page 098] [\q 98/]

2. 17. 1. 36.

36. Dveme bhikkhave dhammā sukhavipākā. Katame dve: akkodho ca anupanāho ca. Ime

kho bhikkhave dve dhammā sukhavipākāti.

2. 17. 1. 37.

37. Dveme bhikkhave dhammā sukhavipākā. Katame dve: amakkho ca apalāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sukhavipākāti.

2. 17. 1. 38.

38. Dveme bhikkhave dhammā sukhavipākā. Katame dve: anissā ca amacchariyañca. Ime

kho bhikkhave dve dhammā sukhavipākāti.

2. 17. 1. 39.

39. Dveme bhikkhave dhammā sukhavipākā. Katame dve: amāyā ca asāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sukhavipākāti.

2. 17. 1. 40.

40. Dveme bhikkhave dhammā sukhavipākā. Katame dve: hiri ca ottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sukhavipākāti.

2. 17. 1. 41.

41. Dveme bhikkhave dhammā sabyāpajjhā. Katame dve: kodho ca upanāho ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sabyāpajjhāti.

2. 17. 1. 42.

42. Dveme bhikkhave dhammā sabyāpajjhā. Katame dve: makkho ca palāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sabyāpajjhāti.

2. 17. 1. 43.

43. Dveme bhikkhave dhammā sabyāpajjhā. Katame dve: issā ca macchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sabyāpajjhāti.

2. 17. 1. 44.

44. Dveme bhikkhave dhammā sabyāpajjhā. Katame dve: māyā ca sāṭheyyañca ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sabyāpajjhāti.

2. 17. 1. 45.

45. Dveme bhikkhave dhammā sabyāpajjhā. Katame dve: ahirikañca anottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā sabyāpajjhāti.

2. 17. 1. 46.

46. Dveme bhikkhave dhammā abyāpajjhā. Katame dve: akkodho ca anupanāho ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā abyāpajjhāti.

2. 17. 1. 47.

47. Dveme bhikkhave dhammā abyāpajjhā. Katame dve: amakkho ca apalāso ca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā abyāpajjhāti.

2. 17. 1. 48.

48. Dveme bhikkhave dhammā abyāpajjhā. Katame dve: anissā ca amacchariyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā abyāpajjhāti.

2. 17. 1. 49.

49. Dveme bhikkhave dhammā abyāpajjhā. Katame dve: amāyā ca asāṭheyyañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā abyāpajjhāti.

2. 17. 1. 50.

50. Dveme bhikkhave dhammā abyāpajjhā. Katame dve: hiri ca ottappañca. Ime kho

bhikkhave dve dhammā abyāpajjhāti.

2. Vinayapeyyālaṃ

2. 17. 2. 1.

1. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 2.

2. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 3.

3. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 4.

4. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 5.

5. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 6.

6. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 7.

7. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 8.

8. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ116 pakkhupacchedāya ime kho bhikkhave

dve

Atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 9.

9. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 10.

10. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca

Tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 11.

11. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 12.

12. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 13.

13. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 14.

14. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 15.

15. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 16.

16. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 17.

17. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 18.

18. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 19.

19. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 20.

20. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 21.

21. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 22.

22. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā

paññattāti.

2. 17. 2. 23.

23. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 24.

24. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 25.

25. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 26.

26. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 27.

27. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 28.

28. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 29.

29. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattāti.

2. 17. 2. 30.

30. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattā.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhuddesā paññattāti.

[PTS Page 099] [\q 99/]

2. 17. 2. 31.

31. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 32.

32. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 33.

33. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 34.

34. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 35.

35. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 36.

36. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 37.

37. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 38.

38. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 39.

39. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 40.

40. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pātimokkhaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 41.

41. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattanti.

2. 17. 2. 42.

42. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 43.

43. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 44.

44. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ paṭighātāya. Ime

kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 45.

45. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ paṭighātāya. Ime

kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 46.

46. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ paṭighātāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 47.

47. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ akusalānaṃ

dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 48.

48. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ117 pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave dve

Atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 49.

49. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 50.

50. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattā. Katame

dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

Tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇā paññattāti.

2. 17. 2. 51.

51. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 52.

52. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 53.

53. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 54.

54. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 55

Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 56

Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 57.

57. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 58.

58. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 59.

59. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 60.

60. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pavāraṇaṭṭhapanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 61.

61. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 62.

62. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 63.

63. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 64.

64. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 65.

65. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 66.

66. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 67.

67. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 68.

68. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ118 pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 69.

69. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 70.

70. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tajjanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 71.

71. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 72.

72. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 73.

73. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 74.

74. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 75.

75. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 76.

76. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 77.

77. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 78.

78. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ119 pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 79.

79. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 80.

80. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ niyassakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 81.

81. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 82.

82. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 83.

83. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 84.

84. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 85.

85. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 86.

86. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 87.

87. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 88.

88. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 89.

89. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 90.

90. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ pabbājanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 91.

91. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 92.

92. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 93.

93. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 94.

94. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 95.

95. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 96.

96. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 97.

97. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 98.

98. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 99.

99. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 100.

100. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 101.

101. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 102.

102. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 103.

103. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 104.

104. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 105.

105. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 106.

106. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 107.

107. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 108.

108. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 109.

109. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 110.

110. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ukkhepanīyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 111.

111. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 112

112. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 113.

113. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 114.

114. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 115.

115. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 116.

116. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 117.

117. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 118.

118. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 119.

119. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 120.

120. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ parivāsadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 121.

121. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 122.

122. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 123.

123. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 124.

124. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 125.

125. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 126.

126. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 127.

127. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 128.

128. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 129.

129. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 130.

130. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mūlāyapaṭikassanaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 131

131. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 132.

132. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 133.

133. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 134.

134. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 135.

135. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 136.

136. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 137.

137. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 138.

138. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 139.

139. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 140.

140. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ mānattadānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 141.

141. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 142.

142. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 143

143. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 144.

144. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 145.

145. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 146

Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ paṭighātāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 147

Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ akusalānaṃ

dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

abbhānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 148

148. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 149

149. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 150

150. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ abbhānaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 151

151. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 152

152. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 153

153. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena osāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 154

154. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 155

155. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 156

156. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 157

157. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 158

158. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 159

159. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 160

160. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ osāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 161

161. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 162

162. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 163

163. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 164

164. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 165

165. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 166

166. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 167

167. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya. Samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 168

168. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ120 pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 169

169. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 170

170. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ nissāraṇīyaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 171

171. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattāti.

2. 17. 2. 172

172. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattāti.

2. 17. 2. 173

173. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā

paññattāti.

2. 17. 2. 174

174. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā

paññattāti.

2. 17. 2. 175

175. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā

paññattanti.

2. 17. 2. 176

176. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā

paññattāti.

2. 17. 2. 177

177. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ upasampadā paññattāti.

2. 17. 2. 178

178. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ121 pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattāti.

2. 17. 2. 179

179. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattāti.

2. 17. 2. 180

180. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattā.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ upasampadā paññattāti.

2. 17. 2. 181

181. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 182

182. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 183

183. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 184

184. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 185

185. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 186

186. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ

paññattanti.

2. 17. 2. 187

187. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 188

188. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ122 pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 189

189. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 190

190. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattikammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 191

191. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 192

192. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 193

193. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 194

194. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 195

195. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 196

196. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 197

197. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 198

198. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ123 pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 199

199. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 200

200. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñattidutiyakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 201

201. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 202

202. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 203

203. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 204

204. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 205

205. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 206

206. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 207

207. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 208

208. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 209

209. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 210

210. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ ñatticatutthakammaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 211

211. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattanti.

2. 17. 2. 212

212. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattanti.

2. 17. 2. 213

213. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte

Paññattanti.

2. 17. 2. 214

214. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte

paññattanti.

1. 17. 2. 215

215. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte

paññattanti.

2. 17. 2. 216

216. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte

paññattanti.

2. 17. 2. 217

217. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ appaññatte paññattanti.

2. 17. 2. 218

218. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ1 pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattanti.

2. 17. 2. 219

219. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattanti.

2. 17. 2. 220

220. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattaṃ.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ appaññatte paññattanti.

2. 17. 2. 221

221. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ.124

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattanti.

2. 17. 2. 222

222. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ125.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattanti.

2. 17. 2. 223

223. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ126.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte

anuppaññattanti.

2. 17. 2. 224

224. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ127.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte

anuppaññattanti.

2. 17. 2. 225

225. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ128.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte

anuppaññattanti.

2. 17. 2. 226

226. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ129.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte

anuppaññattanti.

2. 17. 2. 227

227. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ130.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ paññatte anuppaññattanti.

2. 17. 2. 228

228. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ131.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattanti.

2. 17. 2. 229

229. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ132.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattanti.

2. 17. 2. 230

230. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anuppaññattaṃ133.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paññatte anupaññattanti.

2. 17. 2. 231

231. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 232

232. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo

paññattoti.

2. 17. 2. 233

233. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 234

234. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 235

235. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 236

236. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 237

237. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 238

238. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññattanti.

2. 17. 2. 239

239. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 240

240. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññatto.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sammukhāvinayo paññattoti.

2. 17. 2. 241

241. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 242

242. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 243

243. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 244

244. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ paṭighātāya. Ime

kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 245

245. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ paṭighātāya. Ime

kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 246

246. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ paṭighātāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 247

247. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ akusalānaṃ

dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 248

248. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 249

249. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 250

250. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññatto. Katame

dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ sativinayo paññattoti.

2. 17. 2. 251

251. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 252

252. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 253

253. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 254

254. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 255

255. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 256

256. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 257

257. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 258

258. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 259

259. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 260

260. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññatto.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ amūḷhavinayo paññattoti.

2. 17. 2. 261

261. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 262

262. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ

phāsuvihārāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 263

263. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

āsavānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 264

264. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 265

265. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 266

266. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

bhayānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 267

267. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya,

samparāyikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 268

268. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 269

269. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho

bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 270

270. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ

paññattaṃ. Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ paññattanti.

2. 17. 2. 271

271. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 272

272. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 273

273. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 274

274. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 275

275. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 276

276. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 277

277. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 278

278. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 279

279. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 280

280. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattā.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ yebhuyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 281

281. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 282

282. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā

paññattāti.

2. 17. 2. 283

283. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa

pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 284

284. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa

pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 285

285. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa

pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 286

286. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa

pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 287

287. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 288

288. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 289

289. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 290

290. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassapāpiyyasikā paññattā.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tassa pāpiyyasikā paññattāti.

2. 17. 2. 291

291. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

[BJT Page 194] [\x 194/]

Katame dve: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca

tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 292

292. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya.

Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 293

293. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ āsavānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 294

294. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ verānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ verānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 295

295. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ vajjānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ vajjānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 296

[PTS Page 100] [\q 100/]

296. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ bhayānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ bhayānaṃ

paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ

tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 297

297. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: diṭṭhadhammikānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ saṃvarāya, samparāyikānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ paṭighātāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase paṭicca tathāgatena

sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 298

298. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: gihīnaṃ anukampāya, pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya. Ime kho bhikkhave

dve atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 299

299. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: appasannānaṃ pasādāya, pasannānaṃ bhiyyobhāvāya. Ime kho bhikkhave dve

atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññattoti.

2. 17. 2. 300

300. Dveme bhikkhave atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññatto.

Katame dve: saddhammaṭṭhitiyā vinayānuggahāya. Ime kho bhikkhave dve atthavase

paṭicca tathāgatena sāvakānaṃ tiṇavatthārako paññattoti.

Vinayapeyyālaṃ niṭṭhitaṃ

Rāgapeyyālaṃ

1-10

1. Rāgassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Rāgassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

2. Rāgassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Rāgassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

3. Rāgassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Rāgassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

4. Rāgassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Rāgassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

5. Rāgassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Rāgassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

6. Rāgassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Rāgassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

7. Rāgassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Rāgassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

8. Rāgassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Rāgassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

9. Rāgassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Rāgassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

10. Rāgassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Rāgassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

11. Dosassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

12. Dosassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

13. Dosassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

14. Dosassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

15. Dosassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

16. Dosassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Dosassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

17. Dosassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

18. Dosassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

19. Dosassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Dosassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

20. Dosassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Dosassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

21. Mohassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

22. Mohassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

23. Mohassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

24. Mohassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

25. Mohassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

26. Mohassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Mohassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

27. Mohassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

28. Mohassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

29. Mohassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Mohassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

30. Mohassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mohassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

31. Kodhassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

32. Kodhassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

33. Kodhassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

34. Kodhassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

35. Kodhassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

36. Kodhassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

37. Kodhassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

38. Kodhassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

39. Kodhassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

40. Kodhassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Kodhassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

41. Upanāhassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

42. Upanāhassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

43. Upanāhassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

44. Upanāhassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

45. Upanāhassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

46. Upanāhassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

47. Upanāhassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

48. Upanāhassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

49. Upanāhassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

50. Upanāhassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Upanāhassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

51. Makkhassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

52. Makkhassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

53. Makkhassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

54. Makkhassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

55. Makkhassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

56. Makkhassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

57. Makkhassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

58. Makkhassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

59. Makkhassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

60. Makkhassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Makkhassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

61. Palāsassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

62. Palāsassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

63. Palāsassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

64. Palāsassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

65. Palāsassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

66. Palāsassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

67. Palāsassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

68. Palāsassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

69. Palāsassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

70. Palāsassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Palāsassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

71. Issāya bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Issāya bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

72. Issāya bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Issāya bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

73. Issāya bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Issāya bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

74. Issāya bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Issāya bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

75. Issāya bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Issāya bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

76. Issāya bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Issāya bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

77. Issāya bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Issāya bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

78. Issāya bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Issāya bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

79. Issāya bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Issāya bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

80. Issāya bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Issāya bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

81. Macchariyassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

82. Macchariyassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

83. Macchariyassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

84. Macchariyassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

85. Macchariyassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

86. Macchariyassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

87. Macchariyassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

88. Macchariyassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

89. Macchariyassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

90. Macchariyassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve:

samatho ca vipassanā ca. Macchariyassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā

bhāvetabbā.

91. Māyāya bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

92. Māyāya bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

93. Māyāya bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

94. Māyāya bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

95. Māyāya bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

96. Māyāya bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Māyāya bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

97. Māyāya bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

98. Māyāya bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

99. Māyāya bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca vipassanā

ca. Māyāya bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

100. Māyāya bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Māyāya bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

101. Sāṭheyyassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

102. Sāṭheyyassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

103. Sāṭheyyassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

104. Sāṭheyyassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

105. Sāṭheyyassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

106. Sāṭheyyassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

107. Sāṭheyyassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

108. Sāṭheyyassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

109. Sāṭheyyassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

110. Sāṭheyyassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Sāṭheyyassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

111. Thambhassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

112. Thambhassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

113. Thambhassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

114. Thambhassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

115. Thambhassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

116. Thambhassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

117. Thambhassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

118. Thambhassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

119. Thambhassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

120. Thambhassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Thambhassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

121. Sārambhassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

122. Sārambhassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

123. Sārambhassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

124. Sārambhassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

125. Sārambhassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

126. Sārambhassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

127. Sārambhassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

128. Sārambhassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

129. Sārambhassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

130. Sārambhassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Sārambhassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

131. Mānassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

132. Mānassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

133. Mānassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

134. Mānassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

135. Mānassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

136. Mānassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

137. Mānassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

138. Mānassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

139. Mānassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Mānassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

140. Mānassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Mānassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

141. Atimānassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

142. Atimānassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

143. Atimānassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

144. Atimānassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

145. Atimānassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

146. Atimānassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

147. Atimānassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

148. Atimānassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

149. Atimānassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

150. Atimānassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Atimānassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

151. Madassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

152. Madassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

153. Madassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

154. Madassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

155. Madassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

156. Madassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

157. Madassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

158. Madassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

159. Madassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

160. Madassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Madassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

161. Pamādassa bhikkhave abhiññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave abhiññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

162. Pamādassa bhikkhave pariññāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave pariññāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

163. Pamādassa bhikkhave parikkhayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave parikkhayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

164. Pamādassa bhikkhave pahānāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave pahānāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

165. Pamādassa bhikkhave khayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave khayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

166. Pamādassa bhikkhave vayāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave vayāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

167. Pamādassa bhikkhave virāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave virāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

168. Pamādassa bhikkhave nirodhāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave nirodhāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

169. Pamādassa bhikkhave cāgāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho ca

vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave cāgāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

170. Pamādassa bhikkhave paṭinissaggāya dve dhammā bhāvetabbā. Katame dve: samatho

ca vipassanā ca. Pamādassa bhikkhave paṭinissaggāya ime dve dhammā bhāvetabbā.

Rāgapeyyālaṃ niṭṭhitaṃ

Vaggo sattarasamo niṭṭhito.

Dukanipāto samatto.

[BJT Page 196. [\x 196/] ]

[PTS Page 101] [\q 101/]

1 [BJTS] = santhānaṃ + 1. Saṇṭhānaṃ-syā. Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

2 [BJTS] = nappajahati + 2. Na pajahati-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

3 [BJTS] = paññāyati + 1. Paññāyanti-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

4 [BJTS] = vaggo + 2. Syāma potthake na dissate.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

5 [BJTS] = diṭṭhe ceva dhamme + 1.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

6 [BJTS] = diṭṭhe ceva dhamme + 1. 1. Diṭṭheva dhamme-sīmu [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

7 [BJTS] = yamidaṃ + 2. Yadidaṃ-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

8 [BJTS] = sekhametaṃ + 3. Sekhāna metaṃ balaṃ-machasaṃ. Sekhassetaṃci balaṃ-katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

9 [BJTS] = karoti + 4. Na taṃ karoti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

10 [BJTS] = paṭhamaṃ jhānaṃ + 1. 1. Paṭhamajjhānaṃ-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

11 [BJTS] = āpanno + 2. Āpattāpanno - katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

12 [BJTS] = paccavekkhati + 3. Paccavekkhanti-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

[BJTS] = phāsukaṃ + 4. Phāsu-katthaci

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

13 [BJTS] = phāsukaṃ + 4. Phāsu-katthaci

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

14 [BJTS] = viharissantīti + 5. Viharissanti-sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

15 [BJTS] = paccavekkhati + 3. Paccavekkhanti-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

16 [BJTS] = Phāsukaṃ + 4. Phāsu-katthaci

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

17 [BJTS] = taṃ maṃ + 1. Maṃ so bhikkhu-machasaṃ. Tasmā maṃ so bhikkhu-syā. Sī. 1.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

18 [BJTS] = tāhaṃ + 2. Ahaṃ imaṃ bhikkhuṃ-machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

19 [BJTS] = suṅkadāyakaṃva + 3. Suṅkhadāyikaṃva-syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

20 [BJTS] = adhammacariyā + 1. Adhammacariya visamacariyā hetu-syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

21 [BJTS] = dakkhinti + 2. Dakkhantīti-syā. Machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

22 [BJTS] = atthaṃ + 1. Vitthārena atthaṃ avibhattassa-syāmapotthake ayaṃ na dissati.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

23 [BJTS] = dakkhinti + 2.dakkhantīti - siya. machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

24 [BJTS] = No ce taṃ + 1. Nocedaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

25 [BJTS] = No ce taṃ + 1. Nocedaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

26 [BJTS] = patigaṇhāti + 1. Nappaṭiggaṇhāti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

27 [BJTS] = patigaṇhāti + 2. Paṭiggaṇhāti-machasaṃ. Paṭigaṇhāti-sī1

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

28 [BJTS] = vāti + 1.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

29 [BJTS] = vanapatthāni + 1. Araññavanapatthāni-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

30 [BJTS] = kamatthamanubhoti? + 2. Kimatthamanubhoti-syā.

Katamatthamanubhoti-katthaci

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

31 [BJTS] = desissāmi + 3. Desessāmi-machasaṃ. Syā. Sī.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

32 [BJTS] = vadāmi + * Katamesaṃ dvinnaṃ-machasaṃ. [[PTS].] Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

33 [BJTS] = mātucca pitucca + 1. Mātu ca, pitu ca-machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

34 [BJTS] = patikataṃ vā + 2. Paṭikataṃ vā-machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

35 [BJTS] = pahūtasattaratanāya + 3. Pahūtarattaratanāya-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

36 [BJTS] = patikataṃ vā + 2. Paṭikataṃ vā-machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

37 [BJTS] = atikatañcātu. + **5. Ayaṃ pāṭho syāma maramma potthakesu na dissate

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

38 [BJTS] = dakkhinti + 2.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

39 [BJTS] = idaṃ vatvā + 1. Idaṃ vatvāna-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

40 [BJTS] = bhikkhavoti + 2. Bhikkhaveti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

41 [BJTS] = anāgāmi + 1. Anāgāmī hoti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

42 [BJTS] = taṇhakkhayāya + 2. Taṇhākkhayāya -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

43 [BJTS] = sammiñjitaṃ + 3. Samiñjitaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

44 [BJTS] = vīsampi + 1.Vīsatimpi-katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

45 [BJTS] = āraggakoṭinittuddanamattepi + 2.Āraggakoṭinitudanamattepi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

46 [BJTS] = Siyā kho pana te sāriputta + 3. Siyā kho pana sāriputta-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

47 [BJTS] = vīsampi + 1.Vīsatimpi-katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

48 [BJTS] = āraggakoṭinittuddanamattepi + 2.Āraggakoṭinitudanamattepi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

49 [BJTS] = vīsampi + 1.Vīsatimpi-katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

50 [BJTS] = āraggakoṭinittuddana mattepi + 2.Āraggakoṭinitudanamattepi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

51 [BJTS] = Ekaṃ samayaṃ+ 4. Evaṃ mesutaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

52 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 5. Sārāṇīyaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

53 [BJTS] = Kāmarāgavinivesavinibandha + 1.Kāmarāgābhinivesa vinibaddha-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

54 [BJTS] = Diṭṭhirāgavinivesavinibandha+ 2.Diṭṭhirāgābhinivesa vinibaddha-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

55 [BJTS] = diṭṭhirāgavinivesa+ 2.Diṭṭhirāgābhinivesa vinibaddha-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

56 [BJTS] = Imañcadiṭṭhirāgavinivesa+ 2.Diṭṭhirāgābhinivesa vinibaddha-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

57 [BJTS] = puthuviyaṃ + 3. Pathaviyaṃ-katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

58 [BJTS] = kāmarāga+ 2.Diṭṭhirāgābhinivesa vinibaddha-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

59 [BJTS] = diṭṭhirāga + 2.Diṭṭhirāgābhinivesa vinibaddha-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

60 [BJTS] = dakkhintīti + 1. Dakkhantīti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

61 [BJTS] = kaṇḍarāyaṇo + 2. Kandarāyano-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

62 [BJTS] = kaṇḍarāyaṇo + 2. Kandarāyano-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

63 [BJTS] = bālo tveva + 3. Na therotveva-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

64 [BJTS] = saṃkasāyantī + 1. Sañjhāyanti, aṭṭhakathā- saṃkāyanti-katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

65 [BJTS] = papatanti. + 2. Pakkamanti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

66 [BJTS] = bāhulikā + 1. Bāhullikā-syā. Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

67 [BJTS] = bāhulikā + 1. Bāhullikā-syā. Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

68 [BJTS] = parisakasaṭo + 1. Parisākasaṭo ca, parisāmaṇḍo ca -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

69 [BJTS] = okkācitavinītā + 2. Ukkācikavinītā-sīmu. Sī1, [PTS,] syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

70 [BJTS] = suññatā + 3. Suññātapaṭisaṃyuttā-syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

71 [BJTS] = kavikatā + 4. Kavitā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

72 [BJTS] = paṭivicaranti + 5. pavivaranti-katthaci

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

73 [BJTS] = na paṭivinodenti. + 6. Nappaṭivinodenti-machasaṃ, syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

74 [BJTS] = kvatthoti + 1. Ko atthoti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

75 [BJTS] = sammukhā + 1.Aññamaññassa vaṇṇaṃ na bhāsanti-machasaṃ, na gihīnaṃ

Odātavasanānaṃ sammukhā aññamaññassa vaṇṇaṃ bhāsanti -syā. Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

76 [BJTS] = visamā parisā + 1. Aññamaññassa vaṇṇaṃ na bhāsanti-machasaṃ, na gihīnaṃ

Odātavasanānaṃ sammukhā aññamaññassa vaṇṇaṃ bhāsanti -syā. Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

77 [BJTS] =samā parisā + 2. Marammapotthake ayaṃ pāṭho na dissate [footnote marker in

BJTS mixedup]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

78 [BJTS] = parāmassa + 1. Parāmāsā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

79 [BJTS] = parāmassa + 1. Parāmāsā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

80 [BJTS] = ānutappā + 1. Anutappā hoti-machasaṃ. Syā. [PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

81 [BJTS] = tathāgatassa + 2. Tathāgatassa ca-machasaṃ. Syā. [PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

82 [BJTS] = hoti. + 3. Hotīti-machasaṃ. Syā. [PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

83 [BJTS] = bhaṇimhā + 1. Bhaṇimha-machasaṃ. Syā. Sī 1. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

84 [BJTS] = Dvinnaṃ bhikkhave + 2. Dvinnaṃ dhammānaṃ bhikkhave-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

85 [BJTS] = methunadhammasamāpattiyā + 3. Methūnasamāpattiyā ca-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

86 [BJTS] = ca vo bhikkhave desissāmi + 4. Desessāmi-machasaṃ. Syā, [PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

87 [BJTS] = therampahaṃ + 5. Therampāhaṃ-machasaṃ, syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

88 [BJTS] = navampahaṃ + 6. Navampāhaṃ-syā. Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

89 [BJTS] = viheseyyampi + 7. Viheṭheyyaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

90 [BJTS] = navampahaṃ + 6. Navampāhaṃ-syā. Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

91 [BJTS] = + 7. Viheṭheyyaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

92 [BJTS] = Evaṃ ca + 1.Evaṃ-machasaṃ. Evaṃ kho - syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

93 [BJTS] = na avupasantaṃ + 2. Na suvūpasannaṃ-sī 1. Sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

94 [BJTS] = pabbajjāsukhañca + 1. Pabbajitasukhañca-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

95 [BJTS] = upadhisukhañca + 2. Sāsavasukhañca, anāsava sukhañca-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

96 [BJTS] = sāsavañca sukhaṃ anāsavañca sukhaṃ + 2. Sāsavasukhañca, anāsava

sukhañca-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

97 [BJTS] = na honti + 1.Na hontīti-machasaṃ, syā, [PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

98 [BJTS] = vaḍḍhantīti. + 1.Vaḍḍhantīti-machasaṃ, syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

99[BJTS] = lokasminti. + 2. Lokasmintīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

100[BJTS] = lokasminti. + 2. Lokasmintīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

101 [BJTS] = uppādāya. + 1.Uppādāyāti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

102[BJTS] = āpattiyo + 2. Āpattiyoti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

103[BJTS] = āpattiyo + 2. Āpattiyoti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

104[BJTS] =Vaggo ekādasamo + 3. Āsāduppajahavaggo paṭhamo-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

105 [BJTS] = tādisā + 1. Tādisīhomi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

106 [BJTS] = yādisā + 2. Yādisi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

107 [BJTS] = tādisā + 1. Tādisīhomi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

108 [BJTS] = yādisā + 2. Yādisi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

109 [BJTS] = sānuvajjo + 3. Sānuvajjo ca-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

110 [BJTS] = pasavati. + 4. Pasavatīti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

111 [BJTS] = sānuvajjo + 1. Sānuvajjo ca-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

112 [BJTS] = pasavati+ 2. Pasavatīti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

113 [BJTS] = dve dhammā + 1. Ahiṃsā ca-machasaṃ.[footnote is doubtful]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

114 [BJTS] = avihiṃsā + 2. Muṭṭhassaccañca-machasaṃ.[footnote is doubtful]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

115[BJTS] = saggeti + 1. Sagge-machasaṃ.[ this has to be checked with Burmese books. The

footnote is not placed in BJTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

116 [BJTS] = pāpicchānaṃ + 1.Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

117 [BJTS] = pāpicchānaṃ + 1.Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

118 [BJTS] = pāpicchānaṃ + 1.Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

119 [BJTS] = pāpicchānaṃ+ 1.Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

120 [BJTS] = pāpicchānaṃ + 1.Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

121 [BJTS] = pāpicchānaṃ + 1.Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

122 [BJTS] = pāpicchānaṃ + 1Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ..

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

123 [BJTS] = pāpicchānaṃ+ 1.Pāpicchānaṃ bhikkhūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

124 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

125 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

126 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

127 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

128 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

129 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

130 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

131 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

132 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

133 [BJTS] = Anuppaññattaṃ + 2. Anupaññattaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

[BJT Page 196. [\x 196/] ]

[PTS Page 101] [\q 101/]

3. Tikanipāto

Paṭhamo paṇṇāsako

(1. Bālavaggo)

3. 1. 1. 1.

1. Evaṃ me sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa

ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi, bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.

Yāni kānici bhikkhave bhayāni uppajjanti. Sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Ye

keci upaddavā uppajjanti, sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Ye keci upasaggā1

uppajjanti, sabbe te bālato uppajjanti, no paṇḍitato.

Seyyathāpi bhikkhave naḷāgāro vā tiṇāgāro2 vā aggimukko3 kūṭāgārānipi dahati

ullittāvalittāni nivātāni phussitaggalāni4 pihitavātapānāni.5 Evameva kho bhikkhave yāni

kānici bhayāni uppajjanti, sabbāni tāni bālato uppajjanti, no paṇḍitato. Ye keci upaddavā

uppajjanti, sabbe te bālato uppajjanti. , No paṇḍitato. Ye keci upasaggā uppajjanti, sabbe te

bālato uppajjanti no paṇḍitato.

Iti kho bhikkhave sappaṭibhayo bālo, appaṭibhayo paṇḍito. Saupaddavo bālo, anupaddavo

paṇḍito. Saupasaggo bālo, anupasaggo paṇḍito, natthi bhikkhave paṇḍitato bhayaṃ, natthi

paṇḍitato uppaddavo, natthi paṇḍitato upasaggo.

Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: yehi tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo,

te tayo dhamme abhinivajjetvā yehi tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, te tayo

dhamme samādāya vattissāmāti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

[BJT Page 198] [\x 198/]

[PTS Page 102] [\q 102/]

3. 1. 1. 2.

2. Kammalakkhaṇo bhikkhave bālo, kammalakkhaṇo paṇḍito, apadānasobhinī6 paññāti.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo veditabbo. Katamehi tīhi: kāyaduccaritena,

vacīduccaritena, manoduccaritena. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo

veditabbo.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo. Katamehi tīhi: kāyasucaritena,

vacīsucaritena, manosucaritena. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito

veditabbo.

1Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabba: yehi tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo,

te tayo dhamme abhinivajjetvā yehi tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, te tayo

dhamme samādāya vattissāmāti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 1. 1. 3.

3. Tīṇimāni bhikkhave bālassa bālalakkhaṇāni bālanimittāni bālāpadānāni.7 Katamāni

tīṇi: idha bhikkhave bālo duccintitacintī ca hoti, dubbhāsitabhāsī, dukkatakammakārī. No

cedaṃ8 bālo duccintitacintī ca abhavissa, dubbhāsitabhāsī, dukkatakammakārī. Kena naṃ

paṇḍitā jāneyyuṃ bālo ayaṃ bhavaṃ asappurisoti. Yasmā ca kho bhikkhave bālo

duccintitacintī ca hoti, dubbhāsitabhāsī, dukkatakammakārī. Tasmā naṃ paṇḍitā jānanti,

bālo ayaṃ bhavaṃ asappurisoti, imāni kho bhikkhave tīṇi bālassa bālalakkhaṇāni

bālanimittāni bālāpadānāni.

Tīṇimāni bhikkhave paṇḍitassa paṇḍitalakkhaṇāni paṇḍitanimittāni paṇḍitāpadānāni9.

Katamāni tīṇi: idha bhikkhave paṇḍito sucintitacintī ca hoti, subhāsitabhāsī,

sukatakammakārī no cedaṃ10 bhikkhave paṇḍito sucintitacintī ca abhavissa,

subhāsitabhāsī, sukatakammakārī, kena naṃ paṇḍitā jāneyyuṃ, paṇḍito ayaṃ bhavaṃ

sappurisoti, [PTS Page 103] [\q 103/] yasmā ca kho bhikkhave paṇḍito sucintitacintī ca

hoti, subhāsitabhāsī, sukatakammakārī. Tasmā naṃ paṇḍitā jānanti, paṇḍito ayaṃ bhavaṃ

sappurisoti. Imāni kho bhikkhave tīṇi paṇḍitassa paṇḍitalakkhaṇāni paṇḍitanimittāni

paṇḍitāpadānāni. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ yehi tīhi dhammehi

samannāgato bālo veditabbo, te tayodhamme abhinivajjetvā yehi tīhi dhammehi

samannāgato paṇḍito veditabbo, te tayo dhamme samādāya vattissāmāti. Evaṃ hi vo

bhikkhave sikkhitabbanti.

[BJT Page 200] [\x 200/]

3. 1. 1. 4.

4. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo veditabbo, katamehi tīhi: accayaṃ accayato

na passati, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ na paṭikaroti, parassa kho pana accayaṃ

desentassa yathādhammaṃ na patigaṇhāti.11 Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi

samannāgato bālo veditabbo.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, katamehi tīhi: accayaṃ accayato

passati, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, parassa kho pana accayaṃ

desentassa yathādhammaṃ patigaṇhāti.12 Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi

samannāgato paṇḍito veditabbo. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabba: yehi tīhi

dhammehi samannāgato bālo veditabbo, te tayo dhamme abhinivajjetvā yehi tīhi dhammehi

samannāgato paṇḍito veditabbo, te tayo dhamme samādāya vattissāmāti. Evaṃ hi vo

bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 1. 1. 5.

5. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo veditabbo, katamehi tīhi: ayoniso pañhaṃ

kattā hoti, ayoniso pañhaṃ vissajjetā hoti, parassa kho pana yoniso pañhaṃ vissajjitaṃ

parimaṇḍalehi padabyañjanehi siliṭṭhehi upagatehi nābbhanumoditā hoti. Imehi kho

bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, katamehi tīhi: yoniso pañhaṃ

kattā hoti, yoniso pañhaṃ vissajjetā hoti, parassa kho pana yoniso pañhaṃ vissajjitaṃ

parimaṇḍalehi padabyañjanehi siliṭṭhehi

Upagatehi abbhanumoditā hoti. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito

veditabbo. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ yehi tīhi dhammehi samannāgato bālo

veditabbo, te tayo dhamme abhinivajjetvā yehi tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito

veditabbo, te tayo dhamme samādāya vattissāmāti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 1. 1. 6.

6. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo veditabbo, katamehi tīhi: [PTS Page 104]

[\q 104/] akusalena kāyakammena akusalena vacīkammena akusalena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, katamehi tīhi: kusalena

kāyakammena kusalena vacīkammena kusalena manokammena. Imehi kho bhikkhave tīhi

dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ yehi

tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo, te tayo dhamme abhinivajjetvā yehi tīhi

dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, te tayo dhamme samādāya vattissāmāti. Evaṃ

hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 1. 1. 7.

7. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo veditabbo, katamehi tīhi: sāvajjena

kāyakammena, sāvajjena vacīkammena, sāvajjena manokammena. Imehi kho bhikkhave tīhi

dhammehi samannāgato bālo veditabbo.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, katamehi tīhi: anavajjena

kāyakammena, anavajjena vacīkammena, anavajjena manokammena. Imehi kho bhikkhave

tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabba:

yehi tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo, te tayo dhamme abhinivajjetvā yehi tīhi

dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, te tayo dhamme samādāya vattissāmāti. Evaṃ

hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

[BJT Page 202] [\x 202/]

3. 1. 1. 8.

8. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo veditabbo, katamehi tīhi: sabyāpajjhena

kāyakammena, sabyāpajjhena vacīkammena, sabyāpajjhena manokammena. Imehi kho

bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, katamehi tīhi: abyāpajjhena

kāyakammena, abyāpajjhena vacīkammena, abyāpajjhena manokammena. Imehi kho

bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo. Tasmātiha bhikkhave evaṃ

sikkhitabbaṃ yehi tīhi dhammehi samannāgato bālo veditabbo, te tayo dhamme

abhinivajjetvā yehi tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito veditabbo, te tayo dhamme

samādāya vattissāmāti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

[PTS Page 105] [\q 105/]

3. 1. 1. 9.

9. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ attānaṃ

pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati. Katamehi tīhi:

kāyaduccaritena, vacīduccaritena, manoduccaritena. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi

samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti,

sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi: kāyasucaritena, vacīsucaritena, manosucaritena. Imehi kho bhikkhave tīhi

dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ attānaṃ pariharati,

anavajjo ca hoti, ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavatīti.

3. 1. 1. 10.

10. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato tayo male appahāya yathābhataṃ nikkhitto evaṃ

niraye. Katamehi tīhi: dussīlo ca hoti, dussīlyamalañcassa appahīnaṃ hoti, issukī ca hoti,

issāmalañcassa appahīnaṃ hoti. Maccharī ca hoti, maccheramalañcassa appahīnaṃ hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato ime tayo male appahāya yathābhataṃ

nikkhitto evaṃ niraye.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato tayo male pahāya yathābhataṃ nikkhitto evaṃ

sagge. Katamehi tīhi: sīlavā ca hoti, dussīlyamalañcassa pahīnaṃ hoti, anissukī ca hoti,

issāmalañcassa pahīnaṃ hoti. Amaccharī ca hoti, maccheramalañcassa pahīnaṃ hoti. Imehi

kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato ime tayo male pahāya yathābhataṃ nikkhitto

evaṃ saggeti.

Bālavaggo paṭhamo.

--------------

1. Tassuddānaṃ:- bhayaṃ lakkhaṇacinani ca accayañca ayoniso,

Akusalañca sāvajjaṃ-sabyajjhakataṃ balaṃti-machasaṃ. Syā

[BJT Page 204. [\x 204/] ]

[PTS Page 106] [\q 106/]

2. Rathakāravaggo

3. 1. 2. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

11. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato ñātako bhikkhu bahujanāhitāya paṭipanno hoti,

bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Katamehi

tīhi: ananulomike kāyakamme samādapeti, ananulomike vacīkamme samādapeti,

ananulomikesu dhammesu samādapeti. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato

ñātako bhikkhu bahujanāhitāya paṭipanno hoti, bahujanāsukhāya bahuno, janassa anatthāya

ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato ñātako bhikkhu bahujanahitāya paṭipanno hoti,

bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamehi tīhi:

anulomike kāyakamme samādapeti, anulomike vacīkamme samādapeti, anulomikesu

dhammesu samādapeti. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato ñātako bhikkhu

bahujanahitāya paṭipanno hoti, bahujanasukhāya bahuno, janassa atthāya hitāya sukhāya

devamanussānanti.

3. 1. 2. 2.

12. Tīṇimāni bhikkhave rañño khattiyassa muddhāvasittassa yāvajīvaṃ sārāṇīyāni13

bhavanti. Katamāni tīṇi: yasmiṃ bhikkhave padese rājā khattiyo muddhāvasitto jāto hoti.

Idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ rañño khattiyassa muddhāvasittassa yāvajīvaṃ sārāṇīyaṃ hoti.

Puna ca paraṃ bhikkhave yasmiṃ padese rājā khattiyo muddhāvasitto14 hoti. Idaṃ bhikkhave

dutiyaṃ rañño khattiyassa muddhāvasittassa15 yāvajīvaṃ sārāṇīyaṃ hoti.

Puna ca paraṃ bhikkhave yasmiṃ padese rājā khattiyo muddhāvasitto saṅgāmaṃ

abhivijinitvā vijitasaṅgāmo tameva saṅgāmasīsaṃ ajjhāvasati. Idaṃ bhikkhave tatiyaṃ rañño

khattiyassa muddhāvasittassa16 yāvajīvaṃ sārāṇīyaṃ17 hoti. Imāni kho bhikkhave tīṇi

rañño khattiyassa muddhāvasittassa yāvajīvaṃ sārāṇīyāni bhavanti.

[PTS Page 107] [\q 107/]

Evameva kho bhikkhave tīṇimāni bhikkhussa yāvajīvaṃ sārāṇīyāni bhavanti. Katamāni

tīṇi: yasmiṃ bhikkhave padese bhikkhu kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā

agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti. Idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ bhikkhussa yāvajīvaṃ

sārāṇīyaṃ18 hoti.

1. Saraṇiyāni-syā, kaṃ[PTS] Sāraṇiyāni-machasaṃ. 2. Muddhābhisitto- syā

[BJT Page 206. [\x 206/] ]

Puna ca paraṃ bhikkhave yasmiṃ padese bhikkhu idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti,

ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajanāti. Ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti,

ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti idaṃ bhikkhave dutiyaṃ

bhikkhussa yāvajīvaṃ sārāṇīyaṃ hoti.

Puna ca paraṃ bhikkhave yasmiṃ padese bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ

paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idaṃ

bhikkhave tatiyaṃ bhikkhussa yāvajīvaṃ sārāṇīyaṃ hoti. Imāni kho bhikkhave tīṇi

bhikkhussa yāvajīvaṃ sārāṇīyāni bhavantīti.

3. 1. 2. 3.

13. Tayome bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: nirāso āsaṃso

vigatāso.

Katamo ca bhikkhave puggalo nirāso: idha bhikkhave ekacco puggalo nīce kule paccājāto

hoti, caṇḍālakule vā nesādakule vā veṇakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā, dalidde

appannapānabhojane kasiravuttike yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti,

dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bavhābādho19 kāṇo vā kuṇi vā khañjo vā pakkhahato

vā, na lābhī annassa pānassa vattassa yānassa mālāgandhavilepanassa

syeyāvasathapadīpyeyassa. So suṇāti, itthannāmo kira khattiyo khattiyehi khattiyābhisekena

abhisittāti tassa na evaṃ hoti: kudassu nāma mamampi20 khattiyā khattiyābhisekena

abhisiñcissantīti. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo nirāso.

Katamo ca bhikkhave puggalo āsasaṃso. [PTS Page 108] [\q 108/] idha bhikkhave rañño

khattiyassa muddhāvasittassa jeṭṭho putto hoti, ābhiseko anabhisitto macalappatto. So

suṇāti, itthannāmo kira khattiyo khattiyehi khattiyābhisekena abhisittoti. Tassa evaṃ hoti.

Kudassu nāma21 mamampi khattiyā khattiyābhisekena abhisiñcissantīti. Ayaṃ vuccati

puggalo āsaṃso.

Katamo ca bhikkhave puggalo vigatāso: idha bhikkhave rājā hoti, khattiyo muddhāvasitto.

So suṇāti: itthannāmo kira khattiyo khattiyehi khattiyābhisekena abhisittoti. Tassa na evaṃ

hoti: kudassu nāma mamampi22 khattiyā khattiyābhisekena abhisiñcissantīti. Taṃ kissa hetu:

yā hissa bhikkhave pubbe anabhisittassa abhisekāsā sāssa paṭippassaddhā. Ayaṃ vuccati

bhikkhave puggalo vigatāso. Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

[BJT Page 208] [\x 208/]

[f-note 1 and 3 ]23

Evameva kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhusu. Katame tayo: nirāso

āsaṃso vigatāso.

Katamo ca bhikkhave puggalo nirāso. Idha bhikkhave ekacco puggalo dussīlo hoti,

pāpadhammo asucī saṃkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño

abrahmacārī brahmacārīpaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto. So suṇāti: itthannāmo kira

bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ

abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti. Tassa na evaṃ hoti: kudassu24 nāma ahampi

āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā

sacchikatvā upasampajja viharissāmīti. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo nirāso.

Katamo ca bhikkhave. Puggalo āsaṃso: idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti,

kalyāṇadhammo. So [PTS Page 109] [\q 109/] suṇāti: itthannāmo kira bhikkhu

āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā

sacchikatvā upasampajja viharatīti. Tassa evaṃ hoti: kudassu25 nāma ahampi āsavānaṃ

khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā

upasampajja viharissāmīti. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo āsaṃso.

Katamo ca bhikkhave. Puggalo vigatāso: idha bhikkhave bhikkhu arahaṃ hoti, khīṇāsavo.

So suṇāti: itthannāmo kira bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ

diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti. Tassa na evaṃ hoti:

kudassu26 nāma ahampi āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissāmīti. Taṃ kissa hetu: yā hissa

bhikkhave pubbe avimuttassa vimuttāsā, sāssa27 paṭippassaddhā. Ayaṃ vuccati bhikkhave

puggalo vigatāso. Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā bhikkhūsuti.

3. 1. 2. 4.

14. Yopi so bhikkhave rājā cakkavattī dhammiko dhammarājā. Sopi28 na arājakaṃ cakkaṃ

vattetīti. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca: ko pana bhante rañño

cakkavattissa dhammikassa dhammarañño rājāti? Dhammo bhikkhūti, bhagavā avoca. Idha

bhikkhu rājā cakkavattī dhammiko dhammarājā dhammaṃyeva nissāya dhammaṃ

sakkaronto dhammaṃ garukaronto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu

dhammādhipateyyo dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati anto janasmiṃ.

[BJT Page 210] [\x 210/]

Puna ca paraṃ bhikkhu rājā cakkavattī dhammiko dhammarājā dhammaṃyeva nissāya

dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garukaronto dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo

dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati khattiyesu

anuyuttesu29 balakāyasmiṃ [PTS Page 110] [\q 110/] brāhmaṇagahapatikesu,

negamajānapadesu, samaṇabrāhmaṇesu, migapakkhīsu. Sa kho so bhikkhu rājā cakkavattī

dhammiko dhammarājā dhammaññeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garukaronto

dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ

rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā antojanasmiṃ, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ

saṃvidahitvā khattiyesu anuyuttesu balakāyasmiṃ brāhmaṇagahapatikesu

negamajānapadesu samaṇabrāhmaṇesu migapakkhīsu dhammeneva cakkaṃ vatteti. Taṃ

hoti cakkaṃ appativattiyaṃ kenaci manussabhūtena paccatthikena pāṇinā.

Evameva kho bhikkhu tathāgato arahaṃ sammāsambuddho dhammiko dhammarājā

dhammaṃ yeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garukarontā dhammaṃ

apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ

rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati kāyakammasmiṃ, evarūpaṃ kāyakammaṃ sevitabbaṃ,

evarūpaṃ kāyakammaṃ na sevitabbanti.

Puna ca paraṃ bhikkhu tathāgato arahaṃ sammāsambuddho dhammiko dhammarājā

dhammaṃ yeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garukarontā dhammaṃ

apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ

rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati vacīkammasmiṃ, evarūpaṃ vacīkammaṃ sevitabbaṃ,

evarūpaṃ vacīkammaṃ na sevitabbanti.

Puna ca paraṃ bhikkhu tathāgato arahaṃ sammāsambuddho dhammiko dhammarājā

dhammaṃ yeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garukarontā dhammaṃ

apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ

rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahati manokammasmiṃ, evarūpaṃ manokammaṃ sevitabbaṃ,

evarūpaṃ manokammaṃ na sevitabbanti.

Sa kho so bhikkhu tathāgato arahaṃ sammāsambuddho dhammiko dhammarājā dhammaṃ

yeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garukarontā dhammaṃ apacāyamāno

dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ

saṃvidahitvā kāyakammasmiṃ, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā

vacīkammasmiṃ, dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahitvā manokammasmiṃ,

dhammeneva anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavatteti. Taṃ hoti cakkaṃ appativattiyaṃ samaṇena

vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmuṇā vā kenaci vā lokasminti.

1. Anuyantesu- machasaṃ.

[BJT Page 212] [\x 212/]

3. 1. 2. 5

15. Ekaṃ samayaṃ bhagavā bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye. Tatra kho bhagavā

bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. [PTS Page 111] [\q 111/] bhadanteti te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca:

Bhūtapubbaṃ bhikkhave rājā ahosi pacetano nāma. Atha kho bhikkhave rājā pacetano30

rathakāraṃ āmantesi: ito me samma rathakāra, channaṃ māsānaṃ accayena saṅgāmo

bhavissati, sakkasi31 me samma rathakāra, navaṃ cakkayugaṃ kātunti? Sakkomi devāti kho

bhikkhave rathakāro rañño pacetanassa paccassosi. Atha kho bhikkhave rathakāro chahi

māsehi chārattūnehi ekaṃ cakkaṃ niṭṭhāpesi. Atha kho bhikkhave rājā pacetano rathakāraṃ

āmantesi: ito me samma rathakāra, channaṃ divasānaṃ accayena saṅgāmo bhavissati.

Niṭṭhitaṃ te32 navaṃ cakkayuganti. Imehi kho deva chahi māsehi chārattūnehi ekaṃ cakkaṃ

niṭṭhitanti. Sakkasi pana me samma rathakāra, imehi chahi divasehi dutiyaṃ cakkaṃ

niṭṭhāpetunti? Sakkomi devāti kho bhikkhave rathakāro rañño pacetanassa paccassosi. Atha

kho bhikkhave rathakāro chahi divasehi dutiyaṃ cakkaṃ niṭṭhāpetvā navaṃ cakkayugaṃ

ādāya yena rājā pacetano tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā rājānaṃ pacetanaṃ etadavoca:

idante deva navaṃ cakkayugaṃ niṭṭhitanti. Yañca te idaṃ samma rathakāra, cakkaṃ chahi

māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi, yañca te idaṃ cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ. Imesaṃ kiṃ

nānākaraṇaṃ nesāhaṃ33 kiñci nānākaraṇaṃ passāmīti. Atthevesaṃ deva nānākaraṇaṃ,

passatu devo nānākaraṇanti.

Atha kho bhikkhave rathakāro yaṃ taṃ cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ, taṃ pavattesi. Taṃ

pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati, tāvatikaṃ gantvā ciṅgulāyitvā bhūmiyaṃ

papati. Yaṃ pana taṃ cakkaṃ chahi māsehi [PTS Page 112] [\q 112/] niṭṭhitaṃ

chārattūnehi taṃ pavattesi. Taṃ pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati, tāvatikaṃ

gantvā akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsi.

Ko nu kho samma rathakāra, hetu, ko paccayo. Yamidaṃ cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ,

taṃ pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati, tāvatikaṃ gantvā ciṅgulāyitvā

bhūmiyaṃ papati? Ko pana samma rathakāra, hetu, ko paccayo? Yamidaṃ cakkaṃ chahi

māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi, taṃ pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati,

tāvatikaṃ gantvā akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsīti? Yamidaṃ deva, cakkaṃ chahi divasehi

niṭṭhitaṃ. Tassa nemīpi savaṃkā sadosā sakasāvā. Arāpi savaṃkā sadosā sakasāvā.

Nābhīpi savaṃkā sadosā sakasāvā. Taṃ nemiyāpi savaṃkattā sadosattā sakasāvattā,

arānampi savaṃkattā sadosattā sakasāvattā, nābhiyāpi savaṃkattā sadosattā sakasāvattā

pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati, tāvatikaṃ gantvā ciṅgulāyitvā bhūmiyaṃ

papati. Yaṃ pana taṃ deva cakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi. Tassa nemīpi

avaṃkā adosā akasāvā. Arāpi avaṃkā adosā akasāvā. Nābhīpi avaṃkā adosā akasāvā. Taṃ

nemiyāpi avaṃkattā adosattā akasāvattā, arānampi avaṃkattā adosattā akasāvattā,

nābhiyāpi avaṃkattā adosattā akasāvattā pavattitaṃ samānaṃ yāvatikā abhisaṅkhārassa gati.

Tāvatikaṃ gantvā akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsīti.

1. Sacetano nāma - machasaṃ. 2. Sakkhasi katthaci - sakkhissasi - machasaṃ. 3. .

Niṭṭhitaṃ-machasaṃ. Syā. [PTS. 4.] Nāhaṃ - sīmu. Nesaṃ nāhaṃ-[PTS.]

[BJT Page 214] [\x 214/]

Siyā kho pana bhikkhave tumhākaṃ evamassa: añño nūna tena samayena so rathakāro

ahosīti. Na kho panetaṃ bhikkhave evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena so rathakāro

ahosiṃ. Tadā panāhaṃ bhikkhave kusalo dāruvaṅkānaṃ dārudosānaṃ dārukasāvānaṃ.

Etarahi kho panāhaṃ bhikkhave arahaṃ sammāsambuddho kusalo kāyavaṅkānaṃ

kāyadosānaṃ kāyakasāvānaṃ. Kusalo vacīvaṅkānaṃ vacīdosānaṃ vacīkasāvānaṃ. Kusalo

manovaṅkānaṃ manodosānaṃ manokasāvānaṃ.

Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā kāyavaṅko appahīno kāyadoso

kāyakasāvo. Vacīvaṅko appahīno vacīdoso vacīkasāvo. Manovaṅko appahīno manodoso

[PTS Page 113] [\q 113/] manokasāvo. Evaṃ papatikā te bhikkhave imasmā

dhammavinayā. Seyyathāpi taṃ cakkaṃ chahi divasehi niṭṭhitaṃ.

Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā kāyavaṅko pahīno kāyadoso

kāyakasāvo. Vacīvaṅko pahīno vacīdoso vacīkasāvo. Manovaṅko pahīno manodoso

manokasāvo. Evaṃ patiṭṭhitā te bhikkhave imasmiṃ dhammavinaye. Seyyathāpi taṃ cakkaṃ

chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehi.

Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: kāyavaṅkaṃ pajahissāma, kāyadosaṃ kāyakasāvaṃ.

Vacīvaṅkaṃ pajahissāma, vacīdosaṃ vacīkasāvaṃ. Manovaṅkaṃ pajahissāma, manodosaṃ

manokasāvanti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 1. 2. 6.

(Sāvatthinidānaṃ:)

16. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu apaṇṇakataṃ34 paṭipadaṃ paṭipanno

hoti. Yoni cassa āraddhā hoti, āsavānaṃ khayāya. Katamehi tīhi: idha bhikkhave bhikkhu

indriyesu guttadvāro hoti, bhojane mattaññū hoti, jāgariyaṃ anuyutto hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā

rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaṃ35

cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā

anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ

āpajjati.

Sotena saddaṃ sutvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaṃ

sotindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā

anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati sotindriyaṃ, sotindriye saṃvaraṃ

āpajjati.

Ghāṇena gandhaṃ ghāyitvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī.

Yatvādhikaraṇametaṃ ghāṇindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā

akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati ghāṇindriyaṃ,

ghāṇindriye saṃvaraṃ āpajjati.

Jivhāya rasaṃ sāyitvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaṃ

jivhindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā

anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati jivhindriyaṃ, jivhindriye saṃvaraṃ

āpajjati.

Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī.

Yatvādhikaraṇametaṃ kāyindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā

akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati kāyindriyaṃ,

kāyindriye saṃvaraṃ āpajjati.

Manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī.

Yatvādhikaraṇametaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā

akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ,

manindriye saṃvaraṃ āpajjati. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti.

[BJT Page 216] [\x 216/]

[PTS Page 114] [\q 114/]

Kathañca bhikkhave bhikkhu bhojane mattaññū hoti: idha bhikkhave bhikkhu paṭisaṅkhā

yoniso āhāraṃ āhāreti. Neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya. Yāvadeva

imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya, iti purāṇañca

vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati,

anavajjatā ca phāsuvihāro cāti. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu bhojane mattaññū hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhū jāgariyaṃ anuyutto hoti: idha bhikkhave bhikkhu divasaṃ

caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodheti, rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ

caṅkamena nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodheti, rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ

dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappeti, pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno

uṭṭhānasaññaṃ manasikaritvā. Rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paccuṭṭhāya caṅkamena nisajjāya

āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodheti. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu jāgariyaṃ anuyutto

hoti. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu apaṇṇakataṃ paṭipadaṃ

paṭipanno hoti. Yoni cassa āraddhā hoti āsavānaṃ khayāyāti.

3. 1. 2. 7.

17. Tayome bhikkhave dhammā attavyābādhāyapi saṃvattanti, paravyābādhāyapi

saṃvattanti, ubhayavyābādhāyapi saṃvattanti. Katame tayo: kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ,

manoduccaritaṃ. Ime kho bhikkhave tayo dhammā attavyābādhāyapi saṃvattanti,

paravyābādhāyapi saṃvattanti. Ubhayavyābādhāyapi saṃvattanti.

Tayome bhikkhave dhammā nevattavyābādhāyapi saṃvattanti. Na paravyābādhāyapi

saṃvattanti. Na ubhayavyābādhāyapi saṃvattanti. Katame tayo: kāyasucaritaṃ.

Vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ. Ime kho bhikkhave tayo dhammā nevattavyābādhāyapi

saṃvattanti. Na paravyābādhāyapi saṃvattanti. Na ubhayavyābādhāyapi saṃvattantīti.

[PTS Page 115] [\q 115/]

3. 1. 2. 8.

18. Sace vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ: devalokūpapattiyā āvuso

samaṇe gotame brahmacariyaṃ vussatīti?36 Nanu tumhe bhikkhave evaṃ puṭṭhā

aṭṭīyeyyātha, harāyeyyātha, jiguccheyyāthāti? Evambhante. Iti kira tumhe bhikkhave

dibbena āyunā aṭṭīyatha, harāyatha, jigucchatha. Dibbena vaṇṇena - dibbena sukhena -

dibbena yasena - dibbena ādhipateyyena, aṭṭīyatha, harāyatha, jigucchatha. Pageva kho

pana bhikkhave tumhehi kāyaduccaritena aṭṭīyitabbaṃ, harāyitabbaṃ, jigucchitabbaṃ. Vacī

duccaritena aṭṭīyitabbaṃ, harāyitabbaṃ, jigucchitabbaṃ. Manoduccaritena aṭṭīyitabbaṃ,

harāyitabbaṃ, jigucchitabbaṃ.

[BJT Page 218] [\x 218/]

3. 1. 2. 9

19. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato pāpaṇiko abhabbo anadhigataṃ vā bhogaṃ

adhigantuṃ, adhigataṃ vā bhogaṃ phātikattuṃ.37 Katamehi tīhi: idha bhikkhave pāpaṇiko

pubbanhasamayaṃ na sakkaccaṃ kammantaṃ adhiṭṭhāti, majjhantikaṃ38 samayaṃ na

sakkaccaṃ kammantaṃ adhiṭṭhāti, sāyanhasamayaṃ na sakkaccaṃ kammantaṃ adiṭṭhāti.

Imehi kho bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato pāpaṇiko abhabbo anadhigataṃ vā bhogaṃ

adhigantuṃ, adhigataṃ vā bhogaṃ phātikattuṃ39.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo anadhigataṃ vā

kusalaṃ dhammaṃ adhigantuṃ, adhigataṃ vā kusalaṃ dhammaṃ phātikattuṃ40. Katamehi

tīhi: idha bhikkhave bhikkhu pubbanhasamayaṃ na sakkaccaṃ samādhinimittaṃ adhiṭṭhāti,

majjhantikaṃ samayaṃ na sakkaccaṃ samādhinimittaṃ adhiṭṭhāti. Sāyanhasamayaṃ na

sakkaccaṃ samādhinimittaṃ adiṭṭhāti. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato

bhikkhu abhabbo anadhigataṃ vā kusalaṃ dhammaṃ adhigantuṃ, adhigataṃ vā kusalaṃ

dhammaṃ phātikattuṃ41.

[PTS Page 116] [\q 116/]

Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato pāpaṇiko bhabbo anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigantuṃ,

adhigataṃ vā bhogaṃ phātikattuṃ42. Katamehi tīhi: idha bhikkhave pāpaṇiko

pubbanhasamayaṃ sakkaccaṃ kammantaṃ adhiṭṭhāti, majjhantikaṃ samayaṃ sakkaccaṃ

kammantaṃ adhiṭṭhāti. Sāyanhasamayaṃ sakkaccaṃ kammantaṃ adhiṭṭhāti. Imehi kho

bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato pāpaṇiko bhabbo anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigantuṃ,

adhigataṃ vā bhogaṃ phātikattuṃ.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu bhabbo anadhigataṃ vā

kusalaṃ dhammaṃ anadhigantuṃ, adhigataṃ vā kusalaṃ dhammaṃ phātikattuṃ43. Katamehi

tīhi: idha bhikkhave bhikkhu pubbanhasamayaṃ sakkaccaṃ samādhinimittaṃ adhiṭṭhāti.

Majjhantikaṃ samayaṃ sakkaccaṃ samādhinimittaṃ adhiṭṭhāti. Sāyanhasamayaṃ sakkaccaṃ

samādhinimittaṃ adiṭṭhāti. Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu

bhabbo anadhigataṃ vā kusalaṃ dhammaṃ adhigantuṃ, adhigataṃ vā kusalaṃ dhammaṃ

phātikattuṃ44.

3. 1. 2. 10

20. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato pāpaṇiko na cirasseva mahantattaṃ45 vepullattaṃ

pāpuṇāti bhogesu. Katamehi tīhi: idha bhikkhave pāpaṇiko cakkhumā ca hoti, vidhuro ca,

nissayasampanno ca.

[BJT Page 220] [\x 220/]

Kathañca bhikkhave pāpaṇiko cakkhumā hoti: idha bhikkhave pāpaṇiko paṇiyaṃ jānāti.

Idaṃ paṇiyaṃ evaṃ kītaṃ evaṃ vikkayamānaṃ ettakaṃ mūlaṃ bhavissati ettako udayoti46.

Evaṃ kho bhikkhave pāpaṇiko cakkhumā hoti. Kathañca bhikkhave pāpaṇiko vidhuro hoti:

idha bhikkhave pāpaṇiko kusalo hoti paṇiyaṃ ketuñca vikketuñca. Evaṃ kho bhikkhave

pāpaṇiko vidhuro hoti.

Kathañca bhikkhave pāpaṇiko nissayasampanno hoti: [PTS Page 117] [\q 117/] idha

bhikkhave pāpaṇiko ye te gahapati vā gahapatiputtā vā aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā

te naṃ evaṃ jānanti: ayaṃ kho bhavaṃ pāpaṇiko cakkhumā ca vidhuro ca paṭibalo

puttadārañca posetuṃ. Amhākañca kālena kālaṃ anuppadātunti. Te naṃ bhogehi nipatanti:

ito samma pāpaṇika, bhoge haritvā47 puttadārañca posehi amhākañca kālena kālaṃ

anuppadehīti. Evaṃ kho bhikkhave pāpaṇiko nissayasampanno hoti. Imehi kho bhikkhave

tīhi aṅgehi samannāgato pāpaṇiko na cirasseva mahantattaṃ48 vepullattaṃ pāpuṇāti

bhogesu.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu na cirasseva mahantattaṃ49

vepullattaṃ pāpuṇāti kusalesu dhammesu, katamehi tīhi: idha bhikkhave bhikkhu

cakkhumā ca hoti vidhuro ca nissayasampanno ca. Kathañca bhikkhave bhikkhu cakkhumā

hoti: idha bhikkhave bhikkhu idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ

dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti.

Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu

cakkhumā hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu nissayasampanno hoti: idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū

bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā. Te kālena kālaṃ

upasaṅkamitvā paripucchati, paripañhati idaṃ bhante kathaṃ? Imassa ko atthoti. ? Tassa te

āyasmanto avivaṭañceva vivaranti anuttānīkatañca uttānīkaronti, anekavihitesu50

kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaṃ paṭivinodenti. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu

nissayasampanno hoti. [PTS Page 118] [\q 118/] imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi

samannāgato bhikkhu na cirasseva mahantattaṃ51 vepullattaṃ pāpuṇāti kusalesu

dhammesūti.

Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.

Tassuddānaṃ52

Vaggo dutiyo.

1. Udadayoti. - Katthaci. 2. Karitvā - machasaṃ 3. Mahattaṃ - machasaṃ. 4. Anekavihitesu ca

- machasaṃ. Tassuddānaṃ:- ñātosaraṇīso bhikkhu -cakkavatti sacetano, apaṇṇakattā devo

ca duvepāpaṇikena cāti-machasaṃ.

[BJT Page 222] [\x 222/]

3. 1. 3. 1.

21. Evaṃ me sutaṃ: ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati, jetavane anāthapiṇḍikassa

ārāme. Atha kho āyasmā ca saviṭṭho53 āyasmā ca mahākoṭṭhito yenāyasmā sāriputto

tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodiṃsu.

Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnaṃ

kho āyasmantaṃ saviṭṭhaṃ āyasmā sāriputto etadavoca:

Tayome āvuso saviṭṭha1, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: kāyasakkhi,

diṭṭhappatto,54 saddhāvimutto. Ime kho āvuso tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

Imesaṃ55 kho āvuso tiṇṇaṃ puggalānaṃ katamo te puggalo khamati abhikkantataro ca

paṇītataro cāti.

Tayome āvuso sāriputta, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo? Kāyasakkhi

diṭṭhappatto saddhāvimutto. Ime kho āvuso tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

Imesaṃ āvuso tiṇṇaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo saddhāvimutto, ayaṃ me puggalo

khamati, imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca, paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu,

imassāvuso puggalassa saddhindriyaṃ adhimattanti.

Atha kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākoṭṭhitaṃ etadavoca: tayo me āvuso koṭṭhita,

puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: kāyasakkhi diṭṭhappatto

saddhāvimutto. Ime kho āvuso tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. [PTS Page 119]

[\q 119/] imesaṃ āvuso tiṇṇaṃ puggalānaṃ katamo te puggalo khamati, abhikkantataro

ca paṇītataro cāti.

Tayome āvuso sāriputta, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: kāyasakkhi,

diṭṭhappatto, saddhāvimutto. Ime kho āvuso tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

Imesaṃ āvuso tiṇṇaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo kāyasakkhi, ayaṃ me puggalo khamati,

imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Imassāvuso

puggalassa samādhindriyaṃ adhimattanti.

Atha kho āyasmā mahākoṭṭhito56 āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca: tayo me āvuso

sāriputta, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: kāyasakkhi diṭṭhappatto

saddhāvimutto. Ime kho āvuso tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Imesaṃ āvuso

tiṇṇaṃ puggalānaṃ katamo te puggalo khamati, abhikkantataro ca paṇītataro cāti.

[BJT Page 224] [\x 224/]

Tayome āvuso koṭṭhita, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: kāyasakkhi,

diṭṭhappatto, saddhāvimutto. Ime kho āvuso tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

Imesaṃ āvuso tiṇṇaṃ puggalānaṃ yvāyaṃ puggalo diṭṭhappatto, ayaṃ me puggalo khamati,

imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taṃ kissa hetu? Imassāvuso

puggalassa paññindriyaṃ adhimattanti.

Atha kho āyasmā sāriputto āyasmantañca saviṭṭhaṃ āyasmantañca mahākoṭṭhitaṃ

etadavoca: vyākataṃ kho āvuso amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Āyāmāvuso

yena bhagavā tenupasaṅkamissāma, upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāma.

Yathā ne bhagavā vyākarissati, tathā naṃ dhāressāmāti.

Evamāvusoti. Kho āyasmā ca saviṭṭho āyasmā ca mahākoṭṭhito āyasmato sāriputtassa

paccassosuṃ. Atha kho āyasmā ca sāriputto āyasmā ca saviṭṭho āyasmā ca mahākoṭṭhito

yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ

nisīdiṃsu. [PTS Page 120] [\q 120/] ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto yāvatako

ahosi āyasmatā ca saviṭṭhena āyasmatā ca mahākoṭṭhitena saddhiṃ kathāsallāpo, taṃ

sabbaṃ bhagavato ārocesi.

Na khottha57 sāriputta sukaraṃ ekaṃsena vyākātuṃ, ayaṃ imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ

abhikkantataro ca paṇītataro cāti. ṝhānaṃ hetaṃ sāriputta, vijjati, yvāyaṃ puggalo

saddhāvimutto svāssa arahattāya paṭipanno. Yvāyaṃ puggalo kāyasakkhi, svāssa

sakadāgāmī vā, anāgāmī vā. Yo cāyaṃ puggalo diṭṭhappatto, sopassa sakadāgāmī vā,

anāgāmī vā. Na khottha sāriputta sukaraṃ, ekaṃsena vyākātuṃ, ayaṃ imesaṃ tiṇṇaṃ

puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cāti.

ṝhānaṃ hetaṃ sāriputta vijjati, yvāyaṃ puggalo kāyasakkhi svāssa arahattāya paṭipanno.

Yvāyaṃ puggalo saddhāvimutto, svāssa sakadāgāmī vā, anāgāmī vā. Yo cāyaṃ puggalo

diṭṭhappatto, sopassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā. Na khottha sāriputta sukaraṃ ekaṃsena

vyākātuṃ, ayaṃ imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cāti.

ṝhānaṃ hetaṃ sāriputta vijjati, yvāyaṃ puggalo diṭṭhappatto svāssa arahā, vā arahattāya

paṭipanno. Yvāyaṃ puggalo saddhāvimutto, svāssa sakadāgāmī vā, anāgāmī vā. Yo cāyaṃ

puggalo kāyasakkhi, sopassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā. Na khottha sāriputta sukaraṃ

ekaṃsena vyākātuṃ, ayaṃ imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ abhikkantataro ca paṇītataro cāti.

[BJT Page 226] [\x 226/]

(Sāvatthinidānaṃ:)

3. 1. 3. 2.

22. Tayo'me bhikkhave gilānā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: idha bhikkhave

ekacco gilāno labhanto vā sappāyāni bhojanāni, alabhanto vā sappāyāni bhojanāni, labhanto

vā sappāyāni bhesajjāni, alabhanto vā sappāyāni bhesajjāni, [PTS Page 121] [\q 121/]

labhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, alabhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, neva vuṭṭhāti

tamhā ābādhā.

Idha bhikkhave ekacco gilāno labhanto vā sappāyāni bhojanāni, alabhanto vā sappāyāni

bhojanāni, labhanto vā sappāyāni bhesajjāni, alabhanto vā sappāyāni bhesajjāni, labhanto

vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, alabhanto vā patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ, vuṭṭhāti tamhā ābādhā.

Idha pana bhikkhave ekacco gilāno labhanto'va sappāyāni bhojanāni no alabhanto,

labhanto'va sappāyāni bhesajjāni no alabhanto, labhanto'va patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ no

alabhanto, vuṭṭhāti tamhā abādhā.

Tatra bhikkhave yvāyaṃ gilāno labhanto'va sappāyāni bhojanāni no alabhanto, labhanto'va

sappāyāni bhesajjāni no alabhanto, labhanto'va patirūpaṃ upaṭṭhākaṃ no alabhanto,

vuṭṭhāti tamhā ābādhā, imaṃ kho bhikkhave gilānaṃ paṭicca gilānabhattaṃ anuññātaṃ,

gilānabhesajjaṃ anuññātaṃ, gilānupaṭṭhāko anuññāto; imañca pana bhikkhave gilānaṃ

paṭicca aññepi gilānā upaṭṭhātabbā. Ime kho bhikkhave tayo gilānā santo saṃvijjamānā

lokasmiṃ.

Evameva kho bhikkhave tayo me gilānūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ katame.

Tayo: idha bhikkhave ekacco puggalo labhanto vā tathāgataṃ dassanāya, alabhanto vā

tathāgataṃ dassanāya, labhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya,

alabhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya, nevokkamati58 niyāmaṃ

kusalesu dhammesu sammattaṃ.

Idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhanto vā tathāgataṃ dassanāya, alabhanto vā

tathāgataṃ dassanāya, labhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya,

alabhanto vā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya, vokkamati59 niyāmaṃ

kusalesu dhammesu sammattaṃ.

Idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhanto'va60 tathāgataṃ dassanāya. No alabhanto,

labhanto'va tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya, no alabhanto, vokkamati61

niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ.

[PTS Page 122] [\q 122/]

Tatra bhikkhave yvāyaṃ puggalo labhanto'va tathāgataṃ dassanāya, no alabhanto,

labhanto'va tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savaṇāya, no alabhanto, vokkamati62

niyāmaṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ. Imaṃ kho bhikkhave puggalaṃ paṭicca

dhammadesanā anuññātā. Imañca pana bhikkhave puggalaṃ paṭicca aññesampi dhammo

desetabbo. Ime kho bhikkhave tayo gilānūpamā puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti.

1. Neva okkamati- machasaṃ. [PTS] Syā. 2. Okkamati - machasaṃ. Syā. [PTS] 3. Labhanto-syā.

[PTS]

[BJT Page 228] [\x 228/]

3. 1. 3. 3.

23. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: idha bhikkhave

ekacco puggalo sabyāpajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, sabyāpajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ

abhisaṅkharoti, sabyāpajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti. So sabyāpajjhaṃ

kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyāpajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyāpajjhaṃ

manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyāpajjhaṃ lokaṃ upapajjati. Tamenaṃ sabyāpajjhaṃ lokaṃ

upapannaṃ samānaṃ sabyāpajjhā phassā phusanti. So sabyāpajjhehi phassehi phuṭṭho

samāno sabyāpajjhaṃ vedanaṃ vediyati ekantadukkhaṃ, seyyathāpi sattā nerayikā.

Idha pana bhikkhave ekacco puggalo abyāpajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti,

abyāpajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, abyāpajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti. So

abyāpajjhaṃ kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā abyāpajjhaṃ vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā

abyāpajjhaṃ manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā abyāpajjhaṃ lokaṃ upapajjati. Tamenaṃ

abyāpajjhaṃ lokaṃ upapannaṃ samānaṃ abyāpajjhā phassā phusanti. So abyāpajjhehi

phassehi phuṭṭho samāno abyāpajjhaṃ vedanaṃ vediyati ekantasukhaṃ, seyyathāpi devā

subhakiṇhā.

Idha pana bhikkhave ekacco puggalo sabyāpajjhampi abyāpajjhampi kāyasaṅkhāraṃ

abhisaṅkharoti, sabyāpajjhampi abyāpajjhampi vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti,

sabyāpajjhampi abyāpajjhampi manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti. So sabyāpajjhampi

abyāpajjhampi kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyāpajjhampi abyāpajjhampi

vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharitvā sabyāpajjhampi abyāpajjhampi manosaṅkhāraṃ

abhisaṅkharitvā sabyāpajjhampi [PTS Page 123] [\q 123/] abyāpajjhampi manosaṅkhāraṃ

abhisaṅkharitvā sabyāpajjhampi abyāpajjhampi lokaṃ upapajjati. Tamenaṃ sabyāpajjhampi

abyāpajjhampi lokaṃ upapannaṃ samānaṃ sabyāpajjhāpi abyāpajjhāpi phassā phusanti. So

sabyāpajjhehipi abyāpajjhehipi phassehi phuṭṭho samāno sabyāpajjhampi abyāpajjhampi

vedanaṃ vediyati vokiṇṇasukhadukkhaṃ, seyyathāpi manussā, ekacce ca devā, ekacce ca

vinipātikā. Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti.

3. 1. 3. 4.

24. Tayo'me bhikkhave puggalā puggalassa bahukārā. Katame tayo: yaṃ bhikkhave puggalaṃ

āgamma puggalo buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ

gato hoti. Ayaṃ bhikkhave puggalo imassa puggalassa bahukāro.

Puna ca paraṃ bhikkhave yaṃ puggalaṃ āgamma puggalo idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ

pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ

pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ bhikkhave

puggalo imassa puggalassa bahukāro.

[BJT Page 230] [\x 230/]

Puna ca paraṃ bhikkhave yaṃ puggalaṃ āgamma puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ

cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja

viharati; ayaṃ bhikkhave puggalo imassa puggalassa bahukāro. Ime kho bhikkhave tayo

puggalā puggalassa bahukārā.

Imehi ca pana bhikkhave tīhi puggalehi imassa puggalassa natthañño puggalo

bahukārataroti vadāmi. Imesañca bhikkhave tiṇṇaṃ puggalānaṃ iminā puggalena na

suppatikāraṃ vadāmi, yadidaṃ abhivādana paccuṭṭhāna añjalikamma sāmīcikamma

cīvarapiṇḍapātasenāsana gilānapaccaya bhesajjaparikkhārānuppadānenāti.

3. 1. 3. 5.

25. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā [PTS Page 124] [\q 124/] lokasmiṃ.

Katame tayo: arukūpamacitto puggalo, vijjūpamacitto63 puggalo, vajirūpamacitto64 puggalo.

Katamo ca bhikkhave arukūpamacitto puggalo: idha bhikkhave ekacco puggalo kodhano hoti

upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati, kuppati, byāpajjati, patitthiyati, kopañca

dosañca appaccayañca pātukaroti. Seyyathāpi65 bhikkhave duṭṭhārukā66 kaṭṭhena vā

kaṭhalena67 vā ghaṭṭitā68 bhiyyosomattāya assandati;69 evameva kho bhikkhave idhekacco

puggalo kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati, kuppati, byāpajjati,

patitthiyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, ayaṃ vuccati bhikkhave

arukūpamacitto puggalo.

Katamo ca bhikkhave vijjūpamacitto puggalo: idha bhikkhave ekacco puggalo idaṃ dukkhanti

yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhoti

yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti.

Seyyathāpi bhikkhave cakkhumā puriso rattandhakāratimisāyaṃ vijjantarikāya rūpāni

passeyya, evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti,

ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti,

ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

vijjūpamacitto puggalo.

Katamo ca bhikkhave vajirūpamacitto puggalo: idha bhikkhave ekacco puggalo āsavānaṃ

khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā

upasampajja viharati. Seyyathāpi bhikkhave vajirassa natthi kiñci abhejjaṃ, maṇi vā pāsāṇo

vā. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ

paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī. Ayaṃ

vuccati bhikkhave vajirūpamacitto puggalo. Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo

saṃvijjamānā lokasminti.

[BJT Page 232. [\x 232/] ]

3. 1. 3. 6.

26. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: atthi bhikkhave

puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo. Atthi bhikkhave puggalo sevitabbo

bhajitabbo payirupāsitabbo. Atthi bhikkhave [PTS Page 125] [\q 125/] puggalo sakkatvā

garukatvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.

Katamo ca bhikkhave puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo: idha

bhikkhave ekacco puggalo hīno hoti sīlena samādhinā paññāya. Evarūpo bhikkhave

puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo aññatra anuddayāya70 aññatra

anukampāya.

Katamo ca bhikkhave puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo: idha bhikkhave ekacco

puggalo sadiso hoti sīlena samādhinā paññāya. Evarūpo bhikkhave puggalo sevitabbo

bhajitabbo payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu: sīlasāmaññagatānaṃ sataṃ sīlakathā ca no

bhavissati, sā ca no pavattanī71 bhavissati, sā ca no phāsu bhavissati.

Samādhisāmaññagatānaṃ sataṃ samādhikathā ca no bhavissati, sā ca no pavattanī72

bhavissati. Sā ca no phāsu bhavissati. Paññāsāmaññagatānaṃ sataṃ paññākathā ca no

bhavissati, sā ca no pavattanī73 bhavissati, sā ca no phāsu bhavissatīti. Tasmā evarūpo

puggalo sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo.

Katamo ca bhikkhave puggalo sakkatvā garukatvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo:

idha bhikkhave ekacco puggalo adhiko hoti sīlena samādhinā paññāya, evarūpo bhikkhave

puggalo sakkatvā garukatvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu: iti

aparipūraṃ vā sīlakkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā sīlakkhandhaṃ tattha tattha

paññāya anuggahessāmi. Aparipūraṃ vā samādhikkhandhaṃ paripūressāmi, paripūraṃ vā

samādhikkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmi. Aparipūraṃ vā paññākkhandhaṃ

paripūressāmi, paripūraṃ vā paññākkhandhaṃ tattha tattha paññāya anuggahessāmīti.

Tasmā evarūpo puggalo sakkatvā garukatvā sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo. Ime ko

bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti.

[PTS Page 126] [\q 126/]

1. Nihīyati puriso nihīnasevī

Na ca hāyetha kadāci tulyasevī,

Seṭṭhamupanamaṃ udeti khippaṃ

Tasmā attano uttariṃ bhajethāti.

[BJT Page 234] [\x 234/]

3. 1. 3. 7.

27. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: atthi bhikkhave

puggalo jigucchitabbo, na sevitabbo, na bhajitabbo, na payirupāsitabbo. Atthi bhikkhave

puggalo ajjhupekkhitabbo, na sevitabbo, na bhajitabbo, na payirupāsitabbo. Atthi bhikkhave

puggalo sevitabbo, bhajitabbo, payirupāsitabbo.

Katamo ca bhikkhave puggalo jigucchitabbo, na sevitabbo, na bhajitabbo, na payirupāsitabbo:

idha bhikkhave ekacco puggalo dussīlo hoti pāpadhammo asuci saṃkassarasamācāro

paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacārīpaṭiñño

antopūti avassuto kasambujāto. Evarūpo bhikkhave puggalo jigucchitabbo, na sevitabbo, na

bhajitabbo, na payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu: kiñcāpi bhikkhave evarūpassa puggalassa na

diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho taṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchati pāpamitto

purisapuggalo pāpasahāyo pāpasampavaṅkoti. Seyyathāpi bhikkhave ahi gūthagato, kiñcāpi

na daṃsati, atha naṃ makkheti. Evameva kho bhikkhave kiñcāpi evarūpassa puggalassa na

diṭṭhānugatiṃ āpajjati, atha kho naṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchati pāpamitto

purisapuggalo pāpasahāyo pāpasampavaṅkoti. Tasmā evarūpo puggalo jigucchitabbo, na

sevitabbo, na bhajitabbo, na payirupāsitabbo.

Katamo ca bhikkhave puggalo ajjhupekkhitabbo, na sevitabbo, na bhajitabbo, na

payirupāsitabbo: idha bhikkhave ekacco puggalo kodhano hoti [PTS Page 127] [\q 127/]

upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati, kuppati, vyāpajjati, patitthiyati, kopañca

dosañca appaccayañca pātukaroti, seyyathāpi bhikkhave duṭṭhārukā74 kaṭṭhena vā

kaṭhalena vā ghaṭṭitā75 bhiyyosomattāya assandati.76 Evameva kho bhikkhave idhekacco

puggalo kodhano hoti, upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati, kuppati,

vyāpajjati, patitthiyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, evameva kho bhikkhave

idhekacco puggalo kodhano hoti, upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati, kuppati,

vyāpajjati, patitthiyati, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, seyyathāpi bhikkhave

tindukālātaṃ kaṭṭhena vā kaṭhalena77 vā ghaṭṭitaṃ bhiyyosomattāya cicciṭāyati,

ciṭiciṭāyati. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo kodhano hoti, upāyāsabahulo,

appampi vutto samāno abhisajjati, kuppati, vyāpajjati, patitthiyati, kopañca dosañca

appaccayañca pātukaroti, seyyathāpi bhikkhave gūthakūpo kaṭṭhena vā kaṭhalena78 vā

ghaṭṭito bhiyyosomattāya duggandho hoti. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo

kodhano hoti, upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati, kuppati, vyāpajjati,

patitthiyati, kopañca dosañca apaccayañca pātukaroti, evarūpo bhikkhave puggalo

ajjhupekkhitabbo, na sevitabbo, na bhajitabbo, na payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu:

akkoseyyāthāpi maṃ, paribhāseyyāthāpi maṃ, anatthampi maṃ kareyyāti, tasmā evarūpo

puggalo ajjhupekkhitabbo, na sevitabbo, na bhajitabbo, na payirupāsitabbo.

[BJT Page 236] [\x 236/]

Katamo ca bhikkhave puggalo sevitabbo, bhajitabbo, payirupāsitabbo: idha bhikkhave ekacco

puggalo sīlavā hoti kalyāṇadhammo. Evarūpo bhikkhave puggalo sevitabbo, bhajitabbo,

payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu: kiñcāpi bhikkhave evarūpassa puggalassa na diṭṭhānugatiṃ

āpajjati. Atha kho naṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati: "kalyāṇamitto purisapuggalo,

kalyāṇasahāyo, kalyāṇasampavaṅko"ti. Tasmā evarūpo puggalo sevitabbo, bhajitabbo,

payirupāsitabbo. Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti.

2. Nīhīyati puriso nihīnasevi

Na ca hāyetha kadāci tulyasevī,

Seṭṭhamupanamaṃ udeti khippaṃ

Tasmā attano uttariṃ bhajethāti.

3. 1. 3. 8.

28. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā [PTS Page 128] [\q 128/] lokasmiṃ.

Katame tayo: gūthabhāṇī pupphabhāṇī madhubhāṇī.

Katamo ca bhikkhave puggalo gūthabhāṇī: idha bhikkhave ekacco puggalo sabhaggato79

vā parisaggato80 vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto

sakkhipuṭṭho "ehambho81 purisa yaṃ jānāsi, taṃ vadehī"ti. So ajānaṃ vā āha "jānāmī" ti,

jānaṃ vā āha "na jānāmī" ti, apassaṃ vā āha, "passāmī"ti. Passaṃ vā āha, "na passāmī"ti.

Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti. Ayaṃ

vuccati bhikkhave puggalo gūthabhāṇī.

Katamo ca bhikkhave puggalo pupphabhāṇī: idha bhikkhave ekacco puggalo sabhaggato

vā parisaggato82 vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto

sakkhipuṭṭho "ehambho83 purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī"ti. So ajānaṃ vā āha, "na

jānāmī"ti, jānaṃ vā āha, "jānāmī"ti, apassaṃ vā āha, "na passāmī"ti, passaṃ vā āha,

"passāmī"ti: iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā

hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo pupphabhāṇī.

Katamo ca bhikkhave puggalo madhubhāṇī: idha bhikkhave ekacco puggalo pharusaṃ

vācaṃ pahāya pharusāya84 vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā

hadayaṅgamā pori bahujanakantā bahujanamanāpā; tathārūpiṃ85, vācaṃ bhāsitā hoti. Ayaṃ

vuccati bhikkhave puggalo madhubhāṇī. Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo

saṃvijjamānā lokasminti.

[BJT Page 238] [\x 238/]

3. 1. 3. 9

29. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: andho

ekacakkhu dvicakkhu. Katamo ca bhikkhave puggalo andho: idha bhikkhave ekaccassa

puggalassa tathārūpaṃ [PTS Page 129] [\q 129/] cakkhu na hoti, yathārūpena cakkhunā

anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā bhogaṃ phātikareyya.86

Tathārūpampissa cakkhu na hoti, yathārūpena cakkhunā kusalākusale dhamme jāneyya,

sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge

dhamme jāneyya. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo andho.

Katamo ca bhikkhave puggalo ekacakkhu: idha bhikkhave ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ

cakkhu hoti, yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā

bhogaṃ phātikareyya. Tathārūpampissa* cakkhu na hoti, yathārūpena cakkhunā

kusalākusale dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme

jāneyya, kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo

ekacakkhu.

Katamo ca bhikkhave puggalo dvicakkhu: idha bhikkhave ekaccassa puggalassa tathārūpaṃ

cakkhu hoti, yathārūpena cakkhunā anadhigataṃ vā bhogaṃ adhigaccheyya, adhigataṃ vā

bhogaṃ phātikareyya87 tathārūpampissa cakkhu hoti, yathārūpena cakkhunā kusalākusale

dhamme jāneyya, sāvajjānavajje dhamme jāneyya, hīnappaṇīte dhamme jāneyya,

kaṇhasukkasappaṭibhāge dhamme jāneyya. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo dvicakkhu.

Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti.

3. Na ceva bhogā tathārūpā na ca puññāni kubbati,

Ubhayattha kaliggāho andhassa hatacakkhuno.

4. Athāparāyaṃ akkhāto ekacakkhu ca puggalo,

Dhammādhammena sasaṭho88 bhogāni pariyesati.

5. Theyyena kūṭakammena musāvādena cūbhayaṃ,

Kusalo hoti saṃghātuṃ89 kāmabhogī ca mānavo,

Ito so nirayaṃ gantvā ekacakkhu vihaññati.

6. Dvicakkhu pana akkhāto seṭṭho purisapuggalo,

Dhammaladdhehi bhogehi uṭṭhānādhigataṃ dhanaṃ.

[PTS Page 130] [\q 130/]

7. Dadāti seṭṭhasaṅkappo avyaggamanaso90 naro,

Upeti bhaddakaṃ ṭhānaṃ yattha ganatvā na socati.

8. Andhañca ekacakkhuñca ārakā parivajjaye,

Dvicakkhuṃ91 pana sevetha seṭṭhaṃ purisapuggalanti.

[BJT Page 240. [\x 240/] ]

3. 1. 3. 10.

30. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: avakujjapañño

puggalo, ucchaṅgapañño puggalo, puthupañño puggalo.

Katamo ca bhikkhave avakujjapañño puggalo: idha bhikkhave ekacco puggalo ārāmaṃ gantā

hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammasavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti

ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ savyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ

parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya nevādiṃ

manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā

āsanā tassā kathāya nevādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ

manasi karoti. Seyyathāpi bhikkhave kumbho nikkujjo, tatra udakaṃ āsittaṃ vivaṭṭati, no

saṇṭhāti. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ

bhikkhūnaṃ santike dhammasavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti, ādikalyāṇaṃ

majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ savyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ

brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya nevādiṃ manasi karoti, na

majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya

nevādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti, na pariyosānaṃ manasi karoti. Ayaṃ

vuccati bhikkhave avakujjapañño puggalo.

Katamo ca bhikkhave ucchaṅgapañño puggalo: idha bhikkhave ekacco puggalo ārāmaṃ

gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammasavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ

desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ savyañjanaṃ

kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā

kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti.

Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya nevādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti,

na pariyosānaṃ manasi karoti. Seyyathāpi bhikkhave purisassa ucchaṅge nānākhajjakāni

ākiṇṇāni tilā taṇḍulā modakā badarā, so tamhā āsanā [PTS Page 131] [\q 131/]

vuṭṭhahanto satisammosā pakireyya. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo ārāmaṃ

gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammasavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ

desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ savyañjanaṃ

kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā

kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyesānampi manasi karoti.

Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya nevādiṃ manasi karoti, na majjhaṃ manasi karoti,

na pariyosānaṃ manasi karoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave ucchaṅgapañño puggalo.

[BJT Page 242] [\x 242/]

Katamo ca bhikkhave puthupañño puggalo: idha bhikkhave ekacco puggalo ārāmaṃ gantā

hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ santike dhammasavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti

ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ savyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ

parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi

manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā

āsanā tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi

karoti. Seyyathāpi bhikkhave kumbho ukkujjo, tatra udakaṃ āsittaṃ saṇṭhāti, no vivaṭṭati.

Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo ārāmaṃ gantā hoti abhikkhaṇaṃ bhikkhūnaṃ

santike dhammasavaṇāya. Tassa bhikkhū dhammaṃ desenti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ

pariyosānakalyāṇaṃ, sātthaṃ savyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ

pakāsenti. So tasmiṃ āsane nisinno tassā kathāya ādimpi manasi karoti, majjhampi manasi

karoti, pariyosānampi manasi karoti. Vuṭṭhitopi tamhā āsanā tassā kathāya ādimpi manasi

karoti, majjhampi manasi karoti, pariyosānampi manasi karoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

puthupañño puggalo. Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti.

9. Avakujjapañño puriso dummedho avicakkhaṇo,

Abhikkhaṇampi ce hoti gantā bhikkhūna santike.

10. Ādiṃ kathāya majjhañca pariyosānañca tādiso.

Uggahetuṃ na sakkoti paññā hissa na vijjati.

11. Ucchaṅgapañño puriso seyyo etena vuccati,

Abhikkhaṇampi ce hoti gantā bhikkhūna santike.

12. Ādiṃ kathāya majjhañca pariyāsānañca tādiso,

Nisinno āsane tasmiṃ uggahetvāna byañjanaṃ,

Vuṭṭhito92 nappajānāti gahitampissa93 mussati.

13. Puthupañño ca puriso seyyo etehi vuccati,

Abhikkhaṇampi ce hoti gantā bhikkhūna santike.

14. Ādiṃ kathāya majjhañca pariyosānañca tādiso,

Nisinno āsane tasmiṃ uggahetvāna byañjanaṃ.

15. Dhāreti seṭṭhasaṅkappo avyaggamanaso naro,

Dhammānudhammapaṭipanno dukkhassantakaro94 siyāti.

Puggalavaggo tatiyo.

Tassuddānaṃ- samiddha gilānasaṅkhāra bahukārā vajirena ca

Sevī jiguccha gūthabhāṇī andho ca avakujjatāti.

[BJT Page 244] [\x 244/]

[PTS Page 132] [\q 132/]

(4. Devadūtavaggo. )

3. 1. 4. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

31. Sabrahmakāni bhikkhave tāni kulāni, yesaṃ puttānaṃ mātāpitaro ajjhāgāre pūjitā honti.

Sapubbācariyakāni bhikkhave tāni kulāni, yesaṃ puttānaṃ mātāpitaro ajjhāgāre pūjitā honti.

Sāhuneyyakāni95 bhikkhave tāni kulāni, yesaṃ puttānaṃ mātāpitaro ajjhāgāre pūjitā honti.

Brahmāti bhikkhave mātāpitunnaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Pubbācariyāti bhikkhave

mātāpitunnaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Āhuneyyāti bhikkhave mātāpitunnaṃ etaṃ adhivacanaṃ.

Taṃ kissa hetu: bahukārā bhikkhave mātāpitaro puttānaṃ. Āpādakā posakā imassa lokassa

dassetāroti.

16. Brahmāti mātāpitaro pubbācariyāti vuccare,

Āhuneyyā ca puttānaṃ pajāya anukampakā.

17. Tasmā hi ne namasseyya sakkareyyātha paṇḍito,

Annena atha pānena vatthena sayanena ca,

Ucchādanena nahāpanena pādānaṃ dhovanena ca.

18. Tāya naṃ paricariyāya mātāpitusu paṇḍitā,

Idhaceva96 naṃ pasaṃsanti pecca sagge ca modatīti.

3. 1. 4. 2.

32. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ

etadavoca: siyā nu kho bhante bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā imasmiñca

saviññāṇake kāye ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā97 nāssu, bahiddhā ca sabbanimittesu

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā nāssu, yañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja

viharato ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā98 na honti, taṃ ca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ

upasampajja vihareyyā?Ti.

Siyā ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā imasmiñca saviññāṇake kāye

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā99 nāssu, bahiddhā ca sabbanimittesu

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā100 nāssu, yañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja

viharato ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā101 na honti, tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ

upasampajja vihareyyāti.

Yathā kathaṃ pana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā imasmiñca

saviññāṇake kāye ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā102 na honti, bahiddhā ca

sabbanimittesu ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā103 na honti, yaṃ ca cetovimuttiṃ

paññāvimuttiṃ upasampajja viharato ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na honti, taṃ ca

cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasmapajja vihareyyā?Ti.

[BJT Page 246] [\x 246/]

[PTS Page 133] [\q 133/]

Idhānanda bhikkhuno evaṃ hoti: etaṃ santaṃ, etaṃ paṇītaṃ, yadidaṃ sabbasaṅkārasamatho

sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbāṇanti. Evaṃ kho ānanda siyā

bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā imasmiṃ ca saviññāṇake kāye

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā1041 nāssu, bahiddhā ca sabbanimittesu

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā nāssu, yaṃ ca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja

viharato ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na honti, taṃ ca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ

upasampajja vihareyya.105 Idaṃ ca pana metaṃ ānanda sandhāya bhāsitaṃ pārāyaṇe

puṇṇakapañhe:

19, Saṅkhāya lokasmiṃ parovarāni106

Yassiñjitaṃ natthi kuhiñci loke,

Santo vidhūmo anīgho nirāso

Atāri so jātijaranti brūmī'ti.

3. 1. 4. 3.

33. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sāriputtaṃ bhagavā

etadavoca: saṅkhittenapi kho ahaṃ sāriputta dhammaṃ deseyyaṃ, vitthārenapi kho ahaṃ

sāriputta dhammaṃ deseyyaṃ, saṅkhittavitthārenapi kho ahaṃ sāriputta dhammaṃ deseyyaṃ,

aññātāro107 ca dullabhāti. Etassa bhagavā kālo, etassa sugata kālo, yaṃ bhagavā

saṅkhittenapi dhammaṃ deseyya, vitthārenapi dhammaṃ deseyya, saṅkhittavitthārenapi

dhammaṃ deseyya, bhavissanti dhammassa aññātāroti.

Tasmātiha sāriputta evaṃ sikkhitabbaṃ: imasmiṃ ca saviññāṇake kāye

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na bhavissanti, bahiddhā ca sabbanimittesu

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na bhavissanti, yaṃ ca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ

upasampajja viharato ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na honti, taṃ ca cetovimuttiṃ

paññāvimuttiṃ upasampajja viharissāmāti. Evaṃ hi vo sāriputta sikkhitabbaṃ.

Yato ca kho sāriputta bhikkhuno imasmiṃ ca [PTS Page 134] [\q 134/] saviññāṇake kāye

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na honti, bahiddhā ca sabbanimittesu

ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na honti, yaṃ ca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ upasampajja

viharato ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā na honti, taṃ ca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ

upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati sāriputta bhikkhu acchecchi,108 taṇhaṃ, vāvattayī109

saṃyojanaṃ, sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassa. Idaṃ ca pana metaṃ sāriputta

sandhāya bhāsitaṃ pārāyaṇe udayapañhe.

20. Pahāṇaṃ kāmasaññānaṃ domanassānacūbhayaṃ,

Thīnassa ca panūdanaṃ kukkuccānaṃ nivāraṇaṃ,

21. Upekkhāsatisaṃsuddhaṃ dhammatakkapurejavaṃ,

Aññāvimokkhaṃ pabrūmi avijjāyappabhedanaṃ'ti.

[BJT Page 248] [\x 248/]

3. 1. 4. 4

34. Tīṇi'māni bhikkhave nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi: lobho nidānaṃ

kammānaṃ samudayāya, doso nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, moho nidānaṃ kammānaṃ

samudayāya.

Yaṃ bhikkhave lobhapakataṃ kammaṃ lobhajaṃ lobhanidānaṃ lobhasamudayaṃ, yatthassa

attabhāvo nibbattati, tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati, tattha tassa

kammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti diṭṭhe vā dhamme, upapajje vā,110 apare vā pariyāye.

Yaṃ bhikkhave dosapakataṃ kammaṃ dosajaṃ dosanidānaṃ dosasamudayaṃ, yatthassa

attabhāvo nibbattati, tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati, tattha

tassakammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti diṭṭhe vā dhamme, upapajje111 vā, apare vā

pariyāye.

Yaṃ bhikkhave mohapakataṃ kammaṃ mohajaṃ mohanidānaṃ mohasamudayaṃ, yatthassa

attabhāvo nibbattati, tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati, [PTS Page

135] [\q 135/] tattha tassa kammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti diṭṭhe vā dhamme,

upapajje vā apare vā pariyāye.

Seyyathāpi bhikkhave bījāni akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni

sukhette suparikammakatāya bhūmiyā nikkhittāni, devo ca sammā dhāraṃ

anuppaveccheyya, evassu tāni bhikkhave bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyuṃ.

Evameva kho bhikkhave yaṃ lobhapakataṃ kammaṃ lobhajaṃ lobhanidānaṃ

lobhasamudayaṃ, yatthassa attabhāvo nibbattati, tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ

kammaṃ vipaccati, tattha tassa kammassa vipākaṃ paṭisaṃvedeti diṭṭhe vā dhamme,

upapajje vā, apare vā pariyāye.

Yaṃ dosapakataṃ kammaṃ dosajaṃ dosanidānaṃ dosasamudayaṃ, yatthassa attabhāvo

nibbattati, tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati, tattha tassakammassa

vipākaṃ paṭisaṃvedeti diṭṭhe vā dhamme, upapajje112 vā, apare vā pariyāye. Yaṃ

mohapakataṃ kammaṃ mohajaṃ mohanidānaṃ mohasamudayaṃ, yatthassa attabhāvo

nibbattati, tattha taṃ kammaṃ vipaccati. Yattha taṃ kammaṃ vipaccati, tattha tassa kammassa

vipākaṃ paṭisaṃvedeti diṭṭhe vā dhamme, upapajje vā, apare vā pariyāye.

[BJT Page 250] [\x 250/]

Tīṇi'māni bhikkhave nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi: alobho nidānaṃ

kammānaṃ samudayāya, adoso nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, amoho nidānaṃ

kammānaṃ samudayāya.

Yaṃ bhikkhave alobhapakataṃ kammaṃ alobhajaṃ alobhanidānaṃ alobhasamudayaṃ, lobhe

vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīṇaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvakataṃ113

āyatiṃ anuppādadhammaṃ.

Yaṃ bhikkhave adosapakataṃ kammaṃ adosajaṃ adosanidānaṃ adosasamudayaṃ, dose vigate

evaṃ taṃ kammaṃ pahīṇaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvakataṃ114 āyatiṃ

anuppādadhammaṃ.

Yaṃ bhikkhave amohapakataṃ kammaṃ amohajaṃ amohanidānaṃ amohasamudayaṃ, mohe

vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīṇaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvakataṃ

āyatiṃ anuppādadhammaṃ.

Seyyathāpi bhikkhave bījāni akhaṇḍāni apūtīni [PTS Page 136] [\q 136/]

avātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni. Tāni puriso agginā daheyya, agginā dahitvā masiṃ

kareyya, masiṃ karitvā mahāvāte vā opuṇeyya115, nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya,

evassu tāni bhikkhave bījāni ucchinnamūlāni tālāvatthukatāni anabhāvakatāni āyatiṃ

anuppadadhammāni. Evameva kho bhikkhave yaṃ alobhapakataṃ kammaṃ alobhajaṃ

alobhanidānaṃ alobhasamudayaṃ, lobhe vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīṇaṃ hoti

ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvakataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ.

Yaṃ adosapakataṃ kammaṃ adosajaṃ adosanidānaṃ adosasamudayaṃ, dose vigate evaṃ taṃ

kammaṃ pahīṇaṃ hoti ucchinnamūlaṃ tālāvatthukataṃ anabhāvakataṃ116 āyatiṃ

anuppādadhammaṃ. Yaṃ amohapakataṃ kammaṃ amohajaṃ amohanidānaṃ

amohasamudayaṃ, mohe vigate evaṃ taṃ kammaṃ pahīṇaṃ hoti ucchinnamūlaṃ

tālāvatthukataṃ anabhāvakataṃ āyatiṃ anuppādadhammaṃ. Imāni kho bhikkhave tīṇi

nidānāni kammānaṃ samudayāyāti.

22. Lobhajaṃ dosajaṃ ceva mohajaṃ cāpaviddasu,

Yaṃ tena pakataṃ kammaṃ appaṃ vā yadi vā bahuṃ,

Idheva taṃ vedanīyaṃ vatthu aññaṃ na vijjati.

23. Tasmā lobhaṃ ca dosaṃ ca mohajaṃ cāpi viddasu,

Vijjaṃ uppādayaṃ bhikkhu sabbā duggatiyo jahe'ti.

1. Anabhāvaṃ kataṃ -machasaṃ. Syā. 2. Ophuṇeyya- machasaṃ.

[BJT Page 252. [\x 252/] ]

3. 1. 4. 5.

35. Ekaṃ samayaṃ bhagavā āḷaviyaṃ viharati gomagge siṃsapāvane paṇṇasanthare. Atha

ko hatthako āḷavako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno addasa bhagavantaṃ

gomagge siṃsapāvane paṇṇasatthare nisinnaṃ. Disvā yena bhagavā tenupasaṅkami.

Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho

hatthako āḷavako bhagavantaṃ etadavoca: kacci bhante bhagavā sukhamasayitthāti? Evaṃ

kumāra sukhamasayitthaṃ, ye ca pana loke sukhaṃ senti, ahaṃ tesaṃ aññataroti.

Sītā bhante hemantikā ratti, antaraṭṭhako himapātasamayo, kharā gokaṇṭakahatā bhūmi,

tanuko paṇṇasantharo, viralāni [PTS Page 137] [\q 137/] rukkhassa pattāni, sītāni

kāsāyāni vatthāni, sīto ca verambavāto117 vāti. Atha ca pana bhagavā evamāha: evaṃ

kumāra sukhamasayitthaṃ; ye ca pana loke sukhaṃ senti, ahaṃ tesaṃ aññataroti.

Tena hi kumāra taññevettha paṭipucchissāmi; yathā te khameyya, tathā naṃ vyākareyyāsi.

Taṃ kimmaññasi kumāra? Idhassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā kūṭāgāraṃ

ullittāvalittaṃ nivātaṃ phussitaggalaṃ pihitavātapānaṃ; tatrassa pallaṅko goṇakatthato

paṭikatthato paṭalikatthato kādalimigapavara paccattharaṇo118 sauttaracchado

ubhatolohitakūpadhāno; telappadīpo cettha jhāyeyya; catasso ca pajāpatiyo

manāpamanāpena paccupaṭṭhitāssu; taṃ kimmaññasi kumāra sukhaṃ vā so sayeyya, no vā,

kathaṃ vā te ettha hotīti?

Sukhaṃ so bhante sayeyya; ye ca pana loke sukhaṃ senti, so tesaṃ aññataroti.

Taṃ kimmaññasi kumāra? Api nu tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā uppajjeyyuṃ

rāgajā pariḷāhā kāyikā vā cetasikā vā, yehi so rāgajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno

dukkhaṃ sayeyyāti? Evaṃ bhante. Yehi kho so kumāra, gahapati vā gahapatiputto rāgajehi

pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyya, so rāgo tathāgatassa pahīṇo ucchinnamūlo

tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasmāhaṃ sukhamasayitthaṃ. Taṃ

kimmaññasi kumāra? Api nu tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā uppajjeyyuṃ dosajā

pariḷāhā

Kāyikā vā cetasikā vā, yehi so dosajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyyāti?

Evaṃ bhante. Yehi kho so kumāra, gahapati vā gahapatiputto dosajehi pariḷāhehi

pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyya, so doso tathāgatassa pahīṇo ucchinnamūlo

tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ anuppādadhammo. Tasmāhaṃ sukhamasayitthaṃ. Taṃ

kimmaññasi kumāra? Api nu tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā uppajjeyyuṃ

Mohajā pariḷāhā kāyikā vā cetasikā vā, yehi so mohajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno

dukkhaṃ sayeyyāti? Evaṃ bhante. Yehi kho so kumāra, gahapati vā gahapatiputto vā

mohajehi pariḷāhehi pariḍayhamāno dukkhaṃ sayeyya, so moho tathāgatassa pahīṇo

ucchinnamūlo tālāvatthukato [PTS Page 138] [\q 138/] anabhāvakato āyatiṃ

anuppādadhammo. Tasmāhaṃ sukhamasayitthaṃ.

[BJT Page 254] [\x 254/]

24. Sabbadā ce sukhaṃ seti brāhmaṇo parinibbuto,

Ye na limpati119 kāmesu sītibhūto nirūpadhi.

25. Sabbā āsattiyo chetvā vineyya hadaye daraṃ,

Upasanto sukhaṃ seti santiṃ pappuyya cetaso'ti.

3. 1. 4. 6.

(Sāvatthinidānaṃ:)

36. Tīṇi'māni bhikkhave devadutāni. Katamāni tīṇi: idha bhikkhave ekacco kāyena

duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ

caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā nānābāhāsu

gahetvā yamassa rañño dassenti: 'ayaṃ deva puriso amatteyyo apetteyyo asāmañño

abrahmañño, na kulejeṭṭhāpacāyī, imassa devo daṇḍaṃ paṇetu'ti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā paṭhamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjati, samanugāhati,

samanubhāsati: 'ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu paṭhamaṃ devadūtaṃ

pātubhūta'nti. So evamāha: 'nāddasaṃ bhante'ti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: 'ambho purisa, na tvaṃ addasa manussesu itthiṃ

vā purisaṃ vā āsītikaṃ vā nāvutikaṃ vā vassasatikaṃ vā jātiyā, jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ

bhoggaṃ daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantaṃ āturaṃ gatayobbanaṃ khaṇḍadantaṃ

palitakesaṃ vilūnaṃ khalitaṃsiro120 valitaṃ tilakāhatagatta'nti. So evamāha: nā'ddasaṃ

bhante'ti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: 'ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa

na etadahosi: 'ahampi khomhi jarādhammo jaraṃ anatīto, handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi

kāyena vācāya manasā'ti?. [PTS Page 139] [\q 139/] 'so evamāha: 'nāsakkhissaṃ bhante,

pamādassaṃ bhante'ti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: 'ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi

kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ

kho panetaṃ pāpaṃ kammaṃ neva mātarā kataṃ, na pitarā kataṃ, na bhātarā kataṃ, na

bhaginiyā kataṃ, na mittāmaccehi kataṃ, na ñātisālohitehi kataṃ, na devatāhi kataṃ, na

samaṇabrāhmaṇehi kataṃ. Atha kho tayāvetaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ, tvaññevetassa

vipākaṃ paṭisaṃvedissasī'ti.

[BJT Page 256] [\x 256/]

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā paṭhamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā

samanubhāsitvā dutiyaṃ devadutaṃ samanuyuñjati, samanugāhati, samanubhāsati: 'ambho

purisa, na tvaṃ addasa manussesu dutiyaṃ devadūtaṃ pātubhūtanti?' So evamāha: 'nāddasaṃ

bhante'ti. Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: 'ambho purisa, na tvaṃ addasa

manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ sake muttakarīse

paḷipannaṃ semānaṃ aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ aññehi saṃvesiyamānanti? So evamāha:

'addasaṃ bhante'ti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa

na etadahosi: ahampi khomhi vyādhidhammo vyādhiṃ anatīto, handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi

kāyena vācāya manasāti. So evamāhaṃ nāsakkhissaṃ121 bhante, pamādassaṃ bhanteti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: [PTS Page 140 [\q 140/] ']ambho purisa,

pamādavatāya na kalyāṇamakāsi kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ ambho purisa, tathā

karissanti yathā taṃ pamattaṃ; taṃ kho panetaṃ pāpaṃ122 kammaṃ neva mātarā kataṃ, na

pitarā kataṃ, na bhātarā kataṃ, na bhaginiyā kataṃ, na mittāmaccehi kataṃ, na ñātisālohitehi

kataṃ, na devatāhi kataṃ, na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ. Atha kho tayāvetaṃ pāpaṃ123

kammaṃ kataṃ, tvaññevetassa vipākaṃ paṭisaṃvedissasī'ti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā dutiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā

samanubhāsitvā tatiyaṃ devadutaṃ samanuyuñjati, samanugāhati, samanubhāsati: 'ambho

purisa, na tvaṃ addasa manussesu tatiyaṃ devadūtaṃ pātubhūtanti?' So evamāha: 'nāddasaṃ

bhante'ti. Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: 'ambho purisa, na tvaṃ addasa

manussesu itthiṃ vā purisaṃ vā ekāhamataṃ vā dvīhamataṃ vā tīhamataṃ vā

uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakajātanti?. So evamāha: 'addasaṃ bhante'ti. Tamenaṃ

bhikkhave yamo rājā evamāha: 'ambho purisa, tassa te viññussa sato mahallakassa na

etadahosi: 'ahampi khomhi maraṇadhammo, maraṇaṃ anatīto, handāhaṃ kalyāṇaṃ karomi

kāyena vācāya manasā'ti. So evamāha: 'nāsakkhissaṃ bhante, pamādassaṃ bhante'ti.

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā evamāha: 'ambho purisa, pamādavatāya na kalyāṇamakāsi

kāyena vācāya manasā. Taggha tvaṃ ambho purisa, tathā karissanti yathā taṃ pamattaṃ. Taṃ

kho panetaṃ pāpaṃ124 kammaṃ neva mātarā kataṃ na pitarā kataṃ na bhātarā kataṃ na

bhaginiyā kataṃ na mittāmaccehi kataṃ na ñātisālohitehi kataṃ na devatāhi kataṃ na

samaṇabrāhmaṇehi kataṃ. Atha kho tayāvetaṃ pāpaṃ125 kammaṃ kataṃ, tvaññevetassa

vipākaṃ paṭisaṃvedissasī'ti.

[BJT Page 258] [\x 258/]

Tamenaṃ bhikkhave yamo rājā tatiyaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvā samanugāhitvā

samanubhāsitvā tuṇhī hoti. [PTS Page 141] [\q 141/] tamenaṃ bhikkhave nirayapālā

pañcavidhabandhanaṃ nāma kāraṇaṃ karonti, tattaṃ ayokhīlaṃ hatthe gamenti, tattaṃ

ayokhīlaṃ dutiyasmiṃ hatthe gamenti. Tattaṃ ayokhīlaṃ pāde gamenti, tattaṃ ayokhīlaṃ

dutiyasmiṃ pāde gamenti, tattaṃ ayokhīlaṃ majjhe urasmiṃ gamenti. So tattha dukkhā

tibbā126 kaṭukā vedanā vediyati. Na ca tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpaṃ kammaṃ127

byantīhoti.

Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā saṃvesetvā128 kuṭhārīhi tacchanti. So tattha dukkhā

tibbā1291 kaṭukā vedanā vediyati. Na ca tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpaṃ kammaṃ

byantīhoti. Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā 4uddhapādaṃ130 adhosiraṃ ṭhapetvā1315

vāsīhi tacchanti. So tattha dukkhā tibbā132 kaṭukā vedanā vediyati. Na ca tāva kālaṃ

karoti, yāva na taṃ pāpaṃ kammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā rathe yojetvā

ādittāya bhūmiyā sampajjalitāya sajotibhūtāya133 sārentipi, paccāsārentipi so tattha dukkhā

tibbā134 kaṭukā vedanā vediyati. Na ca tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpaṃ kammaṃ

byantīhoti. Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā mahantaṃ aṅgārapabbataṃ ādittaṃ sampajjalitaṃ

sajotibhūtaṃ āropentipi oropentipi. Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā uddhapādaṃ135

adhosiraṃ gahetvā tattāya lohakumbhiyā pakkhipanti ādittāya sampajjalitāya sajotibhūtāya.

So tattha pheṇuddehakaṃ paccati.136 So tattha pheṇuddehakaṃ paccamāno sakimpi uddhaṃ

gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriyaṃ gacchati. So tattha dukkhā tibbā kaṭukā

vedanā vediyati. Na ca tāva kālaṃ karoti, yāva na taṃ pāpaṃ kammaṃ byantīhoti. Tamenaṃ

bhikkhave nirayapālā mahāniraye pakkhipanti. So kho pana bhikkhave mahānirayo-:

26. Catukkaṇṇo catudvāro vibhatto bhāgaso mito,

Ayopākārapariyanto ayasā paṭikujjito.

[PTS Page 142] [\q 142/]

27. Tassa ayomayā bhūmi jalitā tejasā yutā,

Samantā yojanasataṃ pharitvā tiṭṭhati sabbadā'ti

Bhūtapubbaṃ bhikkhave yamassa rañño etadahosi: 'ye kira bho loke pāpakāni kammāni

karonti, te evarūpā vividhā kammakāraṇā karīyanti. Aho vatāhaṃ manussattaṃ labheyyaṃ,

tathāgato ca loke uppajjeyya arahaṃ sammāsambuddho, taṃ cāhaṃ bhagavantaṃ

payirupāseyyaṃ, so ca me bhagavā dhammaṃ deseyya, tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ

ājāneyyanti'. Taṃ kho panāhaṃ bhikkhave na aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sutvā

evaṃ vadāmi. Api ca kho bhikkhave yadeva me sāmaññātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ,

tadevāhaṃ vadāmīti.

[BJT Page 260] [\x 260/]

28. Coditā devadūtehi ye pamajjanti mānavā,

Te dīgharattaṃ socanti hīnakāyūpagā narā.

29. Ye ca kho devadūtehi santo sappurisā idha,

Coditā nappamajjanti ariyadhamme kudācanaṃ.

30. Upādāne bhayaṃ disvā jātimaraṇasambhave,

Anupādā vimuccanti jātimaraṇasaṅkhaye.

31. Te khoppattā137 sukhitā138 diṭṭhadhammābhinibbutā,

Sabbaverabhayātītā sabbadukkhaṃ upaccagunti.

3. 1. 4. 7.

37. Aṭṭhamiyaṃ bhikkhave pakkhassa catunnaṃ mahārājānaṃ amaccā pārisajjā imaṃ lokaṃ

anuvicaranti: ' kacci bahū manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā

kulejeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti, paṭijāgaranti139, puññāni karontīti.

Cātuddasiyaṃ140* bhikkhave pakkhassa catunnaṃ mahārājānaṃ puttā imaṃ lokaṃ

anuvicaranti, kacci bahū manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā

kulejeṭṭhāpacāyino [PTS Page 143] [\q 143/] uposathaṃ upavasanti, paṭijāgaranti,141

puññāni karontī'ti. Tadahu bhikkhave uposathe paṇṇarase cattāro mahārājā142 sāmaññeva

imaṃ lokaṃ anuvicaranti: 'kacci bahū manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā

brahmaññā kulejeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti, paṭijāgaranti, puññāni karontī'ti

Sace bhikkhave appakā honti manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā

kulejeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti, paṭijāgaranti, puññāni karonti, tamenaṃ

bhikkhave cattāro mahārājā143 devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāyaṃ sabhāyaṃ144

sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ārocenti: appakā kho mārisā manussā manussesu matteyyā

petteyyā sāmaññā brahmaññā kulejeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti, paṭijāgaranti,

puññāni karontī'ti. Tena145 bhikkhave devā tāvatiṃsā anattamanā honti: dibbā vata bho

kāyā parihāyissanti paripūrissanti asurā146 kāyāti.

Sace pana bhikkhave bahū honti manussā manussesu matteyyā petteyyā sāmaññā

brahmaññā kulejeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti, paṭijāgaranti, puññāni karonti.

Tamenaṃ bhikkhave cattāro mahārājā devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sudhammāyaṃ sabhāyaṃ

sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ārocenti: 'bahū kho mārisā manussā manussesu matteyyā

petteyyā sāmaññā brahmaññā kulejeṭṭhāpacāyino uposathaṃ upavasanti, paṭijāgaranti,

puññāni karonti'ti. Tena bhikkhave devā tāvatiṃsā attamanā honti: 'dibbā vata bho kāyā

paripūrissantī, parihāyissanti asurā kāyāti147.

[BJT Page 262] [\x 262/]

38. Bhūtapubbaṃ bhikkhave sakko devānamindo deve tāvatiṃse anunayamāno148 tāyaṃ

velāyaṃ imaṃ gāthaṃ abhāsi:

[PTS Page 144] [\q 144/]

32. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ149 yā ca pakkhassa aṭṭhamī150

Pāṭihāriyapakkhaṃ ca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ,

Uposathaṃ upavaseyya yo passa151 mādiso naro'ti.

Sā kho panesā bhikkhave sakkena devānamindena gāthā duggītā, na sugītā, dubbhāsitā,

na subhāsitā. Taṃ kissa hetu: sakko hi bhikkhave devānamindo avītarāgo avītadoso

avītamoho. Ye ca kho so bhikkhave bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā152 katakaraṇīyo

ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaññojano sammadaññā vimutto. Tassa kho

etaṃ bhikkhave bhikkhuno kallaṃ vacanāya:

33. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ153 yā ca pakkhassa aṭṭhamī154

Pāṭihāriyapakkhaṃ ca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ,

Uposathaṃ upavaseyya yo passa155 mādiso naro'ti.

Taṃ kissa hetu? So hi bhikkhave bhikkhu vītarāgo vītadoso vītamohoti.

Bhūtapubbaṃ bhikkhave sakko devānamindo deve tāvatiṃse anunayamāno tāyaṃ velāyaṃ

imaṃ gāthaṃ abhāsi:-

34. Cātuddasiṃ156 pañcadasiṃ yā ca pakkhassa aṭṭhamī, 157

Pāṭihāriyapakkhaṃ ca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ

Uposathaṃ upavaseyya yopassa158 mādiso naro'ti.

Sā kho panesā bhikkhave sakkena devānamindena gāthā duggītā, na sugītā, dubbhāsitā,

na subhāsitā. Taṃ kissa hetu: sakko hi bhikkhave devānamindo aparimutto jātiyā

jarāmaraṇena159 sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, aparimutto

dukkhasmāti vadāmi.

Yo ca kho so bhikkhave bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro

anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaññojano sammadaññā vimutto, tassa kho etaṃ

bhikkhave bhikkhuno kallaṃ vacanāya. -

35. Cātuddasiṃ pañcadasiṃ160 yā ca pakkhassa aṭṭhamī161

Pāṭihāriyapakkhaṃ ca aṭṭhaṅgasusamāgataṃ,

Uposathaṃ upavaseyya yo passa162 mādiso naro'ti.

[PTS Page 145] [\q 145/]

Taṃ kissa hetu: so hi bhikkhave bhikkhu parimutto jātiyā jarāmaraṇena163 sokehi

paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimutto dukkhasmāti vadāmi.

[BJT Page 264. [\x 264/] ]

3. 1. 4. 9.

39. Sukhumālo ahaṃ bhikkhave paramasukhumālo. Accantasukhumālo. Mama sudaṃ

bhikkhave pitu nivesane pokkharaṇiyo kāritā honti. Ekattha sudaṃ164 uppalaṃ pupphati,165

ekattha padumaṃ, ekattha puṇḍarīkaṃ, yāvadeva mamatthāya. Na kho panassāhaṃ

bhikkhave akāsikaṃ166 candanaṃ dhāremi. Kāsikaṃ su metaṃ bhikkhave veṭhanaṃ hoti.

Kāsikā kañcukā, kāsikaṃ nivāsanaṃ, kāsiko uttarāsaṅgo. Rattindivaṃ kho panassu167 metaṃ

bhikkhave setacchattaṃ dhārīyati, mā naṃ phusi sītaṃ vā uṇhaṃ vā rajo vā tiṇaṃ vā ussāvo

vāti.

Tassa mayhaṃ bhikkhave tayo pāsādā ahesuṃ, eko hemantiko, eko gimhiko, eko vassiko. So

kho ahaṃ bhikkhave vassike pāsāde vassike cattāro māse nippurisehi turiyehi

paricāriyamāno168 na heṭṭhāpāsādaṃ orohāmi. Yathā kho pana bhikkhave aññesaṃ

nivesanesu169 dāsakammakaraporisassa kaṇājakaṃ bhojanaṃ dīyati bilaṅgadutiyaṃ.

Evamevassu me bhikkhave pitunivesane dāsakammakaraporisassa sālimaṃsodano dīyati.

Tassa mayhaṃ bhikkhave evarūpāya iddhiyā samannāgatassa evarūpena ca sukhumālena

etadahosi: ' assutavā kho puthujjano attanā jarādhammo samāno jaraṃ anatīto paraṃ jiṇṇaṃ

disvā aṭṭīyati, harāyati, jigucchati, attānaññeva atiyitvā.170 Ahampi komhi jarādhammo

jaraṃ anatīto, ahaṃ ceva kho pana jarādhammo samāno jaraṃ anatīto, paraṃ jiṇṇaṃ disvā

aṭṭīyeyyaṃ, harāyeyyaṃ, [PTS Page 146] [\q 146/] jiguccheyyaṃ, na me taṃ assa

patirūpanti'. Tassa mayhaṃ bhikkhave iti paṭisañcikkhato yo yobbane yobbanamado so

sabbaso pahīyi.

Assutavā kho puthujjano attanā vyādhidhammo samāno vyādhiṃ anatīto, paraṃ vyādhitaṃ

disvā aṭṭīyati, harāyati, jigucchati, attānaññeva atiyitvā171, ahampi khomhi

vyādhidhammo, vyādhiṃ anatīto, ahaṃ ceva kho pana vyādhidhammo samāno vyādhiṃ

anatīto, paraṃ vyādhitaṃ disvā aṭṭīyeyyaṃ harāyeyyaṃ jiguccheyyaṃ, na metaṃ assa

patirūpanti'. Tassa mayhaṃ bhikkhave iti paṭisañcikkhato yo ārogye ārogyamado, so sabbaso

pahīyi.

[BJT Page 266] [\x 266/]

Assutavā kho puthujjano attanā maraṇadhammo samāno maraṇaṃ anatīto paraṃ mataṃ

disvā aṭṭīyati harāyati jigucchati, attānaññeva atiyitvā172. Ahampi khomhi

maraṇadhammo maraṇaṃ anatīto, ahaṃ ceva kho pana maraṇadhammo samāno maraṇaṃ

anatīto paraṃ mataṃ disvā aṭṭīyeyyaṃ harāyeyyaṃ jiguccheyyaṃ, na me taṃ assa

patirūpanti'. Tassa mayhaṃ bhikkhave iti paṭisañcikkhato yo jīvite jīvitamado, so sabbaso

pahīyī'ti.

Tayo'me bhikkhave madā. Katame tayo: yobbanamado, ārogyamado, jīvitamado.

Yobbanamadamatto vā bhikkhave assutavā puthujjano kāyena duccaritaṃ carati, vācāya

duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ

caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapajjati. Ārogyamadamatto [PTS Page 147] [\q 147/] vā bhikkhave assutavā

puthujjano kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati, so

kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa

bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

Jīvitamadamatto vā bhikkhave assutavā puthujjano kāyena duccaritaṃ carati, vācāya

duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ

caritvā manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapajjati.

Yobbanamadamatto vā bhikkhave bhikkhu sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.

Ārogyamadamatto vā bhikkhave bhikkhu sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati,

jīvitamadamatto vā bhikkhave bhikkhu sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattatī' ti.

36. Vyādhidhammā jarādhammā atho maraṇadhammino.

Yathā dhammā tathā santā jigucchanti puthujjanā.

37. Ahaṃ ce'taṃ jiguccheyyaṃ evaṃ dhammesu pāṇisu,

Na me'taṃ patirūpassa mama evaṃ vihārino.

38. So'haṃ evaṃ viharanto ñatvā dhammaṃ nirūpadhiṃ, ārogye yobbanasmiṃ ca jīvitasmiṃ

ca ye madā.

39. Sabbe made abhibhosmi nekkhamme173 daṭṭhu khemataṃ,

Tassa me ahu ussāho nibbāṇaṃ abhipassato.

40. Nāhaṃ bhabbo etarahi kāmāni patisevituṃ.

Anivattī bhavissāmi brahmacariyaparāyanoti.

[BJT Page 268] [\x 268/]

3. 1. 4. 10

Tīṇi'māni bhikkhave ādhipateyyāni. Katamāni tīṇi: attādhipateyyaṃ, lokādhipateyyaṃ,

dhammādhipateyyaṃ.

Katamaṃ ca bhikkhave attādhipateyyaṃ: idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā

rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati: ' na kho panā'haṃ cīvarahetu

agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na piṇḍapātahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito na

senāsanahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na itibhavābhavahetu agārasmā anagāriyaṃ

pabbajito. Api ca kho'mhi otiṇṇo jātiyā jarāmaraṇena174 sokehi paridevehi dukkhehi

domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto, appevanāma imassa kevalassa

dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā'ti. Ahañce'va kho pana [PTS Page 148] [\q 148/]

yādisake175 vā kāme ohāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, tādisake vā kāme

pariyeseyyaṃ, tato vā pāpiṭṭhatare, na me taṃ176 assa patirūpanti. So iti paṭisañcikkhati:

āraddhaṃ kho pana me viriyaṃ bhavissati asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā,177

passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekagganti'. So attānaññeva adhipatiṃ karitvā

akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ

pariharati, idaṃ vuccati bhikkhave attādhipateyyaṃ.

Katamañca bhikkhave lokādhipateyyaṃ: idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā

rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati: ' na kho panā'haṃ cīvarahetu

agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na piṇḍapātahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na

senāsanahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na itibhavābhavahetu agārasmā anagāriyaṃ

pabbajito. Api ca kho'mhi otiṇṇo jātiyā jarāmaraṇena sokehi paridevehi dukkhehi

domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto. Appevanāma imassa kevalassa

dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā'ti. Ahaṃ ce'va kho pana evaṃ pabbajito samāno

kāmavitakkaṃ vā vitakkeyyaṃ, vyāpādavitakkaṃ vā vitakkeyyaṃ, vihiṃsāvitakkaṃ vā

vitakkeyyaṃ, mahā kho panā'yaṃ lokasannivāso, mahantasmiṃ kho pana lokasannivāse santi

samaṇabrāhmaṇā iddhimanto dibbacakkhukā paracittaviduno. Te dūratopi passanti,

āsannāpi na disasanti, cetasāpi cittaṃ pajānanti178. Te'pi maṃ evaṃ jāneyyuṃ: ' passatha bho

imaṃ kulaputtaṃ saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno vokiṇṇo viharati pāpakehi

akusalehi dhammehī'ti. Devatāpi kho santi iddhimantiniyo dibbacakkhukā

paracittaviduniyo. Tā dūratopi passanti, āsannāpi na dissanti, cetasāpi cittaṃ pajānanti,179

tāpi maṃ evaṃ jāneyyuṃ: 'passatha bho imaṃ kulaputtaṃ, saddhā agārasmā anagāriyaṃ

pabbajito samāno vokiṇṇo viharati pāpakehi akusalehi dhammehī'ti. So iti paṭisaṃcikkhati:

'āraddhaṃ kho pana me viriyaṃ [PTS Page 149] [\q 149/] bhavissati asallīnaṃ, upaṭṭhitā

sati asammuṭṭhā,180 'passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekagganti'. So lokaññeva

adhipatiṃ karitvā akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti,

suddhaṃ attānaṃ pariharati. Idaṃ vuccati bhikkhave lokādhipateyyaṃ.

[BJT Page 270] [\x 270/]

Katamañca bhikkhave dhammādhipateyyaṃ: idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā

rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisaṃcikkhati: ' na kho panā'haṃ cīvarahetu

agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na piṇḍapātahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito na

senāsanahetu agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, na itibhavābhavahetu agārasmā anagāriyaṃ

pabbajito. Api ca kho'mhi otiṇṇo jātiyā jarāmaraṇena181 sokehi paridevehi dukkhehi

domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto, appevanāma imassa kevalassa

dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā'ti. Svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko

akāliko ehipassiko opanayiko182 paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti. Santi kho pana me

sabrahmacārī jānaṃ passaṃ viharanti. Ahaṃ ce'va kho pana evaṃ svākkhāte dhammavinaye

pabbajito samāno kusīto vihareyyaṃ pamatto, na me taṃ assa patirūpanti'. So iti

paṭisaṃcikkhati: 'āraddhaṃ kho pana me viriyaṃ bhavissati asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati

asammuṭṭhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekagganti'. So dhammaṃ yeva

adhipatiṃ karitvā akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti,

suddhaṃ attānaṃ pariharati. Idaṃ vuccati bhikkhave dhammādhipateyyaṃ. Imāni kho

bhikkhave tīṇi ādhipateyyānī'ti.

41. Natthi loke raho nāma pāpakammaṃ pakubbato.

Attā te purisa jānāti saccaṃ vā yadi vā musā.

42. Kalyāṇaṃ vata bho sakkhi attānaṃ atimaññasi.

Yo santaṃ attani pāpaṃ attānaṃ parigūhasi.

[PTS Page 150] [\q 150/]

43. Passanti devā ca tathāgatā ca lokasmiṃ bālaṃ visamaṃ carantaṃ.

Tasmā hi attādhipako183 sato care lokādhipo ca nipako ca jhāyī.

Dhammādhipo ca anudhammacārī na hīyati saccaparakkamo muni.

44. Pasayha māraṃ abhibhuyya antakaṃ yo ca phusī jātikhayaṃ padhānavā,

Sa184 tādiso lokavidū sumedho sabbesu dhammesu atammayo munī'ti.

Devadūta vaggo catuttho.

185*

[BJT Page 272. [\x 272/] ]

(5. Cūlavaggo)

(Sāvatthinidānaṃ:)

3. 1. 5. 1.

41. Tiṇṇaṃ bhikkhave sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati.

Katamesaṃ tiṇṇaṃ: saddhāya bhikkhave sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ

pasavati. Deyyadhammassa bhikkhave sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ

pasavati. Dakkhiṇeyyānaṃ bhikkhave sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ

pasavati. Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇaṃ sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ

pasavatī'ti.

3. 1. 5. 2.

42. Tīhi bhikkhave ṭhānehi saddho pasanno veditabbo. Katamehi tīhi: sīlavantānaṃ

dassanakāmo hoti, saddhammaṃ sotukāmo hoti, vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ

ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato. Imehi kho

bhikkhave tīhi ṭhānehi saddho pasanno veditabbo'ti.

45. Dassanakāmo sīlavataṃ saddhammaṃ sotumicchati,

Vineyya186 maccheramalaṃ sa ve saddhoti vuccatī'ti.

[PTS Page 151] [\q 151/]

3. 1. 5. 3

43. Tayo'me 187 bhikkhave atthavase sampassamānena alameva paresaṃ dhammaṃ desetuṃ.

Katame tayo: yo dhammaṃ deseti, so atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Yo

dhammaṃ suṇāti, so atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī188 ca. Yo ceva

dhammaṃ deseti, yo ca dhammaṃ suṇāti, ubho atthapaṭisaṃvedino ca honti

dhammapaṭisaṃvedino ca. Ime kho bhikkhave tayo atthavase sampassamānena alameva

paresaṃ dhammaṃ desetunti.

[BJT Page 274] [\x 274/]

3. 1. 5. 4

44. Tīhi bhikkhave ṭhānehi kathā pavattanī189 hoti. Katamehi tīhi: yo dhammaṃ deseti,

so atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Yo dhammaṃ suṇāti, so

atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Yo ceva dhammaṃ deseti, yo ca dhammaṃ

suṇāti, ubho atthapaṭisaṃvedino ca honti dhammapaṭisaṃvedino ca. Imehi kho bhikkhave

tīhi ṭhānehi kathā pavattanī190 hotī'ti.

3. 1. 5. 5

45. Tīṇi'māni bhikkhave paṇḍitapaññattāni sappurisapaññattāni. Katamānī tīṇi: dānaṃ

bhikkhave paṇḍitapaññattaṃ sappurisapaññattaṃ. Pabbajjā bhikkhave paṇḍitapaññattā

sappurisapaññattā. Mātāpitunnaṃ191 bhikkhave upaṭṭhānaṃ paṇḍitapaññattaṃ

sappurisapaññattaṃ. Imāni kho bhikkhave tīṇi paṇḍitapaññattāni sappurisapaññattānīti.

46. Sabbhi dānaṃ upaññattaṃ ahiṃsā saññamo damo,

Mātāpituupaṭṭhānaṃ santānaṃ brahmacārinaṃ.

47. Sataṃ etāni ṭhānāni yāni sevetha paṇḍito,

Ariyo dassanasampanno sa lokaṃ bhajate sivanti.

3. 1. 5. 6.

46. Yaṃ bhikkhave sīlavanto pabbajitā gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharanti, tattha

manussā tīhi ṭhānehi bahuṃ puññaṃ pasavanti. Katamehi tīhi: [PTS Page 152] [\q 152/]

kāyena vācāya manasā. Yaṃ bhikkhave sīlavanto pabbajitā gāmaṃ vā nigamaṃ vā

upanissāya viharanti, tattha manussā imehi tīhi ṭhānehi bahuṃ puññaṃ pasavantī'ti.

3. 1. 5. 7.

47. Tīṇi'māni bhikkhave saṅkhatassa saṅkhatalakkhaṇāni. Katamāni tīṇi: uppādo

paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Imāni kho bhikkhave tīṇi

saṅkhatassa saṅkhatalakkhaṇānī'ti.

3. 1. 5. 8.

48. Tīṇi'māni bhikkhave asaṅkhatassa asaṅkhatalakkhaṇāni. Katamāni tīṇi: na uppādo

paññāyati, na vayo paññāyati, na ṭhitassa aññathattaṃ paññāyati. Imāni kho bhikkhave tīṇi

asaṅkhatassa asaṅkhatalakkhaṇānī'ti.

[BJT Page 276] [\x 276/]

3. 1. 5. 9.

49. Himavantaṃ bhikkhave pabbatarājaṃ nissāya mahāsālā tīhi vaḍḍhīhi vaḍḍhanti.

Katamāhi tīhi:192 sākhāpattapalāsena vaḍḍhanti. Tacapapaṭikāya vaḍḍhanti,

pheggusārena vaḍḍhanti. Himavantaṃ bhikkhave pabbatarājaṃ nissāya mahāsālā imāhi tīhi

vaḍḍhīhi vaḍḍhanti.

Evameva kho bhikkhave saddhaṃ kulapatiṃ nissāya antojano tīhi vaḍḍhīhi vaḍḍhati,

katamāhi tīhi: saddhāya vaḍḍhati, sīlena vaḍḍhati, paññāya vaḍḍhati. Saddhaṃ bhikkhave

kulapatiṃ nissāya antojano imāhi tīhi vaḍḍhīhi vaḍḍhatī'ti.

48. Yathāpi pabbato selo araññasmiṃ brahāvane,

Taṃ rukkhā upanissāya vaḍḍhante te vanaspatī.193

49. Tatheva sīlasampannaṃ saddhaṃ kulapatiṃ idha,

Upanissāya vaḍḍhanti puttadārā ca bandhavā,

Amaccā ñātisaṅghā ca ye cassa anujīvino.

[PTS Page 153] [\q 153/]

50. Tyāssa sīlavato sīlaṃ cāgaṃ sucaritāni ca,

Passamānā'nukubbanti194 ye bhavanti vicakkhaṇā.

51. Idha dhammaṃ caritvāna maggaṃ sugatigāminaṃ,

Nandino devalokasmiṃ modanti kāmakāmino'ti.

3. 1. 5. 10.

50. Tīhi bhikkhave ṭhānehi ātappaṃ karaṇīyaṃ. Katamehi tīhi: anuppannānaṃ pāpakānaṃ

akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya ātappaṃ karaṇīyaṃ. Anuppannānaṃ kusalānaṃ

dhammānaṃ uppādāya ātappaṃ karaṇīyaṃ. Uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ

dukkhānaṃ tibbānaṃ195 kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ

adhivāsanāya ātappaṃ karaṇīyaṃ. Imehi tīhi bhikkhave ṭhānehi ātappaṃ karaṇīyaṃ.

Yato kho bhikkhave bhikkhū anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ

anuppādāya ātappaṃ karoti. Anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya ātappaṃ

karoti, uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ

asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhivāsanāya ātappaṃ karoti, ayaṃ vuccati bhikkhave

bhikkhu ātāpī nipako sato sammā dukkhassa antakiriyāyā'ti.

3. 1. 5. 11.

51. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato mahācoro sandhimpi chindati, nillopampi harati,

ekāgārikampi karoti, paripanthe'pi tiṭṭhati. Katamehi tīhi: idha bhikkhave mahācoro

visamanissito ca hoti. Gahananissito ca hoti, balavanissito ca hoti. Kathañca bhikkhave

mahācoro visamanissito hoti: idha bhikkhave mahācoro nadīviduggaṃ vā nissito hoti,

pabbatavisamaṃ vā. Evaṃ kho bhikkhave mahācoro visamanissito hoti.

[BJT Page 278] [\x 278/]

Kathañca bhikkhave mahācoro gahananissito hoti: idha bhikkhave mahācoro tiṇagahanaṃ

vā nissito hoti [PTS Page 154] [\q 154/] rukkhagahanaṃ vā gedhaṃ196 vā pana

vanasaṇḍaṃ. Evaṃ kho bhikkhave mahācoro gahananissito hoti.

Kathañca bhikkhave mahācoro balavanissito hoti: idha bhikkhave mahācoro rājānaṃ vā

rājamahāmattānaṃ vā nissito hoti. Tassa evaṃ hoti: sace maṃ koci kiñci vakkhati, ime me

rājāno vā rāja mahāmattā vā pariyodhāya atthaṃ bhaṇissantī'ti. Sace naṃ koci kiñci āha,

tyāssa rājāno vā rājamahāmattā vā pariyodhāya atthaṃ bhaṇanti. Evaṃ kho bhikkhave

mahācoro balavanissito hoti. Imehi kho bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato mahācoro

sandhampi chindati, nillopampi harati, ekāgārikampi karoti, paripanthe'pi tiṭṭhati.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi197 samannāgato pāpabhikkhu khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo198 viññūnaṃ, bahuṃ ca apuññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi: idha bhikkhave pāpabhikkhu visamanissito ca hoti, gahananissito ca,

balavanissito ca.

Kathañca bhikkhave pāpabhikkhu visamanissito hoti: idha bhikkhave pāpabhikkhu visamena

kāyakammena samannāgato hoti, visamena vacīkammena samannāgato hoti, visamena

manokammena samannāgato hoti. Evaṃ kho bhikkhave pāpabhikkhu visamanissito hoti.

Kathañca bhikkhave pāpabhikkhu gahananissito hoti: idha bhikkhave pāpabhikkhu

micchādiṭṭhiko hoti, antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato.199 Evaṃ kho bhikkhave

pāpabhikkhu gahananissito hoti.

Kathañca bhikkhave pāpabhikkhu balavanissito hoti: idha bhikkhave pāpabhikkhu rājānaṃ

vā rājamahāmattānaṃ vā nissito hoti. Tassa evaṃ hoti: sace maṃ koci kiñci vakkhati, ime me

rājāno vā rājamahāmattā vā pariyodhāya atthaṃ bhaṇissantī'ti. Sace naṃ koci kiñci āha,

tyāssa rājāno vā rājamahāmattā vā pariyodhāya atthaṃ bhaṇanti. Evaṃ kho bhikkhave

pāpabhikkhu balavanissito hoti. [PTS Page 155] [\q 155/] imehi kho bhikkhave tīhi

dhammehi samannāgato pāpabhikkhu khataṃ upahataṃ attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti,

sānuvajjo ca viññūnaṃ. Bahuṃ ca apuññaṃ pasavatī'ti.

Cūlavaggo pañcamo.

200*

Paṭhamo paṇṇāsako samatto.

[BJT Page 280] [\x 280/]

2. Dutiyo paṇṇāsako.

(1. Brāhmaṇavaggo)

3. 2. 1. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

1. Atha kho dve brāhmaṇā jiṇṇā vuddhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā vīsaṃ201

vassasatikā jātiyā, yena bhagavā tenupasaṃkamiṃsu. Upasaṃkamitvā bhagavatā saddhiṃ

sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ202 vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

Ekamantaṃ nisinnā kho te brāhmaṇā bhagavantaṃ etadavocuṃ: 'mayamassu bho gotama

brāhmaṇā jiṇṇā vuddhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā vīsaṃ203 vassasatikā jātiyā.

Te ca'mhā akatakalyāṇā akatakusalā akatabhīruttāṇā. Ovadatu no bhavaṃ gotamo,

anusāsatu no bhavaṃ gotamo yaṃ amhākaṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā'ti.

Taggha tumhe brāhmaṇā jiṇṇā vuddhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā vīsaṃ204

vassasatikā jātiyā. Te cattha akatakalyāṇā akatakusalā akatabhīruttāṇā. Upaniyyati kho

ayaṃ brāhmaṇā loko jarāya vyādhinā maraṇena, evaṃ upaniyyamāne kho brāhmaṇā loke

jarāya vyādhinā maraṇena, yo idha kāyena saṃyamo, vācāya saṃyamo, manasā saṃyamo,

taṃ tassa petassa tāṇañca lenañca dīpañca saraṇañca parāyaṇañcā'ti.

1. Upanīyati jīvitamappamāyu jarūpanītassa na santi tāṇā.

Etaṃ bhayaṃ maraṇe pekkhamāno puññāni kayirātha sukhāvahāni.

2. Yodha kāyena saññamo vācāya uda cetasā,

Taṃ tassa petassa sukhāya hoti yaṃ jīvamāno pakaroti puññanti.

[PTS Page 156] [\q 156/]

3. 2. 1. 2.

2. Atha kho dve brāhmaṇā jiṇṇā vuddhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā vīsaṃ

vassasatikā jātiyā, yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṃkamitvā bhagavatā saddhiṃ

sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ205 vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

Ekamantaṃ nisinnā kho te brāhmaṇā bhagavantaṃ etadavocuṃ: 'mayamassu bho gotama

brāhmaṇā jiṇṇā vuddhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā vīsaṃ206 vassasatikā jātiyā.

Te camhā akatakalyāṇā akatakusalā akatabhīruttāṇā. Ovadatu no bhavaṃ gotamo,

anusāsatu no bhavaṃ gotamo yaṃ amhākaṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā'ti.

[BJT Page 282] [\x 282/]

Taggha tumhe brāhmaṇā jiṇṇā vuddhā mahallakā addhagatā vayo anuppattā vīsaṃ

vassasatikā jātiyā. Te cattha akatakalyāṇā akatakusalā akatabhīruttāṇā. Āditto kho ayaṃ

brāhmaṇā loko jarāya vyādhinā maraṇena. Evaṃ āditte kho brāhmaṇā loke jarāya

vyādhinā maraṇena yo idha kāyena saññamo, vācāya saññamo, manasā saṃyamo, taṃ tassa

petassa tāṇaṃ ca lenañca dīpañca saraṇañca parāyaṇañcā'ti.

3. Ādittasmiṃ agārasmiṃ yaṃ nīharati bhājanaṃ,

Taṃ tassa hoti atthāya no ca yaṃ tattha ḍayhati.

4. Evaṃ ādipito207 loko jarāya maraṇena ca,

Nīharethe'va dānena dinnaṃ hoti sunīhaṭaṃ208.

5. Yo'dha kāyena saññamo vācāya uda cetasā,

Taṃ tassa petassa sukhāya hoti yaṃ jīvamāno pakaroti puññanti.

3. 2. 1. 3.

3. Atha ko aññataro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā

saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.

Ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca: 'sandiṭṭhiko dhammo

sandiṭṭhiko dhammo'ti bho gotama vuccati, kittāvatā nu kho bho gotama sandiṭṭhiko

dhammo hoti akāliko ehipassiko opanayiko209 paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti.

Ratto kho brāhmaṇa, rāgena abhibhūto pariyādinnacitto [PTS Page 157] [\q 157/]

attavyābādhāyapi ceteti, paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti, cetasikampi

dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Rāge pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti, na

paravyābādhāyapi ceteti, na ubhayavyābādhāyapi ceteti, na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Evampi kho brāhmaṇa sandiṭṭhiko dhammo hoti akāliko ehipassiko

opanayiko paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti.

Duṭṭho kho brāhmaṇa dosena abhibhūto pariyādinna citto attavyābādhāyapi ceteti,

paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Dose pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti. Na paravyābādhāyapi ceteti. Na

ubhayavyābādhāyapi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Evampi kho

brāhmaṇa sandiṭṭhiko dhammo hoti akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo

viññūhī'ti.

Mūḷho kho brāhmaṇa mohena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāyapi ceteti.

Paravyābādhāyapi ceteti. Ubhayavyābādhāyapi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Mohe pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti, na paravyābādhāyapi ceteti, na

ubhayavyābādhāyapi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho

brāhmaṇa sandiṭṭhiko dhammo hoti akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo

viññūhī'ti.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi,

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

[BJT Page 284] [\x 284/]

3. 2. 1. 4.

4. Atha kho aññataro brāhmaṇaparibbājako yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṃkamitvā

bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ

nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇaparibbājako bhagavantaṃ etadavoca:

'sandiṭṭhiko dhammo sandiṭṭhiko dhammo'ti bho gotama vuccati, kittāvatā nu kho bho

gotama sandiṭṭhiko dhammo hoti akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo

viññūhī'ti.

Ratto kho brāhmaṇa rāgena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāyapi ceteti,

paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Rāge pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti. Na paravyābādhāyapi ceteti, na

ubhayavyābādhāyapi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti.

[PTS Page 158] [\q 158/]

Ratto kho brāhmaṇa rāgena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya

duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati, rāge pahīṇe neva kāyena duccaritaṃ carati, na

vācāya duccaritaṃ carati, na manasā duccaritaṃ carati. Ratto kho brāhmaṇa rāgena

abhibhūto pariyādinnacitto attatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ

nappajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti. Rāge pahīṇe attatthampi

yathābhūtaṃ pajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ pajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ

pajānāti. Evampi kho brāhmaṇa sandiṭṭhiko dhammo hoti akāliko ehipassiko opanayiko

paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti.

Duṭṭho kho brāhmaṇa dosena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāyapi ceteti,

paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Dose pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti, na paravyābādhāyapi ceteti, na

ubhayavyābādhāyapi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Duṭṭho kho

brāhmaṇa dosena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ

carati, manasā duccaritaṃ carati. Dose pahīṇe neva kāyena duccaritaṃ carati, na vācāya

duccaritaṃ carati, sa manasā duccaritaṃ carati. Duṭṭho kho brāhmaṇa dosena abhibhūto

pariyādinnacitto attatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ

nappajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti. Dose pahīṇe attatthampi

yathābhūtaṃ pajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ pajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ

pajānāti evampi kho brāhmaṇa sandiṭṭhiko dhammo hoti akāliko ehipassiko opanayiko

paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti.

Mūḷho kho brāhmaṇa mohena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāyapi ceteti,

paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Mohe pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti, na paravyābādhāyapi ceteti, na

ubhayavyābādhāyapi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti.

Mūḷho kho brāhmaṇa mohena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya

duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. Mohe pahīṇe neva kāyena duccaritaṃ carati, na

vācāya duccaritaṃ carati, na manasā duccaritaṃ carati. Mūḷho kho brāhmaṇa mohena

abhibhūto pariyādinnacitto attatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ

nappajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti. Mohe pahīṇe attatthampi

yathābhūtaṃ pajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ pajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ

pajānāti. Evaṃ kho brāhmaṇa sandiṭṭhiko dhammo hoti akāliko ehipassiko opanayiko

paccattaṃ veditabbo viññūhīti.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi,

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

[BJT Page 286] [\x 286/]

3. 2. 1. 5.

5. Atha kho jāṇussoṇī brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā

saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.

Ekamantaṃ nisinno kho jāṇussoṇī brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca: 'sandiṭṭhikaṃ

nibbāṇaṃ sandiṭṭhikaṃ nibbāṇanti' bho gotama vuccati. Kittāvatā nu kho bho gotama

sandiṭṭhikaṃ nibbāṇaṃ hoti akālikaṃ ehipassikaṃ opanayikaṃ paccattaṃ veditabbaṃ

viññūhīti?

[PTS Page 159] [\q 159/]

Ratto kho brāhmaṇa rāgena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāyapi ceteti,

paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Rāge pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti, na paravyābādhāyapi ceteti, na

ubhayavyābādhāyapi ceteti, na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho*

brāhmaṇa sandiṭṭhikaṃ nibbāṇaṃ hoti.

Duṭṭho kho brāhmaṇa dosena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāyapi ceteti,

paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Rāge pahīṇe nevattavyābādhāyapi ceteti, na paravyābādhāyapi ceteti, na

ubhayavyābādhāyapi ceteti, na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho*

brāhmaṇa sandiṭṭhikaṃ nibbāṇaṃ hoti.

Mūḷho kho brāhmaṇa mohena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāyapi ceteti,

paravyābādhāyapi ceteti, ubhayavyābādhāyapi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Mohe pahīṇe nevattavyābādhāya pi ceteti, na paravyābādhāyapi ceteti, na

ubhayavyābādhāyapi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho210*

brāhmaṇa sandiṭṭhikaṃ nibbāṇaṃ hoti.

Yato ca kho ayaṃ brāhmaṇa anavasesaṃ rāgakkhayaṃ paṭisaṃvedeti, anavasesaṃ

dosakkhayaṃ paṭisaṃvedeti, anavasesaṃ mohakkhayaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho brāhmaṇa

sandiṭṭhikaṃ nibbāṇaṃ hoti akālikaṃ ehipassikaṃ opanayikaṃ paccattaṃ veditabbaṃ

viññūhīti.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi,

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

3. 2. 1. 6.

6. Atha kho aññataro brāhmaṇamahāsālo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṃkamitvā

bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ

nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇamahāsālo bhagavantaṃ etadavoca: 'sutaṃ metaṃ

bho gotama pubbakānaṃ brāhmaṇānaṃ vuddhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ

bhāsamānānaṃ: 'pubbassudaṃ211 ayaṃ loko avīcimaññe phuṭo212 hoti manussehi,

kukkuṭasampātikā gāmanigamarājadhāniyo'ti. Ko nu kho bho gotama hetu, ko paccayo

yenetarahi manussānaṃ khayo hoti, tanuttaṃ paññāyati, gāmāpi agāmā [PTS Page 160] [\q

160/] honti, nigamā'pi anigamā honti, nagarā'pi anagarā honti, janapadā'pi ajanapadā

hontī'ti.

[BJT Page 288] [\x 288/]

Etarahi brāhmaṇa manussā adhammarāgarattā visamalobhābhibhūtā micchādhammaparetā

te adhammarāgarattā visamalobhābhibhūtā micchādhammaparetā tiṇhāni satthāni gahetvā

Aññamaññaṃ213 jīvitā voropenti. Tena bahū manussā kālaṃ karonti. Ayampi kho brāhmaṇa

hetu, ayaṃ paccayo yenetarahi manussānaṃ khayo hoti, tanuttaṃ paññāyati, gāmā'pi agāmā

honti, nigamā'pi anigamā honti, nagarā'pi anagarā honti, janapadā'pi ajanapadā honti.

Puna ca paraṃ brāhmaṇa etarahi manussā adhammarāgarattā visamalobhābhibhūtā

micchādhammaparetā. Tesaṃ adhammarāgarattānaṃ visamalobhābhibhūtānaṃ

micchādhammaparetānaṃ devo na sammā dhāraṃ anuppavecchati. Tena dubbhikkhaṃ hoti

dussassaṃ setaṭṭhikaṃ salākāvuttaṃ. Tena bahū manussā kālaṃ karonti. Ayampi kho

brāhmaṇa hetu, ayaṃ paccayo yenetarahi manussānaṃ khayo hoti, tanuttaṃ paññāyati,

gāmā'pi agāmā honti. Nigamā'pi anigamā honti, nagarā'pi anagarā honti, janapadā'pi

ajanapadā honti.

Puna ca paraṃ brāhmaṇa etarahi manussā adhammarāgarattā visamalobhābhibhūtā

micchādhammaparetā. Tesaṃ adhammarāgarattānaṃ visamalobhābhibhūtānaṃ

micchādhammaparetānaṃ yakkhā vāle manusse ossajanti.214 Tena bahū manussā kālaṃ

karonti. Ayampi kho brāhmaṇa hetu, ayaṃ paccayo yenetarahi manussānaṃ khayo hoti,

tanuttaṃ paññāyati, gāmā'pi agāmā honti. Nigamā'pi anigamā honti, nagarā'pi anagarā

honti, janapadā'pi ajanapadā hontī'ti.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi,

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

3. 2. 1. 7.

7. Atha kho vacchagotto paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṃkamitvā

bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ215 vītisāretvā ekamantaṃ

nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca: 'sutaṃ

metaṃ bho gotama, 'samaṇo gotamo evamāha: mayhameva dānaṃ [PTS Page 161] [\q 161/]

dātabbaṃ, nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ, mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ

sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ

mahapphalaṃ. Mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ

mahapphalanti'.

1.

[BJT Page 290] [\x 290/]

Ye te bho gotama evamāhaṃsu: 'samaṇo gotamo evamāha: mayhameva dānaṃ dātabbaṃ

nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ, mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ nāññesaṃ sāvakānaṃ

dānaṃ dātabbaṃ, mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ' nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ,

mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalanti'.

Kacci te bhoto gotamassa vuttavādino? Na ca bhavantaṃ gotamaṃ abhūtena abbhācikkhanti?

Dhammassa cā'nudhammaṃ vyākaronti? Na ca koci sahadhammiko vādānupāto gārayhaṃ

ṭhānaṃ āgacchati? Anabbhakkhātukāmā hi mayaṃ bhavantaṃ gotama'nti.

Ye te vaccha evamāhaṃsu: 'samaṇo gotamo evamāha: mayhameva dānaṃ dātabbaṃ,

nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ, gotama mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ

sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ

mahapphalaṃ, hi mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ

mahapphala'nti, na me te vuttavādino, abbhācikkhanti ca pana maṃ216 te asatā abhūtena.

Yo kho vaccha paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti, so tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ

pāripanthiko. Katamesaṃ tiṇṇaṃ: dāyakassa puññantarāyakaro hoti, paṭiggāhakānaṃ

lābhantarāyakaro hoti. Pubbeva kho panassa attā khato ca hoti upahato ca. Yo kho vaccha

paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti, so imesaṃ tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ pāripanthiko.

Ahaṃ kho pana vaccha evaṃ vadāmi: 'yepi te candanikāya vā oligalle vā pāṇā, tatra'pi yo

thālidhovanaṃ vā sarāvadhovanaṃ vā chaḍḍeti. Ye tattha pāṇā, te tena yāpentū'ti. Tato

nidānampahaṃ vaccha puññassa āgamaṃ vadāmi. Ko pana vādo manussabhūte. Api cāhaṃ

vaccha sīlavato dinnaṃ mahapphalaṃ vadāmi, no tathā dussīle.217 So ca hoti,

pañcaṅgavippahīṇo pañcaṅgasamannāgato. Katamāni pañcaṅgāni pahīṇāni honti:

kāmacchando pahīṇo hoti, vyāpādo pahīṇo hoti, thīnamiddhaṃ [PTS Page 162] [\q 162/]

pahīṇaṃ hoti. Uddhaccakukkuccaṃ pahīṇaṃ hoti, vicikicchā pahīṇā hoti. Imāni

pañcaṅgāni pahīṇāni honti.

Katamehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti: asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti,

asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena paññākkhandhena

samannāgato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena

vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti. Imehi pañcahaṅgehi samannāgato hoti.

Iti pañcaṅgavippahīṇe pañcaṅgasamannāgate dinnaṃ mahapphalaṃ vadāmī'ti.

6. Iti kaṇhāsu setāsu rohiṇīsu harīsu vā,

Kammāsāsu sarūpāsu gosu pārevatāsu vā.

7. Yāsu kāsu ci218 etāsu danto jāyati puṅgavo,

Dhorayho balasampanno kalyāṇajavanikkamo.219

8. Tameva bhāre yuñjanti nāssa vaṇṇaṃ parikkhare,

Evameva manussesu yasmiṃ kasmiñci jātiye.

9. Khattiye brāhmaṇe vesse sudde caṇḍālapukkuse,

Yāsu kāsu ci etāsu danto jāyati subbato.

[BJT Page 292] [\x 292/]

10. Dhammaṭṭho sīlasampanno saccavādī hirīmano,

Pahīṇajātimaraṇo brahmacariyassa kevalī.

11. Pannabhāro visaṃyutto katakicco anāsavo,

Pāragū sabbadhammānaṃ anupādāya nibbuto.

12. Tasmiññeva viraje khette vipulā hoti dakkhiṇā,

Bālā ca avijānantā dummedhā assutāvino.

13. Bahiddhā dadanti220 dānāti na hi sante upāsare,

Yo ca sante upāsanti sappaññe dhīrasammate.

14. Saddhā ca nesaṃ sugate mūlajātā patiṭṭhitā,

Devalokañca te yanti kule vā idha jāyare.

Anupubbena nibbāṇaṃ adhigacchanti paṇḍitā'ti.

[PTS Page 163] [\q 163/]

3. 2. 1. 8.

8. Atha kho tikaṇṇo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā

saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ221 vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.

Ekamantaṃ nisinno kho tikaṇṇo brāhmaṇo bhagavato sammukhā tevijjānaṃ sudaṃ

brāhmaṇānaṃ vaṇṇaṃ bhāsati "evampi tevijjā brāhmaṇā itipi tevijjā brāhmaṇā"ti.

Yathā kathaṃ pana brāhmaṇa, brāhmaṇā brāhmaṇaṃ tevijjaṃ paññāpentī'ti? Idha bho

gotama brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā

pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena. Ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ

pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ. Padako

veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayoti. Evaṃ kho bho gotama, brāhmaṇā

brāhmaṇaṃ tevijjaṃ paññāpentīti.

Aññathā kho brāhmaṇa, brāhmaṇā brāhmaṇaṃ tevijjaṃ paññāpenti. Aññathā ca pana

ariyassa vinaye tevijjo hotī'ti. Yathā kathampana bho gotama ariyassa vinaye tevijjo hoti?

Sādhu me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetu yathā ariyassa vinaye tevijjo hotī'ti. Tena

hi brāhmaṇa suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī'ti. Evaṃ bhoti kho tikaṇṇo

brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca:

[BJT Page 294] [\x 294/]

Idha brāhmaṇa bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ

vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā

ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ

dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca

sampajāno, sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ' upekkhako satimā

sukhavihāri'ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca

pahāṇā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā [PTS Page 164] [\q 164/]

adukkhaṃ asukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte

kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbe nivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So

anekavihitaṃ pubbe nivāsaṃ anussarati. Seyyathīdaṃ: ekampi jātiṃ dve'pi jātiyo tisso'pi

jātiyo catasso'pi jātiyo pañca'pi jātiyo dasa'pi jātiyo, vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo

cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi aneke'pi

saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe. Amutrā'siṃ

evannāmo, evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī

evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ,222 tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto

evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto

idhūpapanno'ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Ayamassa

paṭhamā vijjā adhigatā hoti, avijjā vihatā, vijjā uppannā, tamo vihato, āloko uppanno, yathā

taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte

kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena

cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne

paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Ime vata

bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena samannāgatā, manoduccaritena

samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā, micchādiṭṭhikā, micchādiṭṭhikammasamādānā. Te

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana

bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā, vacīsucaritena samannāgatā, manosucaritena

samannāgatā, ariyānaṃ anupavādakā, sammādiṭṭhikā, [PTS Page 165] [\q 165/]

sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ

upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne

uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte

pajānāti. Ayamassa dutiyā vijjā adhigatā hoti, avijjā vihatā, vijjā uppannā, tamo vihato,

āloko uppanno, yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.

[BJT Page 296] [\x 296/]

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte

kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So idaṃ

dukkha'nti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayo'ti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ

dukkhanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā'ti

yathābhūtaṃ pajānāti. Ime āsavā'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ āsavasamudayo'ti

yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ

āsavanirodhagāminī paṭipadā'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato

kāmāsavā'pi cittaṃ vimuccati, bhavāsavā'pi cittaṃ vimuccati, avijjāsavā'pi cittaṃ vimuccati,

vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ,

nāparaṃ itthattāyā'ti pajānāti. Ayamassa tatiyā vijjā adhigatā hoti, avijjā vihatā, vijjā

uppannā, tamo vihato, āloko uppanno. Yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa

viharatoti.

15. Anuccāvacasīlassa nipakassa ca jhāyino.

Cittaṃ yassa vasībhūtaṃ ekaggaṃ susamāhitaṃ.

16. Taṃ ve tamonudaṃ vīraṃ tevijjaṃ maccuhāyinaṃ.

Hitaṃ devamanussānaṃ āhu sabbappahāyinaṃ.

17. Tīhi vijjāhi sampannaṃ asammūḷhavihārinaṃ,

Buddhaṃ antimasārīraṃ taṃ namassanti gotamaṃ.

18. Pubbenivāsaṃ yo veti223 saggāpāyaṃ ca passati,

Atho jātikkhayaṃ patto abhiññā vosito muni.

19. Etāhi tīhi vijjāhi tevijjo hoti brāhmaṇo,

Tamahaṃ vadāmi tevijjaṃ nāññaṃ lapitalāpananti.

[PTS Page 166] [\q 166/]

Evaṃ kho brāhmaṇa ariyassa vinaye tevijjo hotīti.

Aññathā bho gotama brāhmaṇānaṃ tevijjo, aññathā ca pana ariyassa vinaye tevijjo hoti.

Imassa ca pana bho gotama ariyassa vinaye tevijjassa brāhmaṇānaṃ tevijjo kalaṃ nāgghati

soḷasiṃ.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esā'haṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi,

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

[BJT Page 298] [\x 298/]

3. 2. 1. 9.

9. Atha kho jāṇussoṇī brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā

saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ.

Ekamannaṃ nisinno kho jāṇussoṇī brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca: yassassu bho gotama

yañño vā saddhaṃ vā thālipāko vā deyyadhammaṃ vā tevijjesu brāhmaṇesu dānaṃ

dadeyyāti.

Yathākathaṃ pana brāhmaṇa, brāhmaṇā brāhmaṇaṃ tevijjaṃ paññāpentī'ti? Idha pana bho

gotama224 brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva

sattamā pitāmahāyugā, akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena, ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ

vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako

veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayoti. Evaṃ kho bho gotama brāhmaṇā

brāhmaṇaṃ tevijjaṃ paññāpentī'ti.

Aññathā kho brāhmaṇa, brāhmaṇā brāhmaṇaṃ tevijjaṃ paññāpenti, aññathā ca pana

ariyassa vinaye tevijjo hotī'ti. Yathākathaṃ pana bho gotama ariyassa vinaye tevijjo hoti?

Sādhu me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetu yathā ariyassa vinaye tevijjo hotī'ti. Tena

hi brāhmaṇa suṇāhi sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī'ti. Evaṃ hoti kho jāṇussoṇī

brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca:

Idha brāhmaṇa bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ

vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā

ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ

dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca

sampajāno sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ' upekkhako satimā

sukhavihāri'ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca

pahāṇā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhaṃ asukhaṃ

upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe [PTS Page 167] [\q 167/]

vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte225 pubbenivāsānussatiñāṇāya

cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathīdaṃ: ekampi jātiṃ

dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañca'pi jātiyo dasa'pi jātiyo, vīsampi jātiyo

tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi

jātisatasahassampi aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi

saṃvaṭṭavivaṭṭakappe. Amutrā'siṃ evannāmo, evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro

evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ, tatrāpāsiṃ

evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī

evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ

pubbenivāsaṃ anussarati. Ayamassa paṭhamā vijjā adhigatā hoti, avijjā vihatā, vijjā

uppannā, tamo vihato, āloko uppanno, yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa

viharato.

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte

kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena

cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena. Satte passati cavamāne uppajjamāne hīne

paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Ime vata

bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena samannāgatā. Manoduccaritena

samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana

bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā sucaritena samannāgatā manosucaritena

samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te

kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā'ti. Iti dibbena cakkhunā

visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte

suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Ayamassa dutiyā vijjā

adhigatā hoti, avijjā vihatā, vijjā uppannā, tamo vihato, āloko uppanno, yathā taṃ

appamattassa ātāpinopahitattassa viharato.

[BJT Page 300] [\x 300/]

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte

kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So idaṃ

dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayo'ti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ

dukkhanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā'ti

yathābhūtaṃ pajānāti. Ime āsavā'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ āsavasamudayo'ti

yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ

āsavanirodhagāminī paṭipadā'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato

kāmāsavā'pi cittaṃ vimuccati, bhavāsavā'pi cittaṃ vimuccati, avijjāsavā'pi cittaṃ vimuccati,

vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ,

nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. Ayamassa tatiyā vijjā adhigatā hoti, avijjā vihatā, vijjā

uppannā, tamo vihato, āloko uppanno. Yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa

viharato'ti.

20. Yo sīlabbatasampanno pahitatto samāhito,

Cittaṃ yassa vasībhūtaṃ ekaggaṃ susamāhitaṃ,

21. Pubbenivāsaṃ yo veti226 saggāpāyañca passati,

Atho jātikkhayaṃ patto abhiññā vosito muni.

[PTS Page 168] [\q 168/]

22. Etāhi tīhi vijjāhi tevijjo hoti brāhmaṇo,

Tamahaṃ vadāmi tevijjaṃ nāññaṃ lapitalāpananti.

Evaṃ kho brāhmaṇa ariyassa vinaye tevijjo hotī'ti.

Aññathā bho gotama brāhmaṇānaṃ tevijjo. Aññathā ca pana ariyassa vinaye tevijjo hoti.

Imassa ca bho gotama ariyassa vinaye tevijjassa brāhmaṇānaṃ tevijjo kalaṃ nāgghati soḷasiṃ.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhagavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi,

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

3. 2. 1. 10

10. Atha kho saṅgāravo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṃkamitvā bhagavatā

saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.

Ekamantaṃ nisinno kho saṅgāravo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca: mayamassu bho

gotama brāhmaṇā nāma, yaññaṃ yajāma'pi, yajāpema'pi, tatra bho gotama yo ceva yajati,

yo ca yajāpeti, sabbe te anekasārīrikaṃ puññapaṭipadaṃ227 paṭipannā honti yadidaṃ

yaññādhikaraṇaṃ, yo panāyaṃ bho gotama yassa vā tassa vā kulā agārasmā anagāriyaṃ

pabbajito ekamattānaṃ dameti, ekamattānaṃ sameti, ekamattānaṃ parinibbāpeti,

evamassāyaṃ ekasārīrikaṃ puññapaṭipadaṃ paṭipanno hoti yadidaṃ pabbajjādhikaraṇanti.

[BJT Page 302] [\x 302/]

Tena hi brāhmaṇa, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya, tathā naṃ

vyākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi brāhmaṇa idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ

sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī

satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā, so evamāha: ethā'yaṃ maggo, ayaṃ paṭipadā,

yathā paṭipanno ahaṃ anuttaraṃ brahmacariyogadhaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedemi,

etha tumhepi tathā paṭipajjatha, yathā paṭipannā tumhepi anuttaraṃ brahmacariyogadhaṃ

sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā'ti. Iti ayaṃ ceva satthā dhammaṃ deseti,

pare [PTS Page 169] [\q 169/] ca tathattāya paṭipajjanti. Tāni kho pana honti anekāni'pi

satāni anekāni'pi sahassāni anekāni'pi satasahassāni.

Taṃ kiṃ maññasi brāhmaṇa, iccāyaṃ evaṃ sante ekasārīrikā vā puññapaṭipadā hoti

anekasārīrikā vā, yadidaṃ pabbajjādhikaraṇanti? Iccāyampi228 bho gotama, evaṃ sante

anekasārīrikā puññapaṭipadā hoti, yadidaṃ pabbajjādhikaraṇanti.

Evaṃ vutte āyasmā ānando saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca: imāsaṃ te brāhmaṇa,

dvinnaṃ paṭipadānaṃ katamā paṭipadā khamati, appaṭṭhatarā ca appasamārambhatarā ca

mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cāti? Evaṃ vutte saṅgāravo brāhmaṇo āyasmantaṃ

ānandaṃ etadavoca: seyyathāpi bhavaṃ gotamo bhavaṃ cānando ete me pujjā, ete me

pāsaṃsā'ti.

Dutiyampi kho āyasmā ānando saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca: na kho tyāhaṃ

brāhmaṇa evaṃ pucchāmi: ke vā te pujjā ke vā te pāsaṃsā'ti. Evañca229 kho tyāhaṃ

brāhmaṇa pucchāmi: imāsaṃ te brāhmaṇa, dvinnaṃ paṭipadānaṃ katamā paṭipadā

khamati, appaṭṭhatarā230 ca appasamārambhatarā ca mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā

cāti? Evaṃ vutte saṅgāravo brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca: seyyathā'pi bhavaṃ

gotamo bhavaṃ cānando ete me pujjā, ete me pāsaṃsā'ti.

Tatiyampi kho āyasmā ānando saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca: na kho tyāhaṃ brāhmaṇa

evaṃ pucchāmi: ke vā te pujjā ke vā te pāsaṃsā'ti. Evañca231 kho tyāhaṃ brāhmaṇa

pucchāmi: imāsaṃ te brāhmaṇa, dvinnaṃ paṭipadānaṃ katamā paṭipadā khamati,

appaṭṭhatarā ca appasamārambhatarā ca mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cāti?

[BJT Page 304] [\x 304/]

Tatiyampi kho saṅgāravo brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca: seyyathāpi bhavaṃ

gotamo bhavaṃ cānando ete me pujjā, ete me pāsaṃsāti.

[PTS Page 170] [\q 170/]

Atha kho bhagavato etadahosi: yāvatatiyampi kho saṅgāravo brāhmaṇo ānandena

sahadhammikaṃ pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti. No vissajjeti. Yannūnā'haṃ parimoceyyanti. Atha

kho bhagavā saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca: kānujja232 brāhmaṇa, rājantepure

rājaparisāyaṃ233 sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ antarā kathā udapādī'ti? Ayaṃ khvajja bho

gotama, rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ antarā kathā udapādi:

pubbe sudaṃ appatarā ceva bhikkhū ahesuṃ, bahutarā ca uttari manussadhammā

iddhipāṭihāriyaṃ dassesuṃ. Etarahi kho bahutarā ceva bhikkhū appatarā ca

uttarimanussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ dassentī'ti. Ayaṃ khvajja bho gotama, rājantepure

rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ antarā kathā udapādīti.

Tīṇi kho imāni brāhmaṇa pāṭihāriyāni. Katamāni tīṇi: iddhipāṭihāriyaṃ,

ādesanāpāṭihāriyaṃ, anusāsanīpāṭihāriyaṃ, katamañca brāhmaṇa iddhipāṭihāriyaṃ: idha

brāhmaṇa ekacco anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti: eko'pi hutvā bahudhā hoti,

bahudhā'pi hutvā eko hoti, āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ

asajjamāno'va234 gacchati, seyyathā'pi ākāse. Paṭhaviyā'pi235 ummujjanimmujjaṃ karoti

seyyathā'pi udake, udake'pi abhijjamāne236 gacchati seyyathā'pi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi

pallaṅkena kamati seyyathā'pi pakkhī sakuṇo. Ime'pi candimasuriye evaṃ mahiddhike evaṃ

mahānubhāve pāṇinā parimasati, parimajjati. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vatteti.

Idaṃ vuccati brāhmaṇa iddhipāṭihāriyaṃ.

Katamañca brāhmaṇa, ādesanāpāṭihāriyaṃ: idha brāhmaṇa ekacco nimittena ādisati:

evampi te mano itthampi te mano. Itipi te cittanti. So bahuñcepi ādisati, tathe'va taṃ hoti, no

aññathā.

Idha pana brāhmaṇa, ekacco naheva kho nimittena [PTS Page 171] [\q 171/] ādisati, api

ca kho manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati: evampi te

mano, itthampi te mano. Itipi te cittanti. So bahuñcepi ādisati, tathe'va taṃ hoti, no aññathā.

Idha pana brāhmaṇa, ekacco naheva kho nimittena ādisati, napi manussānaṃ vā

amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, api ca kho vitakkayato vicārayato

vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati: evampi te mano, itthampi te mano, itipi te cittanti. So

bahuñcepi ādisati, tathe'va taṃ hoti, no aññathā

[BJT Page 306] [\x 306/]

Idha pana brāhmaṇa, ekacco na heva kho nimittena ādisati, napi manussānaṃ vā

amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, napi vitakkayato napi vicārayato na

vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati: api ca kho avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ

samāpananassa cetasā ceto paricca pajānāti. Yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā,

imassa cittassa anantarā amunnāma vitakkaṃ vitakkissatī'ti, so bahuñcepi ādisati. Tathe'va

taṃ hoti, no aññathā. Idaṃ vuccati brāhmaṇa ādesanāpāṭihāriyaṃ.

Katamañca brāhmaṇa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ: idha brāhmaṇa, ekacco evamanusāsati: evaṃ

vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha, evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākattha, idaṃ

pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā'ti. Idaṃ vuccati brāhmaṇa anusāsanīpāṭihāriyaṃ.

Imāni kho brāhmaṇa tīṇi pāṭihāriyāni. Imesaṃ te brāhmaṇa, tiṇṇaṃ pāṭihāriyānaṃ

katamaṃ pāṭihāriyaṃ khamati abhikkantatarañca paṇītatarañcā'ti.

Tatra bho gotama yadidaṃ237 pāṭihāriyaṃ, idhekacco anekavihitaṃ iddhividhaṃ

paccanubhoti. Eko'pi hutvā bahudhā hoti, bahudhā'pi hutvā eko hoti, āvībhāvaṃ

tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno'va gacchati, seyyathā'pi ākāse.

Paṭhaviyā'pi ummujjanimmujjaṃ karoti seyyathā'pi udake, udake'pi abhijjamāne gacchati

seyyathā'pi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkena kamati seyyathā'pi pakkhī sakuṇo. Ime'pi

candimasuriye evaṃ mahiddhike evaṃ mahānubhāve pāṇinā parimasati, parimajjati. Yāva

brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vatteti. Idaṃ bho gotama pāṭihāriyaṃ yova238 naṃ karoti,

sova239 naṃ paṭisaṃvedeti. Yova naṃ karoti, tasseva taṃ hoti. Idaṃ me bho gotama

pāṭihāriyaṃ māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyati.

Yampidaṃ bho gotama pāṭihāriyaṃ idhekacco nimittena ādisati: evampi te mano, itthampi

te mano, itipi te cittanti. So bahuñcepi ādisati, tathe'va taṃ hoti, no aññathā. Idha pana bho

gotama, ekacco naheva kho nimittena ādisati, api ca kho manussānaṃ vā amanussānaṃ vā

devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati: evampi te mano, itthampi te mano, iti'pi te cittanti. So

bahuñce'pi ādisati, tathe'va taṃ hoti, no aññathā. Idha pana brāhmaṇa, ekacco na heva kho

nimittena ādisati, napi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati,

api ca kho vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati. Ravampi te mano

itthampi te mano, itipi te cittanti. So bahuñce'pi ādisati, tathe'va taṃ hoti, no aññathā. Idha

pana brāhmaṇa, ekacco na heva kho nimittena ādisati, napi manussānaṃ vā amanussānaṃ

vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, napi vitakkayato napi vicārayato na

vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati: api ca kho avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ

samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāti: [PTS Page 172] [\q 172/] yathā imassa bhoto

manosaṅkhārā paṇihitā imassa cittassa anantarā amunnāma vitakkaṃ vitakkissatī'ti. So

bahuñcepi ādisati, tathe'va taṃ hoti. No aññathā. Idampi bho gotama pāṭihāriyaṃ yova naṃ

karoti sova naṃ paṭisaṃvedeti. Yova naṃ karoti. Tasseva240 taṃ hoti. Idampi bho gotama

pāṭihāriyaṃ māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyati.

Yañca kho idaṃ bho gotama pāṭihāriyaṃ idhekacco evamanusāsati: evaṃ vitakketha, mā

evaṃ vitakkayittha, evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākattha, idaṃ pajahatha, idaṃ

upasampajja viharathāti. Idameva bho gotama pāṭihāriyaṃ khamati mesaṃ tiṇṇaṃ

pāṭihāriyānaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.

[BJT Page 308] [\x 308/]

Acchariyaṃ bho gotama, abbhutaṃ bho gotama, yāva subhāsitamidaṃ bhotā gotamena. Imehi

ca mayaṃ tīhi pāṭihāriyehi samannāgataṃ bhavantaṃ gotamaṃ dhārema. Bhavaṃ hi gotamo

anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti: eko'pi hutvā bahudhā hoti, bahudhā'pi hutvā eko

hoti, āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno'va gacchati,

seyyathā'pi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimmujjaṃ karoti seyyathā'pi udake, udake'pi

abhijjamāne gacchati seyyathā'pi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi pallaṅkena kamati seyyathā'pi

pakkhī sakuṇo. Ime'pi candimasuriye evaṃ mahiddhike evaṃ mahānubhāve pāṇinā

parimasati, parimajjati. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ vatteti. Bhavaṃ hi gotamo

avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāti yathā imassa bhoto

manosaṅkhārā paṇihitā imassa cittassa anantarā amunnāma vitakkaṃ vitakkissatī'ti. Bhavaṃ

hi gotamo evamanusāsati: evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha, evaṃ manasi karotha, mā

evaṃ manasākattha. Idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathāti.

Addhā kho tyāyaṃ brāhmaṇa āsajja upanīyavācā bhāsitā, api ca tyāhaṃ vyākarissāmi.

Ahaṃ hi brāhmaṇa anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhomi ekopi hutvā bahudhā homi,

bahudhā'pi hutvā eko homi, āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ

asajjamāno'va gacchāmi, seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyā'pi ummujjanimmujjaṃ karomi

seyyathā'pi udake, udake'pi abhijjamāne gacchāmi seyyathāpi paṭhaviyaṃ. Ākāse'pi

pallaṅkena kamāmi seyyathā'pi pakkhī sakuṇo. Ime'pi candimasuriye evaṃ mahiddhike

evaṃ mahānubhāve pāṇinā parimasāmi, parimajjāmi. Yāva brahmalokā'pi kāyena vasaṃ

vattemi ahaṃ hi brāhmaṇa avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa cetasā ceto paricca

pajānāmi, yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā imassa cittassa anantarā amunnāma

vitakkaṃ vitakkissatī'ti.241 Ahaṃ hi brāhmaṇa evamanusāsāmi: evaṃ vitakketha, mā evaṃ

vitakkayittha. Evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākattha, idaṃ pajahatha, idaṃ

upasampajja viharathāti.

Atthi pana bho gotama añño ekabhikkhūpi yo imehi tīhi pāṭihāriyehi samannāgato?

Aññatra bhotā gotamenā'ti. Na kho brāhmaṇa ekaññeva sataṃ, na dvesatāni, na tīṇi satāni,

na cattāri satāni, na pañcasatāni. Atha kho bhiyyova ye bhikkhū imehi tīhi pāṭihāriyehi

samannāgatā'ti. Kahaṃ pana bho gotama etarahi te bhikkhū viharantī'ti? [PTS Page 173] [\q

173/] imasmiṃ yeva kho brāhmaṇa bhikkhusaṅghe'ti.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi,

dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ

saraṇaṃ gatanti.

Brāhmaṇavaggo paṭhamo.

* 242

[BJT Page 310] [\x 310/]

(2. Mahāvaggo)

3. 2. 2. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

11. Tīṇimāni bhikkhave titthāyatanāni, yāni paṇḍitehi samanuyuñjiyamānāni

samanugāhiyamānāni samanubhāsiyamānāni243 parampi gantvā akiriyāya saṇṭhahanti.

Katamāni tīṇi: santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ

kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃvā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ

taṃ pubbekatahetū'ti. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ

kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā, adukkhamasukhaṃ vā,

sabbaṃ taṃ issaranimmāṇahetū'ti. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino

evaṃdiṭṭhino: yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā

adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ ahetuappaccayā'ti.

Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ kiñcāyaṃ

purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ

pubbe katahetū'ti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi: saccaṃ kira tumhe āyasmanto

evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ

vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ pubbekatahetū'ti?. Te244 ce me evaṃ puṭṭhā āmā'ti

paṭijānanti, [PTS Page 174] [\q 174/] tyāhaṃ evaṃ vadāmi: tenahāyasmanto

pāṇātipātino bhavissanti pubbekatahetu, adinnādāyino bhavissanti pubbekatahetu,

abrahmacārino bhavissanti pubbekatahetu- musāvādino bhavissanti pubbekatahetu,

pisunavācā bhavissanti pubbekatahetu. Pharusavācā bhavissanti pubbekatahetu,

samphappalāpino bhavissanti pubbekatahetu, abhijjhāluno bhavissanti pubbekatahetu,

byāpannacittā bhavissanti pubbekatahetu- micchādiṭṭhikā bhavissanti pubbekatahetu.

Pubbekataṃ kho pana bhikkhave sārato paccāgacchataṃ na hoti chando vā vāyāmo vā, idaṃ

vā karaṇīyaṃ idaṃ vā akaraṇīyanti. Iti karaṇīyākaraṇīye kho pana saccato thetato

anupalabbhiyamāne muṭṭhassatīnaṃ anārakkhānaṃ viharataṃ na hoti paccattaṃ

sahadhammiko samaṇavādo. Ayaṃ kho me bhikkhave tesu samaṇabrāhmaṇesu evaṃvādīsu

evaṃdiṭṭhīsu paṭhamo sahadhammiko niggaho hoti.

[BJT Page 312] [\x 312/]

Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ kiñcāyaṃ

purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ

issaranimmāṇahetu'ti, tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi: saccaṃ kira tumhe āyasmanto

evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ

vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ issaranimmāṇahetu'ti. Te245 ce me evaṃ puṭṭhā

āmāti246 paṭijānanti, tyāhaṃ evaṃ vadāmi: tena hāyasmanto pāṇātipātino bhavissanti

issaranimmāṇahetu adinnādāyino bhavissanti issaranimmāṇahetu, abrahmacārino

bhavissanti issaranimmāṇahetūti, musāvādino bhavissanti issaranimmāṇahetu, pisunavācā

bhavissanti issaranimmāṇahetu, pharusavācā bhavissanti issaranimmāṇahetu,

samphappalāpino bhavissanti issaranimmāṇahetu, abhijjhāluno bhavissanti

issaranimmāṇahetu, byāpannacittā bhavissanti issaranimmāṇahetu. Micchādiṭṭhikā

bhavissanti issaranimmāṇahetu.

Issaranimmāṇaṃ kho pana bhikkhave sārato paccāgacchataṃ na hoti chando vā vāyāmo vā,

idaṃ vā karaṇīyaṃ idaṃ vā akaraṇīyanti. Iti karaṇīyākaraṇīye kho pana saccato thetato

anupalabbhiyamāne muṭṭhassatīnaṃ anārakkhānaṃ viharataṃ na hoti paccattaṃ

sahadhammiko samaṇavādo. Ayaṃ kho me bhikkhave tesu samaṇabrāhmaṇesu evaṃvādīsu

evaṃdiṭṭhīsu dutiyo sahadhammiko niggaho hoti.

[PTS Page 175] [\q 175/]

Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ kiñcāyaṃ

purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ

ahetuappaccayāti. Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi: saccaṃ kira tumhe āyasmanto

evaṃvādino evaṃdiṭṭhino: yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ

vā adukkhamasukhaṃ vā, sabbaṃ taṃ ahetuappaccayā'ti? Te ce me evaṃ puṭṭhā āmā'ti

paṭijānanti: tyāhaṃ evaṃ vadāmi: tenahāyasmanto pāṇātipātino bhavissanti

ahetuappaccayā, dinnādāyino bhavissanti ahetuappaccayā, abrahmacārino bhavissanti

ahetuappaccayā , musāvādino bhavissanti ahetuappaccayā, pisunavācā bhavissanti

ahetuappaccayā pharusavācā bhavissanti ahetuappaccayā, samphappalāpino bhavissanti

ahetuappaccayā, , abhijjhāluno bhavissanti ahetuappaccayā, byāpannacittā bhavissanti

ahetuappaccayā, micchādiṭṭhikā bhavissanti ahetuappaccayā.

Ahetuṃ appaccayaṃ247 kho pana bhikkhave sārato paccāgacchataṃ na hoti chando vā

vāyāmo vā, idaṃ vā karaṇīyaṃ, idaṃ vā akaraṇīyanti. Iti karaṇīyākaraṇīye kho pana

saccato thetato anupalabbhiyamāne muṭṭhassatīnaṃ anārakkhānaṃ viharataṃ na hoti

paccattaṃ sahadhammiko samaṇavādo. Ayaṃ kho me bhikkhave tesu samaṇabrāhmaṇesu

evaṃvādīsu evaṃdiṭṭhīsu. Tatiyo sahadhammiko niggaho hoti.

[BJT Page 314] [\x 314/]

Imāni ko bhikkhave tīṇi titthāyatanāni: yāni paṇḍitehi samanuyuñjiyamānāni

samanugāhiyamānāni samanubhāsiyamānāni parampi gantvā akiriyāya saṇṭhahanti.

Ayaṃ kho pana bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo

appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Katamo ca bhikkhave mayā dhammo desito

aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Imā cha

dhātuyo'ti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo

appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Imāni cha phassāyatanānī'ti bhikkhave mayā

dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi

viññūhi. Ime aṭṭhārasa manopavicārā'ti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito

asaṅkiliṭṭho anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi. Imāni cattāri

ariyasaccānī'ti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo

appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhi.

Imā cha dhātuyoti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo

appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhī'ti: iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ

paṭiccavuttaṃ: chayimā [PTS Page 176] [\q 176/] bhikkhave dhātuyo: paṭhavīdhātu

āpodhātu tejodhātu vāyodhātu ākāsadhātu viññāṇadhātu. Imā cha dhātuyoti bhikkhave

mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi

brāhmaṇehi viññūhī'ti. Iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

[BJT Page 316] [\x 316/]

Imāni cha phassāyatanānī'ti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṃkiliṭṭho

anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhī'ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ

paṭicca vuttaṃ: chayimāni bhikkhave phassāyatanāni: cakkhuṃ248 phassāyatanaṃ sotaṃ

phassāyatanaṃ ghāṇaṃ phassāyatanaṃ jivhā phassāyatanaṃ kāyo phassāyatanaṃ mano

phassāyatanaṃ. Imāni cha phassāyatanānīti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito

asaṅkiliṭṭho anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhī'ti. Iti yantaṃ vuttaṃ

idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

Ime aṭṭhārasa manopavicārā'ti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho

anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhī'ti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ

paṭicca vuttaṃ: cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati,

domanassaṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ rūpaṃ upavicarati. Sotena

saddaṃ sutvā somanassaṭṭhānīyaṃ saddaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ saddaṃ

upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ saddaṃ upavicarati. Ghāṇena gandhaṃ ghāyitvā

somanassaṭṭhānīyaṃ gandhaṃ upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ gandhaṃ upavicarati,

upekkhāṭṭhānīyaṃ gandhaṃ upavicarati. Jivhāya rasaṃ sāyitvā somanassaṭṭhānīyaṃ rasaṃ

upavicarati, domanassaṭṭhānīyaṃ rasaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ rasaṃ upavicarati.

Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā somanassaṭṭhānīyaṃ phoṭṭhabba upavicarati,

domanassaṭṭhānīyaṃ phoṭṭhabbaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ phoṭṭhabbaṃ

upavicarati. Manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati,

domanassaṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati, upekkhāṭṭhānīyaṃ dhammaṃ upavicarati.

Ime aṭṭhārasa manopavicārāti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho

anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhī'ti. Iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ

paṭicca vuttaṃ.

Imāni cattāri ariyasaccānī'ti bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho

anupavajjo appatikuṭṭho samaṇehi brāhmaṇehi viññūhī'ti. Iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ

paṭicca vuttaṃ: channaṃ bhikkhave dhātūnaṃ upādāya gabbhassāvakkanti hoti, okkantiyā

sati nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā

vedanā. Vediyamānassa kho panāhaṃ bhikkhave idaṃ dukkhanti paññāpemi. Ayaṃ

dukkhasamudayo'ti paññāpemi. Ayaṃ dukkhanirodho'ti paññāpemi2492. Ayaṃ

dukkhanirodhagāminī paṭipadā'ti paññāpemi.

Katamañca bhikkhave dukkhaṃ ariyasaccaṃ: jāti'pi dukkhā, jarā'pi dukkhā, vyādhi'pi

dukkho250 maraṇampi [PTS Page 177] [\q 177/] dukkhaṃ,

sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā'pi dukkhā,251 * yampicchaṃ na labhati, tampi

dukkhaṃ. Saṅkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā. Idaṃ vuccati bhikkhave dukkhaṃ

ariyasaccaṃ.

Katamañca bhikkhave dukkhasamudayo252 ariyasaccaṃ: avijjāpaccayā saṅkhārā,

saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ,

saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā

upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ

sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa

dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave dukkhasamudayo ariyasaccaṃ.

[BJT Page 318] [\x 318/]

Katamañca bhikkhave dukkhanirodho253 ariyasaccaṃ: avijjāyatveva asesavirāganirodhā

saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho,

nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā

vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho,

upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ

sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhantī. Evametassa kevalassa

dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave dukkhanirodho ariyasaccaṃ.

Katamañce bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ: ayameva ariyo

aṭṭhaṅgiko maggo. Seyyathīdaṃ: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā

sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Idaṃ vuccati

bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ. Imāni cattāri ariyasaccānī'ti

bhikkhave mayā dhammo desito aniggahito asaṅkiliṭṭho anupavajjo appatikuṭṭho

samaṇehi brāhmaṇehi viññūhī'ti iti yantaṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttanti.

[PTS Page 178] [\q 178/]

3. 2. 2. 2.

12. Tīṇimāni bhikkhave amātāputtikāni bhayānīti assutavā puthujjano bhāsati. Katamāni

tīṇī: hoti254 so bhikkhave samayo, yaṃ mahāaggiḍāho uṭṭhāti. Mahāaggiḍāhe kho pana

bhikkhave uṭṭhite tena gāmā'pi ḍayhanti nigamā'pi ḍayhanti, nagarā'pi ḍayhanti.

Gāmesu'pi ḍayhamānesu nigamesu'pi ḍayhamānesu nagaresu'pi ḍayhamānesu tattha

mātā'pi puttaṃ nappaṭilabhati, putto'pi mātaraṃ nappaṭilabhati. Idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ

amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.

Puna ca paraṃ bhikkhave hoti so samayo yaṃ mahāmegho uṭṭhāti, mahāmeghe kho pana

bhikkhave uṭṭhite mahā udakavāhako sañjāyati, mahā udakavāhake kho pana bhikkhave

sañjāte tena gāmā'pi vuyhanti, nigamā'pi vuyhanti, nagarā'pi vuyhanti. Gāmesu'pi

vuyhamānesu nigamesu'pi vuyhamānesu nagaresu'pi vuyahmānesu tattha mātā'pi puttaṃ

nappaṭilabhati, putto'pi mātaraṃ nappaṭilabhati, idaṃ bhikkhave dutiyaṃ amātāputtikaṃ

bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.

Puna ca paraṃ bhikkhave hoti so samayo, yaṃ bhayaṃ hoti aṭavisaṃkopo cakkasamārūḷhā

jānapadā pariyāyanti. Bhaye kho pana bhikkhave sati aṭavisaṃkope cakkasamārūḷhesu

jānapadesu pariyāyantesu tattha mātā'pi puttaṃ nappaṭilabhati, putto'pi mātaraṃ

nappaṭilabhati, idaṃ bhikkhave tatiyaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.

Imāni kho bhikkhave tīṇi amātāputtikāni bhayānī'ti assutavā puthujjano bhāsati.

[BJT Page 320] [\x 320/]

Tāni kho panimāni bhikkhave tīṇi samātāputtikāniyeva bhayāni amātāputtikāni bhayānī'ti

assutavā puthujjano bhāsati. Katamāni tīṇi: hoti so bhikkhave samayo, yaṃ mahāaggiḍāho

uṭṭhāti, mahāaggiḍāhe kho pana bhikkhave uṭṭhite tena gāmā'pi ḍayhanti, nigamā'pi

ḍayhanti, nagarā'pi ḍayhanti. Gāmesu'pi ḍayhamānesu nigamesu'pi ḍayhamānesu

nagaresu'pi ḍayhamānesu hoti so samayo, yaṃ kadāci karahaci mātā'pi [PTS Page 179] [\q

179/] puttaṃ paṭilabhati, putto'pi mātaraṃ paṭilabhati. Idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ

samātāputtikaṃ yeva bhayaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.

Puna ca paraṃ bhikkhave hoti so samayo, yaṃ mahāmegho uṭṭhāti. Mahāmeghe ko pana

bhikkhave uṭṭhite mahāudakavāhako sañjāyati, mahāudakavāhake kho pana bhikkhave

sañjāte tena gāmā'pi vuyhanti, nigamā'pi vuyhanti, nagarā'pi vuyhanti. Gamesu'pi

vuyhamānesu nigamesu'pi vuyhamānesu nagaresu'pi vuyhamānesu hoti so samayo, yaṃ

kadāci karahaci mātā'pi puttaṃ paṭilabhati, putto'pi mātaraṃ paṭilabhati, idaṃ bhikkhave

dutiyaṃ samātāputtikaṃ yeva bhayaṃ amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati.

Puna ca paraṃ bhikkhave hoti so samayo, yaṃ bhayaṃ hoti aṭavisaṅkopo, cakkasamārūḷhā

jānapadā pariyāyanti. Bhaye kho pana bhikkhave sati aṭavisaṅkope cakkasamārūḷhesu

jānapadesu pariyāyantesu hoti so samayo, yaṃ kadāci karahaci mātā'pi puttaṃ paṭilabhati.

Putto'pi mātaraṃ paṭilabhati. Idaṃ bhikkhave tatiyaṃ samātāputtikaṃ yeva bhayaṃ

amātāputtikaṃ bhayanti assutavā puthujjano bhāsati. Imāni kho bhikkhave tīṇi

samātāputtikāni yeva bhayāni amātāputtikāni bhayānīti assutavā puthujjano bhāsati.

Tīṇimāni bhikkhave amātāputtikāni bhayāni. Katamāni tīṇi: jarābhayaṃ vyādhibhayaṃ

maraṇabhayaṃ. Na bhikkhave mātā puttaṃ jīramānaṃ evaṃ labhati: ahaṃ jīrāmi, mā me

putto jīrī'ti. Putto vā pana mātaraṃ jīramānaṃ na evaṃ labhati, ahaṃ jīrāmi, mā me mātā

jīrī'ti.

Na bhikkhave mātā puttaṃ vyādhiyamānaṃ evaṃ labhati: ahaṃ vyādhiyāmi, mā me putto

vyādhiyī'ti, putto vā pana mātaraṃ vyādhiyamānaṃ na evaṃ labhati: ahaṃ vyādhiyāmi, mā

me mātā vyādhiyī'ti.

Na bhikkhave mātā puttaṃ mīyamānaṃ evaṃ labhati: ahaṃ mīyāmi, mā me putto mīyī'ti,

putto vā pana mātaraṃ mīyamānaṃ na evaṃ labhati: ahaṃ mīyāmi, mā me mātā mīyi'ti.

Imāni kho bhikkhave tīṇi amātāputtikāni bhayānī'ti.

[PTS Page 180] [\q 180/]

Atthi bhikkhave maggo, atthi paṭipadā, imesañca tiṇṇaṃ samātāputtikānaṃ bhayānaṃ,

imesañca tiṇṇaṃ amātāputtikānaṃ bhayānaṃ pahāṇāya samatikkamāya saṃvattati: katamo

ca bhikkhave maggo: katamā ca paṭipadā: imesañca tiṇṇaṃ samātāputtikānaṃ bhayānaṃ,

imesañca tiṇṇaṃ amātāputtikānaṃ bhayānaṃ pahāṇāya samatikkamāya saṃvattati: ayameva

ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathīdaṃ: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā

sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Ayaṃ kho

bhikkhave maggo, ayaṃ paṭipadā, imesañca tiṇṇaṃ samātāputtikānaṃ bhayānaṃ, imesañca

tiṇṇaṃ amātāputtikānaṃ bhayānaṃ pahāṇāya samatikkamāya saṃvattatī'ti.

[BJT Page 322] [\x 322/]

3. 2. 2. 3

13. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ

yane venāgapuraṃ nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Assosuṃ kho venāgapurikā

brāhmaṇagahapatikā: samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito

venāgapuraṃ anuppatto "taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo

abbhuggato: iti'pi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato

lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ

lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ

sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ

pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ

pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī"ti.

Atha kho venāgapurikā brāhmaṇagahapatikā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu.

Upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce

bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ [PTS Page 181] [\q 181/] kathaṃ

sārāṇīyaṃ255 vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yena bhagavā

tenañjalimpaṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ

nisīdiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho

venāgapuriko vacchagotto brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca:

"Acchariyaṃ bho gotama, abbhutaṃ bho gotama, yāvañcidaṃ bhoto gotamassa vippasannāni

indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto.

Seyyathā'pi bho gotama sāradaṃ badarapaṇḍu256 parisuddhaṃ hoti pariyodātaṃ. Evameva

bhoto gotamassa vippasannāni indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto. Seyyathā'pi

bho gotama tālapakkaṃ sampati bandhanā pavuttaṃ257 parisuddhaṃ hoti pariyodātaṃ.

Evameva bhoto gotamassa vippasannāni indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto. "

[BJT Page 324] [\x 324/]

"Seyyathā'pi bho gotama nekkhaṃ jambonadaṃ dakkhakammāraputtasuparikammakataṃ

ukkāmukhe sukusalasampahaṭṭhaṃ paṇḍukambale nikkhittaṃ bhāsate ca tapate ca virocati

ca. Evameva bhoto gotamassa vippasannāni indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto.

Yāni nūna258 tāni bho gotama uccāsayanamahāsayanāni. Seyyathīdaṃ: āsandi pallaṅko

goṇako cittakā259 paṭikā paṭalikā tulikā vikatikā uddalomi ekantalomi kaṭṭhissaṃ

koseyyaṃ kuttakaṃ hatthattharaṃ assattharaṃ rathattharaṃ ajinappaveṇiṃ

kādalimigapavarapaccattharaṇaṃ sauttaracchadaṃ ubhato lohitakūpadhānaṃ. Evarūpānaṃ

nūna bhavaṃ gotamo uccāsayanamahāsayanānaṃ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī"ti.

(Bhagavā:)

Yāni kho pana tāni brāhmaṇa uccāsayanamahāsayanāni. Seyyathīdaṃ: āsandi pallaṅko

goṇako cittakā paṭikā paṭalikā tulikā vikatikā uddalomi ekantalomi kaṭṭhissaṃ koseyyaṃ

kuttakaṃ hatthattharaṃ assattharaṃ rathattharaṃ ajinappaveṇiṃ

kādalimigapavarapaccattharaṇaṃ260 sauttaracchadaṃ ubhato lohitakūpadhānaṃ. Dullabhāni

tāni pabbajitānaṃ, laddhā ca na kappanti.

Tīṇi kho imāni brāhmaṇa uccāsayanamahāsayanāni, yesāhaṃ etarahi nikāmalābhī

akicchalābhī akasiralābhī. Katamāni tīṇi: [PTS Page 182] [\q 182/] dibbaṃ

uccāsayanamahāsayanaṃ brahmaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ ariyaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ.

Imāni kho brāhmaṇa tīṇi uccāsayanamahāsayanāni, yesāhaṃ etarahi nikāmalābhī

akicchalābhī akasiralābhī'ti.

[BJT Page 326] [\x 326/]

(Brāhmaṇo:)

Katamaṃ pana bho gotama dibbaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ, yassa bhavaṃ- gotamo etarahi

nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī?Ti.

(Bhagavā:)

Idāhaṃ brāhmaṇa yaṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharāmi, so pubbanhasamayaṃ

nivāsetvā pattacīvaramādāya tameva gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisāmi. So

pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto vanantaññeva pavārayāmi, so yadeva tattha honti

tiṇāni vā paṇṇāni vā tāni ekajjhaṃ saṃharitvā261 nisīdāmi, pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ

kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.

So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ

paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharāmi. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ

sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ

jhānaṃ upasampajja viharāmi. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharāmi sato ca sampajāno

sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedemi, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ' upekkhako satimā

sukhavihāri'ti taṃ tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca

pahāṇā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ

upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi.

So ce ahaṃ brāhmaṇa evamabhūto caṅkamāmi, dibbo me eso tasmiṃ samaye caṅkamo hoti.

So ce ahaṃ brāhmaṇa, evaṃ bhūto tiṭṭhāmi, dibbaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye ṭhānaṃ hoti.

So ce ahaṃ brāhmaṇa, evambhūto nisīdāmi, dibbaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye āsanaṃ hoti.

So ce ahaṃ brāhmaṇa, evambhūto seyyaṃ kappemi, dibbaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye

uccāsayanamahāsayanaṃ hoti. Idaṃ kho taṃ brāhmaṇa [PTS Page 183] [\q 183/] dibbaṃ

uccāsayanamahāsayanaṃ, yassāhaṃ etarahi nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī'ti.

(Brāhmaṇo:)

Acchariyaṃ bho gotama, abbhutaṃ bho gotama, ko cañño evarūpassa dibbassa

uccāsayanamahāsayanassa nikāmalābhī bhavissati akicchalābhī akasiralābhī aññatra bhotā

gotamena. -

[BJT Page 328] [\x 328/]

Katamaṃ pana taṃ bho gotama brahmaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ, yassa bhavaṃ gotamo

etarahi nikāmalābhī akasiralābhī'ti?.

(Bhagavā:)

Idāhaṃ brāhmaṇa yaṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharāmi, so pubbanhasamayaṃ

nivāsetvā pattacīvaramādāya tameva gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisāmi, so

pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto vanantaññeva pavārayāmi.

So yadeva tattha honti tiṇāni vā, paṇṇāni vā tāni ekajjhaṃ saṃharitvā2621nisīdāmi.

Pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So

mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharāmi. Tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ, tathā

catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena

cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharāmi.

Karuṇāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharāmi. Tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā

catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ

karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena

pharitvā viharāmi. Muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharāmi. Tathā dutiyaṃ,

tathā tatiyaṃ, tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ

lokaṃ muditāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena

pharitvā viharāmi. Upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharāmi. Tathā dutiyaṃ,

tathā tatiyaṃ, tathā catutthiṃ,263 iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ

lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena

pharitvā viharāmi.

So ce ahaṃ brāhmaṇa evaṃ bhūto caṅkamāmi, brahmo me eso tasmiṃ samaye caṅkamo hoti.

So ce ahaṃ brāhmaṇa evamabhūto tiṭṭhāmi dibbaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye ṭhānaṃ hoti.

So ce ahaṃ brāhmaṇa, evambhūto nisīdāmi dibbaṃ me etaṃ tasmi samaye āsanaṃ hoti. So

ce ahaṃ brāhmaṇa, evambhūto seyyaṃ kappemi, brahmaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye

uccāsayanamahāsayanaṃ hoti. Idaṃ kho taṃ brāhmaṇa brahmaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ,

yassāhaṃ etarahi nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī'ti.

[PTS Page 184] [\q 184/]

(Brāhmaṇo:)

Acchariyaṃ bho gotama, abbhutaṃ bho gotama, ko cañño evarūpassa brahmassa

uccāsayanamahāsayanassa nikāmalābhī bhavissati akicchalābhī akasiralābhī aññatra bhotā

gotamena.

Katamaṃ pana taṃ bho gotama ariyaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ, yassa bhavaṃ gotamo

etarahi nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī'ti. ?

(Bhagavā:)

Idāhaṃ brāhmaṇa yaṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharāmi, so pubbanhasamayaṃ

nivāsetvā pattacīvaramādāya tameva gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisāmi, so

pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto vanantaññeva pavārayāmi. So yadeva tattha honti

tiṇāni vā, paṇṇāni vā tāni ekajjhaṃ saṃharitvā264 nisīdāmi. Pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ

kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.

[BJT Page 330] [\x 330/]

So evaṃ pajānāmi.265 Rāgo me pahīṇo; ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato266

āyatiṃ anuppādadhammo. Doso me pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato267

āyatiṃ anuppādadhammo. Moho me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato268

āyatiṃ anuppādadhammo.

So ce ahaṃ brāhmaṇa evambhūto caṅkamāmi, ariyo me eso tasmiṃ samaye caṅkamo hoti.

So ce ahaṃ brāhmaṇa evamabhūto tiṭṭhāmi, ariyaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye ṭhānaṃ hoti.

So ce ahaṃ brāhmaṇa, evambhūto nisīdāmi, ariyaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye āsanaṃ hoti. So

ce ahaṃ brāhmaṇa, evambhūto seyyaṃ kappemi, ariyaṃ me etaṃ tasmiṃ samaye

uccāsayanamahāsayanaṃ hoti. Idaṃ kho taṃ269 brāhmaṇa ariyaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ,

yassāhaṃ etarahi nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī'ti.

(Brāhmaṇo:)

Acchariyaṃ bho gotama, abbhutaṃ bho gotama, ko cañño evarūpassa brahmassa

uccāsayanamahāsayanassa nikāmalābhī bhavissati akicchalābhī akasiralābhī aññatra bhotā

gotamena.

Abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti. Evamevaṃ270 bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ bhante bhavantaṃ gotamaṃ [PTS Page 185]

[\q 185/] saraṇaṃ gacchāma, dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no bhavaṃ

gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṃ gate'ti.

3. 2. 2. 4.

14. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena

sarabho nāma paribbājako acirapakkanto hoti imasmā dhammavinayā. So rājagahe

parisatiṃ271 evaṃ vācaṃ bhāsati: aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ dhammo.

Aññāya ca panā'haṃ samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ dhammaṃ evāhaṃ tasmā dhammavinayā

apakkanto'ti.

Atha kho sambahulā bhikkhū pubbanhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ

piṇḍāya pavisiṃsu. Assosuṃ kho te bhikkhū sarabhassa paribbājakassa rājagahe parisatiṃ272

evaṃ vācaṃ bhāsamānassa: aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ dhammo, aññāya ca

panāhaṃ samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ dhammaṃ evāhaṃ tasmā dhammavinayā

apakkanto'ti.

Atha kho te bhikkhū rājagahe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena

bhagavā tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ

nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ:

[BJT Page 332] [\x 332/]

Sarabho nāma bhante paribbājako acirapakkanto imasmā dhammavinayā. So rājagahe

parisatiṃ evaṃ vācaṃ bhāsati. Aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ dhammo. Aññāya

ca panāhaṃ samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ dhammaṃ evāhaṃ tasmā dhammavinayā

apakkantoti. Sādhu bhante bhagavā yena sappinikātīraṃ yena paribbājakārāmo, yena

sarabho paribbājako, tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyāti. Adhivāsesi bhagavā

tuṇhībhāvena.

Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ patisallānā vuṭṭhito yena sappinikātīraṃ yena

paribbājakārāmo yena sarabho paribbājako tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane

[PTS Page 186] [\q 186/] nisīdi. Nisajja kho bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavoca:

saccaṃ kira tvaṃ sarabha, evaṃ vadesi: aññāto mayā samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ273

dhammo, aññāya ca panāhaṃ samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ274 dhammaṃ evāhaṃ tasmā

dhammavinayā apakkanto'ti? Evaṃ vutte sarabho paribbājako tuṇhī ahosi.

Dutiyampi kho bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavoca: vadehi sarabha, kinti te aññāto

samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ275 dhammo; sace te aparipūraṃ bhavissati, ahaṃ paripūressāmi,

sace pana te paripūraṃ bhavissati. Ahaṃ anumodissāmī'ti. Dutiyampi kho sarabho

paribbājako tuṇhī ahosi.

Tatiyampi kho bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavoca: vadehi sarabha, kinti te aññāto

samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ276 dhammo; sace te aparipūraṃ bhavissati, ahaṃ paripūressāmi,

sace pana te paripūraṃ bhavissati. Ahaṃ anumodissāmī'ti. Tatiyampi kho sarabho

paribbājako tuṇhī ahosi.

Atha kho te paribbājakā sarabhaṃ paribbājakaṃ etadavocuṃ: "yadeva kho tvaṃ āvuso

sarabha, samaṇaṃ gotamaṃ yāceyyāsi. Tadeva te samaṇo gotamo pavāreti. Vadehāvuso

sarabha, kinti te aññāto samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ277 dhammo, sace te aparipūraṃ

bhavissati. Samaṇo gotamo paripūressati. Sace pana te paripūraṃ bhavissati. Samaṇo gotamo

anumodissatī"ti. Evaṃ vutte sarabho paribbājako tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho

adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.

Atha kho bhagavā sarabhaṃ paribbājakaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ

adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā te paribbājake etadavoca:

Yo kho maṃ paribbājakā278 evaṃ vadeyya. Sammāsambuddhassa te paṭijānato ime dhammā

anabhisambuddhā'ti, tamahaṃ tattha sādhukaṃ samanuyuñjeyyaṃ, samanugāheyyaṃ,

samanubhāseyyaṃ. [PTS Page 187] [\q 187/] so vata mayā sādhukaṃ

samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno aṭṭhānametaṃ anavakāso,

yaṃ so tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ nāññataraṃ ṭhānaṃ nigaccheyya aññena vā aññaṃ paṭicarissati,

bahiddhā kathaṃ apanāmessati, kopañca dosañca appaccayañca pātukarissati. Tuṇhībhūto

vā maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdissati.

Seyyathā'pi sarabho paribbājako.

[BJT Page 334] [\x 334/]

Yo kho maṃ paribbājakā evaṃ vadeyya: khīṇāsavassa te paṭijānato ime āsavā

aparikkhīṇā'ti, tamahaṃ tattha sādhukaṃ samanuyuñjeyyaṃ samanugāheyyaṃ

samanubhāseyyaṃ. So vata mayā sādhukaṃ samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno

samanubhāsiyamāno aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so tiṇṇaṃ ṭhānānaṃ nāññataraṃ

ṭhānaṃ nigaccheyya, aññena vā aññaṃ paṭicarissati, bahiddhā kathaṃ apanāmessati,

kopañca dosañca appaccayañca pātukarissati. Tuṇhībhūto vā maṅkubhūto pattakkhandho

adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdissati, seyyathā'pi sarabho paribbājako.

Yo kho maṃ paribbājakā evaṃ vadeyya: yassa kho pana te atthāya dhammo desito, so na

niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā'ti. Tamahaṃ tattha sādhukaṃ samanuyuñjeyyaṃ,

samanugāheyyaṃ, samanubhāseyyaṃ. So vata mayā sādhukaṃ samanuyuñjiyamāno

samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ so tiṇṇaṃ

ṭhānānaṃ nāññataraṃ ṭhānaṃ nigaccheyya, aññena vā aññaṃ paṭicarissati, bahiddhā kathaṃ

apanāmessati, kopañca dosañca appaccayañca pātukarissati. Tuṇhībhūto vā maṅkubhūto

pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdissati, seyyathā'pi sarabho

paribbājako.

Atha kho bhagavā sappinikātīre paribbājakārāme tikkhattuṃ sīhanādaṃ naditvā vehāsaṃ

pakkāmi.

Atha kho te paribbājakā acirapakkantassa bhagavato sarabhaṃ paribbājakaṃ samantato

vācāsattitodakena sañjambhariṃ akaṃsu: seyyathā'pi āvuso sarabha brahāraññe jarasigālo

sīhanādaṃ nadissāmīti segālakaññeva279 nadati, bheraṇḍakaññeva nadati. Evameva kho

tvaṃ āvuso sarabha aññatreva samaṇena gotamena sīhanādaṃ [PTS Page 188] [\q 188/]

nadissāmī'ti segālakaññeva nadasi, bheraṇḍakaññeva nadasi. Seyyathā'pi āvuso sarabha

ambakamaddarī280 phussakaravitaṃ281 ravissāmīti ambakamaddariravitaññeva ravati.

Evameva kho tvaṃ āvuso sarabha aññatreva samaṇena gotamena phussakaravitaṃ

ravissāmī'ti ambakamaddariravitaññeva ravasi. Seyyathā'pi āvuso sarabha usabho suññāya

gosālāya gambhīraṃ naditabbaṃ maññati. Evameva kho tvaṃ āvuso sarabha aññatreva

samaṇena gotamena gambhīraṃ naditabbaṃ maññasī'ti. Atha kho te paribbājakā sarabhaṃ

paribbājakaṃ samantato vācāsattitodakena sañjambhariṃ akaṃsū'ti.

1. Machasaṃ- syā- natthi [footnote missing]

[BJT Page 336] [\x 336/]

3. 2. 2. 5.

15. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ

yena kesaputtaṃ nāma kālāmānaṃ nigamo tadavasari. Assosuṃ kho kesaputtiyā kālāmā

samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kesaputtaṃ anuppatto, taṃ kho

pana bhavantaṃ282 gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato: iti'pi so bhagavā arahaṃ

sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī

satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ

sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā

pavedeti, so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ

sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana

tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī"ti.

Atha kho kesaputtiyā kālāmā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā appekacce

bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu,

sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yena

bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā

ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho

kesaputtiyā kālāmā bhagavantaṃ etadavocuṃ: santi bhante eke samaṇabrāhmaṇā

kesaputtaṃ āgacchanti, te sakaññeva vādaṃ dīpenti, jotenti, paravādaṃ pana2832 khuṃsenti,

vambhenti, opapakkhiṃ284 karonti, paribhavanti. Apare'pi bhante eke samaṇabrāhmaṇā

kesaputtaṃ [PTS Page 189] [\q 189/] āgacchanti, te'pi sakaññeva vādaṃ dīpenti, jotenti,

paravādaṃ pana khuṃsenti, vambhenti, opapakkhiṃ karonti, paribhavanti. Tesaṃ no bhante

amhākaṃ hoteva kaṅkhā, hoti vicikicchā: ko su nāma imesaṃ bhavantānaṃ

samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ āha, ko musā'ti.

Alaṃ hi vo kālāmā kaṅkhituṃ alaṃ vicikicchituṃ, kaṅkhanīye ca pana vo ṭhāne vicikicchā

uppannā, etha tumhe kālāmā mā anusasavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā

piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā

diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garū'ti. Yadā tumhe kālāmā

attanā'va jāneyyātha: ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā

viññūgarahitā, ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantī'ti: atha

tumhe kālāmā pajaheyyātha.

Taṃ kimmaññatha kālāmā lobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya

vā'ti? Ahitāya bhante.

[BJT Page 338] [\x 338/]

Luddho panā'yaṃ kālāmā purisapuggalo lobhena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi

hanti285 adinnampi ādiyati. Paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya

samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā'ti. Evaṃ bhante.

Taṃ kimmaññatha kālāmā doso purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya

vā'ti. Ahitāya bhante.

Duṭṭho panā'yaṃ kālāmā purisapuggalo dosena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanti

adinnampi ādiyati. Paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti,

yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā'ti. Evaṃ bhante.

Taṃ kimmaññatha kālāmā moho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya

vā'ti. Ahitāya bhante.

[PTS Page 190] [\q 190/]

Mūḷho panāyaṃ kālāmā purisapuggalo mohena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanti

adinnampi ādiyati. Paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti,

yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā'ti. Evaṃ bhante.

Taṃ kimmaññatha kālāmā ime dhammā kusalā vā akusalā vā'ti. Akusalā bhante.

Sāvajjā vā anavajjā vā'ti. Sāvajjā bhante.

Viññūgarahitā vā viññuppasatthā vā'ti. Viññūgarahitā bhante.

Iti kho kālāmā yantaṃ avocumha. Etha tumhe kālāmā mā anussavena, mā paramparāya,

mā itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena,

mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garū'ti. Yadā tumhe

kālāmā attanā'va jāneyyātha: ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā

viññūgarahitā, ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantī'ti. Atha

tumhe kālāmā pajaheyyāthā'ti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

1. Bhananti-machasaṃ. Syā.

[BJT Page 340] [\x 340/]

Etha tumhe kālāmā mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā

piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā

diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garū'ti. Yadā tumhe kālāmā

attanā'va jāneyyātha, ime dhammā kusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā

viññuppasatthā, ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantī'ti. Atha

tumhe kālāmā upasampajja vihareyyātha.

Taṃ kimmaññatha kālāmā alobho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā

ahitāya vā'ti. Hitāya bhante,

Aluddho panāyaṃ kālāmā purisapuggalo lobhena anabhibhūto apariyādinnacitto nevapāṇaṃ

hanti, na adinnaṃ ādiyati, na paradāraṃ gacchati, na musā bhaṇati, parampi tathattāya [PTS

Page 191] [\q 191/] samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyā'ti. Evaṃ bhante.

Taṃ kimmaññatha kālāmā adoso purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā ahitāya

vā'ti; hitāya bhante.

Aduṭṭho panāyaṃ kālāmā purisapuggalo dosena anabhibhūto apariyādinnacitto nevapāṇaṃ

hanti na adinnaṃ ādiyati, na paradāraṃ gacchati, na musā bhaṇati, parampi tathattāya

samādapeti. Yaṃ sa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyā'ti. Evaṃ bhante.

Taṃ kimmaññatha kālāmā amoho purisassa ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati hitāya vā

ahitāya vā'ti? Hitāya bhante.

Amūḷho panāyaṃ kālāmā purisapuggalo mohena anabhibhūto apariyādinnacitto nevapāṇaṃ

hanti na adinnaṃ ādiyati, na paradāraṃ gacchati, na musā bhaṇati, parampi tathattāya

samādapeti. Yaṃ sa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyā'ti. Evaṃ bhante.

Taṃ kimmaññatha kālāmā ime dhammā kusalā vā akusalā vā'ti? Kusalā bhante.

Sāvajjā vā anavajjā vā'ti? Anavajjā bhante.

Viññūgarahitā vā viññuppasatthā vāti? Viññūppasatthā bhante.

[BJT Page 342] [\x 342/]

Samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti no vā kathaṃ vā hettha hotī'ti? Samattā

bhante samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti evaṃ ne hettha hotī'ti.

Iti kho kālāmā yantaṃ avocumha: etha tumhe kālāmā mā anussavena, mā paramparāya, mā

itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā

diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garū'ti. Yadā tumhe kālāmā

attanā'va jāneyyātha: ime dhammā kusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā

viññūppasatthā, ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantī'ti. Atha

tumhe kālāmā [PTS Page 192] [\q 192/] upasampajja vihareyyāthā'ti iti yantaṃ vuttaṃ

idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

Sa kho so kālāmā ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatābyāpādo asammūḷho sampajāno

patissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ,

tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ

mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā

viharati. Karuṇāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ,

tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ

karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena

pharitvā viharati. Muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ,

tathā tatiyaṃ, tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ

lokaṃ muditāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena

pharitvā viharati. Upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ

tathā tatiyaṃ, tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ

lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena

pharitvā viharati.

Sa kho so kālāmā ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṅkiliṭṭhacitto

evaṃ visuddhacitto tassa diṭṭheva dhamme cattāro assāsā adhigatā honti:

Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko,

ṭhānamahaṃ kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjāmī'ti, ayamassa

paṭhamo assāso adhigato hoti.

Sace pana kho natthi paro loko, natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, idāhaṃ

diṭṭheva dhamme averaṃ abyāpajjhaṃ anīghaṃ sukhaṃ attānaṃ pariharāmīti, ayamassa

dutiyo assāso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto kariyyati pāpaṃ, na kho panā'haṃ kassaci pāpaṃ cetemi, akarontaṃ kho

pana maṃ pāpaṃ kammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatī'ti ayamassa tatiyo assāso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto na kariyyati pāpaṃ, idāhaṃ2861 ubhayene'va visuddhaṃ attānaṃ

samanupassāmī'ti ayamassa catuttho assāso adhigato hoti.

[BJT Page 344] [\x 344/]

Sakho so kālāmā ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṅkiliṭṭhacitto,

evaṃ visuddhacitto tassa diṭṭhe'va dhamme ime cattāro assāsā adhigatā hontī'ti?

Evametaṃ bhagavā, evametaṃ sugata, sakho so bhante ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ

abyāpajjhacitto evaṃ asaṅkiliṭṭhacitto, evaṃ visuddhacitto tassa diṭṭheva [PTS Page 193] [\q

193/] dhamme cattāro assāsā adhigatā honti.

Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko,

ṭhānama'haṃ kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī'ti,

ayamassa paṭhamo assāso adhigato hoti.

Sace kho pana natthi paro loko, natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko,

idā'haṃ diṭṭhe'va dhamme averaṃ abyāpajjhaṃ anīghaṃ sukhaṃ attānaṃ pariharāmī'ti

dutiyo assāso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto kariyyati pāpaṃ, na kho panāhaṃ kassaci pāpaṃ cetemi, akarontaṃ kho

pana maṃ pāpaṃ kammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatī'ti ayamassa tatiyo assāso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto na kariyyati pāpaṃ, idāhaṃ ubhayene'va visuddhaṃ attānaṃ

samanupassāmī'ti ayamassa catuttho assāso adhigato hoti.

Sa kho so bhante ariyasāvako evaṃ averacitto evaṃ abyāpajjhacitto evaṃ asaṅkiliṭṭhacitto

evaṃ visuddhacitto tassa diṭṭheva dhamme ime cattāro assāsā adhigatā hontīti.

Abhikkantaṃ bhante, abhikkantaṃ bhante, gotama, seyyathāpi bhante nikkujjitaṃ vā

ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā

telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhintīti. Evamevaṃ bhotā gotamena

anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ bhante bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ

gacchāma, dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge

pāṇupete saraṇaṃ gate'ti.

3. 2. 2. 6.

16. Evaṃ me sutaṃ: ekaṃ samayaṃ āyasmā nandako sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme

migāramātupāsāde. Atha kho sāḷho ca migāranattā rohaṇo ca pekhuniyanattā yenāyasmā

nandako tenupaṅkamitvā āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

Ekamantaṃ nisinnaṃ kho sāḷhaṃ migāranattāraṃ āyasmā nandako etadavoca:

[BJT Page 346] [\x 346/]

Etha tumhe sāḷhā mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena,

mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā

bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe [PTS Page 194] [\q 194/] sāḷhā

attanāva jāneyyātha: ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā

viññūgarahitā, ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantī'ti. Atha

tumhe sāḷhā pajaheyyātha.

Taṃ kiṃ maññatha sāḷhā atthi lobho'ti? Evaṃ bhante, abhijjhā'ti kho ahaṃ sāḷhā etamatthaṃ

vadāmi.

Luddho kho ayaṃ sāḷhā abhijjhālū pāṇampi hanti, adinnampi ādiyati, paradārampi

gacchati, musā'pi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti yaṃ sa hoti dīgharattā ahitāya

dukkhāyā'ti? Evaṃ bhante.

Taṃ kimmaññatha sāḷhā atthi doso'ti? Evaṃ bhante. Byāpādo'ti kho ahaṃ sāḷhā etamatthaṃ

vadāmi.

Duṭṭho kho ayaṃ sāḷhā byāpannacitto pāṇampi hanti adinnampi ādiyati. Paradārampi

gacchati, musā'pi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya

dukkhāyāti, evambhante.

Taṃ kimmaññatha sāḷhā atthi moho'ti? Evambhante. Avijjā'ti kho ahaṃ sāḷhā etamatthaṃ

vadāmi.

Mūḷho kho ayaṃ sāḷhā avijjāgato pāṇampi hanti, adinnampi ādiyati, paradārampi gacchati,

musā'pi bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ ahitāya

dukkhāyā'ti. Evambhante.

Taṃ kiṃ maññatha sāḷhā, ime dhammā kusalā vā akusalā vā'ti? Akusalā bhante. Sāvajjā

vā anavajjā vā'ti? Sāvajjā bhante. Viññūgarahitā vā viññuppasatthā vā'ti? Viññūgarahitā

bhante. Samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti no vā kathaṃ vā he'ttha hotī'ti

[PTS Page 195] [\q 195/] Samattā bhante samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattanti; evaṃ

no he'ttha hotī'ti.

[BJT Page 348] [\x 348/]

Iti kho sāḷhā yantaṃ avocumha: etha tumhe sāḷhā mā anussavena, mā paramparāya, mā

itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā

diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe sāḷhā

attanāva jāneyyātha: ime dhammā akusalā, ime dhammā sāvajjā, ime dhammā

viññūgarahitā, ime dhammā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantī'ti. Atha

tumhe sāḷhā pajaheyyāthā'ti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

Etha tumhe sāḷhā mā anussavena, mā paramparāya, mā itikirāya, mā piṭakasampadānena,

mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā

bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garūti. Yadā tumhe sāḷhā attanāva jāneyyātha: ime

dhammā kusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā viññuppasatthā, ime dhammā samattā

samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantī'ti. Atha tumhe sāḷhā upasampajja vihareyyātha.

Taṃ kiṃ maññatha sāḷhā atthi alobhoti? Evambhante. Anabhijjhā'ti kho ahaṃ sāḷhā

etamatthaṃ vadāmi.

Aluddho kho ayaṃ sāḷhā anabhijjhālū neva pāṇaṃ hanti, na adinnaṃ ādiyati, na paradāraṃ

gacchati, na musā bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti dīgharattaṃ hitāya

sukhāyā'ti? Evambhante.

Taṃ kiṃ maññatha sāḷhā atthi adosoti? Evambhante. Abyāpādo'ti kho ahaṃ sāḷhā

etamatthaṃ vadāmi.

Aduṭṭho kho ayaṃ sāḷhā abyāpannacitto neva pāṇaṃ hanti, na adinnaṃ ādiyati, na

paradāraṃ gacchati, na musā bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti, yaṃ sa hoti

dīgharattaṃ hitāya sukhāyā'ti? Evambhante.

Taṃ kimmaññatha sāḷhā atthi amohoti? Evambhante. Vijjā'ti kho ahaṃ sāḷhā etamatthaṃ

vadāmi.

Amūḷho [PTS Page 196] [\q 196/] kho ayaṃ sāḷhā vijjāgato neva pāṇaṃ hanti, na

adinnaṃ ādiyati, na paradāraṃ gacchati, na musā bhaṇati, parampi tathattāya samādapeti,

yaṃ sa hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāyā'ti? Evambhante.

[BJT Page 350] [\x 350/]

Taṃ kiṃ maññatha sāḷhā, ime dhammā kusalā vā akusalā vā'ti? Kusalā bhante. Sāvajjā vā

anavajjā vā'ti? Anavajjā bhante. Viññūgarahitā vā viññuppasatthā vā'ti? Viññuppasatthā

bhante.

Samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti, no vā kathaṃ vā hettha hotī'ti ? Samattā

bhante samādinnā hitāya sukhāya saṃvattanti; evaṃ no hettha hotī'ti.

Iti kho sāḷhā yaṃ taṃ avocumha: etha tumhe sāḷhā mā anussavena, mā paramparāya, mā

itikirāya, mā piṭakasampadānena, mā takkahetu, mā nayahetu, mā ākāraparivitakkena, mā

diṭṭhinijjhānakkhantiyā, mā bhabbarūpatāya, mā samaṇo no garū'ti. Yadā tumhe sāḷhā

attanāva jāneyyātha: ime dhammā akusalā, ime dhammā anavajjā, ime dhammā

viññūppasatthā, ime dhammā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantīti. Atha tumhe

sāḷhā upasampajja vihareyyāthā'ti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.

Sa kho so sāḷhā ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatābyāpādo asammūḷho asampajāno

patissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ,

tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ

mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā

viharati. Karuṇā sahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ,

tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ

karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena

pharitvā viharati. Muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā

tatiyaṃ, tathā catutthiṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ

muditāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā

viharati. Upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ

disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ - tathā tatiyaṃ -tathā catutthiṃ iti uddhamadho tiriyaṃ

sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena

appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharati.

So evaṃ pajānāti, atthi idaṃ, atthi hīnaṃ, atthi paṇītaṃ, atthi imassa saññāgatassa uttariṃ

nissaraṇanti.

Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavā'pi cittaṃ vimuccati, bhavāsavā'pi cittaṃ vimuccati,

avijjāsavā'pi [PTS Page 197] [\q 197/] cittaṃ vimuccati, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ

hoti. Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā'ti pajānāti.

So evaṃ pajānāti. Ahu pubbe lobho, tadahu akusalaṃ so etarahi natthi, iccetaṃ kusalaṃ. Ahu

pubbe doso tadahu akusalaṃ so etarahi natthi iccetaṃ kusalaṃ. Ahu pubbe moho, tadahu

akusalaṃ. So etarahi natthi, iccetaṃ kusalanti.

Iti so diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītibhūto sukhapaṭisaṃvedī brahmabhūtena

attanā viharatī'ti.

[BJT Page 352] [\x 352/]

3. 2. 2. 7.

17. Tīṇimāni bhikkhave kathāvatthūni. Katamāni tīṇi: atītaṃ vā bhikkhave addhānaṃ

ārabbha kathaṃ katheyya evaṃ ahosi atītamaddhānanti, anāgataṃ vā bhikkhave addhānaṃ

ārabbha kathaṃ katheyya evaṃ bhavissati anāgatamaddhānanti, etarahi vā bhikkhave

paccuppannaṃ ārabbha kathaṃ katheyya evaṃ etarahi paccuppannanti.

Kathāsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo, yadi vā kaccho yadi vā akaccho'ti.

Sacā'yaṃ bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ekaṃsavyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na

ekaṃsena vyākaroti, vibhajja vyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na vibhajja vyākaroti, paṭipucchā

vyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na paṭipucchā vyākaroti, ṭhapanīyaṃ pañhaṃ na ṭhapeti, evaṃ

santāyaṃ bhikkhave puggalo akaccho hoti.

Sace panāyaṃ bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ekaṃsavyākaraṇīyaṃ pañhaṃ

ekaṃsena vyākaroti, vibhajja vyākaraṇīyaṃ pañhaṃ vibhajja vyākaroti, paṭipucchā

vyākaraṇīyaṃ pañhaṃ paṭipucchā vyākaroti, ṭhapanīyaṃ pañhaṃ ṭhapeti, evaṃ santāyaṃ

bhikkhave puggalo kaccho hoti.

Kathāsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi vā kaccho, yadi vā akaccho'ti.

Sacā'yaṃ bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ṭhānāṭhāne na saṇṭhāti, parikappe

na saṇṭhāti, aññavāde [PTS Page 198] [\q 198/] na saṇṭhāti, paṭipadāya na saṇṭhāti,

evaṃ santāyaṃ bhikkhave puggalo akaccho hoti.

Sace panāyaṃ bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ṭhānāṭhāne saṇṭhāti, parikappe

saṇṭhāti, aññavāde saṇṭhāti, paṭipadāya saṇṭhāti evaṃ santāyaṃ bhikkhave puggalo

kaccho hoti.

Kathāsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ

bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ

apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, evaṃ santāyaṃ bhikkhave puggalo

akaccho hoti.

Sace panāyaṃ bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno nāññenāññaṃ paṭicarati. Na

bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, evaṃ santāyaṃ

bhikkhave puggalo kaccho hoti.

[BJT Page 354] [\x 354/]

Kathāsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi vā kaccho, yadi vā akacchoti.

Sacāyaṃ bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno abhiharati, abhimaddati, anupajagghati,

khalitaṃ gaṇhāti. Evaṃ santāyaṃ bhikkhave puggalo akaccho hoti.

Sace panāyaṃ bhikkhave puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno na abhiharati, na abhimaddati,

na anupajagghati, na khalitaṃ gaṇhāti. Evaṃ santāyaṃ bhikkhave puggalo kaccho hoti.

Kathāsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi vā saupaniso yadi vā anupaniso'ti.

Anohitasoto bhikkhave anupaniso hoti. Ohitasoto saupaniso hoti. So saupaniso samāno

abhijānāti ekaṃ dhammaṃ, parijānāti ekaṃ dhammaṃ, pajahati ekaṃ dhammaṃ, sacchikaroti

ekaṃ dhammaṃ. So abhijānanto ekaṃ dhammaṃ, parijānanto ekaṃ dhammaṃ, pajahanto ekaṃ

dhammaṃ, sacchikaronto ekaṃ dhammaṃ, sammāvimuttiṃ phusati.

Etadatthā bhikkhave kathā, etadatthā mantanā, etadatthā upanisā, etadatthaṃ sotāvadhānaṃ

yadidaṃ anupādā cittassa vimokkho'ti.

[PTS Page 199] [\q 199/]

23. Ye viruddhā sallapanti viniviṭṭhā samussitā,

Anariyaguṇamāsajja aññamañña287 vivaresino.

24. Dubbhāsitaṃ vikkhalitaṃ sampamohaṃ parājayaṃ,

Aññamaññassābhinandanti288 tadariyo kathanācare.

25. Sace cassa kathākāmo kālamaññāya paṇḍito,

Dhammaṭṭhapaṭisaṃyuttā yā ariyācaritā289 kathā.

26. Taṃ kathaṃ kathaye dhīro aviruddho anussito,

Anupādinnena290 manasā apalāso asāhaso.

27. Anusuyyāyamāno291 so sammadaññāya bhāsati,

Subhāsitaṃ anumodeyya dubbhaṭṭhenāvasādaye.

28. Upārambhaṃ na sikkheyya khalitañca na gāhaye,

Nābhihare nābhimadde na vācaṃ payutaṃ bhaṇe.

[BJT Page 356] [\x 356/]

29. Aññātatthaṃ pasādatthaṃ sataṃ ve hoti mantanā,

Evaṃ kho ariyā mantenti esā ariyāna mantanā,

Etadaññāya medhāvī na samusseyya mantaye'ti.

3. 2. 2. 8.

18. Sace bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ: tayo, me āvuso dhammā:

katame tayo: rāgo doso moho. Ime kho āvuso tayo dhammā. Imesaṃ āvuso tiṇṇaṃ

dhammānaṃ ko viseso, ko adhippāyo, kiṃ nānākaraṇanti? Evaṃ puṭṭhā tumhe bhikkhave

tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ kinti byākareyyāthā'ti?

Bhagavammūlakā no bhante dhammā bhagavannettikā bhagavampaṭisaraṇā sādhu vata

bhante bhagavantaññeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho: bhagavato sutvā bhikkhū

dhāressantī'ti.

Tena hi bhikkhave suṇātha sādhukaṃ manasi karotha bhāsissāmī'ti. Evambhanteti kho te

bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca:

Sace bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ, tayo me āvuso dhammā: katame

tayo: rāgo doso moho. Ime kho āvuso tayo dhammā. Imesaṃ āvuso [PTS Page 200] [\q 200/]

tiṇṇaṃ dhammānaṃ ko viseso, ko adhippāyo, kinnānākaraṇanti? Evaṃ puṭṭhā tumhe

bhikkhave tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha: rāgo kho āvuso

appasāvajjo dandhavirāgī, doso mahāsāvajjo khippavirāgī, moho mahāsāvajjo

dandhavirāgī'ti.

Ko panāvuso hetu ko paccayo. Yena anuppanno vā rāgo uppajjati, uppanno vā rāgo

bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī'ti? Subhanimittantissa vacanīyaṃ.

Tassa subhanimittaṃ ayoniso manasikaroto anuppanno ceva rāgo uppajjati. Uppanno ca rāgo

bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati. Ayaṃ kho āvuso hetu, ayaṃ paccayo, yena anuppanno

vā rāgo uppajjati, uppanno vā rāgo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī'ti.

Ko panāvuso hetu ko paccayo, yena anuppanno vā doso uppajjati, uppanno vā doso

bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī'ti? Paṭighanimittantissa vacanīyaṃ.

Tassa paṭighanimittaṃ ayoniso manasikaroto anuppanno ceva doso uppajjati, uppanno ca

doso bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati. Ayaṃ kho āvuso hetu, ayaṃ paccayo, yena

anuppanno vā doso uppajjati, uppanno vā doso bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī'ti.

[BJT Page 358] [\x 358/]

Ko panāvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno vā moho uppajjati, uppanno vā moho

bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatī'ti? Ayoniso manasikārotissa vacanīyaṃ.

Tassa ayoniso manasikaroto anuppanno ceva moho uppajjati, uppanno ca moho

bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati. Ayaṃ kho āvuso hetu ayaṃ paccayo

Yena anuppanno vā moho uppajjati, uppanno vā moho bhiyyobhāvāya vepullāya

saṃvattatī'ti.

Ko panāvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno vā rāgo nuppajjati, uppanno vā rāgo

pahiyyatī'ti? Asubhanimittantissa vacanīyaṃ.

Tassa asubhanimittaṃ yoniso manasikaroto anuppanno ceva rāgo nuppajjati, uppanno [PTS

Page 201] [\q 201/] ca rāgo pahiyyati. Ayaṃ kho āvuso hetu ayaṃ paccayo. Yena

anuppanno vā292 rāgo nuppajjati, uppanno vā rāgo pahiyyatī'ti.

Ko panāvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno vā doso nuppajjati, uppanno vā doso

pahiyyatī'ti? Mettā cetovimuttītissa vacanīyaṃ.

Tassa mettaṃ cetovimuttiṃ yoniso manasikaroto anuppanno ceva doso nuppajjati, uppanno

ca293 doso pahiyyati. Ayaṃ kho āvuso hetu ayaṃ paccayo. Yena anuppanno vā294 doso

nuppajjati. Uppanno vā295 doso pahiyyatī'ti.

Ko panāvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno vā moho nuppajjati, uppanno vā296 moho

pahiyyatī'ti. Yoniso manasikārotissa vacanīyaṃ.

Tassa yoniso manasikaroto anuppanno ceva moho nuppajjati, uppanno ca moho pahiyyati.

Ayaṃ kho āvuso hetu, ayaṃ paccayo. Yena anuppanno vā moho nuppajjati, uppanno vā

moho pahiyyatī'ti.

3. 2. 2. 9.

19. Tīṇimāni bhikkhave akusalamūlāni. Katamāni tīṇi: lobho akusalamūlaṃ doso

akusalamūlaṃ moho akusalamūlaṃ.

Yadapi bhikkhave lobho, tadapi akusalaṃ.297 Yadapi luddho abhisaṅkharoti. Kāyena vācā298

manasā. Tadapi akusalaṃ. Yadapi luddho lobhena abhibhūto pariyādinnacitto parassa asatā

dukkhaṃ upadahati299, vadhena vā bandhanena vā jātiyā vā garahāya vā pabbājanāya vā

"balavamhi balattho itipi"300 tadapi akusalaṃ. Itissame lobhajā lobhanidānā lobhasamudayā

lobhapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti.

[BJT Page 360] [\x 360/]

Yadapi bhikkhave doso, tadapi akusalaṃ..301 Yadapi duṭṭho abhisaṅkaroti kāyena vācā302

manasā. Tadapi akusalaṃ. Yadapi duṭṭho dosena abhibhūto pariyādinnacitto parassa asatā

dukkhaṃ upadahati303, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā pabbājanāya vā.

"Balavamhi [PTS Page 202] [\q 202/] balattho iti'pi". Tadapi akusalaṃ. Itissa, me dosajā

dosanidānā dosasamudayā dosapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti.

Yadapi bhikkhave moho, tadapi akusalaṃ. Yadapi mūḷho abhisaṅkhāroti kāyena vācā

manasā. Tadapi akusalaṃ. Yadapi mūḷho mohena abhibhūto pariyādinnacitto parassa asatā

dukkhaṃ upadahati, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā pabbājanāya vā

"balavamhi balattho iti'pi". Tadapi akusalaṃ. Itissame mohajā mohanidānā mohasamudayā

mohapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Evarūpo cāyaṃ bhikkhave

puggalo vuccati: akālavādī'tipi abhūtavādī'tipi anatthavādī'tipi adhammavādī'tipi

avinayavādī'tipī'ti.

Kasmā cā'yaṃ bhikkhave evarūpo puggalo vuccati: akālavādī'tipi abhūtavādī'tipi

anatthavādī'tipi adhammavādī'tipi avinayavādī'tipī'ti? Tathā ha'yaṃ bhikkhave puggalo

parassa asatādukkhaṃ upadahati3, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā

pabbājanāya vā "balavamhi balattho iti'pi" bhūtena kho pana vuccamāno avajānāti no

paṭijānāti, abhūtena vuccamāno na ātappaṃ karoti, tassa nibbeṭhanāya: itipetaṃ atacchaṃ

itipetaṃ abhūtanti. Tasmā evarūpo puggalo vuccati akālavādī'tipi abhūtavādī'tipi

anatthavādī'tipi adhammavādī'tipi avinayavādī'tipi.

Evarūpo bhikkhave puggalo lobhajehi pāpakehi akusalehi dhammehi abhibhūto

pariyādinnacitto diṭṭhe ce'va dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ savupāyāsaṃ

sapariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā parammaraṇā duggati pāṭikaṅkhā.

Dosajehi pāpakehi akusalehi dhammehi abhibhūto pariyādinnacitto diṭṭhe ce'va dhamme

dukkhaṃ viharati savighātaṃ savupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā parammaraṇā

duggati pāṭikaṅkhā.

Mohajehi pāpakehi akusalehi dhammehi abhibhūto pariyādinnacitto diṭṭhe ce'va dhamme

dukkhaṃ viharati savighātaṃ savupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā parammaraṇā

duggati pāṭikaṅkhā.

[BJT Page 362] [\x 362/]

Seyyathā'pi bhikkhave sālo vā dhavo vā phandano vā tīhi māluvālatāhi uddhasto

pariyonaddho anayaṃ āpajjati, vyasanaṃ āpajjati, anayavyasanaṃ āpajjati; evameva kho

bhikkhave evarūpo puggalo lobhajehi pāpakehi akusalehi dhammehi abhibhūto

pariyādinnacitto diṭṭhe ce'va dhamme dukkhaṃ viharati, savighātaṃ savupāyāsaṃ

sapariḷāhaṃ. Kāyassa ca bhedā parammaraṇā duggati pāṭikaṅkhā. Dosajehi pāpakehi

akusalehi [PTS Page 203] [\q 203/] dhammehi abhibhūto pariyādinnacitto diṭṭhe ceva

dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ savupāyāsaṃ sapariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā

parammaraṇā duggati pāṭikaṅkhā. Mohajehi pāpakehi akusalehi dhammehi abhibhūto

pariyādinnacitto diṭṭhe ceva dhamme dukkhaṃ viharati savighātaṃ samupāyāsaṃ

sapariḷāhaṃ, kāyassa ca bhedā parammaraṇā duggati pāṭikaṅkhā. Imāni kho bhikkhave

tīṇi akusalamūlānī'ti.

Tīṇimāni bhikkhave kusalamūlāni. Katamāni tīṇi: alobho kusalamūlaṃ. Adoso

kusalamūlaṃ. Amoho kusalamūlaṃ.

Yadapi bhikkhave alobho, tadapi kusalaṃ.304 Yadapi aluddho abhisaṃkharoti kāyena

vācā305 manasā, tadapi kusaṃ. Yadapi aluddho lobhena anabhibhūto apariyādinnacitto na

parassa asatā dukkhaṃ upadahati306, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā

pabbājanāya vā "balavamhi balattho" iti'pi, tadapi kusalaṃ. Itissame alobhajā alobhanidānā

alobhasamudayā alobhapaccayā aneke kusalā dhammā sambhavanti.

Yadapi bhikkhave adoso, tadapi kusalaṃ307. Yadapi aduṭṭho abhisaṃkharoti kāyena vācā308

manasā, tadapi kusalaṃ. Yadapi aduṭṭho dosena anabhibhūto apariyādinnacitto na parassa

asatā dukkhaṃ upadahati309, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā

pabbājanāya vā "balavamhi balattho" iti'pi, tadapi kusalaṃ. Itissame adosajā adosanidānā

adosasamudayā adosapaccayā aneke kusalā dhammā sambhavanti.

Yadapi bhikkhave amoho, tadapi kusalaṃ310. Yadapi amūḷho abhisaṃkharoti kāyena

vācā311 manasā, tadapi kusalaṃ. Yadapi amūḷho mohena anabhibhūto apariyādinnacitto na

parassa asatā dukkhaṃ upadahati312, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā

pabbājanāya vā "balavamhi balattho" iti'pi, tadapi kusalaṃ. Itissame amohajā [PTS Page 204]

[\q 204/] amohanidānā amohasamudayā amohapaccayā aneke kusalā dhammā

sambhavanti. Evarūpo cāyaṃ bhikkhave puggalo vuccati, kālavādī'tipi bhūtavādī'tipi

atthavādī'tipi dhammavādī'tipi vinayavādī'tipi.

4. Anabhāvaṃkatā-machasaṃ [footnote missing]

[BJT Page 364] [\x 364/]

Kasmā cā'yaṃ bhikkhave evarūpo puggalo vuccati, kālavādī'tipi bhūtavādī'tipi

atthavādī'tipi dhammavādī'tipi vinayavādī'tipi. Tathāhayaṃ bhikkhave puggalo na parassa

asatā dukkhaṃ upadahati313, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā

pabbājanāya vā "balavamhi balattho? Iti'pi. Bhūtena kho na vuccamāno paṭijānāti no

avajānāti. Abhūtena vuccamāno ātappaṃ karoti tassa nibbeṭhanāya: itipetaṃ atacchaṃ

itipetaṃ abhūtanti. Tasmā evarūpo puggalo vuccati kālavādī'tipi bhūtavādī'tipi

atthavādī'tipi dhammavādī'tipi vinayavādī'tipi.

Evarūpassa bhikkhave puggalassa lobhajā pāpakā akusalā dhammā pahīnā ucchinnamūlā

tālāvatthukatā anabhāvakatā314 āyatiṃ anuppādadhammā diṭṭhe'va dhamme sukhaṃ

viharati, avighātaṃ anupāyāsaṃ apariḷāhaṃ diṭṭhe'va dhamme parinibbāyati.

Dosajā pāpakā akusalā dhammā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā315

āyatiṃ anuppādadhammā diṭṭhe'va dhamme sukhaṃ viharati, avighātaṃ anupāyāsaṃ

apariḷāhaṃ diṭṭhe'va dhamme parinibbāyati.

Mohajā pāpakā akusalā dhammā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā316

āyatiṃ anuppādadhammā diṭṭhe'va dhamme sukhaṃ viharati, avighātaṃ anupāyāsaṃ

apariḷāhaṃ. Diṭṭhe'va dhamme parinibbāyati.

Seyyathā'pi bhikkhave sālo vā dhavo vā phandano vā, tīhi māluvālatāhi uddhasto

pariyonaddho. Atha puriso āgaccheyya kuddālapiṭakaṃ317 ādāya. So taṃ māluvālataṃ mūle

chindeyya mūle chetvā paḷikhaṇeyya. Paḷikhaṇitvā mūlāni uddhareyya antamaso

usīranālamattāni'pi.318 So taṃ māluvālataṃ khaṇḍākhaṇḍikaṃ chindeyya,

khaṇḍākhaṇḍikaṃ chetvā phāleyya, phāletvā sakalikaṃ sakalikaṃ kareyya, sakalikaṃ

sakalikaṃ karitvā vātātape visoseyya, vātātape visosetvā agginā daheyya,319 agginā dahitvā

[PTS Page 205] [\q 205/] masiṃ kareyya, masiṃ karitvā mahāvāte vā opuṇeyya,320

nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya. Evamassu tā321 bhikkhave māluvālatā ucchinnamūlā

tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiṃ anuppādadhammā.

Evameva kho bhikkhave evarūpassa puggalassa lobhajā akusalā dhammā pahīṇā

ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiṃ anuppādadhammā, diṭṭhe'va dhamme

sukhaṃ viharati avighātaṃ anupāyāsaṃ apariḷāhaṃ, diṭṭhe'va dhamme parinibbāyati.

Dosajā akusalā dhammā pahīṇā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiṃ

anuppādadhammā, diṭṭhe'va dhamme sukhaṃ viharati avighātaṃ anupāyāsaṃ apariḷāhaṃ,

diṭṭhe'va dhamme parinibbāyati. Mohajā pāpakā akusalā dhammā pahīṇā ucchinnamūlā

tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiṃ anuppādadhammā, diṭṭhe'va dhamme sukhaṃ viharati

avighātaṃ anupāyāsaṃ apariḷāhaṃ, diṭṭheva dhamme parinibbāyati. Imāni kho bhikkhave

tīṇi kusalamūlānī'ti.

[BJT Page 366] [\x 366/]

3. 2. 2. 10

20. Evaṃ me sutaṃ: ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati, pubbārāme

migāramātupāsāde. Atha kho visākhā migāramātā tadahuposathe yena bhagavā

tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ

nisinnaṃ kho visākhaṃ migāramātaraṃ bhagavā etadavoca:

Handa kuto nu tvaṃ visākhe āgacchasi divā divassā'ti?

Uposathā'haṃ bhante ajja upavasāmī'ti.

Tayo kho me visākhe uposathā, katame tayo? Gopālakūposatho nigaṇṭhuposatho

ariyūposatho.

Kathañca visākhe gopālakūposatho hoti: seyyathā'pi visākhe gopālako sāyanhasamayaṃ322

sāmikānaṃ gāvo nīyātetvā iti paṭisaṃcikkhati: ajja kho gāvo amukasmiñca amukasmiñca

padese cariṃsu, amukasmiñca amukasmiñca padese pānīyāni apaṃsu, svedāni gāvo

amukasmiñca amukasmiñca padese carissanti, amukasmiñca amukasmiñca padese pānīyāni

pivissantī'ti. Evameva kho visākhe idhekacco uposathiko iti paṭisaṃcikkhati: ahaṃ khvajja

idañcidañca khādanīyaṃ khādiṃ. Idañcidañca bhojanīyaṃ bhuñjiṃ. [PTS Page 206] [\q 206/]

svedānā'haṃ idañcidañca khādanīyaṃ khādissāmi, idañcidañca bhojanīyaṃ

bhuñjissāmī'ti. So tena lobhena abhijjhāsahagatena cetasā divasaṃ atināmeti. Evaṃ kho

visākhe gopālakūposatho hoti. Evaṃ upavuttho kho visākhe gopālakūposatho na

mahapphalo hoti na mahānisaṃso na mahājutiko na mahāvipphāro.

Kathañca visākhe nigaṇṭhuposatho hoti: atthi visākhe nigaṇṭhā nāma samaṇajātikā. Te

sāvakaṃ evaṃ samādapenti: ehi tvaṃ ambho purisa, ye puratthimāya disāya pāṇā paraṃ

yojanasataṃ, tesu daṇḍaṃ nikkhipāhi, ye pacchimāya disāya pāṇā paraṃ yojanasataṃ, tesu

daṇḍaṃ nikkhipāhi: ye uttarāya disāya pāṇā paraṃ yojanasataṃ, tesu daṇḍaṃ nikkhipāhi,

ye dakkhiṇāya disāya pāṇā paraṃ yojanasataṃ, tesu daṇḍaṃ nikkhipāhī'ti. Iti ekaccānaṃ

pāṇānaṃ anuddayāya anukampāya samādapenti, ekaccānaṃ pāṇānaṃ nānuddayāya

nānukampāya samādapenti. Te tadahuposathe sāvakaṃ evaṃ samādapenti: ehi tvaṃ ambho

purisa sabbacelāni nikkhipitvā evaṃ vadehi: nāhaṃ kvacana323 kassaci kiñcanattasmiṃ324.

Na ca mama kvacana katthaci kiñcanatā'tthī'ti325 .

[BJT Page 368] [\x 368/]

Jānanti kho pana'ssa mātāpitaro: ayaṃ amhākaṃ putto'ti so'pi jānāti, ime mayhaṃ

mātāpitaro'ti. Jānāti kho pana'ssa puttadāro ayaṃ amhākaṃ bhattā'ti. So'pi jānāti ayaṃ

mayhaṃ puttadāro'ti. Jānanti kho pana'ssa dāsakammakaraporisā ayaṃ amhākaṃ ayyo'ti.

So'pi jānāti ime mayhaṃ dāsakammakaraporisā'ti. Iti yasmiṃ samaye sacce samādapetabbā

musāvāde tasmiṃ samaye samādapenti idamassa musāvādasmiṃ vadāmi. So tassā rattiyā

accayena te bhoge adinnaññeva paribhuñjati. Idamassa adinnādānasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho

visākhe nigaṇṭhuposatho hoti. Evaṃ upavuttho kho visākhe nigaṇṭhuposatho na

mahapphalo hoti na mahānisaṃso na mahājutiko na mahāvipphāro.

Kathañca visākhe ariyūposatho hoti: [PTS Page 207] [\q 207/] upakkiliṭṭhassa visākhe

cittassa uppakkamena pariyodapanā hoti. Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa

uppakkamena pariyodapanā hoti. Idha visākhe ariyasāvako tathāgataṃ anussarati: iti'pi so

bhagavā arahaṃ sammāmbuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro

purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā'ti.

Tassa tathāgataṃ anussarato cittaṃ pasīdati. Pāmujjaṃ uppajjati. Ye cittassa upakkilesā te

pahīyanti. Seyyathā'pi visākhe uppakkiliṭṭhassa sīsassa upakkamena pariyodapanā hoti.

Kathañca visākhe uppakkiliṭṭhassa sīsassa upakkamena pariyodapanā hoti. Kakkañca

paṭicca mattikañca paṭicca udakañca paṭicca purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca. Evaṃ kho

visākhe upakkiliṭṭhassa sīsassa upakkamena pariyodapanā hoti. Evameva kho visākhe

upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.

Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti: idha visākhe

ariyasāvako tathāgataṃ anussarati. Iti'pi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho

vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ

buddho bhagavā'ti.

Tassa tathāgataṃ anussarato cittaṃ pasīdati. Pāmujjaṃ uppajjati. Ye cittassa upakkilesā te

pahīyanti. Ayaṃ vuccati visākhe ariyasāvako brahmuposathaṃ upavasati. Brahmunā saddhiṃ

saṃvasati. Brahmaṃ cassa ārabbha cittaṃ pasīdati. Pāmujjaṃ uppajjati. Ye cittassa upakkilesā

te pahīyanti. Evaṃ kho visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.

[BJT Page 370] [\x 370/]

Upakkiliṭṭhassa visākhe cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. Kathañca visākhe

upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. Idha visākhe ariyasāvako

dhammaṃ anussarati: svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko

opanayiko326 paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti.

Tassa dhammaṃ anussarato cittaṃ pasīdati, pāmujjaṃ uppajjati, ye cittassa upakkilesā te [PTS

Page 208] [\q 208/] pahīyanti. Seyyathā'pi visākhe upakkiliṭṭhassa kāyassa

upakkamena pariyodapanā hoti.

Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa kāyassa upakkamena pariyodapanā hoti: sottiñca paṭicca

cuṇṇañca paṭicca udakañca paṭicca purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca. Evaṃ kho visākhe

upakkiliṭṭhassa kāyassa upakkamena pariyodapanā hoti.

Evameva kho visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. Kathañca

visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti: idha visākhe ariyasāvako

dhammaṃ anussarati: svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko

opanayiko327 paccattaṃ veditabbo viññūhī'ti. Tassa dhammaṃ anussarato cittaṃ pasīdati,

pāmujjaṃ uppajjati, ye cittassa upakkilesā te pahīyanti. Ayaṃ vuccati visākhe ariyasāvako

dhammūposathaṃ upavasati. Dhammena saddhiṃ saṃvasati dhammaṃ cassa ārabbha cittaṃ

pasīdati. Pāmujjaṃ uppajjati. Ye cittassa upakkilesā te pahīyanti. Evaṃ kho visākhe

upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.

Upakkiliṭṭhassa visākhe cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. Kathañca visākhe

upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti: idha visākhe ariyasāvako saṅghaṃ

anussarati: supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho

ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho

yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo

pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā'ti.

Tassa saṅghaṃ anussarato cittaṃ pasīdati. Pāmujjaṃ uppajjati. Ye cittassa upakkilesā. Te

pahīyanti. Seyyathā'pi visākhe upakkiliṭṭhassa vatthassa upakkamena pariyodapanā hoti.

[BJT Page: 372 [\x 372/] ]

Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa vatthassa upakkamena pariyodapanā hoti: [PTS Page 209]

[\q 209/] usumañca paṭicca khārañca paṭicca gomayañca paṭicca udakañca paṭicca

purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca. Evaṃ kho visākhe upakkiliṭṭhassa vatthassa

upakkamena pariyodapanā hoti. Evameva kho visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena

pariyodapanā hoti.

Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti: idha visākhe

ariyasāvako saṅghaṃ anussarati: supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ujupaṭipanno

bhagavato sāvakasaṅgho ñāyapaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho sāmīcipaṭipanno

bhagavato sāvakasaṅgho yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato

sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ

lokassā'ti. Tassa saṅghaṃ anussarato cittaṃ pasīdati, pāmujjaṃ uppajjati. Ye cittassa

upakkilesā te pahīyanti. Ayaṃ vuccati visākhe ariyasāvako saṅghuposathaṃ upavasati,

saṅghena saddhiṃ saṃvasati. Saṅghaṃ cassa ārabbha cittaṃ pasīdati. Pāmujjaṃ uppajjati. Ye

cittassa upakkilesā te pahīyanti. Evaṃ kho visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena

pariyodapanā hoti.

Upakkiliṭṭhassa visākhe cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. Kathañca visākhe

upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti: idha visākhe ariyasāvako attano

sīlāni anussarati akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññūppasatthāni

aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni. Tassa sīlaṃ anussarato cittaṃ pasīdati, māmujjaṃ

uppajjati, ye cittassa upakkilesā te pahīyanti. Seyyathā'pi visākhe upakkiliṭṭhassa ādāsassa

upakkamena pariyodapanā hoti.

Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa ādāsassa upakkamena pariyodapanā hoti: telañca paṭicca

chārikañca paṭicca vālaṇḍukañca paṭicca328 purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca. Evaṃ kho

visākhe upakkiliṭṭhassa ādāsassa upakkamena pariyodapanā hoti. Evameva kho visākhe

upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.

Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. [PTS Page 210]

[\q 210/] idha visākhe ariyasāvako attano sīlāni anussarati akhaṇḍāni acchiddāni

asabalāni akammāsāni bhujissāni viññūppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni.

Tassa sīlaṃ anussarato cittaṃ pasīdati, pāmujjaṃ uppajjati, ye cittassa upakkilesā te

pahīyanti. Ayaṃ vuccati visākhe ariyasāvako sīlūposathaṃ upavasati, sīlena saddhiṃ

saṃvasati, sīlaṃ cassa ārabbha cittaṃ pasīdati, pāmujjaṃ uppajjati, ye cittassa upakkilesā, te

pahīyanti. Evaṃ kho visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.

[BJT Page 374] [\x 374/]

Upakkiliṭṭhassa visākhe cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. Kathañca visākhe

upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti. Idha visākhe ariyasāvako devatā

anussarati, santi devatā cātummahārājikā santi devā tāvatiṃsā santi devā yāmā santi devā

tusitā santi devā nimmāṇaratino santi devā paranimmitavasavattino, santi devā

brahmakāyikā, santi devā tatuttariṃ, yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā

tattha upapannā. Mayhampi tathārūpā saddhā saṃvijjati. Yathārūpena sīlena samannāgatā

tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpaṃ sīlaṃ saṃvijjati. Yathārūpena

sutena samannāgatā tā devatā itocutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpaṃ sutaṃ

saṃvijjati. Yathārūpena cāgena samannāgatā tā devatā itocutā tattha upapannā, mayhampi

tathārūpo cāgo saṃvijjati. Yathārūpena paññāya samannāgatā tā devatā itocutā tattha

upapannā, mayhampi tathārūpā paññā saṃvijjati. Tassa attano ca tāsaṃ ca devatānaṃ

saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarato cittaṃ pasīdati pāmujjaṃ uppajjati.

Ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.

Seyyathā'pi visākhe upakkiliṭṭhassa jātarūpassa upakkamena pariyodapanā hoti. Kathaṃ

ca visākhe upakkiliṭṭhassa jātarūpassa upakkamena pariyodapanā hoti. Ukkañca paṭicca

loṇañca paṭicca gerukañca paṭicca nālisaṇḍāsañca paṭicca purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ

paṭicca. Evaṃ kho visākhe upakkiliṭṭhassa jātarūpassa upakkamena pariyodapanā hoti.

Evameva kho visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.

[PTS Page 211] [\q 211/]

Kathañca visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti: idha visākhe

ariyasāvako devatā anussarati: santi devatā cātummahārājikā santi devā tāvatiṃsā santi

devā yāmā santi devā tusitā santi devā nimmāṇaratino santi devā paranimmitavasavattino,

santi devā brahmakāyikā, santi devā tatuttariṃ, yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā

devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpā saddhā saṃvijjati. Yathārūpena sīlena

samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpaṃ sīlaṃ saṃvijjati.

Yathārūpena sutena samannāgatā tā devatā itocutā tattha upapannā, mayhampi tathārūpaṃ

sutaṃ saṃvijjati. Yathārūpena cāgena samannāgatā tā devatā itocutā tattha upapannā,

mayhampi tathārūpo cāgo saṃvijjati. Yathārūpena paññāya samannāgatā tā devatā itocutā

tattha upapannā, mayhampi tathārūpā paññā saṃvijjati. Tassa attano ca tāsaṃ ca devatānaṃ

saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarato cittaṃ pasīdati pāmujjaṃ uppajjati.

Ye cittassa upakkilesā te pahīyanti. Ayaṃ vuccati visākhe ariyasāvako devatuposathaṃ

upavasati. Devatāhi saddhiṃ saṃvasati, devatā cassa ārabbha cittaṃ pasīdati, pāmujjaṃ

uppajjati, ye cittassa upakkilesā te pahīyanti. Evaṃ kho visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa

upakkamena pariyodapanā hoti.

1. Piviṃsu - machasaṃ- amusamiñca-[PTS.] [no footnote]

[BJT Page 376] [\x 376/]

Sa kho so visākhe ariyasāvako iti paṭisañcikkhati: yāvajīvaṃ arahanto pāṇātipātaṃ pahāya

pāṇātipātā paṭiviratā nihitadaṇḍā nihitasatthā lajjī dayāpannā

sabbapāṇabhūtahitānukampī viharanti. Ahampajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ

pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno

sabbapāṇabhūtahitānukampī viharāmi. Imināpahaṃ aṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho

ca me upavuttho bhavissati.

Yāvajīvaṃ arahanto adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭiviratā dinnādāyī

dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharanti. Ahampajja imañca rattiṃ imañca

divasaṃ adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena

sucibhūtena attanā viharāmi. Imināpahaṃ aṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me

upavuttho bhavisasati.

Yāvajīvaṃ arahanto abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī ārācārī viratā methunā

gāmadhammā. Ahampajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ abrahmacariyaṃ pahāya

brahmacārī virato methunā gāmadhammā. Imināpahaṃ aṅgena arahataṃ anukaromi,

uposatho ca me upavuttho bhavissati.

[PTS Page 212] [\q 212/]

Yāvajīvaṃ arahanto musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭiviratā saccavādī saccasandhā thetā

paccayikā avisaṃvādakā lokassa. Ahampajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ musāvādaṃ

pahāya musāvādā paṭivirato saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa.

Imināpahaṃ aṅgena arahataṃ anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissati.

Yāvajīvaṃ arahanto surāmerayamajjapamādaṭṭhānaṃ pahāya

surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā. Ahampajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ

surāmerayamajjapamādaṭṭhānaṃ pahāya surāmerayamajja pamādaṭṭhānā paṭivirato.

Imināpahaṃ aṅgena arahataṃ anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissati.

Yāvajīvaṃ arahanto ekabhattikā rattuparatā viratā vikālabhojanā. Ahampajja imañca rattiṃ

imañca divasaṃ ekabhattiko rattuparato virato vikālabhojanā. Imināpahaṃ aṅgena arahataṃ

anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissati.

Yāvajīvaṃ arahanto

naccagītavāditavisūkadassanamālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā

paṭiviratā. Ahampajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ

naccagītavāditavisūkadassanamālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā

paṭivirato. Imināpahaṃ aṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissati.

1. Imināpi -machasaṃ 2. Anācārī-machasaṃ [footnote missing]

[BJT Page 378] [\x 378/]

Yāvajīvaṃ arahanto uccāsayanamahāsayanaṃ pahāya uccāsayanamahāsayanā paṭiviratā

nīcaseyyaṃ kappenti. Mañcake vā tiṇasanthārake vā. Ahampajja imañca rattiṃ imañca

divasaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ pahāya uccāsayanamahāsayanā paṭivirato nīcaseyyaṃ

kappemi. Mañcake vā tiṇasanthārake vā imināpahaṃ aṅgena arahataṃ anukaromi. Uposatho

ca me upavuttho bhavissati. Evaṃ kho visākhe ariyūposatho hoti.

Evaṃ upavuttho kho visākhe ariyūposatho mahapphalo hoti. Mahānisaṃso mahājutiko

mahāvipphāro. Kīva mahapphalo hoti. Kīva mahānisaṃso kīva mahājutiko kīva

mahāvipphāro.

Seyyathā'pi visākhe yo imesaṃ soḷasannaṃ mahājanapadānaṃ pahūtasattaratanānaṃ329

issariyādhipaccaṃ rajjaṃ [PTS Page 213] [\q 213/] kāreyya, seyyathīdaṃ: aṅgānaṃ

magadhānaṃ kāsīnaṃ kosalānaṃ vajjīnaṃ mallānaṃ cetīnaṃ vaṅgānaṃ kurūnaṃ pañcālānaṃ

macchānaṃ sūrasenānaṃ assakānaṃ avantīnaṃ gandhārānaṃ kambojānaṃ,

aṭṭhaṅgasamannāgatassa uposathassa etassa kalaṃ nāgghati330 soḷasiṃ. Taṃ kissa hetu:

kapaṇaṃ visākhe mānusakaṃ rajjaṃ dibbaṃ sukhaṃ upanidhāya.

Yāni visākhe mānusakāni paññāsa vassāni, cātummahārājikānaṃ devānaṃ eso eko

rattindivo331. Tāya rattiyā tiṃsarattiyo māso. Tena māsena dvādasamāsiyo saṃvaccharo, tena

saṃvaccharena pañcavassasatāni332 cātummahārājikānaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ. ṝhānaṃ

kho panetaṃ visākhe vijjati yaṃ idhekacco itthī vā puriso vā aṭṭhaṅgasamannāgataṃ

uposathaṃ upavasitvā kāyassa bhedā parammaraṇā cātummahārājikānaṃ devānaṃ

sahavyataṃ upapajjeyya. Idaṃ kho panetaṃ visākhe sandhāya bhāsitaṃ kapaṇaṃ mānusakaṃ

rajjaṃ dibbaṃ sukhaṃ upanidhāya.

Yaṃ visākhe mānusakaṃ vassasataṃ, tāvatiṃsānaṃ devānaṃ eso eko rattindivo. Tāya rattiyā

tiṃsarattiyo māso. Tena māsena dvādasamāsiyo saṃvaccharo, tena saṃvaccharena dibbaṃ

vassasahassaṃ tāvatiṃsānaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ. ṝhānaṃ kho panetaṃ visākhe vijjati

yaṃ idhekacco itthī vā puriso vā aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ upavasitvā kāyassa

bhedā parammaraṇā tāvatiṃsānaṃ devānaṃ sahavyataṃ upapajjeyya. Idaṃ kho panetaṃ

visākhe sandhāya bhāsitaṃ kapaṇaṃ mānusakaṃ rajjaṃ dibbaṃ sukhaṃ upanidhāya.

Yāni visākhe mānusakāni dve vassasatāni, yāmānaṃ devānaṃ eso eko rattindivo3. Tāya

rattiyā tiṃsarattiyo māso. Tena māsena dvādasamāsiyo saṃvaccharo, tena saṃvaccharena

dibbāni dve vassasahassāni yāmānaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ. ṝhānaṃ kho panetaṃ visākhe

vijjati yaṃ idhekacco itthī vā puriso vā aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ upavasitvā

kāyassa bhedā parammaraṇā yāmānaṃ devānaṃ sahavyataṃ upapajjeyya. Idaṃ kho panetaṃ

visākhe [PTS Page 214] [\q 214/] sandhāya bhāsitaṃ kapaṇaṃ mānusakaṃ rajjaṃ dibbaṃ

sukhaṃ upanidhāya.

[BJT Page 380] [\x 380/]

Yāni visākhe mānusakāni cattāri vassasatāni, tusitānaṃ devānaṃ eso eko rattindivo3. Tāya

rattiyā tiṃsarattiyo māso. Tena māsena dvādasamāsiyo saṃvaccharo, tena saṃvaccharena

dibbāni cattāri vassasahassāni tusitānaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ. ṝhānaṃ kho panetaṃ

visākhe vijjati yaṃ idhekacco itthī vā puriso vā aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ

upavasitvā kāyassa bhedā parammaraṇā tusitānaṃ devānaṃ sahavyataṃ upapajjeyya. Idaṃ

kho panetaṃ visākhe sandhāya bhāsitaṃ kapaṇaṃ mānusakaṃ rajjaṃ dibbaṃ sukhaṃ

upanidhāya.

Yāni visākhe mānusakāni aṭṭhavassasatāni nimmāṇaratīnaṃ devānaṃ eso eko rattindivo3.

Tāya rattiyā tiṃsarattiyo māso. Tena māsena dvādasamāsiyo saṃvaccharo, tena

saṃvaccharena dibbāni aṭṭha vassasahassāni nimmāṇaratīnaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ.

ṝhānaṃ kho panetaṃ visākhe vijjati yaṃ idhekacco itthi vā puriso vā aṭṭhaṅgasamannāgataṃ

uposathaṃ upavasitvā kāyassa bhedā parammaraṇā nimmāṇaratīnaṃ devānaṃ sahavyataṃ

upapajjeyya. Idaṃ kho panetaṃ visākhe sandhāya bhāsitaṃ kapaṇaṃ mānusakaṃ rajjaṃ

dibbaṃ sukhaṃ upanidhāya.

Yāni visākhe mānusakāni soḷasa vassasatāni, paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ eso eko

rattindivo. Tāya rattiyā tiṃsarattiyo māso. Tena māsena dvādasamāsiyo saṃvaccharo, tena

saṃvaccharena dibbāni soḷasa vassasahassāni paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ

āyuppamāṇaṃ. ṝhānaṃ kho panetaṃ visākhe vijjati yaṃ idhekacco itthi vā puriso vā

aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ upavasitvā kāyassa bhedā parammaraṇā

paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahavyataṃ upapajjeyya. Idaṃ kho panetaṃ visākhe

sandhāya bhāsitaṃ kapaṇaṃ mānusakaṃ rajjaṃ dibbaṃ sukhaṃ upanidhāya.

30. Pāṇaṃ na hāne333 na ca dinnamādiye

Musā na bhāse na ca majjapo siyā,

[PTS Page 215] [\q 215/]

Abrahmacariyā virameyya methunā

Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojanaṃ.

31. Mālaṃ na dhāre na ca gandhamācare

Mañce chamāyaṃ va sayetha santhate,

Etaṃ hi aṭṭhaṅgikamāhu'posathaṃ

Buddhena dukkhantagunā pakāsitaṃ.

32. Cando ca suriyo ca ubho sudassanā

Obhāsayaṃ anupariyanti yāvatā,

Tamonudā te pana antalikkhagā

Nabhe pabhāsenti disā virocanā.

33. Etasmiṃ yaṃ vijjati antare dhanaṃ

Muttā maṇi veeriyañca bhaddakaṃ,

Siṅgīsuvaṇṇaṃ athavā'pi kañcanaṃ

Yaṃ jātarūpaṃ haṭakanti vuccati.

34. Aṭṭhaṅgupetassa uposathassa

Kalampi te nānubhavanti soḷasiṃ,

Candappabhā tāragaṇā va sabbe.

35. Tasmā hi nārī ca naro ca sīlavā

Aṭṭhaṅgupetaṃ upavassu'posathaṃ,

Puññāni katvāna sukhudrayāni

Aninditā saggamupenti ṭhānanti.

334*

Mahāvaggo dutiyo

[BJT Page 382] [\x 382/]

3. 2. 3. 1.

(Sāvatthi nidānaṃ)

21. Atha kho channo paribbājako yenāyasmā ānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā

ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho channo paribbājako āyasmantaṃ ānandaṃ

etadavoca:

Tumhe'pi āvuso ānanda rāgassa pahāṇaṃ paññāpetha. Dosassa pahāṇaṃ paññāpetha.

Mohassa pahāṇaṃ paññāpethāti. Mayaṃ kho āvuso rāgassa pahāṇaṃ paññāpema, dosassa

[PTS Page 216] [\q 216/] pahāṇaṃ paññāpema. Mohassa pahāṇaṃ paññāpemāti.

Kimpana tumhe āvuso rāge ādīnavaṃ disvā rāgassa pahāṇaṃ paññāpetha. Kiṃ dose

ādīnavaṃ disvā dose pahāṇaṃ paññāpetha. Kiṃ mohe ādīnavaṃ disvā mohassa pahāṇaṃ

paññāpethāti.

Ratto kho āvuso rāgena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāya'pi ceteti,

paravyābādhāya'pi ceteti. Ubhayavyābādhāya'pi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Rāge pahīṇe nevattavyābādhāya'pi ceteti, na paravyābādhāya'pi tetti. Na

ubhayavyābādhāya'pi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Ratto kho

āvuso rāgena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati,

manasā duccaritaṃ carati. Rāge pahīṇe neva kāyena duccaritaṃ carati, na vācāya duccaritaṃ

carati, na manasā duccaritaṃ carati. Ratto kho āvuso rāgena abhibhūto pariyādinnacitto

attatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ nappajānāti. Ubhayatthampi

yathābhūtaṃ nappajānāti. Rāge pahīṇe attatthampi yathābhūtaṃ pajānāti. Paratthampi

yathābhūtaṃ pajānāti. Ubhayatthampi yathābhūtaṃ pajānāti. Rāgo kho āvuso andhakaraṇo

acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbāṇasaṃvattaniko.

Duṭṭho kho āvuso dosena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāya'pi ceteti,

paravyābādhāya'pi ceteti, ubhayavyābādhāya'pi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Dose pahīṇe nevattavyābādhāya'pi ceteti, na paravyābādhāya'pi ceteti, na

ubhayavyābādhāya'pi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Duṭṭho kho

āvuso dosena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati,

manasā duccaritaṃ carati. Dose pahīṇe neva kāyena duccaritaṃ carati, na vācāya duccaritaṃ

carati, na manasā duccaritaṃ carati. Duṭṭho kho āvuso dosena abhibhūto pariyādinnacitto

attatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti, paratthampi yathābhūtaṃ nappajānāti, ubhayatthampi

yathābhūtaṃ nappajānāti, dose pahīṇe attatthampi yathābhūtaṃ pajānāti, paratthampi

yathābhūtaṃ pajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ pajānāti. Doso kho āvuso andhakaraṇo

acakkhukaraṇo aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbāṇasaṃvattaniko.

Mūḷho kho āvuso mohena abhibhūto pariyādinnacitto attavyābādhāya'pi ceteti,

paravyābādhāya'pi ceteti. Ubhayavyābādhāya'pi ceteti. Cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ

paṭisaṃvedeti. Mohe pahīṇe nevattavyābādhāya ceteti, na paravyābādhāyapi ceteti. Na

ubhayavyābādhāyapi ceteti. Na cetasikaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti.

[BJT Page 384] [\x 384/]

Mūḷho kho āvuso mohena abhibhūto pariyādinnacitto kāyena duccaritaṃ carati. Vācāya

duccaritaṃ carati. Manasā duccaritaṃ carati. Mohe pahīṇe neva kāyena duccaritaṃ carati. Na

vācāya duccaritaṃ carati. Na manasā duccaritaṃ carati. Mūḷho kho āvuso mohena abhibhūto

pariyādinnacitto attatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti. Paratthampi yathābhūtaṃ

nappajānāti, ubhayatthampi yathābhūtaṃ nappajānāti. [PTS Page 217] [\q 217/] mohe

pahīṇe attatthampi yathābhūtaṃ pajānāti. Paratthampi yathābhūtaṃ pajānāti.

Ubhayatthampi yathābhūtaṃ pajānāti. Moho kho āvuso andhakaraṇo acakkhukaraṇo

aññāṇakaraṇo paññānirodhiko vighātapakkhiko anibbāṇasaṃvattaniko.

Idaṃ kho mayaṃ āvuso rāge ādīnavaṃ disvā rāgassa pahāṇaṃ paññāpema, idaṃ dose

ādīnavaṃ disvā dosassa pahāṇaṃ paññāpema, idaṃ mohe ādīnavaṃ disvā mohassa

pahāṇaṃ paññāpemā'ti.

Atthi panā'vuso maggo atthi paṭipadā etassa rāgassa dosassa mohassa pahāṇāyā'ti?

Atthāvuso maggo atthi paṭipadā etassa rāgassa dosassa mohassa pahāṇāyā'ti. Katamo

panā'vuso maggo katamā paṭipadā etassa rāgassa dosassa mohassa pahāṇāyā'ti? Ayameva

ariyo aṭṭhaṅgiko maggo seyyathīdaṃ: sammādiṭṭhi sammāsaṃkappo sammāvācā

sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Ayaṃ kho āvuso

maggo ayaṃ paṭipadā etassa rāgassa dosassa mohassa pahāṇāyā'ti. Bhaddako āvuso maggo

bhaddikā paṭipadā etassa rāgassa dosassa mohassa pahāṇāyā'ti, alañca panāvuso ānanda

appamādāyā'ti.

3. 2. 3. 2.

22. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Atha kho aññataro

ājīvakasāvako gahapati yenā'yasmā ānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ

ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so ājīvakasāvako gahapati

āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca: kesaṃ ne bhante ānanda dhammo svākkhāto, ke loke

supaṭipannā335, ke loke sugatā'ti?336

Tena hi gahapati taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya, tathā naṃ vyākareyyāsi.

Taṃ kiṃ maññasi gahapati ye rāgassa pahāṇāya dhammaṃ desenti. Dosassa pahāṇāya

dhammaṃ desenti, mohassa pahāṇāya dhammaṃ desenti. Tesaṃ dhammo svākkhāto no vā,

kathaṃ vā te ettha hotī'ti? [PTS Page 218] [\q 218/] ye bhante rāgassa pahāṇāya

dhammaṃ desenti. Dosassa pahāṇāya dhammaṃ desenti. Mohassa pahāṇāya dhammaṃ

desenti. Tesaṃ dhammo svākkhāto, evaṃ me ettha hotī'ti.

Taṃ kiṃ maññasi gahapati, ye rāgassa pahāṇāya paṭipannā, dosassa pahānāya paṭipannā,

mohassa pahāṇāya paṭipannā, te loke supaṭipannā, no vā kathaṃ vā te ettha hotī'ti? Ye

bhante rāgassa pahāṇāya paṭipannā, dosassa pahāṇāya paṭipannā, mohassa pahāṇāya

paṭipannā, te loke supaṭipannā, evaṃ me ettha hotī'ti.

[BJT Page 386] [\x 386/]

Taṃ kiṃmaññasi gahapati yesaṃ rāgo pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato337

āyatiṃ anuppādadhammo, yesaṃ doso pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato

anabhāvakato338 āyatiṃ anuppādadhammo. Yesaṃ moho pahīṇo ucchinnamūlo

tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ anuppādadhammo, te loke sugatā, no vā kathaṃ vā te

ettha hotī'ti? Yesaṃ bhante rāgo pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ

anuppādadhammo, yesaṃ doso pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ

anuppādadhammo, moho pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ

anuppādadhammo, te loke sugatā evaṃ me ettha hotī'ti.

Iti kho gahapati tayā vetaṃ vyākataṃ. Ye bhante rāgassa pahāṇāya dhammaṃ desenti,

dosassa pahāṇāya dhammaṃ desenti mohassa pahāṇāya dhammaṃ desenti tesaṃ dhammo

svākkhāto'ti, tayā vetaṃ339 vyākataṃ. Ye bhante rāgassa pahāṇāya paṭipannā, dosassa

pahāṇāya paṭipannā, mohassa pahāṇāya paṭipannā, te loke supaṭipannā'ti, tayā vetaṃ

vyākataṃ. Yesaṃ bhante rāgo pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ

anuppādadhammo, yesaṃ doso pahīṇo ucchinanamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ

anuppādadhammo, moho pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ

anuppādadhammo, te loke sugatā'ti.340

Acchariyaṃ bhante, abbhutaṃ bhante, na ceva nāma sadhammukkaṃsanā bhavissati, na ca

paradhammāpasādanā, āyataneva dhammadesanā. Attho ca vutto. Attā ca anupanīto.

Tumhe bhante ānanda rāgassa pahāṇāya dhammaṃ desetha, dosassa pahāṇāya dhammaṃ

desetha, mohassa pahāṇāya [PTS Page 219] [\q 219/] dhammaṃ desetha. Tumhākaṃ

bhante ānanda dhammo svākkhāto. Tumhe bhante ānanda rāgassa pahāṇāya paṭipannā

dosassa pahāṇāya paṭipannā mohassa pahāṇāya paṭipannā. Tumhe341 loke

supaṭipannā.342 Tumhākaṃ bhante ānanda rāgo pahīṇo ucchinnamūlo tālāvatthukato

anabhāvakato āyatiṃ anuppādadhammo. Tumhākaṃ doso pahīṇo ucchinnamūlo

tālāvatthukato anabhāvakato āyatiṃ anuppādadhammo. Tumhākaṃ moho pahīṇo

ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato343 āyatiṃ anuppādadhammo. Tumhe loke

sugatā.

[BJT Page 388] [\x 388/]

Abhikkantaṃ bhante, abhikkantaṃ bhante. Seyyathā'pi bhante nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya,

paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ

dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhintī'ti.344 Evamevaṃ ayyena ānandena

anekapariyāyena dhammo pakāsito.

Esāhaṃ bhante ānanda taṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammaṃ ca bhikkhusaṅghaṃ

ca. Upāsakaṃ maṃ ayyo ānando dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.

3. 2. 3. 3.

(Kapilavatthunidānaṃ:)

23. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Tena kho pana

samayena bhagavā gilānā345 vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito gelaññā. Atha kho mahānāmo

sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ

nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca: dīgharattā'haṃ

bhante bhagavatā evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāmi: samāhitassa ñāṇaṃ, no asamāhitassā'ti.

Samādhi nu kho bhante pubbe, pacchā ñāṇaṃ. Udāhu ñāṇaṃ pubbe, pacchā samādhī'ti?

Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi. Bhagavā kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito

gelaññā; ayañca mahānāmo sakko bhagavantaṃ atigambhīraṃ pañhaṃ pucchati. Yannūnāhaṃ

mahānāmaṃ sakkaṃ ekamantaṃ apanetvā dhammaṃ deseyyanti.

Atha kho āyasmā ānando mahānāmaṃ sakkaṃ bāhāya346 gahetvā ekamantaṃ apanetvā

mahānāmaṃ sakkaṃ etadavoca: sekhampi kho mahānāma sīlaṃ vuttaṃ bhagavatā,

asekhampi sīlaṃ vuttaṃ bhagavatā, sekho'pi samādhi vutto [PTS Page 220] [\q 220/]

bhagavatā, asekho'pi samādhi vutto bhagavatā, sekhā'pi paññā vuttā bhagavatā, asekhā'pi

paññā vuttā bhagavatā.

Katamañca mahānāma sekhaṃ sīlaṃ: idha mahānāma bhikkhu sīlavā hoti

pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī

samādiya sikkhati sikkhāpadesu. Idaṃ vuccati mahānāma sekhaṃ sīlaṃ. Katamo ca

mahānāma sekho samādhi: idha mahānāma bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi

dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati.

Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ

samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca

viharati sato ca sampajāno sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti '

upekkhako satimā sukhavihāri'ti taṃ tatiyajjhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahāṇā

dukkhassa ca pahāṇā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhaṃ asukha

upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

Ayaṃ vuccati mahānāma sekho samādhi. Katamā ca mahānāma sekhā paññā: idha

mahānāma bhikkhu idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti , ayaṃ dukkhasamudayo'ti

yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ

dukkhanirodhagāminī paṭipadā'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ vuccati mahānāma sekhā

paññā.

[BJT Page 390] [\x 390/]

Sa kho so mahānāma ariyasāvako evaṃ sīlasampanno evaṃ samādhisampanno evaṃ

paññāsampanno āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme

sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Evaṃ kho mahānāma sekhampi sīlaṃ vuttaṃ bhagavatā, asekhampi sīlaṃ vuttaṃ bhagavatā,

sekho'pi samādhi vutto bhagavatā, asekho'pi samādhi vutto bhagavatā, sekhā'pi paññā

vuttā bhagavatā, asekhā'pi paññā vuttā bhagavatā'ti.

3. 2. 3. 4.

(Vesālīnidānaṃ:)

24. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho

abhayo ca licchavi paṇḍitakumāro ca licchavi yenā'yasmā ānando tenupasaṅkamiṃsu.

Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno

kho abhayo licchavi āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca:

Nigaṇṭho bhante nātaputto347 sabbaññū sabbadassāvī aparisesā ñāṇadassanaṃ paṭijānāti:

carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ

paccupaṭṭhitanti. So purāṇānaṃ kammānaṃ tapasā vyantībhāvaṃ paññāpeti, navānaṃ

kammānaṃ akaraṇā [PTS Page 221] [\q 221/] setughātaṃ. Iti kammakkhayā

dukkhakkhayo, dukkhakkhayā vedanākkhayo, vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ

bhavissati. Evametissā sandiṭṭhikāya nijjarāvisuddhiyā samatikkamo hoti.

Idha bhante bhagavā kimāhā'ti.

Tisso kho imā abhaya, nijjarāvisuddhiyo tena bhagavatā jānatā passatā arahatā

sammāsambuddhena sammadakkhātā sattānaṃ visuddhiyā sokapariddavānaṃ348

samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbāṇassa

sacchikiriyāya.

Katamā tisso: idha abhaya, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati

ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

So navañca kammaṃ na karoti. Purāṇañca kammaṃ phussa phussa vyantīkaroti.

Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opanayikā3493 paccattaṃ veditabbā viññūhī'ti.

[BJT Page 392] [\x 392/]

Sa kho so abhaya, bhikkhu evaṃ sīlasampanno vivicceva kāmehi vivicca akusalehi

dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati.

Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ

samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca

viharati sato ca sampajāno sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti '

upekkhako satimā sukhavihāri'ti taṃ tatiyajjhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahāṇā

dukkhassa ca pahāṇā pubbe'va somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhaṃ asukhaṃ

upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.

So navañca kammaṃ na karoti. Purāṇañca kammaṃ phussa phussa vyantīkaroti.

Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opanayikā350 paccattaṃ veditabbā viññūhī'ti.

So abhaya bhikkhu evaṃ sīlasampanno evaṃ samādhisampanno āsavānaṃ khayā anāsavaṃ

cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja

viharati. So navañca kammaṃ na karoti. Purāṇañca kammaṃ phussa phussa vyantīkaroti.

Sandiṭṭhikā nijjarā akālikā ehipassikā opanayikā351 paccattaṃ veditabbā viññūhī'ti.

Ime kho abhaya, tisso nijjarā visuddhiyo tena bhagavatā jānatā passatā arahatā

sammāsambuddhena sammadakkhātā sattānaṃ visuddhiyā sokapariddavānaṃ352

samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbāṇassa

sacchikiriyāyā'ti.

Evaṃ vutte paṇḍitakumāro licchavi abhayaṃ licchaviṃ etadavoca:

Kiṃ pana tvaṃ samma abhaya, āyasmato ānandassa subhāsitaṃ subhāsitato

nābbhanumodasī'ti.

Kyāhaṃ samma353 āyasmato ānandassa subhāsitaṃ subhāsitato [PTS Page 222] [\q 222/]

nābbhanumodissāmi, muddhāpi tassa vipateyya, yo āyasmato ānandassa subhāsitaṃ

subhāsitato nābbhanumodeyyā'ti.

3. 2. 3. 5

(Sāvatthinidānaṃ:)

25. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā

etadavoca:

Ye354 ānanda anukampeyyātha ye ca sotabbaṃ maññeyyuṃ mittā vā amaccā vā ñātī vā

sālohitā vā, te vo ānanda tīsu ṭhānesu samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā.

Katamesu tīsu:

Buddhe aveccappasāde samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā "iti'pi so bhagavā

arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro

purisadammasārathī satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā"ti.

[BJT Page 394] [\x 394/]

Dhamme aveccappasāde samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā: 'svākkhāto

bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṃ veditabbo

viññūhī"ti.

Saṅghe aveccappasāde samādapetabbā, nivesetabbā, patiṭṭhāpetabbā: "supaṭipanno

bhagavato sāvakasaṅgho ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ñāyapaṭipanno bhagavato

sāvakasaṅgho sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho yadidaṃ cattāri purisayugāni

aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo

añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā'ti.

Siyā ānanda catunnaṃ mahābhūtānaṃ aññathattaṃ paṭhavidhātuyā āpodhātuyā tejodhātuyā

vāyodhātuyā. Natveva buddhe aveccappasādena samannāgatassa ariyasāvakassa siyā

aññathattaṃ. Tatridaṃ aññathattaṃ: so vatānanda buddhe aveccappasādena samannāgato

ariyasāvako nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā pettivisayaṃ vā upapajjissatī'ti netaṃ ṭhānaṃ

vijjati.

Siyā ānanda, catunnaṃ mahābhūtānaṃ aññathattaṃ paṭhavidhātuyā āpodhātuyā

tejodhātuyā vāyodhātuyā. Natveva dhamme aveccappasādena samannāgatassa

ariyasāvakassa siyā aññathattaṃ. Tatiradaṃ aññathattaṃ: so vatānanda dhamme

aveccappasādena samannāgato ariyasāvako nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā pettivisayaṃ vā

upapajjissatī'ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

[PTS Page 223] [\q 223/]

Siyā ānanda, catunnaṃ mahābhūtānaṃ aññathattaṃ paṭhavidhātuyā āpodhātuyā

tejodhātuyā vāyodhātuyā. Natveva saṅghe aveccappasādena samannāgatassa ariyasāvakassa

siyā aññathattaṃ. Tatridaṃ aññathattaṃ: so vatānanda, saṅghe aveccappasādena samannāgato

ariyasāvako nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā pettivisayaṃ vā upapajjissatī'ti netaṃ ṭhānaṃ

vijjati.

Ye ānanda, anukampeyyātha ye ca sotabbaṃ maññeyyuṃ mittā vā amaccā vā ñātī vā

sālohitā vā, te vo ānanda, imesu tīsu ṭhānesu samādapetabbā, nivesetabbā,

patiṭṭhāpetabbā'ti.

3. 2. 3. 6

26. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ

etadavoca: 'bhavo, bhavo'ti bhante vuccati. Kittāvatā nu kho bhante bhavo hotī'ti?

Kāmadhātuvepakkañca ānanda, kammaṃ nābhavissa api nu kho kāmabhavo paññāyethāti?

No hetaṃ bhante.

Iti kho ānanda, kammaṃ khettaṃ, viññāṇaṃ bījaṃ, taṇhā sineho.355 Avijjānīvaraṇānaṃ

sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ hīnāya dhātuyā viññāṇaṃ patiṭṭhitaṃ. Evaṃ āyati3562

punabbhavābhinibbatti hoti.

[BJT Page 396] [\x 396/]

Rūpadhātuvepakkañca ānanda, kammaṃ nābhavissa, api nu kho rūpabhavo paññāyethāti?

No hetaṃ bhante.

Iti kho ānanda, kammaṃ khettaṃ, viññāṇaṃ bījaṃ, taṇhā sineho. Avijjānīvaraṇānaṃ

sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ majjhimāya dhātuyā viññāṇaṃ patiṭṭhitaṃ. Evaṃ āyati

punabbhavābhinibbatti hoti.

Arūpadhātuvepakkañca ānanda kammaṃ nā bhavissa, api nu kho arūpabhavo

paññāyethā?Ti.

[PTS Page 224] [\q 224/]

No hetaṃ bhante.

Iti kho ānanda, kammaṃ khettaṃ, viññāṇaṃ bījaṃ, taṇhā sineho. Avijjānīvaraṇānaṃ

sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ paṇītāya dhātuyā viññāṇaṃ patiṭṭhitaṃ. Evaṃ āyati

punabbhavābhinibbatti hoti. Evaṃ kho ānanda, bhavo hotī'ti.

3. 2. 3. 7.

27. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ

etadavoca:

'Bhavo, bhavo'ti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante bhavo hotī'ti?.

Kāmadhātuvepakkañca ānanda, kammaṃ nābhavissa, api nu kho kāmabhavo

paññāyethā'ti?.

No hetaṃ bhante.

Iti kho ānanda, kammaṃ khettaṃ, viññāṇaṃ bījaṃ, taṇhā sineho. 357 Avijjānīvaraṇānaṃ

sattānaṃ taṇhāsaññojanānaṃ hīnāya dhātuyā cetanā patiṭṭhitā, patthanā patiṭṭhitā. Evaṃ

āyati358. Punabbhavābhinibbatti hoti.

Rūpadhātuvepakkañca ānanda, kammaṃ nābhavissa, api nu kho rūpabhavo paññāyethā'ti?

No hetaṃ bhante.

Iti kho ānanda, kammaṃ khettaṃ, viññāṇaṃ bījaṃ, taṇhā sineho. Avijjānīvaraṇānaṃ

sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ majjhimāya dhātuyā cetanā patiṭṭhitā, patthanā patiṭṭhitā.

Evaṃ āyati359 punabbhavābhinibbatti hoti.

[BJT Page:398] [\x 398/]

Arūpadhātuvepakkañca ānanda kammā nābhavissa, api nu kho arūpabhavo paññāyethāti?

No hetaṃ bhante.

Iti kho ānanda kammaṃ khettaṃ, viññāṇaṃ bījaṃ, taṇhā sineho. Avijjānīvaraṇānaṃ

sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ paṇītāya dhātuyā cetanā patiṭṭhitā. Patthanā patiṭṭhitā.

Evaṃ āyati punabbhavābhinibbatti hoti. Evaṃ ko ānanda bhavo hotī'ti.

[PTS Page 225] [\q 225/]

3. 2. 3. 8

28. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā

etadavoca:

Sabbaṃ nu kho ānanda sīlabbataṃ jīvitaṃ brahmacariyaṃ upaṭṭhānasāraṃ saphalanti.

Na khvettha bhante ekaṃsenā'ti.

Tena hānanda vibhajassūti.

Yaṃ hissa bhante sīlabbataṃ jīvitaṃ brahmacariyaṃ upaṭṭhānasāraṃ sevato akusalā

dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaṃ sīlabbataṃ jīvitaṃ

brahmacariyaṃ upaṭṭhānasāraṃ aphalaṃ.

Yañca khvāssa bhante sīlabbataṃ jīvitaṃ brahmacariyaṃ upaṭṭhānasāraṃ sevato akusalā

dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaṃ sīlabbataṃ jīvitaṃ

brahmacariyaṃ upaṭṭhānasāraṃ saphalanti.

Idamavoca āyasmā ānando. Samanuñño satthā ahosi. Atha kho āyasmā ānando "samanuñño

me satthā"ti uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.

Atha kho bhagavā acirapakkante āyasmante ānande bhikkhū āmantesi:

Sekho bhikkhave ānando, na ca panassa sulabharūpo samasamo paññāyā'ti.

3. 2. 3. 9.

29. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ

etadavoca:

Tīṇimāni bhante gandhajātāni yesaṃ anuvātaññeva gandho gacchati, no paṭivātaṃ.

[BJT Page 400] [\x 400/]

Katamāni tīṇi: mūlagandho sāragandho pupphagandho. Imāni kho bhante tīṇi

gandhajātāni yesaṃ anuvātaññeva gandho gacchati, no paṭivātaṃ

Atthi nu kho bhante kiñci gandhajātaṃ yassa anuvātampi gandho gacchati, paṭivātampi

gandho gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī'ti?

Atthānanda360 gandhajātaṃ yassa anuvātampi gandho gacchati, paṭivātampi gandho

gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī'ti.

Katamañca pana taṃ bhante gandhajātaṃ, yassa anuvātampi gandho [PTS Page 226] [\q

226/] gacchati, paṭivātampi gandho gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī'ti?

Idhānanda yasmiṃ gāme vā nigame vā itthi vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti,

dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti. Pāṇātipātā paṭivirato hoti,

adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti,

surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Sīlavā hoti, kalyāṇadhammo.

Vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇī vossaggarato

yācayogo dānasaṃvibhāgarato. Tassa disāsu samaṇabrāhmaṇā vaṇṇaṃ bhāsanti: asukasmiṃ

nāma gāme vā nigame vā itthi vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ

gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti, pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato

hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti,

surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti, sīlavā hoti, kalyāṇadhammo.

Vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇī vossaggarato

yācayogo dānasaṃvihāgarato'ti.

Devatāpissa amanussā vaṇṇaṃ bhāsanti: asukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthi vā

puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato

hoti. Pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato

hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Sīlavā

hoti, kalyāṇadhammo. Vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo

payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato'ti. Itthi saraṇaṃ

Idaṃ kho taṃ ānanda gandhajātaṃ yassa anuvātampi gandho gacchati, paṭivātampi gandho

gacchati, anuvātapaṭivātampi gandho gacchatī'ti.

36. Na pupphagandho paṭivātameti

Na candanaṃ tagaramallikā361 vā,

Satañca gandho paṭivātameti

Sabbā disā sappuriso pavātīti.

[BJT Page 402. [\x 402/] ]

3. 2. 3. 10.

30. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṃkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ [PTS Page 227] [\q 227/] nisinno kho āyasmā

ānando bhagavantaṃ etadavoca. Sammukhā metaṃ bhante bhagavato sutaṃ, sammukhā

paṭiggahitaṃ: "bhagavato ānanda sikhissa abhibhū nāma sāvako brahmaloke ṭhito

sahassīlokadhātuṃ sarena viññāpesī"ti. Bhagavā pana bhante arahaṃ sammāsambuddho

kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetunti.

Sāvako so ānanda, appameyyā tathāgatāti.

Dutiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca: sammukhā metaṃ bhante bhagavato

sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ: "bhagavato ānanda sikhissa abhibhū nāma sāvako

brahmaloke ṭhito sahassīlokadhātuṃ sarena viññāpesī"ti. Bhagavā pana bhante arahaṃ

sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetunti.

Sāvako so ānanda, appameyyā tathāgatāti.

Tatiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca: sammukhā metaṃ bhante bhagavato

sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ: "bhagavato ānanda, sikhissa abhibhū nāma sāvako

brahmaloke ṭhito sahassīlokadhātuṃ sarena viññāpesī"ti. Bhagavā pana bhante arahaṃ

sammāsambuddho kīvatakaṃ pahoti sarena viññāpetunti.

Sutā te ānanda sahassī cūlanikā lokadhātū'ti:

Etassa bhagavā kālo etassa sugata kālo yaṃ bhagavā bhāseyya, bhagavato sutvā bhikkhū

dhāressantī'ti.

Tena hānanda suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmi'ti. Evaṃ bhante'ti kho āyasmā

ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca: yāvatā ānanda candimasuriyā pariharanti,

disā bhanti virocanā, tāva sahassadhā loko. Tasmiṃ sahassadhā loke sahassaṃ candānaṃ,

sahassaṃ suriyānaṃ, sahassaṃ sinerupabbatarājānaṃ, sahassaṃ jambudīpānaṃ, sahassaṃ

aparagoyānānaṃ, sahassaṃ uttarakurūnaṃ, sahassaṃ pubbavidehānaṃ, cattāri

mahāsamuddasahassāni, cattāri mahārājasahassāni, sahassaṃ cātummahārājikānaṃ, sahassaṃ

tāvatiṃsānaṃ, [PTS Page 228] [\q 228/] sahassaṃ yāmānaṃ, sahassaṃ tusitānaṃ, sahassaṃ

nimmāṇaratīnaṃ, sahassaṃ paranimmitavasavattīnaṃ, sahassaṃ brahmalokānaṃ. Ayaṃ

vuccatānanda sahassī cūlanikā lokadhātu.

[BJT Page 404] [\x 404/]

Yāvatā ānanda sahassī cūlanikā lokadhātu, tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda

dvisahassī majjhimikā lokadhātu.

Yāvatā ānanda dvisahassī majjhimikā lokadhātu, tāva sahassadhā loko. Ayaṃ vuccatānanda

tisahassī mahāsahassī lokadhātu.

Ākaṅkhamāno ānanda tathāgato tisahassīmahāsahassī lokadhātuṃ sarena viññāpeyya,

yāvatā pana ākaṅkheyyāti.

Yathā kathampana bhante bhagavā tisahassīmahāsahassīlokadhātuṃ sarena viññāpeyya,

yāvatā pana ākaṅkheyyāti?

Idhānanda tathāgato tisahassīmahāsahassīlokadhātuṃ obhāsena phareyya. Yadā te sattā

taṃ ālokaṃ sañjāneyyuṃ, atha tathāgato ghosaṃ kareyya, saddamanussāveyya. Evaṃ kho

ānanda tathāgato tisahassīmahāsahassīlokadhātuṃ sarena viññāpeyya, yāvatā pana

ākaṅkheyyā'ti.

Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca: lābhā vata me, suladdhaṃ vata me yassa

me satthā evaṃ mahiddhiko evaṃ mahānubhāvoti.

Evaṃ vutte āyasmā udāyī āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca: kiṃ tumhettha āvuso ānanda

yadi te satthā evaṃ mahiddhiko evaṃ mahānubhāvo'ti?

Evaṃ vutte bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca: mā hevaṃ udāyi, mā hevaṃ udāyi. Sace

udāyi ānando avītarāgo kālaṃ kareyya, tena cittappasādena sattakkhattuṃ devesu devarajjaṃ

kareyya, sattakkhattuṃ imasmiññeva jambudīpe mahārajjaṃ kareyya. Api udāyi ānando

diṭṭhe'va dhamme parinibbāyissatīti.

Ānandavaggo tatiyo.

[BJT Page 406. [\x 406/] ]

[PTS Page 229] [\q 229/]

(4. Samaṇavaggo)

3. 2. 4. 1.

(Sāvatthi nidānaṃ)

31. Tīṇimāni bhikkhave samaṇassa samaṇakaraṇīyāni.362 Katamāni tīṇi:

adhisīlasikkhāsamādānaṃ, adhicittasikkhāsamādānaṃ, adhipaññāsikkhāsamādānaṃ, imāni

kho bhikkhave tīṇi samaṇassa samaṇakaraṇīyāni. Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ:

tibbo no chando bhavissati adhisīlasikkhāsamādāne, tibbo no chando bhavissati

adhicittasikkhāsamādāne, tibbono chando bhavissati adhipaññāsikkhāsamādāneti. Evaṃ hi

vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 2. 4. 2.

32. Seyyathā'pi bhikkhave gadrabho gogaṇaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubaddho hoti,

"ahampamhā ahampamhā'ti".3632 Tassa na tādiso vaṇṇo hoti seyyathā'pi gunnaṃ. Na

tādiso saro hoti seyyathā'pi gunnaṃ. Na tādisaṃ padaṃ hoti seyyathā'pi gunnaṃ. So

gogaṇaññeva piṭṭhito piṭṭhito anubaddho hoti, "ahampamhā ahampamhā'ti.364"

Emameva kho bhikkhave idhekacco bhikkhu bhikkhusaṅghaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubaddho

hoti, "ahampi bhikkhu, ahampi bhikkhū'ti", tassa na tādiso chando hoti

adhisīlasikkhāsamādāne, seyyathā'pi aññesaṃ bhikkhūnaṃ. Na tādiso chando hoti

adhicittasikkhāsamādāne. Seyyathā'pi aññesaṃ bhikkhūnaṃ. Na tādiso chando hoti

adhipaññāsikkhāsamādāne, seyyathā'pi aññesaṃ bhikkhūnaṃ. So bhikkhusaṅghaññeva

piṭṭhito piṭṭhito anubaddho hoti, "ahampi bhikkhu ahampi bhikkhū'ti. "

Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: tibbo no chando bhavissati

adhisīlasikkhāsamādāne. Tibbo no chando365 bhavissati adhicittasikkhāsamādāne, tibbo no

chando bhavissati adhipaññāsikkhāsamādāne'ti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 2. 4. 3.

33. Tīṇimāni bhikkhave kassakassa gahapatissa pubbe karaṇīyāni. Katamāni tīṇī: idha

bhikkhave kassako gahapati paṭigacceva366 khettaṃ sukaṭṭhaṃ karoti sumatikataṃ.

Paṭigacceva khettaṃ sukaṭṭhaṃ karitvā sumatikataṃ kālena bījāni patiṭṭhāpeti. Kālena

bījāni patiṭṭhāpetvā samayena udakaṃ abhineti'pi [PTS Page 230] [\q 230/] apaneti'pi.

Imāni kho bhikkhave tīṇi kassakassa gahapatissa pubbe karaṇīyāni.

[BJT Page 408] [\x 408/]

Evameva kho bhikkhave tīṇimāni bhikkhussa pubbe karaṇīyāni. Katamāni tīṇi:

adhisīlasikkhāsamādānaṃ, adhicittasikkhāsamādānaṃ, adhipaññāsikkhāsamādānaṃ. Imāni

kho bhikkhave tīṇi bhikkhussa pubbe karaṇīyāni.

Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: tibbo no chando bhavissati

adhisīlasikkhāsamādāne. Tibbo no chando bhavissati adhicittasikkhāsamādāne. Tibbo no

chando bhavissati adhipaññāsikkhāsamādāne'ti evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 2. 4. 4

(Vesāli nidānaṃ:)

34. Evaṃ me sutaṃ: ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.

Atha kho aññataro vajjiputtako bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā

ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so vajjiputtako bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca:

Sādhikamidaṃ bhante diyaḍḍhasikkhāpadasataṃ anvaddhamāsaṃ uddesaṃ āgacchati. Nāhaṃ

bhante ettha sakkomi sikkhitunti.

Sakkasi pana tvaṃ bhikkhu tīsu sikkhāsu sikkhituṃ adhisīlasikkhāya adhicittasikkhāya

adhipaññāsikkhāyā'ti?

Sakkomahaṃ bhante tīsu sikkhāsu sikkhituṃ adhisīlasikkhāya adhicittasikkhāya

adhipaññāsikkhāyā'ti.

Tasmātiha tvaṃ bhikkhu tīsu sukkhāsu sikkhassu adhisīlasikkhāya adhicittasikkhāya

adhipaññāsikkhāya. Yato kho tvaṃ bhikkhu adhisīlampi sikkhissasi, adhicittampi sikkhissasi,

adhipaññampi sikkhissasi, tassa tuyhaṃ bhikkhu adhisīlampi sikkhato adhicittampi sikkhato

adhipaññampi sikkhato rāgo pahīyissati. Doso pahīyissati. Moho pahīyissati. So tvaṃ

rāgassa pahāṇā dosassa pahāṇā mohassa pahāṇā yaṃ akusalaṃ taṃ na karissasi. Yaṃ pāpaṃ

taṃ na sevissasī'ti.

Atha kho so bhikkhu aparena samayena adhisīlampi sikkhi, adhicittampi sikkhi,

adhipaññampi sikkhi. Tassa [PTS Page 231] [\q 231/] adhisīlampi sikkhato adhicittampi

sikkhato adhipaññampi sikkhato rāgo pahīyi. Doso pahīyi. Moho pahīyi. So rāgassa

pahāṇā dosassa pahāṇā mohassa pahāṇā yaṃ akusalaṃ taṃ nākāsi. Yaṃ pāpaṃ taṃ na

sevī'ti.

3. 2. 4. 5

(Sāvatthi nidānaṃ)

35. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca:

sekho sekho'ti bhante vuccati kittāvatā nu ko bhante sekho hotī'ti?

[BJT Page 410] [\x 410/]

Sikkhatī'ti kho bhikkhu tasmā sekho'ti vuccati. Kiñca sikkhati: adhisīlampi sikkhati,

adhicittampi sikkhati, adhipaññampi sikkhati. Sikkhatī'ti kho bhikkhu tasmā sekhoti

vuccatī'ti.

37. Sekhassa sikkhamānassa ujumaggānusārino,

Khayasmiṃ paṭhamaṃ ñāṇaṃ tato aññā anantarā.

38. Tato aññāvimuttassa ñāṇaṃ ve hoti tādino.

Akuppā me vimuttī'ti bhavasaññojanakkhaye'ti.

3. 2. 4. 6

36. Sādhikamidaṃ bhikkhave diyaḍḍhasikkhāpadasataṃ anvaddhamāsaṃ uddesaṃ āgacchati,

yattha atthakāmā367 kulaputtā sikkhanti. Tisso imā bhikkhave sikkhā, yatthetaṃ sabbaṃ

samodhānaṃ gacchati. Katamā tisso: adhisīlasikkhā adhicittasikkhā adhipaññāsikkhā. Imā

kho bhikkhave tisso sikkhā, yatthetaṃ sabbaṃ samodhānaṃ gacchati.

Idha bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti, samādhismiṃ mattasokārī. Paññāya

mattasokārī. So yāni tāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni tāni āpajjati'pi vuṭṭhāti'pi.

Taṃ kissahetu? Na hi mettha bhikkhave abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni sikkhāpadāni

ādibrahmacariyikāni brahmacariyasāruppāni tattha dhuvasīlī ca hoti ṭhitasīli ca.

Samādāya sikkhati sikkhāpadesu so tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ [PTS Page 232] [\q 232/]

parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.

Idha pana bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti samādhismiṃ mattasokārī, paññāya

mattasokārī. So yāni tāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni tāni āpajjati'pi vuṭṭhāti'pi.

Taṃ kissa hetu? Na hi mettha bhikkhave abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni sikkhāpadāni

ādibrahmacariyikāni brahmacariyasāruppāni, tattha dhuvasīlī ca hoti ṭhitasīli ca.

Samādāya sikkhati sikkhāpadesu. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ

tanuttā sakadāgāma[BJT]hāti sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti.

[BJT Page 412] [\x 412/]

Idha pana bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti samādhismiṃ paripūrakārī paññāya

mattasokārī. So yāni tāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni tāni āpajjati'pi vuṭṭhāti'pi.

Taṃ kissa hetu: na hi mettha bhikkhave abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni sikkhāpadāni

ādibrahmacariyikāni brahmacariyasāruppāni tattha dhuvasīlī ca368 hoti ṭhitasīlī ca369

samādāya sikkhati sikkhāpadesu. So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā

opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.

Idha pana bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti, samādhismiṃ paripūrakārī.

Paññāya paripūrakārī. So yāni tāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni, tāni āpajjati'pi

vuṭṭhāti'pi. Taṃ kissa hetu? Na hi mettha bhikkhave abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni

sikkhāpadāni ādibrahmacariyikāni brahmacariyasāruppāni, tattha dhuvasīlī ca370 hoti

ṭhitasīli ca371 samādāya sikkhati sikkhāpadesu. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ

paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Iti kho bhikkhave padesaṃ padesakārī ārādheti. Paripūraṃ paripūrakārī. Avañjhāti372

tvevāhaṃ bhikkhave sikkhāpadāni vadāmī'ti.

3. 2. 4. 7.

37. Sādhikamidaṃ bhikkhave diyaḍḍha sikkhāpadasataṃ anvaddhamāsaṃ uddesaṃ

āgacchati, yattha atthakāmā [PTS Page 233] [\q 233/] kulaputtā sikkhanti. Tisso imā

bhikkhave sikkhā, yatthe'taṃ sabbaṃ samodhānaṃ gacchati. Katamā tisso? Adhisīlasikkhā

adhicittasikkhā adhipaññāsikkhā. Imā kho bhikkhave tisso sikkhā, yatthe'taṃ sabbaṃ

samodhānaṃ gacchati.

Idha bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti samādhismiṃ mattasokārī paññāya

mattasokārī. So yāni tāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni tāni āpajjati'pi vuṭṭhāti'pi.

Taṃ kissa hetu: na hi mettha bhikkhave abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni sikkhāpadāni

ādibrahmacariyikāni brahmacariyasāruppāni tattha dhuvasīlī ca373 hoti ṭhitasīlī ca

samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sattakkhattuparamo hoti: sattakkhattuparamaṃ deve ca

manusse ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karoti.

[BJT Page 414] [\x 414/]

So tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā kolaṅkolo hoti: dve vā tīṇi vā kulāni sandhāvitvā

saṃsaritvā dukkhassantaṃ karoti.

So tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā ekabījī hoti: ekaññeva mānusakaṃ bhavaṃ nibbattetvā

dukkhassantaṃ karoti.

So tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti: sakideva

imaṃ lokaṃ āganatvā dukkhassantaṃ karoti.

Idha pana bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti, samādhismiṃ paripūrakārī,

paññāya mattasokārī. So yāni tāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni, tāni āpajjati'pi

vuṭṭhāti'pi. Taṃ kissa hetu? Na hi mettha bhikkhave abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni

sikkhāpadāni ādibrahmacariyikāni brahmacariyasāruppāni, tattha dhuvasīlī ca374 hoti

ṭhitasīlī ca, samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī.

So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā sasaṃkhāraparinibbāyī hoti.

So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā asaṃkhāraparinibbāyī hoti.

So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā upahaccaparinibbāyī hoti.

So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.

Idhapana bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti, samādhismiṃ paripūrakārī, paññāya

paripūrakārī. So yāni [PTS Page 234] [\q 234/] tāni khuddānukhuddakāni

sikkhāpadāni, tāni āpajjati'pi vuṭṭhāti'pi. Taṃ kissa hetu? Na hi mettha bhikkhave

abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni sikkhāpadāni ādibrahmacariyikāni

brahmacariyasāruppāni, tattha dhuvasīlī ca375 hoti ṭhitasīlī ca, samādāya sikkhati

sikkhāpadesu. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme

sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Iti kho bhikkhave padesaṃ padesakārī ārādheti. Paripūraṃ paripūrakārī.

Avañjhānitvevāhaṃ bhikkhave sikkhāpadāni vadāmī'ti.

[BJT Page 416] [\x 416/]

3. 2. 4. 8.

38. Sādhikamidaṃ bhikkhave diyaḍḍhasikkhāpadasataṃ anvaddhamāsaṃ uddesaṃ āgacchati,

yattha atthakāmā376 kulaputtā sikkhanti. Tisso imā bhikkhave sikkhā, yatthe'taṃ sabbaṃ

samodhānaṃ gacchati. Katamā tisso: adhisīlasikkhā adhicittasikkhā adhipaññāsikkhā. Imā

kho bhikkhave tisso sikkhā, yatthetaṃ sabbaṃ samodhānaṃ gacchati.

Idha bhikkhave bhikkhu sīlesu paripūrakārī hoti, samādhismiṃ paripūrakārī, paññāya

paripūrakārī. So yāni tāni khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni, tāni āpajjati'pi vuṭṭhāti'pi.

Taṃ kissa hetu? Na hi mettha bhikkhave abhabbatā vuttā. Yāni ca kho tāni sikkhāpadāni

ādibrahmacariyikāni brahmacariyasāruppāni, tattha dhuvasīlī ca hoti ṭhitasīlī ca,

samādāya sikkhati sikkhāpadesu. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ

diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasmapajja viharati.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ

parikkhayā antarāparinibbāyī hoti.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ

parikkhayā upahaccaparinibbāyī hoti.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ

parikkhayā asaṃkhāraparinibbāyī hoti.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ

parikkhayā sasaṃkhāraparinibbāyī hoti.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ

parikkhayā uddhaṃsoto hoti. Akaniṭṭhagāmī.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ tiṇaṃṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā

rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ [PTS Page 235] [\q 235/]

lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā ekabījī hoti,

ekaññeva mānusakaṃ bhavaṃ nibbattetvā dukkhassantaṃ karoti.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā kolaṅkolo

hoti, dve vā tīṇi vā kulāni sandhāvitvā dukkhassantaṃ karoti.

Taṃ vā pana anabhisambhavaṃ appaṭivijjhaṃ tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā

sattakkhattuparamo hoti. Sattakkhattuparamaṃ deve ca manusse ca sandhāvitvā saṃsaritvā

dukkhassantaṃ karoti.

Iti kho bhikkhave paripūraṃ paripūrakārī ārādheti. Padesaṃ padesakārī.

Avañjhānitvevāhaṃ bhikkhave sikkhāpadāni vadāmī'ti.

[BJT Page 418] [\x 418/]

3. 2. 4. 9

39. Tisso imā bhikkhave sikkhā. Katamā tisso? Adhisīlasikkhā adhicittasikkhā

adhipaññāsikkhā.

Katamā ca bhikkhave adhisīlasikkhā: idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti

pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī

samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Ayaṃ vuccati bhikkhave adhisīlasikkhā.

Katamā ca bhikkhave adhicittasikkhā. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca

akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ

upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso

ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati.

Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeti,

yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ' upekkhako satimā sukhavihāri'ti taṃ tatiyajjhānaṃ upasampajja

viharati. Sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahāṇā pubbeva somanassadomanassānaṃ

atthaṅgamā adukkhaṃ asukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja

viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave adhicittasikkhā.

Katamā ca bhikkhave adhipaññāsikkhā: idha bhikkhave bhikkhu idaṃ dukkhanti

yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhasamudayo'ti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ

dukkhanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti

yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ vuccati bhikkhave adhipaññāsikkhā.

Imā kho bhikkhave tisso sikkhā'ti.

3. 2. 4. 10.

40. Tisso imā bhikkhave sikkhā. Katamā tisso: adhisīlasikkhā adhicittasikkhā

adhipaññāsikkhā.

Katamā ca bhikkhave adhisīlasikkhā: idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti

pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī

samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Ayaṃ vuccati bhikkhave adhisīlasikkhā.

Katamā ca bhikkhave adhicittasikkhā. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi [PTS Page

236] [\q 236/] vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ

paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ

cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja

viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhaṃ ca kāyena

paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ' upekkhako satimā sukhavihāri'ti taṃ tatiyajjhānaṃ

upasampajja viharati. Sukhassa ca pahāṇā dukkhassa ca pahāṇā pubbe'va

somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhaṃ asukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ

jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave adhicittasikkhā.

Katamā ca bhikkhave adhipaññāsikkhā: idha bhikkhave bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ

cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja

viharati. Ayaṃ vuccati bhikkhave adhipaññāsikkhā.

Imā kho bhikkhave tisso sikkhā'ti.

39. Adhisīlaṃ adhicittaṃ ca adhipaññañca viriyavā,

Thāmavā dhitimā jhāyī sato guttindriyo care.

40. Yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pure.

Yathā adho tathā uddhaṃ yathā uddhaṃ tathā adho.

41. Yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ tathā divā,

Abhibhuyya disā sabbā appamāṇasamādhinā.

[BJT Page 420] [\x 420/]

42. Tamāhu sekkhaṃ paṭipadaṃ atho saṃsuddhacāraṇaṃ,377

Tamāhu loke sambuddhaṃ ciraṃ378 paṭipadantaguṃ.

43. Viññāṇassa nirodhena taṇhākkhayavimuttino,

Pajjotasseva nibbāṇaṃ vimokkho hoti cetasoti.

3. 2. 4. 11.

(Kosalanidānaṃ:)

41. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ

yena paṅkadhā379 nāma kosalānaṃ nigamo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā paṅkadhāyaṃ

viharati. Paṅkadhā nāma kosalānaṃ nigamo380.

Tena kho pana samayena kassapagotto nāma bhikkhu paṅkadhāyaṃ āvāsiko hoti. Tatra

sudaṃ bhagavā sikkhāpadapaṭisaññuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandasseti

samādapeti samuttejeti sampahaṃseti.

Atha kho kassapagottassa bhikkhuno bhagavati sikkhāpadapaṭisaññuttāya dhammiyā

kathāya bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti,

ahu appaccayo, 'adhisallikhatevāyaṃ381 samaṇo'ti.

Atha kho bhagavā paṅkadhāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ

pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. [PTS Page 237] [\q

237/] tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate.382 Atha kho

kassapagottassa bhikkhuno acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccaṃ. Ahu

vippaṭisāro "alābhā vata me, na vata me lābhā. Dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ,

yassa me bhagavati sikkhāpadapaṭisaññuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente

samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti, ahu appaccayo.

Adhisallikhatevāyaṃ samaṇo"ti.

Yannūnāhaṃ yena bhagavā tenupasaṅkameyyaṃ, upasaṅkamitvā bhagavato santike accayaṃ

accayato deseyyanti.

Atha kho kassapagotto bhikkhu senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaraṃ ādāya yena rājagahaṃ

tena pakkāmi. Anupubbena yena rājagahaṃ yena gijjhakūṭo pabbato yena bhagavā

tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ

nisinno kho kassapagotto bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca:

[BJT Page 422] [\x 422/]

Ekamidaṃ.383 Bhante samayaṃ bhagavā paṅkadhāyaṃ viharati, paṅkadhā nāma kosalānaṃ

nigamo.384 Tatra sudaṃ bhagavā sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū

sandassesi. Samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Tassa mayhaṃ bhante bhagavati

sikkhāpadapaṭisaññuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente

samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti, ahu appaccayo, "adhisallikhatevāyaṃ

samaṇo"ti. Atha kho bhante bhagavā paṅkadhāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ

tena cārikaṃ pakkāmi. Tassa mayhaṃ bhante acirapakkantassa bhagavato ahudeva

kukkuccaṃ, ahu vippaṭisāro, "alābhā vata me, na vata me lābhā. Dulladdhaṃ vata me, na

vata me suladdhaṃ, yassa me bhagavati sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya

bhikkhū sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti, ahu

appaccayo, adhisallikhatevāyaṃ samaṇo'ti. Yannūnā'haṃ yena bhagavā tenupasaṅkameyyaṃ,

upasaṅkamitvā bhagavato santike accayaṃ accayato deseyya"nti.

Accayo maṃ [PTS Page 238] [\q 238/] bhante accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ

yathāakusalaṃ yassa me bhagavati sikkhāpadapaṭisaññuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū

sandassente samādapente samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti, ahu appaccayo,

adhisallikhatevāyaṃ samaṇo'ti. Tassa me bhante bhagavā accayaṃ accayato patigaṇhātu

āyatiṃ saṃvarāyāti.

Taggha tvaṃ kassapa accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ; yassa te

mayi sikkhāpadapaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya bhikkhū sandassente samādapente

samuttejente sampahaṃsente ahudeva akkhanti, ahu appaccayo, adhisallikhatevāyaṃ

samaṇo'ti.

Yato ca kho tvaṃ kassapa accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ

patigaṇhāma, vuddhi hesā kassapa ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā

yathādhammaṃ paṭikaroti. Āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati.

Thero ce'pi kassapa bhikkhu hoti na sikkhākāmo sikkhāsamādānassa na vaṇṇavādī. Ye

caññe bhikkhū na sikkhākāmā te ca pana sikkhāya na samādapeti, ye caññe bhikkhū

sikkhākāmā tesañca na vaṇṇaṃ bhaṇati, bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassā'haṃ kassapa

therassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

[BJT Page 424. [\x 424/] ]

Taṃ kissa hetu:

Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatī'ti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ, tyāssa

diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ. Yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ, tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ

ahitāya dukkhāyā'ti. Tasmā'haṃ kassapa evarūpassa therassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ

bhaṇāmi.

Majjhimo cepi kassapa bhikkhu hoti na sikkhākāmo sikkhāsamādānassa na vaṇṇavādī. Ye

caññe bhikkhū na sikkhākāmā te ca pana sikkhāya na samādapeti, ye caññe bhikkhū

sikkhākāmā tesañca na vaṇṇaṃ bhaṇati. Bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassā'haṃ kassapa

therassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Taṃ kissa hetu:

Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatī'ti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ, tyāssa

diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ. Yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ, tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ

ahitāya dukkhāyā'ti. Tasmā'haṃ kassapa evarūpassa majjhimassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ

bhaṇāmi.

Navo cepi kassapa bhikkhu hoti na sikkhākāmo sikkhāsamādānassa na vaṇṇavādī. Ye

caññe bhikkhū na sikkhākāmā te ca pana sikkhāya na samādapeti, ye caññe bhikkhū

sikkhākāmā tesañca na vaṇṇaṃ bhaṇati. Bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassā'haṃ kassapa

therassa bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Taṃ kissa hetu:

Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatī'ti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ, [PTS Page

239] [\q 239/] tyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ. Yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ,

tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā'ti. Tasmā'haṃ kassapa evarūpassa navassa

bhikkhuno na vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Thero cepi kassapa bhikkhu hoti sikkhākāmo sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ye caññe

bhikkhū na sikkhākāmā, te ca sikkhāya samādapeti, ye caññe bhikkhū sikkhākāmā tesañca

vaṇṇaṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evarūpassā'haṃ kassapa therassa bhikkhuno

vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatī'ti aññe bhikkhū naṃ bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ, tyāssa

diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ. Yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ

hitāya sukhāyā'ti. Tasmā'haṃ kassapa evarūpassa therassa bhikkhuno vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Majjhimo cepi kassapa bhikkhu hoti sikkhākāmo sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ye caññe

bhikkhū na sikkhākāmā te ca sikkhāya samādapeti, ye caññe bhikkhū sikkhākāmā tesañca

vaṇṇaṃ bhaṇati bhūtaṃ tacchaṃ kālena. Evarūpassā'haṃ kassapa majjhimassa bhikkhuno

vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Taṃ kissa hetu:

Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatī'ti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ, tyāssa

diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ. Yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ

hitāya sukhāyā'ti. Tasmā'haṃ kassapa evarūpassa majjhimassa bhikkhuno vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Navo cepi kassapa bhikkhu hoti sikkhākāmo sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī. Ye caññe

bhikkhū na sikkhākāmā te ca sikkhāya samādapeti, ye caññe bhikkhū sikkhākāmā tesañca

vaṇṇaṃ bhaṇati. Bhūtaṃ tacchaṃ kālena, evarūpassā'haṃ kassapa navassa bhikkhuno

vaṇṇaṃ bhaṇāmi.

Taṃ kissa hetu:

Satthā hissa vaṇṇaṃ bhaṇatī'ti aññe naṃ bhikkhū bhajeyyuṃ, ye naṃ bhajeyyuṃ, tyāssa

diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ. Yyāssa diṭṭhānugatiṃ āpajjeyyuṃ, tesaṃ taṃ assa dīgharattaṃ

hitāya sukhāyā'ti. Tasmā'haṃ kassapa evarūpassa navassa bhikkhuno vaṇṇaṃ bhaṇāmī'ti.

Samaṇavaggo catuttho.

* 385

[BJT Page 426] [\x 426/]

(5. Loṇaphala vaggo)

3. 2. 5. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

42. Tīṇimāni bhikkhave kassakassa gahapatissa accāyikāni karaṇīyāni.

Katamāni tīṇi:

Idha bhikkhave tassako gahapati sīghasīghaṃ khettaṃ sukaṭṭhaṃ karoti sumatikataṃ.

Sīghasīghaṃ khettaṃ sukaṭṭhaṃ karitvā sumatikataṃ sīghasīghaṃ bījāni patiṭṭhāpeti.

Sīghasīghaṃ bījāni patiṭṭhāpetvā sīghasīghaṃ udakaṃ [PTS Page 240] [\q 240/]

abhineti'pi apaneti'pi. Imāni kho bhikkhave tīṇi kassakassa gahapatissa accāyikāni

karaṇīyāni.

Tassa kho taṃ bhikkhave kassakassa gahapatissa natthi sā iddhi vā ānubhāvo vā, ajje'va me

dhaññāni jāyantu sve'va gabhinī hontu uttarasve'va paccantu'ti. Atha kho bhikkhave hoti

so samayo. Yaṃ tassa kassakassa gahapatissa tāni dhaññāni utupariṇāminī jāyanti'pi

gabhinī'pi honti paccanti'pi.

Evameva kho bhikkhave tīṇimāni bhikkhussa accāyikāni karaṇīyānī.

Katamāni tīṇi:

Adhisīlasikkhāsamādānaṃ adhicittasikkhāsamādānaṃ adhipaññāsikkhāsamādānaṃ. Imāni

kho bhikkhave tīṇi bhikkhussa accāyikāni karaṇīyāni.

Tassa kho taṃ bhikkhave bhikkhuno natthi sā iddhi vā ānubhāvo vā, ajje'va me anupādāya

āsavehi cittaṃ vimuccatu sve vā uttarasve vāti. Atha kho bhikkhave hoti so samayo, yaṃ

tassa bhikkhuno adhisīlampi sikkhato adhicittampi sikkhato adhipaññampi sikkhato

anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccati.

Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ tibbo no chando bhavissati

adhisīlasikkhāsamādāne. Tibbo chando bhavissati adhicittasikkhāsamādāne. Tibbo chando

bhavissati adhipaññāsikkhāsamādāne'ti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

[BJT Page 428] [\x 428/]

3. 2. 5. 2.

43. Tīṇimāni bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā pavivekāni paññāpenti.

Katamāni tīṇi:

Cīvarapavivekaṃ piṇḍapātapavivekaṃ senāsanapavivekaṃ.

Tatira'daṃ bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā cīvarapavivekasmiṃ paññāpenti: sāṇāni'pi

dhārenti, masāṇāni'pi dhārenti, chavadussāni'pi dhārenti, paṃsukūlāni'pi dhārenti,

tirīṭakāni'pi386 dhārenti, ajināni'pi387 dhārenti, ajinakkhipampi dhārenti, kusacīrampi

dhārenti, vākacīrampi dhārenti, phalakacīrampi dhārenti, kesakambalampi dhārenti.

Vālakambalampi [PTS Page 241] [\q 241/] dhārenti, ulūkapakkhikampi dhārenti. Idaṃ

kho bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā cīvarapavivekasmiṃ paññāpenti.

Tatira'daṃ bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā piṇḍapātapavivekasmiṃ paññāpenti:

sākabhakkhā'pi honti, sāmākabhakkhā'pi honti, nīvārabhakkhā'pi honti,

daddulabhakkhā'pi honti, haṭabhakkhā'pi honti, kaṇabhakkhā'pi honti, ācāmabhakkhā'pi

honti, piññākabhakkhā'pi honti, tiṇabhakkhā'pi honti, gomayabhakkhā'pi honti,

vanamūlaphalāhārā yāpenti, pavattaphalabhojī. Idaṃ kho bhikkhave aññatitthiyā

paribbājakā piṇḍapātapavivekasmiṃ paññāpenti.

Tatira'daṃ bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā senāsanapavivekasmiṃ paññāpenti: araññaṃ,

rukkhamūlaṃ, susānaṃ, vanapatthaṃ, abbhokāsaṃ, palālapuñjaṃ, bhusāgāraṃ. Idaṃ kho

bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā senāsanapavivekasmiṃ paññāpenti.

Imāni kho bhikkhave tīṇi aññatitthiyā paribbājakā pavivekāni paññāpenti.

Tīṇi kho panimāni bhikkhave imasmiṃ dhammavinaye bhikkhuno pavivekāni.

Katamāni tīṇi:

Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā ca hoti. Dussīlyañcassa pahīṇaṃ hoti, tena ca vivitto hoti.

Sammādiṭṭhiko388 hoti, micchādiṭṭhi ca'ssa pahīṇā hoti, tāya ca vivitto hoti. Khīṇāsavo

hoti, āsavā ca'ssa pahīṇā honti, tehi ca vivitto hoti.

Yato kho bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti, dussīlyañcassa pahīṇaṃ hoti, tena ca vivitto hoti.

Sammādiṭṭhiko hoti, micchādiṭṭhi ca'ssa pahīṇā hoti, tāya ca vivitto hoti. Khīṇāsavo ca

hoti, āsavā ca'ssa pahīṇā honti, tehi ca vivitto hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu

aggappatto sārappatto suddho sāre patiṭṭhito.

[BJT Page 430] [\x 430/]

Seyyathā'pi bhikkhave kassakassa gahapatissa sampannaṃ sālikkhettaṃ, tamenaṃ kassako

gahapati sīghasīghaṃ389 vapāpeyya sīghasīghaṃ vapāpetvā sīghasīghaṃ saṃgharāpeyya.

Sīghasīghaṃ saṃgharāpetvā sīghasīghaṃ ubbahāpeyya. [PTS Page 242] [\q 242/]

sīghasīghaṃ ubbahāpetvā sīghasīghaṃ puñjaṃ kārāpeyya. Sīghasīghaṃ puñjaṃ kārāpetvā

sīghasīghaṃ maddāpeyya. Sīghasīghaṃ maddāpetvā sīghasīghaṃ palālāni uddharāpeyya.

Sīghasīghaṃ palālāni uddharāpetvā sīghasīghaṃ bhūsikaṃ uddharāpeyya. Sīghasīghaṃ

bhūsikaṃ uddharāpetvā sīghasīghaṃ opuṇāpeyya. Sīghasīghaṃ opuṇāpetvā sīghasīghaṃ

atiharāpeyya. Sīghasīghaṃ atiharāpetvā sīghasīghaṃ koṭṭāpeyya. Sīghasīghaṃ

koṭṭāpetvā sīghasīghaṃ thusāni uddharāpeyya. Evamassu tāni bhikkhave kassakassa

gahapatissa tāni dhaññāni aggappattāni sārappattāni suddhāni sāre patiṭṭhitāni.

Evameva kho bhikkhave bhikkhu sīlavā ca hoti, dussīlyañcassa pahīṇaṃ hoti, tena ca

vivitto hoti. Sammādiṭṭhiko ca hoti, micchādiṭṭhi ca'ssa pahīṇā hoti, tāya ca vivitto hoti.

Khīṇāsavo ca hoti, āsavā ca'ssa pahīṇā honti, tehi ca vivitto hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

bhikkhu aggappatto sārappatto suddho sāre patiṭṭhito'ti.

3. 2. 5. 3.

44. Seyyathā'pi bhikkhave saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabhaṃ

abbhussakkamāno390 sabbaṃ ākāsagataṃ tamagataṃ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati

ca.

Evameva kho bhikkhave yato ariyasāvakassa virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi.

Sahadassanuppādā bhikkhave ariyasāvakassa tīṇi saññojanāni pahīyanti, sakkāyadiṭṭhi

vicikicchā sīlabbataparāmāso.

Athā'paraṃ dvīhi dhammehi niyyāti abhijjhāya ca vyāpādena ca. So vivicceva kāmehi

vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ

upasampajja viharati. Tasmiṃ bhikkhave samaye ariyasāvako kālaṃ kareyya, natthi taṃ

saññojanaṃ, yena saññojanena saññutto ariyasāvako puna imaṃ lokaṃ āgaccheyyāti.

[BJT Page 432. [\x 432/] ]

3. 2. 5. 4.

45. Tisso imā bhikkhave parisā. Katamā tisso: aggavatī parisā, vaggā parisā, samaggā

parisā.

[PTS Page 243] [\q 243/]

Katamā ca bhikkhave aggavatī parisā:

Idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ therā bhikkhū na bāhulikā honti. Na sāthalikā, okkamane

nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā viriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa

adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati.

Sā'pi hoti na bāhulikā na sāthalikā okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā viriyaṃ

ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchakiriyāya. Ayaṃ

vuccati bhikkhave aggavatī parisā.

Katamā ca bhikkhave vaggā parisā:

Idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā

aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave vaggā parisā.

Katamā ca bhikkhave samaggā parisā:

Idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū samaggā sammodamānā avivadamānā

khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharanti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

samaggā parisā.

Yasmiṃ bhikkhave samaye bhikkhū samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā

aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharanti. Bahuṃ bhikkhave bhikkhū tasmiṃ samaye

puññaṃ pasavanti. Brahmaṃ bhikkhave vihāraṃ tasmiṃ samaye bhikkhū viharanti yadidaṃ

muditāya cetovimuttiyā. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati.

Passaddhakāyo sukhaṃ vediyati. Sukhino cittaṃ samādhiyati.

Seyyathā'pi bhikkhave uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ

pavattamānaṃ pabbata kandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā

paripūrā kussubbhe paripūrenti, kussubbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti, mahāsobbhā

paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo

paripūrā samuddaṃ paripūrenti. Evameva kho bhikkhave yasmiṃ samaye bhikkhū samaggā

sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi [PTS Page 244]

[\q 244/] sampassantā viharanti. Bahuṃ bhikkhave bhikkhū tasmiṃ samaye puññaṃ

pasavanti. Brahmaṃ bhikkhave vihāraṃ tasmiṃ samaye bhikkhū viharanti. Yadidaṃ muditāya

cetovimuttiyā. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo

sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati.

Imā kho bhikkhave tisso parisā'ti.

[BJT Page 434] [\x 434/]

3. 2. 5. 5

46. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo

rañño aṅgantve'va saṅkhaṃ gacchati.

Katamehi tīhi:

Idha bhikkhave rañño bhadro assājāniyo vaṇṇasampanno ca hoti, balasampanno ca

javasampanno ca. Imehi kho bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato rañño bhade assājānīyo

rājāraho hoti rājabhoggo rañño aṅgantve'va saṅkhaṃ gacchati.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti, pāhuṇeyyo,

dakkhiṇeyyo, añjalikaraṇīyo, anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.

Katamehi tīhi:

Idha bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno ca hoti balasampanno ca javasampanno ca.

Kathañca bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati

ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahāṇāya.

Kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu

dhammesu. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkha samudayo'ti

yathābhūtaṃ pajānāti, [PTS Page 245] [\q 245/] ayaṃ dukkhanirodho'ti yathābhūtaṃ

pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ kho

bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo,

dakkhiṇeyyo, añjalikaraṇīyo, anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā'ti.

[BJT Page 436] [\x 436/]

3. 2. 5. 6.

47. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo

rañño aṅgantve'va saṅkhaṃ gacchati.

Katamehi tīhi:

Idha bhikkhave rañño bhadro assājānīyo vaṇṇasampanno ca hoti. Balasampanno ca

javasampanno ca. Imehi kho bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo

rājāraho hoti rājabhoggo rañño aṅgantve'va saṅkhaṃ gacchati.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti, pāhuṇeyyo,

dakkhiṇeyyo, añjalikaraṇīyo, anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.

Katamehi tīhi:

Idha bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno ca hoti balasampanno ca javasampanno ca.

Kathañca bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati

ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahāṇāya.

Kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu

dhammesu. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā opapātiko

hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu

javasampanno hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo,

dakkhiṇeyyo, añjalikaraṇīyo, anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā'ti.

[BJT Page 438] [\x 438/]

3. 2. 5. 7.

48. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo

rañño aṅgantve'va saṅkhaṃ gacchati.

Katamehi tīhi:

[PTS Page 246] [\q 246/]

Idha bhikkhave rañño bhadro assājānīyo vaṇṇasampanno ca hoti. Balasampanno ca

javasampanno ca. Imehi kho bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo

rājāraho hoti rājabhoggo rañño aṅgantve'va saṅkhaṃ gacchati.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti, pāhuṇeyyo,

dakkhiṇeyyo, añjalikaraṇīyo, anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.

Katamehi tīhi:

Idha bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno ca hoti balasampanno ca javasampanno ca.

Kathañca bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati

ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu vaṇṇasampanno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo hoti akusalānaṃ dhammānaṃ pahāṇāya, kusalānaṃ

dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu

dhammesu. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu

javasampanno hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti, pāhuṇeyyo,

dakkhiṇeyyo, añjalikaraṇīyo, anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.

3. 2. 5. 8.

49. Navo'pi bhikkhave potthako dubbaṇṇo ca hoti dukkhasamphasso ca appaggho ca.

Majjhimo'pi bhikkhave potthako dubbaṇṇo ca hoti dukkhasamphasso ca appaggho ca.

Jiṇṇo'pi bhikkhave potthako dubbaṇṇo ca hoti dukkhasamphasso ca appaggho ca.

Jiṇṇampi bhikkhave potthakaṃ upakkhaliparimajjanaṃ vā karonti saṃkārakūṭe vā taṃ

chaḍḍenti.

[BJT Page 440] [\x 440/]

Evameva kho bhikkhave navo ce'pi bhikkhu hoti dussīlo pāpadhammo, idamassa

dubbaṇṇatāya vadāmi. [PTS Page 247] [\q 247/] seyyathā'pi so bhikkhave potthako

dubbaṇṇo, tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi. Ye kho panassu391 sevanti

bhajanti payirupāsanti, diṭṭhānugatiṃ āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ ahitāya

dukkhāya. Idamassa dukkhasamphassatāya vadāmi. Seyyathā'pi so bhikkhave potthako

dukkhasamphasso, tathūpamāhaṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi. Yesaṃ kho pana

patigaṇhāti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ na

mahapphalaṃ hoti. Na mahānisaṃsaṃ. Idamassa appagghatāya vadāmi. Seyyathā'pi so

bhikkhave potthako appaggho, tathūpamāhaṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi.

Majjhimo ce'pi bhikkhave bhikkhu hoti dussīlo pāpadhammo, idamassa dubbaṇṇatāya

vadāmi. Seyyathā'pi so bhikkhave potthako dubbaṇṇo, tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ

puggalaṃ vadāmi. Ye kho panassu* sevanti bhajanti payirupāsanti, diṭṭhānugatiṃ āpajjanti,

tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Idamassa dukkhasamphassatāya vadāmi.

Seyyathā'pi so bhikkhave potthako dukkhasamphasso, tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ

puggalaṃ vadāmi. Yesaṃ kho pana patigaṇhāti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ na mahapphalaṃ hoti.

Na mahānisaṃsaṃ. Idamassa appagghatāya vadāmi. Seyyathā'pi so bhikkhave potthako

appaggho, tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi.

Thero ce'pi bhikkhave bhikkhū hoti hoti dussīlo pāpadhammo, idamassa dubbaṇṇatāya

vadāmi. Seyyathāpi so bhikkhave potthako dubbaṇṇo, tathūpamāhaṃ bhikkhave imaṃ

puggalaṃ vadāmi. Ye kho panassu* sevanti bhajanti payirupāsanti, diṭṭhānugatiṃ āpajjanti,

tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya. Idamassa dukkhasamphassatāya vadāmi.

Seyyathāpi so bhikkhave potthako dukkhasamphasso, tathūpamāhaṃ bhikkhave imaṃ

puggalaṃ vadāmi. Yesaṃ kho pana patigaṇhāti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ na mahapphalaṃ hoti.

Na mahānisaṃsaṃ. Idamassa appagghatāya vadāmi. Seyyathāpi so bhikkhave potthako

appaggho, tathūpamāhaṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi.

Evarūpo cā'yaṃ bhikkhave thero bhikkhu saṅghamajjhe bhaṇati, tame'naṃ bhikkhū

evamāhaṃsu: kinnukho392 tuyhaṃ bālassa avyattassa bhaṇitena, tvampi nāma bhaṇitabbaṃ

maññasī'ti.393 So kupito anattamano tathārūpiṃ vācaṃ nicchāreti yathārūpāya vācāya

saṅgho taṃ ukkhipati saṅkārakūṭe'va naṃ potthakaṃ.

Navampi bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ vaṇṇavantañceva hoti sukhasamphassañca

mahagghañca, majjhimampi [PTS Page 248] [\q 248/] bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ

vaṇṇavantañceva hoti sukhasamphassañca mahagghañca, jiṇṇampi bhikkhave kāsikaṃ

vatthaṃ vaṇṇavantaṃ ceva hoti sukhasamphassañca mahagghañca. Jiṇṇampi bhikkhave

kāsikaṃ vatthaṃ ratanapaliveṭhanaṃ vā karonti,394 gandhakaraṇḍake vā naṃ pakkhipanti.

[BJT Page 442. [\x 442/] ]

Evameva kho bhikkhave navo ce'pi bhikkhu hoti sīlavā kalyāṇadhammo, idamassa

suvaṇṇatāya vadāmi. Seyyathā'pi bhikkhave. Kāsikaṃ vatthaṃ vaṇṇavantaṃ.

Tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi. Ye kho panassu395 sevanti bhajanti

payirupāsanti diṭṭhānugatiṃ āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya, idamassa

sukhasamphassatāya vadāmi. Seyyathā'pi taṃ bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ sukhasamphassaṃ,

tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi. Yesaṃ kho pana so patigaṇhāti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ mahapphalaṃ hoti

mahānisaṃsaṃ, idamassa mahagghatāya vadāmi. Seyyathā'pi taṃ bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ

mahagghaṃ, tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi.

Majjhimo ce'pi bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā kalyāṇadhammo, idamassa suvaṇṇatāya

vadāmi. Seyyathā'pi bhikkhave. Kāsikaṃ vatthaṃ vaṇṇavantaṃ. Tathūpamā'haṃ bhikkhave

imaṃ puggalaṃ vadāmi. Ye kho panassu sevanti bhajanti payirupāsanti diṭṭhānugatiṃ

āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya, idamassa sukhasamphassatāya vadāmi.

Seyyathā'pi taṃ bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ sukhasamphassaṃ, tathūpamā'haṃ bhikkhave

imaṃ puggalaṃ vadāmi. Yesaṃ kho pana so patigaṇhāti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ mahapphalaṃ hoti

mahānisaṃsaṃ, idamassa mahagghatāya vadāmi. Seyyathā'pi taṃ bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ

mahagghaṃ, tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi.

Thero ce'pi bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā kalyāṇadhammo, idamassa suvaṇṇatāya

vadāmi. Seyyathā'pi bhikkhave. Kāsikaṃ vatthaṃ vaṇṇavantaṃ. Tathūpamā'haṃ bhikkhave

imaṃ puggalaṃ vadāmi. Ye kho panassu sevanti bhajanti payirupāsanti diṭṭhānugatiṃ

āpajjanti, tesaṃ taṃ hoti dīgharattaṃ hitāya sukhāya, idamassa sukhasamphassatāya vadāmi.

Seyyathā'pi taṃ bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ sukhasamphassaṃ, tathūpamā'haṃ bhikkhave

imaṃ puggalaṃ vadāmi. Yesaṃ kho pana so patigaṇhāti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ, tesaṃ taṃ mahapphalaṃ hoti

mahānisaṃsaṃ, idamassa mahagghatāya vadāmi. Seyyathā'pi taṃ bhikkhave kāsikaṃ vatthaṃ

mahagghaṃ, tathūpamā'haṃ bhikkhave imaṃ puggalaṃ vadāmi.

Evarūpo cā'yaṃ bhikkhave thero bhikkhu saṅghamajjhe [PTS Page 249] [\q 249/]

bhaṇati, tamenaṃ bhikkhū evamāhaṃsu: appasaddā āyasmanto hotha, thero bhikkhū

dhammañca vinayañca bhaṇatī'ti.

Tasmātiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ: 'kāsikavatthūpamā bhavissāma na

potthakūpamā'ti. Evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.

3. 2. 5. 9.

50. Yo bhikkhave evaṃ vadeyya: yathā yathā'yaṃ puriso kammaṃ karoti, tathā tathā naṃ

paṭisaṃvediyatī'ti. Evaṃ santaṃ bhikkhave brahmacariyavāso na hoti. Okāso na paññāyati

sammā dukkhassa antakiriyāya.

1. Ye kho panassa- sababattha.

[BJT Page 444] [\x 444/]

Yo ca kho bhikkhave evaṃ vadeyya: yathā yathā vedanīyaṃ ayaṃ puriso kammaṃ karoti,

tathā tathāssa396 vipākaṃ paṭisaṃvediyatī'ti. Evaṃ santaṃ bhikkhave brahmacariyavāso hoti,

okāso paññāyati sammādukkhassa antakiriyāya.

Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa appamattakampi pāpaṃ397 kammaṃ kataṃ, tame'naṃ

nirayaṃ upaneti. Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa tādisaññeva appamattakaṃ

pāpaṃ kammaṃ kataṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti. Nāṇumpi398 khāyati. Kiṃ399

bahudeva.

Kathaṃrūpassa bhikkhave puggalassa appamattakampi pāpaṃ400 kammaṃ kataṃ tame'naṃ

nirayaṃ upaneti?

Idhapana bhikkhave ekacco puggalo abhāvitakāyo hoti abhāvitasīlo abhāvitacitto

abhāvitapañño paritto appātumo appadukkhavihārī, evarūpassa bhikkhave puggalassa

appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ tame'naṃ nirayaṃ upaneti.

Kathaṃrūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva appamattakaṃ pāpaṃ401 kammaṃ kataṃ

diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti, nāṇumpi402 khāyati, kiṃ403 bahudeva?

Idha bhikkhave ekacco puggalo bhāvitakāyo hoti bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapañño

aparitto mahattā404 appamāṇavihārī. Evarūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva

appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti nāṇumpi khāyati. Kiṃ

bahudeva.

[PTS Page 250] [\q 250/]

Seyyathā'pi bhikkhave puriso loṇaphalaṃ405 paritte udakamallake406 pakkhipeyya, taṃ kiṃ

maññatha bhikkhave api nu taṃ parittaṃ udakamallake udakaṃ amunā loṇaphalena loṇaṃ

assa appeyyāti?

Evaṃ bhante.

Taṃ kissa hetu?

Aduṃ hi bhante parittaṃ udakamallake407 udakaṃ amunā loṇaphalena loṇaṃ assa

appeyyāti.

Seyyathā'pi bhikkhave puriso loṇaphalaṃ gaṅgāya nadiyā pakkhipeyya, taṃ kiṃ maññatha

bhikkhave api nu sā gaṅgā nadī amunā loṇaphalena loṇaṃ assa appeyyāti?

No hetaṃ bhante.

Taṃ kissa hetu?

Asu hi bhante gaṅgāya nadiyā mahā udakakkhandho. So amunā loṇaphalena loṇaṃ

neva'ssa appeyyāti.

[BJT Page 446] [\x 446/]

Evameva kho bhikkhave idhekaccassa puggalassa appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ

tame'naṃ nirayaṃ upaneti. Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa tādisaññeva

appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti. Nāṇumpi khāyati. Kiṃ

bahudeva. (1)

Kathaṃrūpassa bhikkhave puggalassa appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ, tame'naṃ

nirayaṃ upaneti?

Idha bhikkhave ekacco puggalo abhāvitakāyo hoti abhāvitasīlo abhāvitacitto abhāvitapañño

paritto appātumo appadukkhavihārī. Evarūpassa bhikkhave puggalassa appamattakampi

pāpaṃ kammaṃ kataṃ, tame'naṃ nirayaṃ upaneti.

Kathaṃrūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ

diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti, nāṇumpi khāyati, kiṃ bahudeva?

Idha bhikkhave ekacco puggalo bhāvitakāyo hoti bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapañño

aparitto mahattā appamāṇavihārī. Evarūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva

appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti. Nāṇumpi khāyati.

Kiṃ bahudeva.

Idha bhikkhave ekacco addhakahāpaṇena'pi bandhanaṃ nigacchati. Kahāpaṇena'pi

bandhanaṃ nigacchati. Kahāpaṇasatena'pi [PTS Page 251] [\q 251/] bandhanaṃ

nigacchati. Idha pana bhikkhave ekacco addhakahāpaṇena'pi na bandhanaṃ nigacchati.

Kahāpaṇena'pi na bandhanaṃ nigacchati. Kahāpaṇasatena'pi na bandhanaṃ nigacchati.

Kathaṃrūpo bhikkhave addhakahāpaṇena'pi bandhanaṃ nigacchati, kahāpaṇena'pi

bandhanaṃ nigacchati, kahāpaṇasatena'pi bandhanaṃ nigacchati?

Idha bhikkhave ekacco daḷiddo hoti appassako appabhogo. Evarūpo bhikkhave

addhakahāpaṇena'pi bandhanaṃ nigacchati. Kahāpaṇena'pi bandhanaṃ nigacchati.

Kahāpaṇa satena'pi bandhanaṃ nigacchati.

[BJT Page 448] [\x 448/]

Kathaṃrūpo bhikkhave addhakahāpaṇena'pi na bandhanaṃ nigacchati, kahāpaṇena'pi na

bandhanaṃ nigacchati, kahāpaṇasatena'pi na bandhanaṃ nigacchati?

Idha bhikkhave ekacco aḍḍho hoti mahaddhano mahābhogo. Evarūpo bhikkhave

addhakahāpaṇena'pi na bandhanaṃ nigacchati, kahāpaṇena'pi na bandhanaṃ nigacchati

kahāpaṇasatena'pi na bandhanaṃ nigacchati. Evameva kho bhikkhave idhekaccassa

puggalassa tādisaññeva appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ, tame'naṃ nirayaṃ upaneti.

Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa tādisaññeva appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ

diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti. Nāṇumpi khāyati. Kiṃ bahudeva. (2)

Kathaṃrūpassa bhikkhave puggalassa appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ tame'naṃ

nirayaṃ upaneti?

Idha bhikkhave ekacco puggalo abhāvitakāyo hoti abhāvitasīlo abhāvitacitto abhāvitapañño

paritto appātumo appadukkhavihārī. Evarūpassa bhikkhave puggalassa appamattakampi

pāpaṃ kammaṃ kataṃ tame'naṃ nirayaṃ upaneti.

Kathaṃ rūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ408 kataṃ

diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti, nāṇumpi khāyati, kiṃ bahudeva?

Idha bhikkhave ekacco puggalo bhāvitakāyo hoti bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapañño

aparitto mahattā409 appamāṇavihārī. Evarūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva

appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ heti. Nāṇumpi410 khāyati.

Kiṃ bahudeva.

Seyyathā'pi bhikkhave orabhiko vā urabbhaghātako [PTS Page 252] [\q 252/] vā

appekaccaṃ urabbhaṃ adinnaṃ ādiyamānaṃ pahoti hantuṃ vā bandhituṃ vā jāpetuṃ vā

yathāpaccayaṃ vā kātuṃ, appekaccaṃ urabbhaṃ adinnaṃ ādiyamānaṃ nappahoti hantuṃ vā

bandhituṃ vā jāpetuṃ vā yathāpaccayaṃ vā kātuṃ.

Kathaṃrūpo411 bhikkhave orabbhiko vā urabbhaghātako vā urabbhaṃ adinnaṃ ādiyamānaṃ

pahoti hantuṃ vā bandhituṃ vā jāpetuṃ vā yathāpaccayaṃ vā kātuṃ?

Idha bhikkhave ekacco daḷiddo hoti appassako appabhogo. Evarūpo412 bhikkhave orabbhiko

vā urabbhaghātako vā urabbhaṃ adinnaṃ ādiyamānaṃ pahoti hantuṃ vā bandhituṃ vā

jāpetuṃ vā yathāpaccayaṃ vā kātuṃ.

[BJT Page 450] [\x 450/]

Kathaṃrūpaṃ bhikkhave orabbhiko vā urabbhaghātako vā urabbhaṃ adinnaṃ ādiyamānaṃ

nappahoti hantuṃ vā bandhituṃ vā jāpetuṃ vā yathāpaccayaṃ vā kātuṃ?

Idha bhikkhave ekacco aḍḍho hoti mahaddhano mahābhogo rājā vā rājamahāmatto vaṃ.

Evarūpaṃ bhikkhave orabbhiko vā urabbhaghātako vā urabbhaṃ adinnaṃ ādiyamānaṃ

nappahoti hantuṃ vā bandhituṃ vā jāpetuṃ vā yathāpaccayaṃ vā kātuṃ. Aññadatthu

pañjaliko'va413 naṃ yācati: dehi me mārisa urabbhaṃ vā urabbhadhanaṃ vā'ti.

Evameva kho bhikkhave idhekaccassa puggalassa appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ

tame'naṃ nirayaṃ upaneti. Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa tādisaññeva

appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti. Nāṇumpi khāyati, kiṃ

bahudeva.

Kathaṃrūpassa bhikkhave puggalassa appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ tame'naṃ

nirayaṃ upaneti?

Idha bhikkhave ekacco puggalo abhāvitakāyo hoti abhāvitasīlo abhāvitacitto abhāvitapañño

paritto appātumo appadukkhavihārī. Evarūpassa bhikkhave [PTS Page 253] [\q 253/]

puggalassa appamattakampi pāpaṃ kammaṃ kataṃ tamenaṃ nirayaṃ upaneti.

Kathaṃrūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ

diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti. Nāṇumpi khāyati, kiṃ bahudeva.

Idha bhikkhave ekacco puggalo bhāvitakāyo hoti bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapañño

aparitto mahattā appamāṇavihārī. Evarūpassa bhikkhave puggalassa tādisaññeva

appamattakaṃ pāpaṃ kammaṃ kataṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hoti. Nāṇumpi khāyati. Kiṃ

bahudeva. (3)

Yo bhikkhave evaṃ vadeyya: yathā yathā'yaṃ puriso kammaṃ karoti, tathā tathā naṃ

paṭisaṃvediyatī'ti414. Evaṃ santaṃ bhikkhave brahmacariyavāso na hoti. Okāso na

paññāyati sammā dukkhassa antakiriyāya.

Yo ca kho bhikkhave evaṃ vadeyya: yathā yathā vedanīyaṃ ayaṃ puriso kammaṃ karoti,

tathā tathā assa vipākaṃ paṭisaṃvediyatī'ti, evaṃ santaṃ bhikkhave brahmacariyavāso hoti,

okāso paññāyati sammā dukkhassa antakiriyāyā'ti.

[BJT Page 452] [\x 452/]

3. 2. 5. 10

50. Santi bhikkhave jātarūpassa oḷārikā upakkilesā: paṃsu vālikā sakkharakaṭhalā. Tamenaṃ

paṃsudhovako vā paṃsudhovakantevāsī vā doṇiyaṃ ākiritvā dhovati sandhovati

niddhovati. Tasmiṃ pahīne tasmiṃ vyantīkate santi jātarūpassa majjhimasahagatā

upakkilesā: sukhumasakkharā thūlavālikā. Tame'naṃ paṃsudhovako vā

paṃsudhovakantevāsī vā dhovati sandhovati niddhovati. Tasmiṃ pahīne tasmiṃ vyantīkate

santi jātarūpassa sukhumasahagatā upakkilesā: sukhumavālikā kāḷajallikā. Tame'naṃ

paṃsudhovako vā paṃsudhovakantevāsī vā dhovati sandhovati niddhovati. Tasmiṃ pahīne

tasmiṃ vyantīkate athāparaṃ suvaṇṇasikatā'vasissanti. Tame'naṃ suvaṇṇakāro vā

suvaṇṇakārantevāsi vā taṃ jātarūpaṃ415 mūsāya416 pakkhipitvā dhamati sandhamati

niddhamati. Taṃ hoti jātarūpaṃ dhantaṃ417 sandhantaṃ niddhantaṃ, anihitaṃ

anikkhittakasāvaṃ, na ceva mudu hoti na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaraṃ pabhaṅgu ca,

na ca sammā upeti kammāya.

Hoti so bhikkhave samayo yaṃ so suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā taṃ jātarūpaṃ

dhamati sandhamati [PTS Page 254] [\q 254/] niddhamati. Taṃ hoti jātarūpaṃ dhantaṃ

sandhantaṃ niddhantaṃ nihitaṃ nikkhittakasāvaṃ, mudu ca hoti kammaññañca

pabhassarañca na ca pabhaṅgu, sammā upeti kammāya. Yassā yassā ca pilandhanavikatiyā

ākaṅkhati: yadi paṭṭakāya yadi kuṇḍalāya yadi gīveyyake yadi suvaṇṇamālāya tañcassu

atthaṃ anubhoti.

Evameva kho bhikkhave santi adhicittamanuyuttassa bhikkhuno oḷārikā upakkilesā:

kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ. Tame'naṃ sacetaso bhikkhu dabbajātiko

pajahati vinodeti vyantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Tasmiṃ pahīne tasmiṃ vyantīkate santi

adhicittamanuyuttassa bhikkhuno majjhimasahagatā upakkilesā: kāmavitakko

vyāpādavitakko vihiṃsāvitakko. Tame'naṃ sacetaso bhikkhu dabbajātiko pajahati vinodeti

vyantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Tasmiṃ pahīne tasmiṃ vyantīkate santi

adhicittamanuyuttassa bhikkhuno sukhumasahagatā upakkilesā: ñātivitakko janapadavitakko

anuviññattipaṭisaññutto vitakko. Tame'naṃ sacetaso bhikkhu dabbajātiko pajahati vinodeti

vyantīkaroti anabhāvaṃ gameti. Tasmiṃ pahīne tasmiṃ vyantīkate athāparaṃ

dhammavitakkāvasissanti. So hoti samādhi na ceva santo na ca paṇīto na

paṭippassaddhiladdho na ekodibhāvādhigato, sasaṃkhāraniggayhavāritavato.418

[BJT Page 454] [\x 454/]

Hoti so bhikkhave samayo, yaṃ taṃ cittaṃ ajjhattaññeva santiṭṭhati, sannisīdati,

ekodihoti,419 samādhiyati. So hoti samādhi santo paṇīto paṭippassaddhiladdho

ekodibhāvādhigato, na sasaṃkhāraniggayhavāritavato. Yassa yassa ca abhiññā

sacchikaraṇīyassa dhammassa cittaṃ [PTS Page 255] [\q 255/] abhininnāmeti abhiññā

sacchikiriyāya, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati" anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhaveyyaṃ: eko'pi hutvā bahudhā

assaṃ, bahudhā'pi hutvā eko assaṃ, āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ, tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ

tiropabbataṃ asajjamāno gaccheyyaṃ seyyathā'pi ākāse, paṭhaviyā'pi ummujjanimmujjaṃ

kareyyaṃ seyyathā'pi udake, udake'pi abhijjamāne gaccheyyaṃ seyyathā'pi paṭhaviyaṃ,

ākāse'pi pallaṅkena kameyyaṃ seyyathā'pi pakkhī sakuṇo, ime'pi candimasuriye evaṃ

mahiddhike evaṃ mahānubhāve pāṇinā parimaseyyaṃ parimajjeyyaṃ, yāva brahmalokā'pi

kāyena vasaṃ vatteyya"nti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho

saddesuṇeyyaṃ dibbe ca mānuse ca ye dure santike cā"ti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ

pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajāneyyaṃ, sarāgaṃ

vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ vittanti pajāneyyaṃ,

sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti

pajāneyyaṃ samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītamohaṃ vā cittaṃ

vītamohaṃ cittanti pajāneyyaṃ, saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ vikkhittaṃ

vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ, mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti

pajāneyyaṃ amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajāneyyaṃ sauttaraṃ vā cittaṃ

sauttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ , anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ samāhitaṃ

vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ

vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajāneyyaṃ, avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti

pajāneyya"nti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyyaṃ, seyyathīdaṃ: ekampi jāti

dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañca'pi jātiyo dasa'pi jātiyo, vīsampi jātiyo

tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi

jātisatasahassampi aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi

saṃvaṭṭavivaṭṭakappe. Amutrā'siṃ [PTS Page 256] [\q 256/] evannāmo, evaṅgotto

evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto

amutra upapādiṃ,420 tatrāpāsiṃ evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro

evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno'ti. Iti sākāraṃ

sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyya"nti, tatu tatre'va sakkhibhabbataṃ

pāpuṇāti sati sati āyatane.

[BJT Page 456] [\x 456/]

So sace ākaṅkhati " dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaṃ

cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage

satte pajāneyyaṃ. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena

samannāgatā. Manoduccaritena samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā

micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā sucaritena

samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā

sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ

upapannā'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaṃ

cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage

satte pajāneyya"nti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya"nti, tatra tatre'va

sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane'ti.

3. 2. 5. 11.

51. Adhicittamanuyuttena bhikkhave bhikkhunā tīṇi nimittāni kālena kālaṃ

manasikātabbāni: kālena kālaṃ samādhinimittaṃ manasikātabbaṃ. Kālena kālaṃ

paggahanimittaṃ manasikātabbaṃ. Kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ manasikātabbaṃ.

Sace bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ samādhinimittaññeva manasikareyya,

ṭhānaṃ taṃ cittaṃ kosajjāya saṃvatteyya.

Sace bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ paggahanimittaññeva manasikareyya,

ṭhānaṃ taṃ cittaṃ uddhaccāya saṃvatteyya.

[PTS Page 257] [\q 257/]

Sace bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ upekkhānimittaññeva manasikareyya,

ṭhānaṃ taṃ cittaṃ na sammā samādhiyetha āsavānaṃ khayāya.

Yato ca kho bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu kālena kālaṃ samādhinimittaṃ

manasikaroti, kālena kālaṃ paggahanimittaṃ manasikaroti, kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ

manasikaroti, taṃ hoti cittaṃ muduñca kammaññañca pabhassarañca na ca pabhaṅgu, sammā

samādhiyati āsavānaṃ khayāya.

Seyyathā'pi bhikkhave suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsi vā ukkaṃ bandhati, ukkaṃ

bandhitvā ukkāmukhaṃ ālimpeti, ukkāmukhaṃ ālimpetvā saṇḍāsena jātarūpaṃ gahetvā

ukkāmukhe pakkhipitvā kālena kālaṃ abhidhamati, kālena kālaṃ udakena paripphoseti,

kālena kālaṃ ajjhupekkhati.

Sace bhikkhave suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārentevāsi vā taṃ jātarūpaṃ ekantaṃ

abhidhameyya, ṭhānaṃ taṃ jātarūpaṃ ḍaheyya.

[BJT Page 458] [\x 458/]

Sace bhikkhave suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā taṃ jātarūpaṃ ekantaṃ udakena

paripphoseyya, ṭhānaṃ taṃ jātarūpaṃ nibbāyeyya.421

Sace bhikkhave suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā taṃ jātarūpaṃ ekantaṃ

ajjhupekkheyya, ṭhānaṃ taṃ jātarūpaṃ na sammā paripākaṃ gaccheyya.

Yato ca kho bhikkhave suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsi vā taṃ jātarūpaṃ kālena kālaṃ

abhidhamati, kālena kālaṃ udakena paripphoseti, kālena kālaṃ ajjhupekkhati, taṃ hoti

jātarūpaṃ muduñca kammaññañca pabhassarañca na ca pabhaṅgu, sammā upeti kammāya.

Yassā yassā ca pilandhanavikatiyā ākaṅkhati: yadi paṭṭakāya yadi kuṇḍalāya yadi

gīveyyake yadi suvaṇṇamālāya tañcassu422 atthaṃ anubhoti,

Evameva kho bhikkhave adhicittamanuyuttena bhikkhunā tīṇi nimittāni kālena kālaṃ

manasikātabbāni: kālena kālaṃ samādhinimittaṃ manasikātabbaṃ. Kālena kālaṃ

paggahanimittaṃ manasikātabbaṃ. Kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ manasikātabbaṃ.

Sace bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ samādhinimittaññeva [PTS Page 258]

[\q 258/] manasikareyya, ṭhānaṃ taṃ cittaṃ kosajjāya saṃvatteyya.

Sace bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ paggahanimittaññeva manasikareyya,

ṭhānaṃ taṃ cittaṃ uddhaccāya saṃvatteyya.

Sace bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu ekantaṃ upekkhānimittaññeva manasikareyya,

ṭhānaṃ taṃ cittaṃ na sammā samādhiyeyya āsavānaṃ khayāya.

Yato ca kho bhikkhave adhicittamanuyutto bhikkhu kālena kālaṃ samādhinimittaṃ

manasikaroti, kālena kālaṃ paggahanimittaṃ manasikaroti, kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ

manasikaroti, taṃ hoti cittaṃ muduñca kammaññañca pabhassarañca na ca pabhaṅgu, sammā

samādhiyati āsavānaṃ khayāya. Yassa yassa ca abhiññā sacchikaraṇīyassa dhammassa

cittaṃ abhininnāmeti. Abhiññā sacchikiriyāya, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati

sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhaveyyaṃ: 423eko'pi hutvā bahudhā

assaṃ, bahudhā'pi hutvā eko assaṃ, āvībhāvaṃ tirobhāvaṃ, tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ

tiropabbataṃ asajjamāno gaccheyyaṃ seyyathā'pi ākāse, paṭhaviyā'pi ummujjanimmujjaṃ

kareyyaṃ seyyathā'pi udake, udake'pi abhijjamāne gaccheyyaṃ seyyathā'pi paṭhaviyaṃ,

ākāse'pi pallaṅkena kameyyaṃ seyyathā'pi pakkhī sakuṇo, ime'pi candimasuriye evaṃ

mahiddhike evaṃ mahānubhāve pāṇinā parimaseyyaṃ parimajjeyyaṃ, yāva brahmalokā'pi

kāyena vasaṃ vatteyya"nti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti satisati āyatane.

So sace ākaṅkhati "dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde

suṇeyyaṃ dibbe ca mānuse ca ye dure santike cā"ti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti

sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajāneyyaṃ, sarāgaṃ

vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ vittanti pajāneyyaṃ,

sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti

pajāneyyaṃ samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajāneyyaṃ, vītamohaṃ vā cittaṃ

vītamohaṃ cittanti pajāneyyaṃ, saṅkhittaṃ vā cittaṃ saṅkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ vikkhittaṃ

vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajāneyyaṃ, mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti

pajāneyyaṃ amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajāneyyaṃ sauttaraṃ vā cittaṃ

sauttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajāneyyaṃ samāhitaṃ

vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajāneyyaṃ

vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajāneyyaṃ, avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti

pajāneyya"nti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussareyyaṃ, seyyathīdaṃ: ekampi jāti

dve'pi jātiyo tisso'pi jātiyo catasso'pi jātiyo pañca'pi jātiyo dasa'pi jātiyo, vīsampi jātiyo

tiṃsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi

jātisatasahassampi aneke'pi saṃvaṭṭakappe aneke'pi vivaṭṭakappe aneke'pi

saṃvaṭṭavivaṭṭakappe. Amutrā'siṃ evannāmo, evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro

evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiṃ, tatrāpāsiṃ

evannāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī

evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno'ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ

pubbenivāsaṃ anussareyya"nti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati " dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaṃ

cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage

satte pajāneyyaṃ. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā, vacīduccaritena

samannāgatā. Manoduccaritena samannāgatā, ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā

micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā sucaritena

samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā

sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ

upapannā'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaṃ

cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage

satte pajāneyya"nti, tatra tatre'va sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyatane.

So sace ākaṅkhati "āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya"nti, tatra tatre'va

sakkhibhabbataṃ pāpuṇāti sati sati āyataneti.

Loṇaphala vaggo pañcamo.

Mahāpaṇṇāsako samatto dutiyo.

[BJT Page 460] [\x 460/]

3. Tatiyo paṇṇāsako

(1. Sambodhivaggo)

3. 3. 1. 1.

(Sāvatthinidānaṃ:)

1. Pubbe'va me bhikkhave sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasse'va sato etadahosi:

ko nu kho loke assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇanti.

Tassa mayhaṃ bhikkhave etadahosi: yaṃ kho loke424 paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ,

ayaṃ loke assādo. Yaṃ loko425 anicco dukkho vipariṇāmadhammo, ayaṃ loke ādīnavo, yaṃ

loke chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ, idaṃ loke nissaraṇanti.

Yāvakīvañcā'haṃ bhikkhave evaṃ lokassa assādañca [PTS Page 259] [\q 259/] assādato

ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nābbhaññāsiṃ, ne'va

tāvā'haṃ bhikkhave sadevake loke samārake sabrahmake - sassamaṇa brāhmaṇiyā pajāya

sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho426 paccaññāsiṃ.

Yato ca kho ahaṃ427 bhikkhave evaṃ lokassa assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato

nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, athā'haṃ bhikkhave sadevake loke

samārake sabrahmake - sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ

sammāsambodhiṃ abhisambuddho428 paccaññāsiṃ.

Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi: "akuppā me cetovimutti. Ayamantimā jāti. Natthi'dāni

punabbhavo"ti.

3. 3. 1. 2.

2. Lokassā'haṃ bhikkhave assādapariyesanaṃ acariṃ. Yo loke assādo, tadajjhagamaṃ.

Yāvatako loke assādo, paññāya me eso sudiṭṭho. Lokassā'haṃ bhikkhave

ādīnavapariyesanaṃ acariṃ. Yo loke ādīnavo, tadajjhagamaṃ. Yāvatako loke ādīnavo,

paññāya me eso sudiṭṭho. Lokassā'haṃ bhikkhave nissaraṇapariyesanaṃ acariṃ. Yaṃ loke

nissaraṇaṃ, tadajjhagamaṃ. Yāvatakaṃ loke nissaraṇaṃ, paññāya me etaṃ sudiṭṭhaṃ.

Yāvakīvañcā'haṃ bhikkhave lokassa assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato

nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ na abbhaññāsiṃ, neva tāvā'haṃ bhikkhave sadevake

loke samārake sabrahmake - sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ

sammāsambodhiṃ abhisambuddho429 paccaññāsiṃ.

[BJT Page 462] [\x 462/]

Yato ca kho ahaṃ bhikkhave lokassa assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato

nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, athā'haṃ bhikkhave sadevake loke

samārake sabrahmake - sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ

sammāsambodhiṃ abhisambuddho paccaññāsiṃ.

Ñāṇaṃ ca pana me dassanaṃ udapādi: "akuppā me cetovimutti. Ayamantimā jāti.

Natthi'dāni punabbhavo"ti.

[PTS Page 260] [\q 260/]

3. No cedaṃ430 bhikkhave loke assādo abhavissa, nayidaṃ sattā loke sārajjeyyuṃ. Yasmā ca

kho bhikkhave atthi loke assādo, tasmā sattā loke sārajjanti.

No cedaṃ431 bhikkhave loke ādīnavo abhavissa, nayidaṃ sattā loke nibbindeyyuṃ. Yasmā

ca kho bhikkhave atthi loke ādīnavo, tasmā sattā loke nibbindanti.

No cedaṃ bhikkhave loke nissaraṇaṃ abhavissa, nayidaṃ sattā lokamhā nissareyyuṃ. Yasmā

ca kho bhikkhave atthi loke nissaraṇaṃ, tasmā sattā lokamhā nissaranti.

Yāvakīvañca bhikkhave sattā lokassa assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato

nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ na abbhaññāsuṃ, neva tāva bhikkhave sattā sadevakā

lokā samārakā sabrahmakā - sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya nissaṭā

visaññuttā vippamuttā vimariyādikatena cetasā vihariṃsu.

Yato ca kho bhikkhave sattā lokassa assādañca assādato ādīnavañca ādīnavato

nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ abbhaññāsuṃ, atha bhikkhave sattā sadevakā lokā

samārakā sabrahmakā - sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya nissaṭā visaññuttā

vippamuttā vimariyādikatena cetasā viharantī'ti.

3. 3. 1. 4.

4. Ye hi keci432 bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā lokassa assādañca assādato

ādīnavañca ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ nappajānanti, na me te

bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā, brāhmaṇesu vā

brāhmaṇasammatā. Na ca pana te āyasmanto sāmaññatthaṃ vā brahmaññatthaṃ vā

diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti.

[BJT Page 464] [\x 464/]

Ye ca kho keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā lokassa assādañca assādato ādīnavañca

ādīnavato nissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṃ pajānanti, te kho bhikkhave samaṇā vā

brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā, brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā. Te kho

panāyasmanto sāmaññatthañca brahmaññatthañca diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā

sacchikatvā upasampajja viharantī'ti.433

[PTS Page 261] [\q 261/]

3. 3. 1. 5.

5. Ruṇṇamidaṃ bhikkhave ariyassa vinaye yadidaṃ gītaṃ. Ummattakamidaṃ bhikkhave

ariyassa vinaye yadidaṃ naccaṃ. Komārakamidaṃ bhikkhave ariyassa vinaye yadidaṃ

ativelaṃ dantavidaṃsakaṃ hasitaṃ.434

Tasmātiha bhikkhave setughāto gīte. Setughāto nacce. Alaṃ vo dhammapamoditānaṃ sataṃ

sitaṃ sitamattāyāti.

3. 3. 1. 6.

6. Tiṇṇaṃ bhikkhave paṭisevanāya natthi titti. Katamesaṃ tiṇṇaṃ:

Soppassa bhikkhave paṭisevanāya natthi titti. Surāmerayapānassa bhikkhave paṭisevanāya

natthi titti, methunadhammasamāpattiyā bhikkhave paṭisevanāya natthi titti.

Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇaṃ paṭisevanāya natthi tintī'ti.

3. 3. 1. 7.

7. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ

gahapatiṃ bhagavā etadavoca:

Citte gahapati arakkhite kāyakammampi arakkhitaṃ hoti. Vacī kammampi arakkhitaṃ hoti.

Manokammampi arakkhitaṃ hoti.

[BJT Page 466] [\x 466/]

Tassa arakkhitakāyakammantassa arakkhitavacīkammantassa arakkhitamanokammantassa

kāyakammampi avassutaṃ hoti. Vacīkammampi avassutaṃ hoti. Manokammampi avassutaṃ

hoti. Tassa avassutakāyakammantassa avassutavacīkammantassa avassutamanokammantassa

kāyakammampi pūtiyaṃ hoti. Vacīkammampi pūtiyaṃ hoti. Manokammampi pūtiyaṃ hoti.

Tassa pūtikāyakammantassa pūtivacīkammantassa pūtimanokammantassa na bhaddakaṃ

maraṇaṃ hoti. Na bhaddikā kālakiriyā.

Seyyathā'pi gahapati kūṭāgāre ducchanne kūṭampi arakkhitaṃ hoti. Gopānasiyo'pi

arakkhitā honti. Bhitti'pi arakkhitā hoti. Kūṭampi avassutaṃ hoti. Gopānasiyo'pi avassutā

honti. Bhitti'pi avassutā hoti. Kūṭampi pūtikaṃ hoti. Gopānasiyo'pi pūtikā honti. Bhitti'pi

pūtikā hoti.

Evameva kho gahapati [PTS Page 262] [\q 262/] citte arakkhite kāyakammampi

arakkhitaṃ hoti vacīkammampi arakkhitaṃ hoti. Manokammampi arakkhitaṃ hoti. Tassa

arakkhitakāyakammantassa arakkhitavacīkammantassa arakkhita manokammantassa

kāyakammampi avassutaṃ hoti. Vacīkammampi avassutaṃ hoti. Manokammampi avassutaṃ

hoti. Tassa avassutakāyakammantassa avassutavacīkammantassa avassutamanokammantassa

kāyakammampi pūtiyaṃ hoti. Vacīkammampi pūtiyaṃ hoti. Manokammampi pūtiyaṃ hoti.

Tassa pūtikāyakammantassa pūtivacīkammantassa pūtimanokammantassa na bhaddakaṃ

maraṇaṃ hoti. Na bhaddikā kālakiriyā.

Citte gahapati rakkhite kāyakammampi rakkhitaṃ hoti. Vacīkammampi rakkhitaṃ hoti.

Manokammampi rakkhitaṃ hoti. Tassa rakkhitakāyakammantassa rakkhitavacīkammantassa

rakkhitamanokammantassa kāyakammampi anavassutaṃ hoti. Vacīkammampi anavassutaṃ

hoti. Manokammampi anavassutaṃ hoti. Tassa anavassutakāyakammantassa

anavassutavacīkammantassa anavassuta manokammantassa kāyakammampi apūtiyaṃ hoti.

Vacīkammampi apūtiyaṃ hoti. Manokammampi apūtiyaṃ hoti. Tassa apūtikāyakammantassa

apūtivacī kammantassa apūtī manokammantassa bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti. Bhaddikā

kālakiriyā.

Seyyathā'pi gahapati kūṭāgāre succhanne kūṭampi rakkhitaṃ hoti. Gopānasiyo'pi rakkhitā

honti. Bhitti'pi rakkhitā hoti. Kūṭampi anavassutaṃ hoti. Gopānasiyo'pi anavassutā honti

bhitti'pi anavassutā hoti. Kūṭampi apūtikaṃ hoti. Gopānasiyo'pi apūtikā honti. Bhitti'pi

apūtikā hoti.

[BJT Page 468] [\x 468/]

Evameva kho gahapati citte rakkhite kāyakammampi rakkhitaṃ hoti vacīkammampi

rakkhitaṃ hoti. Manokammampi rakkhitaṃ hoti. Tassa rakkhitakāyakammantassa

rakkhitavacīkammantassa rakkhita manokammantassa kāyakammampi anavassutaṃ hoti.

Vacīkammampi anavassutaṃ hoti. Manokammampi anavassutaṃ hoti. Tassa

anavassutakāyakammantassa anavassutavacīkammantassa anavassutamanokammantassa

kāyakammampi apūtiyaṃ hoti. Vacīkammampi apūtiyaṃ hoti. Manokammampi apūtiyaṃ

hoti. Tassa apūtikāyakammantassa apūtivacīkammantassa apūti manokammantassa

bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti. Bhaddikā kālakiriyāti.

3. 3. 1. 8.

8. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca: citte gahapati

vyāpanne kāyakammampi vyāpannaṃ hoti. Vacīkammampi vyāpannaṃ hoti.

Manokammampi vyāpannaṃ hoti. Tassa vyāpannakāyakammantassa

vyāpannavacīkammantassa vyāpannamanokammantassa na bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti. Na

bhaddikā kālakiriyā.

Seyyathā'pi gahapati kūṭāgāre ducchanne kūṭampi vyāpannaṃ hoti gopānasiyo'pi

vyāpannā honti. Bhittī'pi vyāpannā hoti. Evameva kho gahapati citte vyāpanne

kāyakammampi vyāpannaṃ hoti. Vacīkammampi vyāpannaṃ hoti. Manokammampi

vyāpannaṃ hoti. Tassa vyāpannakāyakammantassa vyāpannavacīkammantassa

vyāpannamanokammantassa na bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti. Na bhaddikā kālakiriyā.

Citte gahapati avyāpanne kāyakammampi avyāpannaṃ hoti. Vacīkammampi avyāpannaṃ

hoti. Manokammampi avyāpannaṃ hoti. Tassa avyāpannakāyakammantassa

avyāpannavacīkammantassa avyāpannamanokammantassa bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti.

Bhaddikā kālakiriyā.

Seyyathā'pi gahapati kūṭāgāre succhanne kūṭampi avyāpannaṃ hoti. [PTS Page 263] [\q

263/] gopānasiyo'pi avāpannā honti. Bhittī'pi avyāpannā hoti. Evameva kho gahapati

citte avyāpanne kāyakammampi avyāpannaṃ hoti, vacīkammampi avyāpannaṃ hoti.

Manokammampi avyāpannaṃ hoti. Tassa avyāpannakāyakammantassa

avyāpannavacīkammantassa avyāpannamanokammantassa bhaddakaṃ maraṇaṃ hoti.

Bhaddikā kālakiriyāti.

3. 3. 1. 9.

9. Tīṇimāni bhikkhave nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi: lobho nidānaṃ

kammānaṃ samudayāya. Doso nidānaṃ kammānaṃ samudayāya. Moho nidānaṃ kammānaṃ

samudayāya.

Yaṃ bhikkhave lobhapakataṃ kammaṃ lobhajaṃ lobhanidānaṃ lobhasamudayaṃ. Taṃ

kammaṃ akusalaṃ, taṃ kammaṃ sāvajjaṃ, taṃ kammaṃ dukkhavipākaṃ, taṃ kammaṃ

kammasamudayāya saṃvattati. Na taṃ kammaṃ kammanirodhāya saṃvattati.

[BJT Page 470] [\x 470/]

Yaṃ bhikkhave dosapakataṃ kammaṃ dosajaṃ dosanidānaṃ dosasamudayaṃ, taṃ kammaṃ

akusalaṃ, taṃ kammaṃ sāvajjaṃ, taṃ kammaṃ dukkhavipākaṃ, taṃ kammaṃ

kammasamudayāya saṃvattati. Na taṃ kammaṃ kammanirodhāya saṃvattati.

Yaṃ bhikkhave mohapakataṃ kammaṃ mohajaṃ mohanidānaṃ mohasamudayaṃ, taṃ kammaṃ

akusalaṃ, taṃ kammaṃ sāvajjaṃ, taṃ kammaṃ dukkhavipākaṃ, taṃ kammaṃ

kammasamudayāya saṃvattati. Na taṃ kammaṃ kammanirodhāya saṃvattati. Imāni kho

bhikkhave tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāya.

Tīṇimāni bhikkhave nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi: alobho nidānaṃ

kammānaṃ samudayāya. Adoso nidānaṃ kammānaṃ samudayāya. Amoho nidānaṃ

kammānaṃ samudayāya.

Yaṃ bhikkhave alobhapakataṃ kammaṃ alobhajaṃ alobhanidānaṃ alobhasamudayaṃ, taṃ

kammaṃ kusalaṃ, taṃ kammaṃ anavajjaṃ, taṃ kammaṃ sukhavipākaṃ, taṃ kammaṃ

kammanirodhāya saṃvattati. Na taṃ kammaṃ kammasamudayāya saṃvattati.

Yaṃ bhikkhave adosapakataṃ kammaṃ adosajaṃ adosanidānaṃ adosasamudayaṃ, taṃ

kammaṃ kusalaṃ, taṃ kammaṃ anavajjaṃ, taṃ kammaṃ sukhavipākaṃ, taṃ kammaṃ

kammanirodhāya saṃvattati. Na taṃ kammā kammasamudayāya saṃvattati.

Yaṃ bhikkhave amohapakataṃ kammaṃ amohajaṃ amohanidānaṃ amohasamudayaṃ. Taṃ

kammaṃ kusalaṃ, taṃ kammaṃ anavajjaṃ, taṃ kammaṃ sukhavipākaṃ, taṃ kammaṃ

kammanirodhāya saṃvattati. Na taṃ kammaṃ kammasamudayāya saṃvattati. Imāni kho

bhikkhave tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāyā'ti.

[PTS Page 264] [\q 264/]

3. 3. 1. 10.

10. Tīṇimāni bhikkhave nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi: atīte bhikkhave

chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando jāyati. Anāgate bhikkhave

chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando jāyati. Paccuppanne bhikkhave

chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando jāyati.

Kathañca bhikkhave atīte chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando jāyati: atīte

bhikkhave chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha cetasā anuvitakketi anuvicāreti. Tassa

atīte chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha cetasā anuvitakkayato anuvicārayato chando

jāyati. Chandajāto tehi dhammehi saññutto hoti. Etamahaṃ bhikkhave saññojanaṃ vadāmi.

Yo cetaso sārāgo. Evaṃ kho bhikkhave atīte chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando

jāyati.

[BJT Page 472] [\x 472/]

Kathañca bhikkhave anāgate chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando jāyati: anāgate

bhikkhave chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha cetasā anuvitakketi anuvicāreti. Tassa

anāgate chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha cetasā anuvitakkayato anuvicārayato

chando jāyati. Chandajāto tehi dhammehi saññutto hoti. Etamahaṃ bhikkhave saññojanaṃ

vadāmi. Yo cetaso sārāgo. Evaṃ kho bhikkhave anāgate chandarāgaṭṭhānīye dhamme

ārabbha chando jāyati.

Kathañca bhikkhave paccuppanne chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando jāyati:

paccuppanne bhikkhave chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha cetasā anuvitakketi

anuvicāreti. Tassa paccuppanne chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha cetasā

anuvitakkayato anuvicārayato chando jāyati. Chandajāto tehi dhammehi saññutto hoti.

Etamahaṃ bhikkhave saññojanaṃ vadāmi. Yo cetaso sārāgo. Evaṃ kho bhikkhave

paccuppanne chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando jāyati. Imāni kho bhikkhave

tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāyāti.

[PTS Page 265] [\q 265/]

Tīṇimāni bhikkhave nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇī: atīte bhikkhave

chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando na jāyati. Anāgate bhikkhave

chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando na jāyati. Paccuppanne bhikkhave

chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando na jāyati.

Kathañca bhikkhave atīte chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando na jāyati: atītānaṃ

bhikkhave chandarāgaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ āyatiṃ vipākaṃ pajānāti. Āyatiṃ vipātaṃ

viditvā tadabhinivajjeti.435 Tadabhinivajjetvā436 cetasā abhivirājetvā437 paññāya ativijjha

passati. Evaṃ kho bhikkhave atīte chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando na jāyati.

Kathañca bhikkhave anāgate chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando na jāyati:

anāgatānaṃ bhikkhave chandarāgaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ āyatiṃ vipākaṃ pajānāti.

Āyatiṃ vipātaṃ viditvā tadabhinivajjeti.438 Tadabhinivajjetvā439 cetasā abhivirājetvā440

paññāya ativijjha passati. Evaṃ kho bhikkhave anāgate chandarāgaṭṭhānīye dhamme

ārabbha chando na jāyati.

[BJT Page 474] [\x 474/]

Kathañca bhikkhave paccuppanne chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha chando na jāyati:

paccuppannānaṃ bhikkhave chandarāgaṭṭhānīyānaṃ dhammānaṃ āyatiṃ vipākaṃ pajānāti.

Āyatiṃ vipātaṃ viditvā tadabhinivajjeti. Tadabhinivajjetvā cetasā abhivirājetvā paññāya

ativijjha passati. Evaṃ kho bhikkhave paccuppanne chandarāgaṭṭhānīye dhamme ārabbha

chando na jāyati.

Imāni kho bhikkhave tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāyā'ti.

Sambodhivaggo paṭhamo.441 *

(2. Apāyika vaggo)

3. 3. 2. 1.

Sāvatthi nidānaṃ:

11. Tayo'me bhikkhave āpāyikā nerayikā idamappahāya. Katame tayo:

[PTS Page 266] [\q 266/]

Yo ca abrahmacārī brahmacārī paṭiñño. Yo ca suddhaṃ brahmacariyaṃ carantaṃ amūlakena

abrahmacariyena anuddhaṃseti. Yo cā'yaṃ evaṃvādī evaṃ diṭṭhī natthi kāmesu doso'ti, so

kāmesu pātavyataṃ āpajjati.

Ime kho bhikkhave tayo āpāyikā nerayikā idamappahāyā'ti.

3. 3. 2. 2.

12. Tiṇṇaṃ bhikkhave pātubhāvo dullabho lokasmiṃ. Katamesaṃ tiṇṇaṃ:

Tathāgatassa bhikkhave arahato sammāsambuddhassa pātubhāvo dullabho lokasmiṃ.

Tathāgatappaveditassa dhammavinayassa desetā puggalo dullabho lokasmiṃ. Kataññū

katavedī puggalo dullabho lokasmiṃ.

Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇaṃ pātubhāvo dullabho lokasminti.

* Tassuddānaṃ pubbeva duve assādā- samaṇo ruṇṇapañcamaṃAtitti dve ca vuttāni -

nidānāni apare du veti.

[BJT Page 476] [\x 476/]

3. 3. 2. 3.

12. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame tayo: suppameyyo,

duppameyyo, appameyyo.

Katamo ca bhikkhave puggalo suppameyyo?

Idha bhikkhave ekacco puggalo uddhato hoti unnalo capalo mukharo vikiṇṇavāco

muṭṭhassatī asampajāno asamāhito vibbhanta citto pākatindriyo. Ayaṃ vuccati bhikkhave

puggalo suppameyyo.

Katamo ca bhikkhave puggalo duppameyyo?

Idha bhikkhave ekacco puggalo anuddhato hoti anunnalo acapalo amukharo avikiṇṇavāco

upaṭṭhitasati sampajāno samāhito ekaggacitto saṃvutindriyo. Ayaṃ vuccati bhikkhave

puggalo duppameyyo.

Katamo ca bhikkhave puggalo appameyyo?

Idha bhikkhave bhikkhu arahaṃ hoti khīṇāsavo. Ayaṃ vuccati bhikkhave puggalo

appameyyo.

Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo saṃvijjamānā lokasminti.

[PTS Page 267] [\q 267/]

3. 3. 2. 4.

14. Tayo'me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ katame tayo:

Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ

atthaṅgamā nānāttasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja

viharati. So tadassādeti. Tannikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati. Tatraṭṭhito tadadhimutto

tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ

sahavyataṃ upapajjati.

[BJT Page 478] [\x 478/]

Ākāsānañcāyatanūpagānaṃ bhikkhave devānaṃ vīsatikappasahassāni āyuppamāṇaṃ. Tatra

puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ, taṃ sabbaṃ

khepetvā nirayampi gacchati. Tiracchānayonimpi gacchati, pettivisayampi gacchati.

Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ

āyuppamāṇaṃ, taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati.

Ayaṃ kho bhikkhave viseso, ayaṃ adhippāyo, idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa

assutavatā puthujjanena yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.

Puna ca paraṃ bhikkhave idhekacco puggalo sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma

anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti. Tantikāmeti.

Tena ca vittiṃ āpajjati. Tatraṭṭhito tadaṭhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ

kurumāno viññāṇañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahavyataṃ upapajjati.

Viññāṇañcāyatanūpagānaṃ bhikkhave devānaṃ cattārīsaṃ kappasahassāni āyuppamāṇaṃ.

Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ, taṃ sabbaṃ

khepetvā nirayampi gacchati, tiracchānayonimpi gacchati, pettivisayampi gacchati.

Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ

āyuppamāṇaṃ, taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiññeva bhave parinibbāyati.

Ayaṃ kho bhikkhave viseso, ayaṃ adhippāyo, idaṃ nānākaraṇaṃ [PTS Page 268] [\q 268/]

sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.

Puna ca paraṃ bhikkhave idhekacco puggalo sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma

natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, tannikāmeti, tena ca

vittiṃ āpajjati. Tatraṭṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno

ākiñcaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahavyataṃ upapajjati.

Ākiñcaññāyatanūpagānaṃ bhikkhave devānaṃ saṭṭhiṃ kappasahassāni āyuppamāṇaṃ.

Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ, taṃ sabbaṃ

khepetvā nirayampi gacchati, niracchānayonimpi gacchati, pettivisayampi gacchati.

Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ

taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiññeva bhave parinibbāyati.

[BJT Page 480] [\x 480/]

Ayaṃ kho bhikkhave viseso, ayaṃ adhippāyo, idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa

assutavatā puthujjanena yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati. Ime kho bhikkhave tayo puggalā

santo saṃvijjamānā lokasminti.

3. 3. 2. 5.

15. Tisso imā bhikkhave vipattiyo. Katamā tisso: sīlavipatti, cittavipatti, diṭṭhivipatti.

Katamā ca bhikkhave sīlavipatti?

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti,

musāvādī hoti. Pisuṇāvāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpī hoti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave sīlavipatti.

Katamā ca bhikkhave cittavipatti?

Idha bhikkhave ekacco abhijjhālū hoti: vyāpannacitto hoti, ayaṃ vuccati bhikkhave

cittavipatti.

Katamā ca bhikkhave diṭṭhivipatti. ?

Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti. Viparītadassano natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ,

natthi hutaṃ, natthi [PTS Page 269] [\q 269/] sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ

vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paroloko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā,

natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca

lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti. Ayaṃ vuccati bhikkhave diṭṭhivipatti.

Sīlavipattihetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapajjanti. Cittavipattihetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti. Diṭṭhivipattihetu vā bhikkhave sattā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.442

Imā kho bhikkhave tisso vipattiyo'ti.

Tisso imā bhikkhave sampadā. Katamā tisso: sīlasampadā cittasampadā diṭṭhisampadā.

[BJT Page 482] [\x 482/]

Katamā ca bhikkhave sīlasampadā?

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu

micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāvācā paṭivirato hoti,

pharusāvācā paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

sīlasampadā.

Katamā ca bhikkhave cittasampadā?

Idha bhikkhave ekacco anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

cittasampadā.

Katamā ca bhikkhave diṭṭhisampadā?

Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano: atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ,

atthi hutaṃ, atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro

loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā

sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Ayaṃ vuccati bhikkhave diṭṭhisampadā.

[PTS Page 270] [\q 270/]

Sīlasampadāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ

upapajjanti. Cittasampadāhetu vā bhikkhave sattā kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Diṭṭhisampadāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā

parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantī'ti.

Imā kho bhikkhave tisso sampadā'ti.

3. 3. 2. 6.

16. Tisso imā bhikkhave vipattiyo. Katamā tisso: sīlavipatti, cittavipatti, diṭṭhivipatti.

Katamā ca bhikkhave sīlavipatti?

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti , adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti,

musāvādī hoti, pisuṇāvāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpī hoti, ayaṃ vuccati

bhikkhave sīlavipatti.

Katamā ca bhikkhave cittavipatti?

Idha bhikkhave ekacco abhijjhālū hoti, vyāpannacitto hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

cittavipatti.

[BJT Page 484] [\x 484/]

Katamā ca bhikkhave diṭṭhivipatti?

Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti. Viparītadassano natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ,

natthi hutaṃ, natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi

paroloko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā

sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā

pavedentī'ti. Ayaṃ vuccati bhikkhave diṭṭhivipatti.

Sīlavipattihetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapajjanti. Cittavipattihetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti. Diṭṭhivipattihetu vā bhikkhave sattā

kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.

Seyyathā'pi bhikkhave apaṇṇako maṇi uddhaṃ khitto yena yene'va patiṭṭhāti,

suppatiṭṭhitaññeva patiṭṭhāti. Evameva kho bhikkhave sīlavipatti hetu vā sattā kāyassa

bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti. Cittavipattihetu vā

bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ

upapajjanti. Diṭṭhipittihetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ

duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.

Imā kho bhikkhave tisso vipattiyo'ti.

Tisso imā bhikkhave sampadā, katamā tisso: sīlasampadā, cittasampadā diṭṭhisampadā.

Katamā ca bhikkhave sīlasampadā?

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu

micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāvācā paṭivirato hoti,

pharusāvācā paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

sīlasampadā.

Katamā ca bhikkhave cittasampadā?

Idha bhikkhave ekacco anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

cittasampadā.

Katamā ca bhikkhave diṭṭhisampadā?

Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano: atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ,

atthi hutaṃ, atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro

loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā

sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī'ti.

Ayaṃ vuccati bhikkhave diṭṭhisampadā.

[BJT Page 486] [\x 486/]

Sīlasampadāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ

upapajjanti. Cittasampadāhetu vā bhikkhave sattā kāyassabhedā parammaraṇā sugatiṃ

saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Diṭṭhisampadāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā

parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantī'ti.

Seyyathā'pi bhikkhave apaṇṇako maṇi uddhaṃ khitto yena yene'va patiṭṭhāti,

suppatiṭṭhitaññeva patiṭṭhāti. Evameva kho bhikkhave sīlasampadāhetu vā sattā kāyassa

bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Cittasampadāhetu vā bhikkhave

sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Diṭṭhisampadāhetu

vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.

Imā kho bhikkhave tisso sampadā'ti.

3. 3. 2. 7.

17. Tisso imā bhikkhave vipattiyo. Katamā tisso: kammanta vipatti, ājīvavipatti,

diṭṭhivipatti.

Katamā ca bhikkhave kammantavipatti?

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesu micchācārī hoti,

musāvādī hoti. Pisuṇāvāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpī hoti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave kammantavipatti.

Katamā ca bhikkhave ājīvavipatti?

Idha bhikkhave ekacco micchāājīvo hoti: micchāājīvena jīvikaṃ kappeti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave ājīvavipatti.

Katamā ca bhikkhave diṭṭhivipatti. ?

[PTS Page 271] [\q 271/]

Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti. Viparītadassano natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ,

natthi hutaṃ, natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi

paroloko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā

sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā

pavedenti. Ayaṃ vuccati bhikkhave diṭṭhivipatti.

Imā kho bhikkhave tisso vipattiyo'ti.

[BJT Page 488] [\x 488/]

Tisso imā bhikkhave sampadā. Katamā tisso: kammantasampadā, ājīvasampadā,

diṭṭhisampadā.

Katamā ca bhikkhave kammantasampadā?

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu

micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāvācā paṭivirato hoti,

pharusāvācā paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti. Ayaṃ vuccati bhikkhave

kammantasampadā.

Katamā ca bhikkhave ājīvasampadā?

Idha bhikkhave ekacco sammāājīvo hoti. Sammāājīvena jīvikaṃ kappeti. Ayaṃ vuccati

bhikkhave ājīvasampadā:

Katamā ca bhikkhave diṭṭhisampadā?

Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano: atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ,

atthi hutaṃ, atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro

loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā

sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedenti.

Ayaṃ vuccati bhikkhave diṭṭhisampadā.

Imā kho bhikkhave tisso sampadāti.

3. 3. 2. 8.

18. Tīṇimāni bhikkhave soceyyāni. Katamāni tīṇi: kāyasoceyyaṃ, vacīsoceyyaṃ,

manosoceyyaṃ.

Katamañca bhikkhave kāyasoyyeṃ?

Idha bhikkhave ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu

micchācārā paṭivirato hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave kāyasoceyyaṃ:

Katamañca bhikkhave vacīsoceyyaṃ?

Idha bhikkhave ekacco musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāvācā paṭivirato hoti, pharusāvācā

paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave vacīsoceyyaṃ.

Katamañca bhikkhave manosoceyyaṃ?

Idha bhikkhave ekacco anabhijjhālū hoti, avyāpannacitto [PTS Page 272] [\q 272/] hoti,

sammādiṭṭhiko hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave manosoceyyaṃ.

Imāni kho bhikkhave tīṇi soceyyānī'ti.

[BJT Page 490] [\x 490/]

3. 3. 2. 9.

19. Tīṇimāni bhikkhave soceyyāni. Katamāni tīṇi: kāyasoceyyaṃ, vacīsoceyyaṃ.

Manosoceyyaṃ.

Katamañca bhikkhave kāyasoceyyaṃ?

Idha bhikkhave bhikkhu pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti,

abrahmacariyā paṭivirato hoti. Ida vuccati bhikkhave kāyasoceyyaṃ.

Katamañca bhikkhave vacīsoceyyaṃ?

Idha bhikkhave bhikkhu musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāvācā paṭivirato hoti,

pharusāvācā paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave

vacīsoceyyaṃ.

Katamañca bhikkhave manosoceyyaṃ?

Idha bhikkhave bhikkhu santaṃ vā ajjhattaṃ kāmacchandaṃ atthi me ajjhattaṃ

kāmacchando'ti pajānāti. Asantaṃ vā ajjhattaṃ kāmacchandaṃ natthi me ajjhattaṃ

kāmacchando'ti pajānāti. Yathā ca anuppannassa kāmacchandassa uppādo hoti, tañca

pajānāti. Yathā ca uppannassa kāmacchandassa pahāṇaṃ hoti. Tañca pajānāti. Yathā ca

pahīṇassa kāmacchandassa āyatiṃ anuppādo hoti, tañca pajānāti.

Santaṃ vā ajjhattaṃ vyāpādaṃ atthi me ajjhattaṃ vyāpādo'ti pajānāti. Asantaṃ vā ajjhattaṃ

vyāpādaṃ natthi me ajjhattaṃ vyāpādo'ti pajānāti. Yathā ca anuppannassa vyāpādassa

uppādo hoti. Tañca pajānāti. Yathā ca uppannassa vyāpādassa pahāṇaṃ hoti, tañca pajānāti.

Yathā ca pahīṇassa vyāpādassa āyatiṃ anuppādo hoti, tañca pajānāti.

Santaṃ vā ajjhattaṃ thīnamiddhaṃ atthi me ajjhattaṃ thīnamiddhanti pajānāti. Asantaṃ vā

ajjhattaṃ thīnamiddhaṃ natthi me ajjhattaṃ thīnamiddhanti pajānāti. Yathā ca anuppannassa

thīnamiddhassa uppādo hoti, tañca pajānāti. Yathā ca uppannassa thīnamiddhassa

pahāṇaṃ hoti, tañca pajānāti. Yathā ca pahīṇassa thīnamiddhassa āyatiṃ anuppādo hoti,

tañca pajānāti.

Santaṃ vā ajjhattaṃ uddhaccakukkuccaṃ atthi me ajjhattaṃ uddhaccakukkuccanti pajānāti.

Asantaṃ vā [PTS Page 273] [\q 273/] ajjhattaṃ uddhaccakukkuccaṃ natthi me ajjhattaṃ

uddhaccakukkuccanti pajānāti. Yathā ca anuppannassa uddhaccakukkuccassa uppādo hoti,

tañca pajānāti. Yathā ca uppannassa uddhaccakukkuccassa pahāṇaṃ hoti, tañca pajānāti.

Yathā ca pahīṇassa uddhaccakukkuccassa āyatiṃ anuppādo hoti, tañca pajānāti.

Santaṃ vā ajjhattaṃ vicikicchaṃ atthi me ajjhattaṃ vicikicchā'ti pajānāti. Asantaṃ vā ajjhattaṃ

vicikicchaṃ natthi me ajjhattaṃ vicikicchā'ti pajānāti. Yathā ca anuppannāya vicikicchāya

uppādo hoti, tañca pajānāti. Yathā ca uppannāya vicikicchāya pahāṇaṃ hoti, tañca pajānāti.

Yathā ca pahīṇāya vicikicchāya āyatiṃ anuppādo hoti, tañca pajānāti.

Idaṃ vuccati bhikkhave manosoceyyaṃ.

[BJT Page 492] [\x 492/]

Imāni kho bhikkhave tīṇi soceyyānī'ti.

1. Kāyasuciṃ vacīsuciṃ cetosucimanāsavaṃ,

Suciṃ soceyyasampannaṃ āhu ninhātapāpakanti.

3. 3. 2. 10.

20. Tīṇimāni bhikkhave moneyyāni. Katamāni tīṇi: kāyamoneyyaṃ, vacīmoneyyaṃ,

manomoneyyaṃ.

Katamañca bhikkhave kāyamoneyyaṃ?

Idha bhikkhave bhikkhu pāṇātipātā paṭivirato hoti. Adinnādānā paṭivirato hoti.

Abrahmacariyā paṭivirato hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave kāyamoneyyaṃ.

Katamañca bhikkhave vacīmoneyyaṃ?

Idha bhikkhave bhikkhu musāvādā paṭivirato hoti. Pisuṇāvācā paṭivirato hoti.

Pharusāvācā paṭivirato hoti. Samphappalāpā paṭivirato hoti. Idaṃ vuccati bhikkhave

vacīmoneyyaṃ.

Katamañca bhikkhave manomoneyyaṃ?

Idha bhikkhave bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idaṃ vuccati bhikkhave

manomoneyyaṃ.

Imāni kho bhikkhave tīṇi moneyyānī'ti.

2. Kāyamuniṃ vacīmuniṃ cetomunimanāsavaṃ,

Muniṃ moneyyasampannaṃ āhu sabbappahāyinanti.

Āpāyika vaggo dutiyo.443 *

[BJT Page 494] [\x 494/]

[PTS Page 274] [\q 274/]

(3. Bharaṇḍu vaggo)444*

3. 3. 3. 1.

(Kusinārā nidānaṃ:)

21. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kusinārāyaṃ viharati baliharaṇe vanasaṇḍe. Tatra ko bhagavā

bhikkhū āmantesi bhikkhavo'ti. Bhadante'ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā

etadavoca.

Idha bhikkhave bhikkhu aññataraṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati. Tamenaṃ

gahapati vā gahapatiputto vā upasaṅkamitvā svātanāya bhattena nimanteti. Ākaṅkhamāno

bhikkhave bhikkhu adhivāseti. So tassā rattiyā accayena pubbanhasamayaṃ nivāsetvā

pattacīvaraṃ ādāya yena tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nivesanaṃ

tenupasaṅkamati. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdati. Tame'naṃ so gahapati vā

gahapatiputto vā paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappeti sampavāreti.

Tassa evaṃ hoti: sādhu vata māyaṃ gahapati vā gahapatiputto vā paṇītena khādanīyena

bhojanīyena sahatthā santappeti sampavāretī'ti. Evampi'ssa hoti: aho vata māyaṃ gahapati

vā gahapatiputto vā āyatimpi evarūpena paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā

santappeyya sampavāreyyā'ti. So taṃ piṇḍapātaṃ gathito mucchito ajjhāpanno

anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati. So tattha kāmavitakkampi vitakketi.

Vyāpādavitakkampi vitakketi. Vihiṃsāvitakkampi vitakketi. Evarūpassā'haṃ bhikkhave

bhikkhuno dinnaṃ na mahapphalanti vadāmi. Taṃ kissa hetu: pamatto bhikkhave bhikkhu

viharati.

Idha pana bhikkhave bhikkhu aññataraṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati.

Tamenaṃ gahapati vā gahapatiputto vā upasaṅkamitvā svātanāya bhattena nimanteti.

Ākaṅkhamāno bhikkhave bhikkhu adhivāseti. So tassā rattiyā accayena pubbanhasamayaṃ

nivāsetvā pattacīvaraṃ ādāya yena tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nivesanaṃ

tenupasaṅkamati. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdati. Tame'naṃ so gahapati vā

gahapatiputto vā paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappeti sampavāreti.

Tassa na evaṃ hoti: sādhu vata māyaṃ gahapati [PTS Page 275] [\q 275/] vā

gahapatiputto vā paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappeti sampavāretī'ti.

Evampi'ssa na hoti: aho vata māyaṃ445 gahapati vā gahapatiputto vā āyatimpi evarūpena

paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappeyya sampavāreyyā'ti. So taṃ

piṇḍapātaṃ agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.

So tattha nekkhammavitakkampi vitakketi. Avyāpādavitakkampi vitakketi

avihiṃsāvitakkampi vitakketi. Evarūpassā'haṃ bhikkhave bhikkhuno dinnaṃ mahapphalanti

vadāmi. Taṃ kissa hetu: appamatto hi bhikkhave bhikkhu viharatī'ti.

[BJT Page 496] [\x 496/]

3. 3. 3. 2.

(Sāvatthi nidānaṃ:)

22. Yassaṃ bhikkhave disāyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ

mukhasattīhi vitudantā viharanti, manasikātumpi me esā bhikkhave disā na phāsu hoti.

Pageva gantuṃ. Niṭṭhamettha gacchāmi: "addhā te āyasmanto tayo dhamme pajahiṃsu, tayo

dhamme bahulamakaṃsu. "

Katame tayo dhamme pajahiṃsu: nekkhammavitakkaṃ, avyāpādavitakkaṃ, avihiṃsāvitakkaṃ.

Ime tayo dhamme pajahiṃsu.

Katame tayo dhamme bahulamakaṃsu:446 kāmavitakkaṃ, vyāpādavitakkaṃ, vihiṃsāvitakkaṃ.

Ime tayo dhamme bahulamakaṃsu.

Yassaṃ447 bhikkhave disāyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ

mukhasattīhi vitudantā viharanti, manasikātumpi me esā bhikkhave disā na phāsu hoti.

Pageva gantuṃ. Niṭṭhamettha gacchāmi: "addhā te āyasmanto ime tayo dhamme pajahiṃsu.

Ime tayo dhamme bahulamakaṃsu. "

Yassaṃ bhikkhave disāyaṃ bhikkhū samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā

aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharanti. Gantumpi me esā bhikkhave disā phāsu

hoti. Pageva manasikātuṃ. Niṭṭhamettha gacchāmi: "addhā te āyasmanto tayo dhamme

pajahiṃsu, tayo dhamme bahulamakaṃsu. "

Katame tayo dhamme pajahiṃsu: [PTS Page 276] [\q 276/] kāmavitakkaṃ,

vyāpādavitakkaṃ, vihiṃsāvitakkaṃ. Ime tayo dhamme pajahiṃsu.

Katame tayo dhamme bahulamakaṃsu: nekkhammavitakkaṃ, avyāpādavitakkaṃ

avihiṃsāvitakkaṃ. Ime tayo dhamme bahulamakaṃsu.

Yassaṃ bhikkhave disāyaṃ bhikkhū samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā

aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharanti, gantumpi me esā bhikkhave disā phāsu

hoti. Pageva manasikātuṃ. Niṭṭhamettha gacchāmi: "addhā te āyasmanto ime tayo dhamme

pajahiṃsu, ime tayo dhamme bahulamakaṃsū"ti.

[BJT Page 498] [\x 498/]

3. 3. 3. 3.

(Vesāli nidānaṃ:)

23. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati gotamake cetiye. Tatra kho bhagavā bhikkhū

āmantesi bhikkhavo'ti. Bhadante'ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca:

Abhiññāyā'haṃ bhikkhave dhammaṃ desemi no anabhiññāya. Sanidānā'haṃ bhikkhave

dhammaṃ desemi no anidānaṃ. Sappāṭihāriyā'haṃ bhikkhave dhammaṃ desemi no

appāṭihāriyaṃ.

Tassa mayhaṃ bhikkhave abhiññāya dhammaṃ desayato no anabhiññāya, sanidānaṃ

dhammaṃ desayato no anidānaṃ, sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desayato no appāṭihāriyaṃ,

karaṇīyo ovādo karaṇīyā anusāsanī.

Alañca pana vo bhikkhave tuṭṭhiyā, alaṃ attamanatāya, alaṃ somanassāya

"sammāsambuddho bhagavā, svākkhāto bhagavatā dhammo, supaṭipanno saṅgho"ti.

Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinanduṃ. Imasmiñca pana

veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne sahassī lokadhātu akampitthā'ti.

3. 3. 3. 4.

(Kapilavatthu nidānaṃ:)

24. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno yena kapilavatthu tadavasari. Assosi

kho mahānāmo sakko bhagavā kira kapilavatthuṃ anuppatto'ti. Atha kho mahānāmo sakko

yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ

aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho mahānāmaṃ sakkaṃ bhagavā etadavoca:

Gaccha mahānāma, kapilavatthusmiṃ tathārūpaṃ āvasathaṃ jāna yattha'jja mayaṃ ekarattiṃ

vihareyyāmā'ti. [PTS Page 277] [\q 277/] evaṃ bhante'ti kho mahānāmo sakko bhagavato

paṭissutvā kapilavatthuṃ pavisitvā kevalakappaṃ kapilavatthuṃ anvāhiṇḍanto na addasa

kapilavatthusmiṃ tathārūpaṃ āvasathaṃ yattha bhagavā ekarattiṃ vihareyya.

Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ

etadavoca: natthi bhante kapilavatthusmiṃ tathārūpo āvasatho yattha'jja bhagavā ekarattiṃ

vihareyya. Ayaṃ bhante bharaṇḍukālāmo bhagavato purāṇasabrahmacārī tassa'jja bhagavā

assame ekarattiṃ viharatū'ti.

[BJT Page 500] [\x 500/]

Gaccha mahānāma, santharaṃ paññāpehī'ti. Evaṃ bhante'ti kho mahānāmo sakko bhagavato

paṭissutvā yena bharaṇḍussa kālāmassa assamo tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā santharaṃ

paññāpetvā udakaṃ ṭhapetvā pādānaṃ dhovanāya yena bhagavā tenupasaṅkami.

Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca:

Santhato bhante santhāro, udakaṃ ṭhapitaṃ pādānaṃ dhovanāya, yassadāni bhante bhagavā

kālaṃ maññatī'ti.

Atha kho bhagavā yena bharaṇḍussa kālāmassa assamo, tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā pāde pakkhālesi.

Atha kho mahānāmassa sakkassa etadahosi: akālo kho ajja bhagavantaṃ payirupāsituṃ,

kilanto bhagavā, svedānāhaṃ bhagavantaṃ payirupāsissāmī'ti bhagavantaṃ abhivādetvā

padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.

Atha kho mahānāmo sakko tassā rattiyā accayena yena bhagavā tenupasaṅkami.

Upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho

mahānāmaṃ sakkaṃ bhagavā etadavoca:

Tayo kho me mahānāma satthāro santo savijjamānā lokasmiṃ.

Katame tayo?

Idha mahānāma ekacco satthā kāmānaṃ pariññaṃ paññāpeti, na rūpānaṃ pariññaṃ

paññāpeti, na vedanānaṃ pariññaṃ paññāpeti. Idha pana mahānāma ekacco satthā kāmānaṃ

ceva pariññaṃ paññāpeti, rūpānaṃ ca pariññaṃ paññāpeti, na vedanānaṃ [PTS Page 278] [\q

278/] pariññaṃ paññāpeti. Idha pana mahānāma ekacco satthā kāmānaṃ ca pariññaṃ

paññāpeti, rūpānaṃ ca pariññaṃ paññāpeti, vedanānaṃ ca pariññaṃ paññāpeti. Ime kho

mahānāma tayo satthāro santo saṃvijjamānā lokasmi.

Imesaṃ mahānāma tiṇṇaṃ satthārānaṃ ekā niṭṭhā, udāhu puthu niṭṭhāti.

Evaṃ vutte bharaṇḍukālāmo mahānāmaṃ sakkaṃ etadavoca: ekā'ti mahānāma vadehī'ti.

Evaṃ vutte bhagavā mahānāmaṃ sakkaṃ etadavoca: nānā'ti mahānāma vadehī'ti.

Dutiyampi kho bharaṇḍukālāmo mahānāmaṃ sakkaṃ etadavoca: ekā'ti mahānāma

vadehī'ti. Dutiyampi kho bhagavā mahānāmaṃ sakkaṃ etadavoca: nānā'ti mahānāma

vadehī'ti. Tatiyampi kho bharaṇḍukālāmo mahānāmaṃ sakkaṃ etadavoca: ekā'ti

mahānāma vadehī'ti. Tatiyampi kho bhagavā mahānāmaṃ sakkaṃ etadavoca: nānā'ti

mahānāma vadehī'ti.

[BJT Page 502] [\x 502/]

Atha kho bharaṇḍussa kālāmassa etadahosi: 'mahesakkhassa vatamhi mahānāmassa

sakkassa sammukhā samaṇena gotamena yāvatatiyakaṃ apasādito, yannūnā'haṃ

kapilavatthumhā pakkameyyanti'

Atha kho bharaṇḍu kālāmo kapilavatthumhā pakkāmi. Yaṃ kapilavatthumhā pakkāmi,

tathā pakkanto'va ahosi na puna paccāgañchī'ti.

3. 3. 3. 5.

(Sāvatthi nidānaṃ:)

25. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho

hatthako devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ jetavanaṃ

obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavato purato ṭhassāmī'ti

osīdati ce'va saṃsīdati ca, na sakkoti saṇṭhātuṃ. Seyyathā'pi nāma sappiṃ vā telaṃ mā

mālikāya āsittaṃ osīdati saṃsīdati na saṇṭhāti. Evameva hatthako devaputto bhagavato

purato ṭhassāmī'ti osīdati ce'va saṃsīdati ca, na sakkoti saṇṭhātuṃ.

[PTS Page 279] [\q 279/]

Atha kho bhagavā hatthakaṃ devaputtaṃ etadavoca: olārikaṃ hatthaka, attabhāvaṃ

abhinimmināhī'ti.

Evaṃ bhante'ti ko hatthako devaputto bhagavato paṭissutvā olārikaṃ attabhāvaṃ

abhinimminitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho

hatthakaṃ devaputtaṃ bhagavā etadavoca:

Ye te hatthaka dhammā pubbe manussabhūtassa pavattino ahesuṃ, api nu te te dhammā

etarahi pavattino'ti?

Ye ca me bhante dhammā pubbe manussabhūtassa pavattino ahesuṃ, te ca me dhammā

etarahi pavattino. Ye ca me bhante dhammā pubbe manussabhūtassa nappavattino ahesuṃ.

Te ca me dhammā etarahi pavattino. Seyyathā'pi bhante bhagavā etarahi ākiṇṇo viharati

bhikkhūhi bhikkhunīhi upāsakehi upāsikāhi rājūhi rājamahāmattehi titthiyehi

titthiyasāvakehi, evameva kho ahaṃ bhante ākiṇṇo viharāmi devaputtehi. Durato'pi bhante

devaputtā āgacchanti hatthakassa devaputtassa santike dhammaṃ sossāmā'ti. Tiṇṇā'haṃ

bhante dhammānaṃ atitto appaṭivāno kālakato.

[BJT Page 504] [\x 504/]

Katamesaṃ tiṇṇaṃ?

Bhagavato ahaṃ bhante dassanassa atitto appaṭivāno kālakato. Saddhammasavaṇassā'haṃ

bhante atitto appaṭivāno kālakato, saṅghassā'haṃ bhante upaṭṭhānassa atitto appaṭivāno

kālakato. Imesaṃ kho ahaṃ bhante tiṇṇaṃ dhammānaṃ atitto appaṭivāno kālakato'ti.

3. Nā'haṃ bhagavato dassanassa tintimajjhagā448 kudācanaṃ,

Saṅghassa upaṭṭhānassa saddhammasavaṇassa ca.

4. Adhisīle sikkhamāno saddhammasavaṇe rato

Tiṇṇaṃ dhammānamatitto hatthako avihaṃ gatoti.

3. 3. 3. 6.

(Bārāṇasi nidānaṃ:)

26. Ekaṃ samayaṃ bhagavā barāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye, atha kho bhagavā

pubbanhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bārāṇasiṃ piṇaḍāya pāvisi. [PTS Page

280] [\q 280/] addasā kho bhagavā goyogapilakkhasmiṃ449 piṇḍāya caramāno

aññataraṃ bhikkhuṃ rittāsaṃ bāhirāsaṃ muṭṭhassatiṃ asampajānaṃ asamāhitaṃ

vibbhantacittaṃ pākatindriyaṃ. Disvā taṃ bhikkhuṃ etadavoca:

Bhikkhu bhikkhu450 mā kho tvaṃ attānaṃ kaṭuviyamakāsi. Taṃ vata bhikkhu kaṭuviyakataṃ

attānaṃ āmagandhe451 avassutaṃ makkhikā nānupatissanti. Nanvāssavissantī'ti netaṃ

ṭhānaṃ vijjatī'ti.

Atha kho so bhikkhu bhagavatā iminā ovādena ovadito saṃvegamāpādi.

Atha kho bhagavā bārāṇasiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto

bhikkhū āmantesi:

Idāhaṃ452 bhikkhave pubbanhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bārāṇasiṃ piṇḍāya

pāvisiṃ. Addasaṃ kho ahaṃ bhikkhave goyogapilakkhasmiṃ piṇḍāya caramāno aññataraṃ

bhikkhuṃ rittāsaṃ bāhirāsaṃ muṭṭhassatiṃ asampajānaṃ asamāhitaṃ vibbhantacittaṃ

pākatindriyaṃ. Disvā taṃ bhikkhuṃ etadavocaṃ:

[BJT Page 506. [\x 506/] ]

Bhikkhu bhikkhu mā kho tvaṃ attānaṃ kaṭuviyamakāsi. Taṃ vata bhikkhu kaṭuviyakataṃ

attānaṃ āmagandhe avassutaṃ makkhikā nānupatissanti. Nanvāssavissantī'ti netaṃ ṭhānaṃ

vijjatī'ti.

Atha kho bhikkhave so bhikkhu mayā iminā ovādena ovadito saṃvegamāpādī'ti.

Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca: kinnu kho bhante kaṭuviyaṃ? Ko

āmagandho? Kā makkhikā'ti.

Abhijjhā kho bhikkhu kaṭuviyaṃ. Vyāpādo āmagandho. Pāpakā akusalā vitakkā makkhikā.

Taṃ vata bhikkhu kaṭuviyaṃ kataṃ attānaṃ āmagandhe avassutaṃ makkhikā nānupatissanti

nanvāssavissantī'ti netaṃ ṭhānaṃ vijjatī'ti.

[PTS Page 281] [\q 281/]

5. Aguttaṃ cakkhusotasmiṃ indriyesu asaṃvutaṃ,

Makkhikā anupatissanti saṃkappā rāganissatā.

6. Kaṭuviyakato bhikkhu āmagandhe avassuto,

Ārakā hoti nibbāṇā vighātasseva bhāgavā.

7. Gāme vā yadi vā'raññe aladdhā samamattano,453

Pareti454 bālo dummedho makkhikāhi purakkhato.

8. Ye ca sīlena sampannā paññāyupasame ratā,

Upasantā sukhaṃ senti nāsayitvāna makkhikā'ti.

3. 3. 3. 7.

(Sāvatthi nidānaṃ:)

27. Atha kho āyasmā anuruddho yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā anuruddho

bhagavantaṃ etadavoca: idā'haṃ bhante dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena

yebhuyyena passāmi mātugāmaṃ kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggataṃ vinipātaṃ

nirayaṃ upapajjamānaṃ.

Katīhi nu kho bhante dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ uppajjatī'ti?

Tīhi kho anuruddha dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā parammaraṇā

apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

[BJT Page 508] [\x 508/]

Katamehi tīhi?

Idha anuruddha mātugāmo pubbanhasamayaṃ maccheramlapariyuṭṭhitena455 cetasā

agāraṃ ajjhāvasati. Majjhantikaṃ samayaṃ issāpariyuṭṭhitena cetasā agāraṃ ajjhāvasati.

Sāyanhasamayaṃ kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā agāraṃ ajjhāvasati.

Imehi kho anuruddha tīhi dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā

parammaraṇā apāyi duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatī'ti.

3. 3. 3. 8.

Atha kho āyasmā anuruddho yenā'yasmā sāriputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā

āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ [PTS Page 282]

[\q 282/] vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā anuruddho

āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca:

Idā'haṃ āvuso sāriputta, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ

lokaṃ olokemi. Āraddhaṃ kho pana me viriyaṃ asallīnaṃ upaṭṭhitā sati apammuṭṭhā.

Passaddho kāyo asāraddho. Samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. Atha ca pana me na anupādāya

āsavehi cittaṃ vimuccatī'ti.

(Sāriputto:)

Yaṃ kho te āvuso anuruddha evaṃ hoti: 'evāhaṃ dibbena cakkhunā visuddhena

atikkantamānusakena sahassaṃ lokaṃ olokemī'ti idante mānasmiṃ.

Yampi te āvuso anuruddha evaṃ hoti: 'āraddhaṃ kho pana me viriyaṃ asallīnaṃ. Upaṭṭhitā

sati apammuṭṭhā. Passaddho kāyo asāraddho. Samāhitaṃ cittaṃ ekagganti'idante

uddhaccasmiṃ.

Yampi te āvuso anuruddha evaṃ hoti: ' atha ca pana me na anupādāya āsavehi cittaṃ

vimuccatī'ti idante kukkuccasmiṃ.

Sādhu vatāyasmā anuruddho ime tayo dhamme pahāya ime tayo dhamme amanasikaritvā

amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharatū'ti.

Atha kho āyasmā anuruddho aparena samayena ime tayo dhamme pahāya ime tayo

dhamme amanasi karitvā amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃhari. Atha kho āyasmā anuruddho

eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasse'va yassatthāya kulaputtā

sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ

diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. "Khīṇā jāti, vusitaṃ

brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nā'paraṃ itthattāyā"ti abbhaññāsi aññataro ca panāyasmā

anuruddho arahataṃ ahosī'ti.

1. Samatamattano- machasaṃ. 3. Ahaṃ-machasaṃ-[PTS.] [footnote missing]456

[BJT Page 510] [\x 510/]

3. 3. 3. 9.

29. Tīṇimāni bhikkhave paṭicchannāni vahanti no vivaṭāni.

Katamāni tīṇi?

Mātugāmo bhikkhave paṭicchanno vahati no vivaṭo. Brāhmaṇānaṃ bhikkhave mantā

paṭicchannā vahanti no [PTS Page 283] [\q 283/] vivaṭā. Micchādiṭṭhi bhikkhave

paṭicchannā vahati no vivaṭā.

Imāni kho bhikkhave tīṇi paṭicchannāni vahanti no vivaṭāni.

Tīṇimāni bhikkhave vivaṭāni virocanti. No paṭicchannāni.

Katamāni tīṇi?

Candamaṇḍalaṃ bhikkhave vivaṭaṃ virocati no paṭicchannaṃ. Suriyamaṇḍalaṃ bhikkhave

vivaṭaṃ virocati no paṭicchannaṃ. Tathāgatappavedito dhammavinayo bhikkhave457 vivaṭo

virocati no paṭicchanno.

Imāni kho bhikkhave tīṇi vivaṭāni virocanti no paṭicchannānī'ti.

3. 3. 3. 10.

30. Tayo me bhikkhave puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.

Katame tayo: pāsāṇalekhūpamo puggalo, paṭhavilekhūpamo puggalo, udakalekhūpamo

puggalo.

Katamo ca bhikkhave pāsāṇalekhūpamo puggalo?

Idha bhikkhave ekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho dīgharattaṃ anuseti.

Seyyathā'pi bhikkhave pāsāṇe lekhā458 na khippaṃ lujjati vātena vā udakena vā,

ciraṭṭhitikā hoti. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca

khvassa kodho dīgharattaṃ anuseti. Ayaṃ vuccati bhikkhave pāsāṇalekhūpamo puggalo.

Katamo ca bhikkhave paṭhavilekhūpamo puggalo?

Idha bhikkhave ekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca khvassa kodho na dīgharattaṃ

anuseti. Seyyathā'pi bhikkhave paṭhaviyaṃ lekhā khippaṃ lujjati vātena vā udakena vā, na

ciraṭṭhitikā hoti. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo abhiṇhaṃ kujjhati. So ca

khvassa kodho na dīgharattaṃ anuseti. Ayaṃ vuccati bhikkhave paṭhavilekhūpamo puggalo.

[BJT Page 512. [\x 512/] ]

Katamo ca bhikkhave udakalekhūpamo puggalo?

Idha bhikkhave ekacco puggalo āgāḷhena'pi vuccamāno [PTS Page 284] [\q 284/]

pharusena'pi vuccamāno amanāpena'pi vuccamāno sandhiyati ce'va, saṃsandati ce'va,

sammodati ce'va. Seyyathā'pi bhikkhave udake lekhā khippaṃ yeva paṭivigacchati, na

ciraṭṭhitikā hoti. Evameva kho bhikkhave idhekacco puggalo āgāḷhena'pi vuccamāno

pharusena'pi vuccamāno amanāpena'pi vuccamāno sandhiyati ce'va saṃsandati ce'va

sammodati ce'va. Ayaṃ vuccati bhikkhave udakalekhūpamo puggalo.

Ime kho bhikkhave tayo puggalā santo savijjamānā lokasminti.

Bharaṇḍuvaggo tatiyo.

(4. Yodhājīvavaggo)

3. 3. 4. 1.

(Sāvatthi nidānaṃ:)

31. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato yodhājīvo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño

aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati.

Katamehi tīhi?

Idha bhikkhave yodhājīvo dūre pātī ca hoti, akkhaṇavedhī ca, mahato ca kāyassa

padāletā. Imehi kho bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato yodhājīvo rājāraho hoti

rājabhoggo, rañño aṅgantveva saṅkhaṃ gacchati.

Evameva kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo

dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.

Katamehi tīhi?

Idha bhikkhave bhikkhu dūre pātī ca hoti akkhaṇavedhī ca mahato ca kāyassa padāletā.

Kathañca bhikkhave bhikkhu dūre pātī hoti?

Idha bhikkhave bhikkhu yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā

vā olārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre vā santike vā sabbaṃ rūpaṃ

"netaṃ mama, neso'hamasmi, na meso attā"ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya

passati. Yā kāci vedanā atītānāgatapaccuppannā ajjhattikā vā bahiddhā vā olārikā vā

sukhumā vā hīnā vā paṇītā vā yā dūre vā santike vā sabbaṃ vedanaṃ"netaṃ mama,

neso'hamasmi, [PTS Page 285] [\q 285/] na meso attā"ti evametaṃ yathābhūtaṃ

sammappaññāya passati. Yā kāci saññā atītānāgatapaccuppannā ajjhattā vā bahiddhā vā

olārikā vā sukhumā vā hīnā vā paṇītā vā yā dūre santike vā sabbaṃ saññaṃ459 "netaṃ

mama, neso'hamasmi, na me so attā"ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Ye

keci saṅkhārā atītānāgatapaccuppannā ajjhattikā vā bahiddhā vā olārikā vā sukhumā vā

hīnā vā paṇītā vā ye dūre vā santike vā sabbe saṅkhāre "netaṃ mama, neso'hamasmi, na

meso attā"ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Yaṃ kiñci viññāṇaṃ

atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā olārikaṃ vā sukumaṃ vā hīnaṃ vā

paṇītaṃ vā yaṃ dūre vā santike vā sabbaṃ viññāṇaṃ "netaṃ mama, neso'hamasmi, na meso

attā"ti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu dūre

pātī hoti.

[BJT Page 514. [\x 514/] ]

Kathañca bhikkhave bhikkhu akkhaṇavedhī hoti?

Idha bhikkhave bhikkhu "idaṃ dukkha"nti yathābhūtaṃ pajānāti "ayaṃ dukkhasamudayo"ti

yathābhūtaṃ pajānāti. "Ayaṃ dukkhanirodho"ti yathābhūtaṃ pajānāti. "Ayaṃ

dukkhanirodhagāminī paṭipadā"ti yathābhūtaṃ pajānāti. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu

akkhaṇavedhī hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu mahato kāyassa padāletā hoti?

Idha bhikkhave bhikkhu mahantaṃ avijjākkhandhaṃ padāleti. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu

mahato kāyassa padāletā hotī'ti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo

dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo hoti anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā'ti.

3. 3. 4. 2.

32. Tisso imā bhikkhave parisā.

Katamā tisso?

Ukkācitavinītā parisā, paṭipucchāvinītā parisā, yāvatāvavinītā460 parisā.

Imā kho bhikkhave tisso parisā'ti.

[PTS Page 286] [\q 286/]

3. 3. 4. 3.

33. Tīhi bhikkhave aṅgehi samannāgato mitto sevitabbo.

Katamehi tīhi?

Duddadaṃ dadāti, dukkaraṃ karoti, dukkhamaṃ khamati.

Imehi kho bhikkhave tīhi aṅgehi samannāgato mitto sevitabbo'ti.

3. 3. 4. 4.

34. Uppādā vā bhikkhave tathāgatānaṃ anuppādā vā tathāgatānaṃ ṭhitāva sā dhātu

dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā "sabbe saṅkhārā aniccā"ti. Taṃ tathāgato abhisambujjhati

abhisameti. Abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññāpeti paṭṭhapeti vivarati

vibhajati uttānī karoti "sabbe saṅkhārā aniccā"ti.

Uppādā vā bhikkhave tathāgatānaṃ anuppādā vā tathāgatānaṃ ṭhitāva sā dhātu

dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā "sabbe saṅkhārā dukkhā"ti. Taṃ tathāgato

abhisambujjhati abhisameti. Abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññāpeti

paṭṭhapeti vivarati vibhajati uttānī karoti "sabbe saṅkhārā dukkhā"ti.

[BJT Page 516] [\x 516/]

Uppādā vā bhikkhave tathāgatānaṃ anuppādā vā tathāgatānaṃ ṭhitāva sā dhātu

dhammaṭṭhitatā dhammaniyāmatā "sabbe dhammā anattā"ti. Taṃ tathāgato abhisambujjhati

abhisameti. Abhisambujjhitvā abhisametvā ācikkhati deseti paññāpeti paṭṭhapeti vivarati

vibhajati uttānī karoti "sabbe dhammā anattā"ti.

3. 3. 4. 5

35. Seyyathā'pi bhikkhave yāni kānici tantāvutānaṃ vatthānaṃ kesakambalo tesaṃ

pāvārānaṃ patikiṭṭho akkhāyati. Kesakambalo bhikkhave sīte sīto, uṇhe uṇho, dubbaṇṇo

duggandho dukkhasamphasso. Evameva kho bhikkhave yāni kānici

puthusamaṇappavādānaṃ461 makkhalīvādo tesaṃ patikiṭṭho462 akkhāyati.

Makkhalī bhikkhave moghapuriso evaṃvādī evaṃdiṭṭhī: "natthi kammaṃ, natthi kiriyaṃ,

natthi viriya"nti. [PTS Page 287] [\q 287/]

Yepi te bhikkhave ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, te'pi bhagavanto

kammavādā ceva ahesuṃ kiriyavādā ca viriyavādā ca. Te'pi bhikkhave makkhalī

moghapuriso paṭibāhati: "natthi kammaṃ, natthi kiriyaṃ, natthi viriya"nti.

Ye'pi te bhikkhave bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, te'pi

bhagavanto kammavādā ceva bhavissanti kiriyavādā ca viriyavādā ca. Te'pi bhikkhave

makkhalī moghapuriso paṭibāhati: "natthi kammaṃ, natthi kiriyaṃ, natthi viriya"nti.

Ahampi bhikkhave etarahi arahaṃ sammāsambuddho kammavādo ca kiriyavādo ca

viriyavādo ca. Mampi bhikkhave makkhalī moghapuriso paṭibāhati: 'natthi kammaṃ, natthi

kiriyaṃ, natthi viriya"nti.

Seyyathā'pi bhikkhave nadīmukhe khipaṃ oḍḍeyya463 bahunnaṃ464 macchānaṃ ahitāya

dukkhāya anayāya vyasanāya. Evameva kho bhikkhave makkhalī moghapuriso

manussakhipaṃ maññe loke uppanno bahunnaṃ sattānaṃ ahitāya dukkhāya anayāya

vyasanāyā'ti.

3. 3. 4. 6.

36. Tisso imā bhikkhave sampadā.

Katamā tisso: saddhāsampadā sīlasampadā paññāsampadā.

Imā kho bhikkhave tisso sampadā'ti.

[BJT Page 518] [\x 518/]

3. 3. 4. 7.

37. Tisso imā bhikkhave vuddhiyo.

Katamā tisso? Saddhāvuddhi sīlavuddhi paññāvuddhi.

Imā kho bhikkhave tisso vuddhiyoti.

3. 3. 4. 8.

38. Tayo ca bhikkhave assakhaluṅke desissāmi tayo ca purisakhaluṅke. Taṃ suṇātha

sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmī'ti. Evaṃ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.

Katame ca bhikkhave tayo assakhaluṅkā?

[PTS Page 288] [\q 288/]

Idha bhikkhave ekacco assakhaluṅko javasampanno hoti, na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco assakhaluṅko javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco assakhaluṅko

javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno ca. Ime kho bhikkhave

tayo assakhaluṅkā.

Katame ca bhikkhave tayo purisakhaluṅkā?

Idha bhikkhave ekacco purisakhaluṅko javasampanno hoti. Na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco purisakhaluṅko javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco

purisakhaluṅko javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno ca.

Kathañca bhikkhave purisakhaluṅko javasampanno hoti, na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno?

Idha bhikkhave bhikkhu "idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ dukkhasamudayo"ti

yathābhūtaṃ pajānāti. 'Ayaṃ dukkhanirodho"ti yathābhūtaṃ pajānāti. "Ayaṃ

dukkhanirodhagāminī paṭipadā"ti yathābhūtaṃ pajānāti. Idamassa javasmiṃ vadāmi.

Abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti no vissajjeti. Idamassa na

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Na kho pana lābhī hoti cīvarapiṇḍapāta

senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa na ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi.

Evaṃ kho bhikkhave purisakhaluṅko javasampanno hoti, na vaṇṇasampanno na ca

ārohapariṇāhasampanno.

[BJT Page 520] [\x 520/]

Kathañca bhikkhave purisakhaluṅko javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca, na

ārohapariṇāhasampanno?

Idha bhikkhave bhikkhu "idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayo'ti

yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ

dukkhanirodhagāminī paṭipadā"ti yathābhūtaṃ pajānāti, idamassa javasmiṃ vadāmi:

abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho vissajjeti no saṃsādeti. Idamassa

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Na kho pana465 lābhī hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa na

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ [PTS Page 289] [\q 289/] kho bhikkhave

purisakhaluṅko javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno.

Kathañca bhikkhave purisakhaluṅko javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca,

ārohapariṇāhasampanno ca ?

Idha bhikkhave bhikkhu "idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayo'ti

yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodho'ti yathābhūtaṃ pajānāti. Ayaṃ

dukkhanirodhagāminī paṭipadā"ti yathābhūtaṃ pajānāti, idamassa javasmiṃ vadāmi:

abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho vissajjeti no saṃsādeti. Idamassa

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Lābhī kho pana hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho bhikkhave purisakhaluṅko javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca, ārohapariṇāhasampanno ca.

Ime kho bhikkhave tayo purisakhaluṅkā'ti.

3. 3. 4. 9.

39. Tayo ca bhikkhave assasadasse466 desissāmi tayo ca purisasadasse. Taṃ suṇātha

sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmī'ti. Evaṃ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.

Katame ca bhikkhave tayo assasadassā?.

Idha bhikkhave ekacco assasadasso javasampanno hoti, na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno, idha pana bhikkhave ekacco assasadasso javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco assasadasso

javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno ca. Ime kho bhikkhave

tayo assasadassā.

Katame ca bhikkhave tayo purisasadassā?.

Idha bhikkhave ekacco purisasadasso javasampanno hoti, na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno, idha pana bhikkhave ekacco purisasadasso javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco purisasadasso

javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno ca.

[PTS Page 290] [\q 290/]

[BJT Page 522] [\x 522/]

Kathañca bhikkhave purisasadasso javasampanno hoti, na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno?

Idha bhikkhave bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā opapātiko

hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Idamassa javasmiṃ vadāmi.

Abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti, no vissajjeti. Idamassa na

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Na kho pana lābhī hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa na

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho bhikkhave purisasadasso javasampanno hoti. Na

vaṇṇasampanno na ārohapariṇāhasampanno.

Kathañca bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti, vaṇṇasampanno ca, na

ārohapariṇāhasampanno?

Idha bhikkhave bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā opapātiko

hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Idamassa javasmiṃ vadāmi.

Abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho vissajjeti, no saṃsādeti. Idamassa

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Na kho pana lābhī hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa na

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho bhikkhave purisasadasso javasampanno hoti

vaṇṇasampanno, na ārohapariṇāhasampanno.

Kathañca bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti, vaṇṇasampanno ca,

ārohapariṇāhasampanno ca ?

Idha bhikkhave bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā opapātiko

hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Idamassa javasmiṃ vadāmi.

Abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho vissajjeti, no saṃsādeti. Idamassa

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Lābhī kho pana hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno ca.

Ime kho bhikkhave tayo purisasadassā'ti.

[BJT Page 524] [\x 524/]

3. 3. 4. 10.

40. Tayo ca bhikkhave bhadre assājānīye desissāmi tayo ca bhadre purisājānīye. Taṃ

suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmī'ti. Evaṃ bhante'ti kho te bhikkhū bhagavato

paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.

[PTS Page 291] [\q 291/]

Katame ca bhikkhave tayo bhadrā assājānīyā?

Idha bhikkhave ekacco bhadro assājānīyo javasampanno ca hoti, 467na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno, idha pana bhikkhave ekacco bhadro assājānīyo javasampanno ca

hoti vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco bhadro

assājānīyo javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno ca. Ime kho

bhikkhave tayo bhadro assājānīyo.

Katame ca bhikkhave tayo bhadrā purisājānīyā?

Idha bhikkhave ekacco bhadro purisājānīyo javasampanno hoti, na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco bhadro purisājānīyo javasampanno

ca hoti vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco

bhadro purisājānīyo javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno

ca.

Kathañca bhikkhave bhadro purisājānīyo javasampanno hoti na vaṇṇasampanno na

ārohapariṇāhasampanno?

Idha bhikkhave bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idamassa javasmiṃ vadāmi.

Abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti, no vissajjeti. Idamassa na

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Na kho pana lābhī hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ idamassa na

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho bhikkhave purisājānīyo javasampanno hoti, na

vaṇṇasampanno na ārohapariṇāhasampanno.

Kathañca bhikkhave bhadro purisājānīyo javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca, na

ārohapariṇāhasampanno?

Idha bhikkhave bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idamassa javasmiṃ vadāmi.

Abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho vissajjeti no saṃsādeti. Idamassa

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Na kho pana lābhī hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa na

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho bhikkhave purisājānīyo javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca, na ārohapariṇāhasampanno.

Kathañca bhikkhave bhadro purisājānīyo javasampanno ca hoti vaṇṇasampanno ca

ārohapariṇāhasampanno ca.

Idha bhikkhave bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe'va

dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idamassa javasmiṃ vadāmi.

Abhidhamme kho pana abhivinaye pañhaṃ puṭṭho vissajjeti no saṃsādeti. Idamassa

vaṇṇasmiṃ vadāmi. Lābhī kho pana hoti

cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. Idamassa

ārohapariṇāhasmiṃ vadāmi. Evaṃ kho bhikkhave bhade purisājānīyo javasampanno ca hoti

vaṇṇasampanno ca ārohapariṇāhasampanno ca.

Ime kho bhikkhave tayo bhadrā purisājānīyā'ti.

3. 3. 4. 11.

41. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati moranivāpe paribbājakārāme. Tatra ko

bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.

Bhagavā etadavoca:

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī

accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.

Katamehi tīhi?

Asekhena sīlakkhandhena asekhena samādhikkhandhena asekhena paññākkhandhena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti

accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānanti.

[PTS Page 292] [\q 292/]

[BJT Page 526] [\x 526/]

3. 3. 4. 12.

42. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti,

accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.

Katamehi tīhi?

Iddhipāṭihāriyena, ādesanāpāṭihāriyena, anusāsanīpāṭihāriyena.

Ime hi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti

accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.

3. 3. 4. 13

43. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti,

accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.

Katamehi tīhi?

Sammādiṭṭhiyā sammāñāṇena sammāvimuttiyā.

Ime hi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho hoti

accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.

Yodhājīvavaggo catuttho468*

(5. Maṅgala vaggo)

3. 3. 5. 1

(Sāvatthinidānaṃ:)

44. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Akusalena kāyakammena, akusalena vacīkammena, akusalena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Kusalena kāyakammena, kusalena vacīkammena, kusalena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge'ti.

[BJT Page 528] [\x 528/]

3. 3. 5. 2

45. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Sāvajjena kāyakammena, sāvajjena vacīkammena, sāvajjena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Anavajjena kāyakammena, anavajjena vacīkammena, anavajjena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge'ti.

[PTS Page 293] [\q 293/]

3. 3. 5. 3

46. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Visamena kāyakammena, visamena vacīkammena, visamena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Samena kāyakammena, samena vacīkammena, samena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge'ti.

3. 3. 5. 4.

47. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Asucinā kāyakammena, asucinā vacīkammenā, asucinā manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Sucinā kāyakammena, sucinā vacīkammena, sucinā manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge'ti.

3. 3. 5. 5.

48. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati. Sāvajjo ca hoti sānuvajjo viññūnaṃ. Bahuñca apuññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi?

Akusalena kāyakammena, akusalena vacīkammena, akusalena manokammena.

[BJT Page 530] [\x 530/]

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti, sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavatī'ti.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito viyatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti, ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi:

Kusalena kāyakammena, kusalena vacīkammena, kusalena mano kammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ

anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti, ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ

pasavatī'ti.

3. 3. 5. 6.

49. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti, sānuvajjo ca viññūnaṃ bahuñca apuññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi?

Sāvajjena kāyakammena, sāvajjena vacīkammena, sāvajjena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti, sānuvajjo ca viññūnaṃ bahuñca apuññaṃ pasavati.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti, ananuvajjo viññūnaṃ bahuñca puññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi?

Anavajjena kāyakammena, anavajjena vacīkammena, anavajjena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ

anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ bahuñca puññaṃ

pasavatī'ti.

3. 3. 5. 7.

50. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti, sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi?

Visamena kāyakammena, visamena vacīkammena, visamena manokammena.

[PTS Page 294] [\q 294/]

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti, sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati. Anavajjo ca hoti, ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi?

Samena kāyakammena, samena vacīkammena, samena manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ

anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti, ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ

pasavatī'ti.

3. 3. 5. 8

51. Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti, sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi?

Asucinā kāyakammena, asucinā vacīkammena, asucinā manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato bālo avyatto asappuriso khataṃ upahataṃ

attānaṃ pariharati, sāvajjo ca hoti sānuvajjo viññūnaṃ, bahuñca apuññaṃ pasavati.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato paṇḍito vyatto sappuriso akkhataṃ anupahataṃ

attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti ananuvajjo viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ pasavati.

Katamehi tīhi?

Sucinā kāyakammena, sucinā vacīkammena, sucinā manokammena.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato paṇḍito viyatto sappuriso akkhataṃ

anupahataṃ attānaṃ pariharati, anavajjo ca hoti, ananuvajjo ca viññūnaṃ, bahuñca puññaṃ

pasavatī'ti.

3. 3. 5. 9.

52. Tisso imā bhikkhave vandanā.

Katamā tisso?

Kāyena vācāya manasā.

Imā kho bhikkhave tisso vandanā'ti.

[BJT Page 532] [\x 532/]

3. 3. 5. 10

53. Ye hi bhikkhave,469 sattā pubbanhasamayaṃ kāyena sucaritaṃ caranti, vācāya sucaritaṃ

caranti, manasā sucaritaṃ caranti, supubbanho bhikkhave tesaṃ sattānaṃ.

Ye hi bhikkhave sattā majjhantikaṃ samayaṃ470 kāyena sucaritaṃ caranti, vācāya sucaritaṃ

caranti, manasā sucaritaṃ caranti, sumajjhantiko bhikkhave tesaṃ sattānaṃ.

Ye hi bhikkhave sattā sāyanhasamayaṃ kāyena sucaritaṃ caranti, vācāya sucaritaṃ caranti,

manasā sucaritaṃ caranti, susāyanho bhikkhave tesaṃ sattānanti.

10. Sunakkhattaṃ sumaṅgalaṃ suppabhātaṃ suvuṭṭhitaṃ,471

Sukhaṇo sumuhutto ca suyiṭṭhaṃ brahmacārisu.

11. Padakkhiṇaṃ kāyakammaṃ vācākammaṃ padakkhiṇaṃ,

Padakkhiṇaṃ manokammaṃ paṇidhiyo472 padakkhiṇā,

Padakkhiṇāni katvāna labhatatthe473 padakkhiṇe.

12. Te atthaladdhā sukhitā virūḷhā buddhasāsane,

Arogā sukhitā hotha saha sabbehi ñātibhī'ti

Maṅgalavaggo pañcamo474

Khuddaka paṇṇāsako samatto tatiyo.

[PTS Page 295] [\q 295/]

(6. Paṭipadāvaggo)

(Sāvatthi nidānaṃ:)

1. Tisso imā bhikkhave paṭipadā.

Katamā tisso?

Āgāḷhā paṭipadā, nijjhāmā paṭipadā, majjhimā paṭipadā.

Katamā ca bhikkhave āgāḷhā paṭipadā?

Idha bhikkhave ekacco evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhī: natthi kāmesu doso'ti. So kāmesu

pātavyataṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati bhikkhave āgāḷhā paṭipadā.

[BJT Page 534] [\x 534/]

Katamā ca bhikkhave nijjhāmā paṭipadā?

Idha bhikkhave ekacco acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano na ehibhadantiko, na

tiṭṭhabhadantiko. Na abhihaṭaṃ, na uddissakaṭaṃ, na nimantaṇaṃ sādiyati. So na

kumbhimukhā patigaṇhāti, na khalopimukhā475 patigaṇhāti. Na phalakamantaraṃ, na

daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ. Na gabhiniyā, na

pāyamānāya, na purisantaragatāya na saṃkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha

makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ, na maṃsaṃ. Na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ

pivati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko vā.476 Dvāgāriko vā hoti dvālopiko vā2. Sattāgāriko

vā hoti sattālopiko vā. Ekissā'pi dattiyā yāpeti. Dvīhi'pi dattīhi yāpeti. Tīhi'pi dattīhi

yāpeti. Sattahi'pi dattīhi yāpeti. Ekāhikampi āhāraṃ āhāreti. Dvāhikampi āhāraṃ āhāreti.

Sattāhikampi āhāraṃ āhāreti. Iti evarūpaṃ addhamāsikampi

pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho'pi hoti,

sāmākabhakkho'pi hoti, nīvārabhakkho'pi hoti, daddulabhakkho'pi hoti, haṭabhakkho'pi

hoti, kaṇabhakkho'pi hoti, ācāmabhakkho'pi hoti, piññākabhakkho'pi hoti, tiṇabhakkho'pi

hoti, gomayabhakkho'pi hoti. Vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī.

So sāṇāni'pi dhāreti, masāṇāni'pi dhāreti, chavadussāni'pi dhāreti, paṃsukūlāni'pi dhāreti,

tirīṭāni'pi dhāreti, ajināni'pi dhāreti, ajinakkhipampi dhāreti, kusacīrampi dhāreti,

vākacīrampi dhāreti, phalakacīrampi dhāreti, kesakambalampi dhāreti, [PTS Page 296] [\q

296/] vālakambalampi dhāreti, ulūkapakkhampi dhāreti. Kesamassulocako'pi hoti

kesamassulocanānuyogamanuyutto. Ubbhaṭṭhako'pi hoti āsanapaṭikkhitto. Ukkuṭiko'pi hoti

ukkuṭikappadhānānuyogamanuyutto. Kaṇṭakāpassayiko'pi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ

kappeti. Sāyatatiyakampi udakorohaṇānuyogamanuyutto viharati.

Iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati. Ayaṃ

vuccati bhikkhave nijjhāmā paṭipadā.

[BJT Page 536] [\x 536/]

Katamā ca bhikkhave majjhimā paṭipadā?

Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati: ātāpī sampajāno satimā vineyya loke

abhijjhādomanassaṃ, vedanāsu vedanānu passī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya

loko abhijjhādomanassaṃ, citte cittānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke

abhijjhādomanassaṃ, dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya

loke abhijjhādomanassaṃ. Ayaṃ vuccati bhikkhave majjhimā paṭipadā.

Imā kho bhikkhave tisso paṭipadā'ti.

3. 6. 2.

Tisso imā bhikkhave paṭipadā.

Katamā tisso?

Āgāḷhā paṭipadā, nijjhāmā paṭipadā, majjhimā paṭipadā.

Katamā ca bhikkhave āgāḷhā paṭipadā?

Idha bhikkhave ekacco evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhī: natthi kāmesu doso'ti. So kāmesu

pātavyataṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati bhikkhave āgāḷhā paṭipadā.

Katamā ca bhikkhave nijjhāmā paṭipadā?

Idha bhikkhave ekacco acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano na ehibhadantiko, na

tiṭṭhabhadantiko. Na abhihaṭaṃ, na uddissakaṭaṃ, na nimantaṇaṃ sādiyati. So na

kumbhimukhā patigaṇhāti, na khalopimukhā477 patigaṇhāti. Na phalakamantaraṃ, na

daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ. Na gabhiniyā, na

pāyamānāya, na purisantaragatāya na saṃkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha

makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ, na maṃsaṃ. Na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ

pivati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko vā.478 Dvāgāriko vā hoti dvālopiko vā2. Sattāgāriko

vā hoti sattālopiko vā. Ekissā'pi dattiyā yāpeti. Dvīhipi dattīhi yāpeti. Tīhi'pi dattīhi

yāpeti. Sattahi'pi dattīhi yāpeti. Ekāhikampi āhāraṃ āhāreti. Dvāhikampi āhāraṃ āhāreti.

Sattāhikampi āhāraṃ āhāreti. Iti evarūpaṃ addhamāsikampi

pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho'pi hoti,

sāmākabhakkho'pi hoti, nīvārabhakkho'pi hoti, daddulabhakkho'pi hoti, haṭabhakkho'pi

hoti, kaṇabhakkho'pi hoti, ācāmabhakkho'pi hoti, piññākabhakkho'pi hoti, tiṇabhakkho'pi

hoti, gomayabhakkho'pi hoti. Vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī.

So sāṇāni'pi dhāreti, masāṇāni'pi dhāreti, chavadussāni'pi dhāreti, paṃsukūlāni'pi dhāreti,

tirīṭāni'pi dhāreti, ajināni'pi dhāreti, ajinakkhipampi dhāreti, kusacīrampi dhāreti,

vākacīrampi dhāreti, phalakacīrampi dhāreti, kesakambalampi dhāreti, vālakambalampi

dhāreti, ulūkapakkhampi dhāreti. Kesamassulocako'pi hoti

kesamassulocanānuyogamanuyutto. Ubbhaṭṭhako'pi hoti āsanapaṭikkhitto. Ukkuṭiko'pi hoti

ukkuṭikappadhānānuyogamanuyutto. Kaṇṭakāpassayiko'pi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ

kappeti. Sāyatatiyakampi udakorohaṇānuyogamanuyutto viharati.

Iti evarūpaṃ anekavihitaṃ kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogamanuyutto viharati. Ayaṃ

vuccati bhikkhave nijjhāmā paṭipadā.

Katamā ca bhikkhave majjhimā paṭipadā?

Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya

chandaṃ janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Uppannānaṃ

pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahāṇāya chandaṃ janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati

cittaṃ paggaṇhāti padahati. Anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ

janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Uppannānaṃ kusalānaṃ

dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāpāripūriyā [PTS Page

297] [\q 297/] chandaṃ janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

Ayaṃ vuccati bhikkhave majjhimā paṭipadā.

Imā kho bhikkhave tisso paṭipadā'ti.

3. 6. 3.

Tisso imā bhikkhave, paṭipadā - pe

Chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

Viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipāda bhāveti.

Cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

- Pe-

Imā kho bhikkhave tisso paṭipadāti.

3. 6. 4.

Tisso imā bhikkhave, paṭipadā -pe-

Saddhindriyaṃ bhāveti, viriyindriyaṃ bhāveti, satindriyaṃ bhāveti, samādhindriyaṃ bhāveti,

paññindriyaṃ bhāveti. -Pe-

Imā kho bhikkhave tisso paṭipadāti.

3. 6. 5.

Tisso imā bhikkhave, paṭipadā --pe-

Saddhābalaṃ bhāveti, viriyabalaṃ bhāveti, satibalaṃ bhāveti, samādhibalaṃ bhāveti,

paññābalaṃ bhāveti

Imā kho bhikkhave tisso paṭipadāti.

[BJT Page 538] [\x 538/]

3. 6. 6.

(Tisso imā bhikkhave, paṭipadā. )

Katamā tisso?

Satisambojjhaṅgaṃ bhāveti, dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti, viriyasambojjhaṅgaṃ

bhāveti, pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti, passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti,

samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti, upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti. -Pe-

Imā kho bhikkhave tisso paṭipadāti.

3. 6. 7.

Tisso imā bhikkhave paṭipadā. -Pe-

Sammādiṭṭhiṃ bhāveti, sammāsaṅkappaṃ bhāveti, sammāvācaṃ bhāveti,

sammākammantaṃ bhāveti, sammāājīvaṃ bhāveti, sammāvāyāmaṃ bhāveti, sammāsatiṃ

bhāveti, sammāsamādhiṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati bhikkhave majjhimā paṭipadā.

Imā kho bhikkhave tisso paṭipadāti.

(Paṭipadā) vaggo chaṭṭho479*

(7. Kammapatha peyyālaṃ)

3. 7. 1.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca pāṇātipātī hoti, parañca pāṇātipāte samādapeti, pāṇātipāte ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 2.

Tīhi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca pāṇātipātā paṭivirato hoti, parañca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti,

pāṇātipātā veramaṇiyā ca samanuñño hoti imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi

samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge

[BJT Page 540] [\x 540/]

3. 7. 3.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca adinnādāyī hoti, parañca adinnādāne samādapeti, adinnādāne ca samanuñño hoti

imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 4

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca adinnādānā paṭivirato hoti. Parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti.

Adinnādānā veramaṇiyā ca samanuñño hoti

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

3. 7. 5.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca kāmesu micchācārī hoti, [PTS Page 298] [\q 298/] parañca kāmesu

micchācāre samādapeti, kāmesu micchācāre ca samanuñño hoti

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 6.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, parañca kāmesu mucchācārā veramaṇiyā

samādapeti, kāmesu micchācārā veramaṇiyā ca samanuñño hoti

Imehi kho bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

3. 7. 7.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca musāvādī hoti, parañca musāvāde samādapeti, musāvāde ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 8

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca musāvādā paṭivirato hoti, parañca musāvādā veramaṇiyā samādapeti.

Musāvādā veramaṇiyā ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

3. 7. 9.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca pisunāvāco hoti. Parañca pisunāya vācāya samādapeti. Pisunāya vācāya ca

samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 10.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca pisunāya vācāya paṭivirato hoti. Parañca pisunāya vācāya veramaṇiyā

samādapeti. Pisunāya vācāya veramaṇiyā ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

[BJT Page 542] [\x 542/]

3. 7. 11.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca pharusāvāco hoti, parañca pharusāya vācāya samādapeti, pharusāya vācāya ca

samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 12.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Parañca pharusāya vācāya veramaṇiyā

samādapeti, pharusāya vācāya veramaṇiyā ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

3. 7. 13.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca samphappalāpī hoti, parañca samphappalāpe samādapeti, samphappalāpe ca

samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 14.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca samphappalāpā paṭivirato hoti, parañca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti,

samphappalāpā veramaṇiyā ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

3. 7. 15.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca abhijjhālū hoti, parañca abhijjhāya samādapeti, abhijjhāya ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 16.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca anabhijjhālū hoti, parañca anabhijjhāya samādapeti, anabhijjhāya ca samanuñño

hoti.

Imehi kho bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

[PTS Page 299] [\q 299/]

3. 7. 17

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca vyāpannacitto hoti, parañca vyāpāde samādapeti, vyāpāde ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 18.

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca avyāpannacitto hoti, parañca avyāpāde samādapeti, avyāpāde ca samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave, tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

[BJT Page 544] [\x 544/]

3. 7. 19

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

Katamehi tīhi?

Attanā ca micchādiṭṭhiko hoti, parañca micchādiṭṭhiyā samādapeti, micchādiṭṭhiyā ca

samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.

3. 7. 20

Tīhi bhikkhave, dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge.

Katamehi tīhi?

Attanā ca sammādiṭṭhiko hoti, parañca sammādiṭṭhiyā samādapeti, sammādiṭṭhiyā ca

samanuñño hoti.

Imehi kho bhikkhave tīhi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge'ti.

Kammapathapeyyālaṃ niṭṭhitaṃ480*

(8. Rāga peyyālaṃ)

3. 8. 1 -170

Rāgassa bhikkhave abhiññāya ime tayo dhammā bhāvetabbā.

Katame tayo:

Suññato samādhi, animitto samādhi, appaṇihito samādhi, rāgassa bhikkhave abhiññāya ime

tayo dhammā bhāvetabbā.

Rāgassa bhikkhave pariññāya - parikkhayāya - pahāṇāya - khayāya - vayāya - virāgāya -

nirodhāya - cāgāya - paṭinissaggāya - ime tayo dhammā bhāvetabbāti.

Dosassa -pe- mohassa- kodhassa- upanāhassa -makkhassa - palāsassa - issāya -

macchariyassa - māyāya - sāṭheyyassa - thambhassa -sārambhassa mānassa - atimānassa

-madassa - pamādassa abhiññāya - pariññāya - parikkhayāya - pahānāya - khayāya -

vayāya - virāgāya - nirodhāya - - cāgāya - paṭinissaggāya ime tayo dhammā bhāvetabbāti.

Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

Rāgapeyyālaṃ niṭṭhitaṃ481*

Tikanipāto.

Ekakanipāto ca dukanipāto ca tikanipāto ca samattā.

[BJT Page 546] [\x 546/]

[PTS Page 300] [\q 300/]

(Uddānagāthā)

1. Aṅguttaranikāyavare sabbaññunā paramavisuddhadassinā,

Nipātā ekādasayeva pavattitā uddānato te nisāmetha ādito:

(Ekakanipāto)

2. Itthirūpaṃ purisarūpaṃ pañcanīvaraṇāni ca,

Akammaniyādikaṃ pañca pañca cittaṃ adantato.

3. Sūkaṃ paduṭṭharahadā phandano lahu pabhassarā,482

Āsevabhāve manasi483 bhāgīhi apare duve.

4. Uppajjanti parihāni anattāya asammusā,

Catukoṭi mukhā ete caturo sabbavatti tā.484

5. Adhammā vinayā ca bhāsitā ciṇṇapaññattapañcamaṃ,485

Āpatti lahu duṭṭhullaṃ sāvasesakkamena ca.

6. Puggalo sāriputto ca etadagge tatheva ca.

Aṭṭhānañca nibbidā sambudhā486 anuppannaṃ ca kusalaṃ.

[BJT Page 548] [\x 548/]

7. Micchādiṭṭhi pavaḍḍhati yeneva sattā asaddhammavuṭṭhānena,

Pare sāvajjakhipaṃ durakkhāte ca yañca saṃ.487

8. Manussesu majjhime paññācariyena488 cakkhunā,

Dassanasavaṇadhāraṇā upaparikkhaṇa atthamaññāya dasa.

9. Saṃvego saṃviggena vavassaggārammaṇena ca,

Annena ca ye vuttā ye ye attharasena ca.

10. Dve manussā dve devā nirayā489 apare duve,

Dve tiracchānayoniyā490 dve petti visayā jambudīpehi yojaye.

11. Araññe piṇḍapātaṃ paṃsukūlaṃ dhammakathikā vinayena ca,

Bāhusaccaṃ thāvareyyaṃ ākappā dve va honti.

12. Parivārajjhānamettā uṭṭhānaṃ491 padhāna indriyabalabojjhaṅgā, 492

Maggo abhibhāyatanaṃ vimokkhakasiṇena ca.

[PTS Page 301] [\q 301/]

13. Dve saññā anussatiṭṭhānā sahagatehi yojaye,

Accharā ca mahāsamuddo saṃvegā passaddhi akusalaṃ kusalena ca.

14. Avijjāpaññāppabhedo ca paṭivedho paṭisambhidā caturo,

Phalena paṭilābho vuddhi vepullatāya ca.

15. Mahāputhuvipulañca493 gambhīraṃ asāmantabhūri ca,

Bāhu sīgha lahu hāsu494 javana tikkhanibbedhena ca.

16. Bhuñjanti bhuttaparihīnaṃ495 viraddhampamādiṃsu te.

Sevanabhāvanabahulā abhiññāpariññāya ca atho sacchikiriyāyāti.

Paṭhamo nipāto.

[BJT Page 550] [\x 550/]

(Dukanipāto)

1. Vajjā padhānā dve tapanīyā upaññātena pañcamaṃ,

Saññojanaṃ ca kaṇhaṃ ca sukkaṃ cariyāvassupanāyikena.

2. Balabojjhaṅgajhānena desanādhikaraṇena ca,

Adhammacariyā akatattā ekaṃsaṃ akusalaṃ athopi sammosā.

3. Bālo ca duṭṭho bhāsitañca neyyatthā paṭicchannadiṭṭhi,

Sīlena araññe vijjābhāgiyena ca.

4. Bhūmiduppatikāro kiṃvādī dakkhiṇeyyā,

Saññojanasamacittā ca caraṇakaccānacorā496 paṭipattivyañjanena.

5. Uttānā vaggā aggavatī ariyakasaṭena pañcamaṃ,

Ukkācita āmisagarū visamaadhammikā adhammavādinī.

6. Hita accherakaṃ anutappathūpārahā athopi dve buddhā,

Asani tayo kiṃpurisavijāyanā atha sannivāsaṃ sārena cāti.

7. Gihī ca kāmaupadhī āsavā sāmisañca ariyena,

Kāyapītisātasamādhinivattī ca.

8. Nidānañca hetu saṅkhārapaccayarūpaṃ,

Vedayitaṃ saññaṃ viññāṇaṃ yañca saṅkhataṃ.

9. Vimuttī paggaho nāmaṃ,

[PTS Page 302] [\q 302/]

Vijjābhavesu diṭṭhi ahirihiri dovacassaṃ,

Atha dhātuyo āpattivuṭṭhānakusalatāti.

10. Bālā ca kappiyāpatti adhammavinayena ca,

Kukkuccakappiyāpatti adhammavinayena ca.

11. Puggalo subhanimittañca ceto bālena pañcamaṃ,

Paññā asoka pubbakārī ca titto go duttappapaccayañca.497 *

12. Vuttagarukā lahukā duṭṭhullena cāti

Āyācāni cattāro khatehi ca dūraparisacittako ca,498 *

13. (Vinaye) cāgaṃ pariccāgaṃ bhogāsambhogā

Saṃvibhāga saṅgāhamanuggāhaṃ athopi anukampena cāti.

[BJT Page 552] [\x 552/]

14. Satthārā paṭisanthārā esanā pariyesanā,

Pariyeṭṭhiye pūjā ātitheyyā vuddhiratanasannicayā.

15. Samāpatti ajjavañca khantisākhalyaṃ avihiṃsā dve,

Indriyapaṭisaṃkhāna satisamato vipattisampadā,

Visuddhidiṭṭhi asantuṭṭhi muṭṭhasaccena ca paññāsako.

16. Dve dhammā sekho tañca sāṭheyyaṃ kusalānavajjaṃ ca.

Sukhudrayañca vipākā sabyāpajjha dukkhe ca tayo ca.

17. Sammukhā dve pavāraṇā tajjanīyaṃ niyassaṃ ca,

Pabbājanīyañca sāraṇaṃ ukkhepo parivāso ca

Mūlamānatta abbhānanti.

Dutiyo nipāto.

(Tikanipāto)

1. Bhayalakkhaṇacintī499 ca accayaṃ ca ayoniso,

Akusalaṃ ca sāvajjaṃ sabyāpajjhaṃ dhataṃ malanti.

2. Ñātako sārāṇīyo500 nirāso cakkavatti pacetano,

Apaṇṇakattā devo501 ca duve pāpaṇikena cāti.

[PTS Page 303] [\q 303/]

3. Kāyasakkhi502 gilāno saṅkhāro bahukāro arūko,503

Asevitabbo jegucchi pupphabhāṇī504 andho avakujjena ca.

4. Sabrahmakānandasāriputta nidānā āḷavakena ca,

Devadūtā dve ca rājā sukhumālādhipateyyo vaggo

5. Sammukhiṭṭhānatthakathāpavattanī505 paṇḍito sīlavā,

Saṅkhataṃ pabbatātappā mahācorena te dasa.

6. Dve jiṇṇā506 brāhmaṇaparibbājakā nibbānamahāsālena ca,

Vacchagottaṃ ca tikaṇṇo jāṇussoṇī saṃgāravena ca

7. Titthaṃ bhayañca venāgo sarabho kesaputtiyā,

Sāḷho ca kathāvatthuṃ aññatitthiyā,

Akusalamūlauposathaṅgena te dasa.

8. Channo ājīviko sakko nigaṇṭhasamādapetabbena ca,

Bhava cetanā- patthanā upaṭṭhānagandha abhibhūsahasamaṇā ca.

[BJT Page 554. [\x 554/] ]

9. Gadrabho sukhettaṃ vajjiputtaṃ sekhena pañcamā sā,

Yo ca sāvikā puttā dve sikkhā atha paṅkadhānena ca.

10. Accāyikaṃ ca pavivekaṃ aggavatīparisā ca.

Tayo ājānīyā vatthaṃ atha potthakaṃ loṇaphalena,

Paṃsudhovaka suvaṇṇakārena ca paṇṇāsako.

11. Pubbe pariyesanā assādo ruṇṇotiṇṇaṃ.

Atitti dve ca pañcamaṃ kūṭā dve nidānāni apare duve.

[PTS Page 304] [\q 304/]

12. Apāpayikadullabho appameyyo āneñjāyatanena vipattiyo,

Apaṇṇako kammantaṃ dve soceyyā moneyyena ca vaggo.

13. Kusinārabhaṇḍanagotamakā bharaṇḍuhatthakena ca,

Kaṭuviyaṃ dve anuruddhā paṭicchannapāsāṇalekhena tedasa.

14. Yodhā parisāmitto uppādakesakambalasampadā vuddhittayo,

Assakhaluṅkā tayo ca moranivāpena vaggo.

15. Akusalā sāvajjā visamā asucitā saha khato ca honti,

Cattāri vandana sukha pubbanhena vaggoti.507 *

Tatiyo nipāto.

1 [BJTS] = upasaggā + 1. Upasaggā-katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

2 [BJTS] =tiṇāgāro + 2. Nalāgārā vā tiṇāgārā vā - machasaṃ. Syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

3 [BJTS] = aggimukko + 3. Aggimutto-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

4 [BJTS] = phussitaggalāni + 4. Phassitaggālāni-katthaci. Phusitaggalāni-machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

5 [BJTS] = pihitavātapānāni + 5. Vātāpānāni-[PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

6 [BJTS] = apadānasobhinī + 1. Apadāne sobhanī paññā-[PTS.] Syā. Apadāna

sobhanī-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

7 [BJTS] = bālāpadānāni + 2 Bālapadānāni-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

8 [BJTS] = No cedaṃ + 3.Nocetaṃ-syā. Kaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

9 [BJTS] = paṇḍitāpadānāni + 4. Paṇḍitapadānāti-[PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

10 [BJTS] = no cedaṃ + 3. Nocetaṃ-syā. Kaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

11 [BJTS] = na patigaṇhāti + 1. Nappaṭiggaṇhāti-machasaṃ. Na paṭiggaṇhāti-syā.

Nappatigaṇhāti-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

12 [BJTS] = patigaṇhāti + 1. Nappaṭiggaṇhāti-machasaṃ. Na paṭiggaṇhāti-syā.

Nappatigaṇhāti-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

13 [BJTS] = sārāṇīyāni + 1.Saraṇiyāni-syā, kaṃ [PTS] Sāraṇiyāni-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

14 [BJTS] = muddhāvasitto + 2. Muddhābhisitto- syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

15 [BJTS] = muddhāvasittassa + 2. Muddhābhisitto- syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

16 [BJTS] = muddhāvasittassa + 2. Muddhābhisitto- syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

17 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 1.Saraṇiyāni-syā, kaṃ[PTS.] Sāraṇiyāni-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

18 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 1.Saraṇiyāni-syā, kaṃ[PTS.] Sāraṇiyāni-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

19 [BJTS] = bavhābādho + 1.Bahvābādho -syā. Kaṃ [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

20 [BJTS] = mamampi + 2. Mamapi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

21 [BJTS] = Kudassu nāma + 3. Kudāssu nāma-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

22 [BJTS] = mamampi + 2. Mamapi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

23[BJTS] = [position unknown] +1. Acalappatto - machasaṃ 3. Mampi -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

24 [BJTS] = kudassu + 2. Kudāssu nāma- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

25 [BJTS] = kudassu + 2. Kudāssu nāma- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

26 [BJTS] = kudassu + 2. Kudāssu nāma- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

27 [BJTS] = sāssa + 4. Sā - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

28 [BJTS] = Sopi + 5. Sopi nāma - syā [pts.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

29 [BJTS] = anuyuttesu + 1. Anuyantesu- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

30 [BJTS] = pacetano + 1. Sacetano nāma - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

31 [BJTS] = sakkasi + 2. Sakkhasi katthaci - sakkhissasi - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

32 [BJTS] = Niṭṭhitaṃ te + 3. Niṭṭhitaṃ-machasaṃ. Syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

33 [BJTS] = nesāhaṃ + 4. Nāhaṃ - sīmu. Nesaṃ nāhaṃ-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

34 [BJTS] = apaṇṇakataṃ + 1.Apaṇṇakapaṭipadaṃ - syā. Machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

35 [BJTS] = Yatvādhikaraṇametaṃ + 2. Yatvādhikaraṇāmetaṃ - machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

36 [BJTS] = vussatīti? + 1. Vussathāti- sīmu, machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

37 [BJTS] = phātikattuṃ. + 1.Phātikātuṃ- [pts.] Syā. Phātiṃ kātuṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

38 [BJTS] = majjhantikaṃ + 2. Majjhantikasamayaṃ- machasaṃ syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

39 [BJTS] = phātikattuṃ. + 1.Phātikātuṃ- [pts.] Syā. Phātiṃ kātuṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

40 [BJTS] = phātikattuṃ. + 1.Phātikātuṃ- [pts.] Syā. Phātiṃ kātuṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

41 [BJTS] = phātikattuṃ. + 1.Phātikātuṃ- [pts.] Syā. Phātiṃ kātuṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

42 [BJTS] = phātikattuṃ. + 1.Phātikātuṃ- [pts.] Syā. Phātiṃ kātuṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

43 [BJTS] = phātikattuṃ. + 1.Phātikātuṃ- [pts.] Syā. Phātiṃ kātuṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

44 [BJTS] = phātikattuṃ. + 1.Phātikātuṃ- [pts.] Syā. Phātiṃ kātuṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

45 [BJTS] = mahantattaṃ + 2. Majjhantikasamayaṃ- machasaṃ syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

46 [BJTS] = udayoti + 1.Udadayoti. - Katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

47 [BJTS] = haritvā + 2. Karitvā - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

48 [BJTS] = mahantattaṃ + 3. Mahattaṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

49 [BJTS] = mahantattaṃ+ 3. Mahattaṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

50 [BJTS] = anekavihitesu + 4. Anekavihitesu ca - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

51 [BJTS] = mahantattaṃ + 3. Mahattaṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

52 [BJTS] = + Tassuddānaṃ:- ñātosaraṇīso bhikkhu -cakkavatti sacetano, apaṇṇakattā

devo ca duvepāpaṇikena cāti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

53 [BJTS] = saviṭṭho + 1. Samīdho-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

54 [BJTS] = diṭṭhappatto + 2. diṭṭhippatto - katthaci

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

55 [BJTS] = Imesaṃ + 3. Imesaṃ āvuso- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

56 [BJTS] = mahākoṭṭhito + 4. Mahākoṭṭhako-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

57 [BJTS] = khottha + 1. Nakhettha- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

58 [BJTS] = nevokkamati + 1. Neva okkamati- machasaṃ. [PTS] Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

59 [BJTS] = vokkamati+ 3. Labhanto-syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

60 [BJTS] = labhanto'va + 3. Labhanto-syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

61 [BJTS] = vokkamati + 2. Okkamati - machasaṃ. Syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

62 [BJTS] = vokkamati + 3. Labhanto-syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

63 [BJTS] = vijjūpamacitto + 1.Vijjupamacitto- [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

64 [BJTS] = vajirūpamacitto + 2. Vajirūpamacitto-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

65 [BJTS] = Seyyathāpi + 3. Seyyathāpi nāma - [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

66 [BJTS] = duṭṭhārukā + 4. Duṭṭhāruko- syā. Machasaṃ. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

67 [BJTS] = kaṭhalena + 5.Kaṭhalāya vā-sī1. Machasaṃ. Syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

68 [BJTS] = vā ghaṭṭitā + 6. Ghaṭṭito-machasaṃ. Syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

69 [BJTS] = assandati; + 7. Assavanoti- sīmu. Āsavaṃ deti- [pts.] Machasaṃ, syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

70 [BJTS] = anuddayāya + 1.Anuddayā. Anukampā- syā. Machasaṃ. Sī1 [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

71 [BJTS] = pavattanī+ 2. Pavattinī - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

72 [BJTS] = pavattanī+ 2. Pavattinī - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

73 [BJTS] = pavattanī + 2. Pavattinī - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

74 [BJTS] = duṭṭhārukā + 2. Duṭṭhāruko- machasaṃ. Syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

75 [BJTS] = ghaṭṭitā + 3. Ghaṭṭito- machasaṃ. Syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

76 [BJTS] = assandati. + 4. Āsavaṃ deti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

77 [BJTS] = kaṭhalena + 5. Kaṭhalāya vā - sīmu. Machasaṃ, syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

78 [BJTS] = kaṭhalena + 5. Kaṭhalāya vā - sīmu. Machasaṃ, syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

79 [BJTS] = sabhaggato + 1. Sabhāgato vā. - Syā. Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

80 [BJTS] = parisaggato + 2. Parisagato vā - sīmu. Sī1 syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

81 [BJTS] = ehambho + 3. Evambho purisa - [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

82 [BJTS] = parisaggato + 2. Parisagato vā - sīmu. Sī1 syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

83 [BJTS] = ehambho + 3. Evambho purisa - [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

84 [BJTS] = pharusāya + 4. Pharusā vācā - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

85 [BJTS] = tathārūpiṃ + 5. Tathārūpaṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

86 [BJTS] = phātikareyya + 1.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

87 [BJTS] = phātikareyya + 1. Phātiṃ kareyya- machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

88 [BJTS] = sasaṭho + 2. Saṭhoso, -machasaṃ. Saṃsaṭṭho- katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

89 [BJTS] = saṃghātuṃ + 3. Saṃhātuṃ - syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

90 [BJTS] = avyaggamanaso + 4. Abyaggamānaso naro- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

91 [BJTS] = Dvicakkhuṃ + 5. Dvicakkhuñca - [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

92 [BJTS] = Vuṭṭhito + 1. Vuṭṭhito ca kho - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

93 [BJTS] = gahitampissa + 2. Gahitaṃ hissa- syā-kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

94 [BJTS] = dukkhassantakaro + 3. Dukkhassantakaro siyā- sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

95 [BJTS] = Sāhuneyyakāni + 1.Sāhuṇeyyāni- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

96 [BJTS] = Idhaceva + 2. Idheva naṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

97 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā+ 3. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-syā.

Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

98 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā + 3. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-syā.

Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

99 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā + 3. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-syā.

Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

100 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā + 3. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-syā.

Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

101 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā + 3. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-syā.

Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

102 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā + 3. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-syā.

Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

103 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā + 3. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-syā.

Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

104 [BJTS] = ahiṅkāramamiṅkāramānānusayā+ 1. Ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā-

machasaṃ, [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

105 [BJTS] = vihareyya. + 2. Vihareyyāti-machasaṃ. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

106 [BJTS] = parovarāni + 3. Paroparāni - machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

107 [BJTS] = dhammaṃ deseyyaṃ, aññātāro + 4. Dhammassa aññātāro -syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

108 [BJTS] = acchecchi + 5. Acchejji - syā. Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

109 [BJTS] = vāvattayī + 6.Vivattayi - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

110 [BJTS] = upapajje vā + 1.Upapajja vā - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

111 [BJTS] = upapajje vā + 1.Upapajja vā - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

112 [BJTS] = upapajje vā, + 1.Upapajja vā - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

113 [BJTS] = anabhāvakataṃ + 1. Anabhāvaṃ kataṃ -machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

114 [BJTS] = anabhāvakataṃ + 1. Anabhāvaṃ kataṃ -machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

115[BJTS] = opuṇeyya + 2. Ophuṇeyya- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

116 [BJTS] = anabhāvakataṃ + 1. Anabhāvaṃ kataṃ -machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

117 [BJTS] = verambavāto + 1.Veramho vato vāyati- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

118 [BJTS] = paccattharaṇo + 2. Kadalimigapavara paccattharaṇo - machasaṃ, syā[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

119 [BJTS] = limpati + 1. Lippati- [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

120 [BJTS] = khalitaṃsiro + 2. Khallita siraṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

121 [BJTS] = nāsakkhissaṃ + 1.Nāhaṃ sakkhissaṃ - [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

122 [BJTS] = pāpaṃ kammaṃ + 2.Pāpakammaṃ-[PTS] Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

123 [BJTS] = pāpaṃ kammaṃ+ 2. Pāpakammaṃ-[PTS] Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

124 [BJTS] = pāpaṃ kammaṃ+ 2. Pāpakammaṃ-[PTS] Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

125 [BJTS] =pāpaṃ kammaṃ + 2. Pāpakammaṃ-[PTS] Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

126 [BJTS] = tibbā + 1.Tippā-sīmu. Syā. Tippā- syā. Tibbākharā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

127[BJTS] = pāpaṃ kammaṃ + 2. Pāpakammaṃ- machasaṃ, [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

128 [BJTS] = saṃvesetvā + 3. Saṃkaḍḍhitvā kuṭhārīhi tacchenti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

129 [BJTS] = tibbā + 1.Tippā-sīmu. Syā. Tippā- syā. Tibbākharā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

130 [BJTS] = uddhapādaṃ + 4.Uddhaṃpādaṃ - [PTS] machasaṃ, siya

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

131 [BJTS] = ṭhapetvā + 5. Gahetvā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

132 [BJTS] = tibbā + 1.Tippā-sīmu. Syā. Tippā- syā. Tibbākharā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

133 [BJTS] = sajotibhūtāya + 6. Sañjotibhūtāya - syā, kaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

134 [BJTS] = tibbā + 1.Tippā-sīmu. Syā. Tippā- syā. Tibbākharā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

135 [BJTS] = uddhapādaṃ + 4.Uddhaṃpādaṃ - [PTS] machasaṃ, siya

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

136 [BJTS] = paccati+ 7. Machasaṃ. Potthake ayaṃ pāṭho na dissate.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

137 [BJTS] = Te khoppattā + 1. Te appamattā - machasaṃ. Te khemappattā - [PTS] syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

138 [BJTS] = sukhitā + 2. Sukhino-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

139[BJTS] = paṭijāgaranti+ 3. Paṭijāgaronti - machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

140[BJTS] = Cātuddasiyaṃ + * Cātuddasiṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

141 [BJTS] = paṭijāgaranti+ 3. Paṭijāgaronti - machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

142 [BJTS] = mahārājā + 4. Mahārājāno-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

143 [BJTS] = mahārājā + 4. Mahārājāno-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

144 [BJTS] = sudhammāyaṃ sabhāyaṃ + 7. Sudhammāya sabhāya - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

145 [BJTS] = Tena + 5. Tena kho -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

146 [BJTS] = asurā kāyāti+ 6. Asurakāyā - machasaṃ. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

147 [BJTS] = asurā kāyāti + 6 Asurakāyā - machasaṃ. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

148 [BJTS] = anunayamāno + 1. Anusaññāyamāno - aṭṭhakathā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

149 [BJTS] = Cātuddasiṃ pañcadasiṃ + 2. Cātuddasī [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

150 [BJTS] = yā ca pakkhassa aṭṭhamī + 3. Yāva pakkhassa aṭṭhamiṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

151 [BJTS] = yo passa + 4. Ye, pissa-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

152 [BJTS] = vusitavā + *. brahmacariyo- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

153 [BJTS] = Cātuddasiṃ pañcadasiṃ + 2. Cātuddasī [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

154[BJTS] = yā ca pakkhassa aṭṭhamī + 3. Yāva pakkhassa aṭṭhamiṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

155 [BJTS] = yo passa + 4. Ye, pissa-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

156 [BJTS] = Cātuddasiṃ pañcadasiṃ + 2. Cātuddasī [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

157[BJTS] = yā ca pakkhassa aṭṭhamī,+ 3. Yāva pakkhassa aṭṭhamiṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

158 [BJTS] = yopassa + 4. Ye, pissa-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

159 [BJTS] = jarāmaraṇena + 5. Jarāya maraṇena-[PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

160 [BJTS] = Cātuddasiṃ pañcadasiṃ + 2.Cātuddasī [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

161[BJTS] =yā ca pakkhassa aṭṭhamī + 3. Yāva pakkhassa aṭṭhamiṃ - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

162 [BJTS] =yo passa + 4. Ye, pissa-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

163 [BJTS] = Jarāmaraṇena + 5. Jarāya maraṇena-[PTS.]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

164[BJTS] = sudaṃ + *. Sudaṃ bhikkhave-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

165 [BJTS] = pupphati + 1. Vappati-syā. Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

166 [BJTS] = akāsikaṃ + 6. Kāsikaṃ -syā. Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

167 [BJTS] = kho panassu + 2. Kho pana me sutaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

168 [BJTS] = paricāriyamāno + 3. Parivārayamāno- aṭṭhakathā- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

169 [BJTS] = nivesanesu + 4. Nivesane-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

170 [BJTS] = atiyitvā. + 5. Atisitvā sīmu. Machasaṃ [PTS] Syā. Sī 1

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

171 [BJTS] = atiyitvā. + 5. Atisitvā sīmu. Machasaṃ [PTS] Syā. Sī 1

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

172 [BJTS] = atiyitvā + 1. Atisitvā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

173 [BJTS] = nekkhamme + 2. Nekkhammaṃ daṭṭhu vemato -syā. Sī1 sīmu [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

174 [BJTS] = jarāmaraṇena + 1. Jarāya maraṇena -machasaṃ,

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

175 [BJTS] = yādisake + 2. Yādisake - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

176 [BJTS] = na me taṃ + 3. Na metaṃ patirūpanti - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

177 [BJTS] = asammuṭṭhā + 4. Apammuṭṭhā- sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

178 [BJTS] = pajānanti + 5. Jānanti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

179 [BJTS] = pajānanti + 5. Jānanti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

180 [BJTS] = asammuṭṭhā+ 4. Apammuṭṭhā- sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

181 [BJTS] =jarāmaraṇena + 1. Jarāya maraṇena

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

182 [BJTS] = opanayiko + 2. Opaneyyako- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

183 [BJTS] = attādhipako + 3. Attādhipateyyako ca - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

184 [BJTS] = Sa + 4. So.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

185 [BJTS] = + *. Tassuddānaṃ.

Brahma ānanda sāriputto - nidānaṃ hatthakena ca

Dūtā duve ca rājāno- subumālādhipateyyenacāti- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

186 [BJTS] = Vineyya + 1. Vinaye - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

187 [BJTS] = Tayo'me + 2. Tayo- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

188 [BJTS] = dhammapaṭisaṃvedī + 3. Dhammapaṭisaṃvedi - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

189 [BJTS] = pavattanī + 1. Pavattinī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

190 [BJTS] = pavattanī + 1. Pavattinī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

191 [BJTS] = Mātāpitunnaṃ + 2. Mātāpitunaṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

192 [BJTS] = Katamāhi tīhi: + 1. Katamehi tīhi - [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

193 [BJTS] = vanaspatī. + 2. Vanappatī-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

194 [BJTS] = Passamānā'nukubbanti + 3. Attamatthaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

195 [BJTS] = tibbānaṃ + 4. Tippānaṃ - sīmu. Aṭṭhakathā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

196 [BJTS] = gedhaṃ + 1. Rodhaṃ vā - machasaṃ syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

197 [BJTS] = dhammehi + 4. Aṅgehi -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

198 [BJTS] = sānuvajjo + 2. Sānuvajjo ca - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

199 [BJTS] = samannāgato. + 3. Samannāgato hotī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

200 [BJTS] = + *. Tassuddānaṃ:-

Sammukhīṭhānatthavasaṃ - pavatti paṇḍita sīlavaṃ

Saṅkhataṃ pabbatā tappaṃ mahācorenekādasātī.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

201 [BJTS] = vīsaṃ vassasatikā + 1. Vīsavassa satikā - machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

202 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 2. Sāraṇīyaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

203 [BJTS] = vīsaṃ vassasatikā + 1. Vīsavassa satikā - machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

204 [BJTS] = vīsaṃ vassasatikā + 1. Vīsavassa satikā - machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

205 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 2. Sāraṇīyaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

206 [BJTS] = vīsaṃ vassasatikā + 1. Vīsavassa satikā - machasaṃ. Syā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

207 [BJTS] =Evaṃ ādipito + 1. Āditto kho - machasaṃ - evaṃ ādittako - syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

208 [BJTS] = sunīhaṭaṃ + 2. Sunīhataṃ - machasaṃ -syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

209 [BJTS] = opanayiko + 3. Opaneyiko -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

210 [BJTS] = Evaṃ kho+ *. Evampi kho-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

211 [BJTS] = pubbassudaṃ + 1. Pubbesudaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

212 [BJTS] =phuṭo hoti + 2. Phuṭo ahosī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

213 [BJTS] = Aññamaññaṃ + 1. Aññamaññassa - sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

214 [BJTS] = manusse ossajanti. + 2. Amanusse ossajjanti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

215 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 3. [No foot note, variant is hidden i -pe-]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

216 [BJTS] = ca pana maṃ te asatā+ 1. Ca pana maṃ asatā - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

217 [BJTS] = dussīle. + 2. Dussīlassa - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

218 [BJTS] = Yāsu kāsu ci + 3. Yāsu kāsu vā - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

219 [BJTS] = kalyāṇajavanikkamo + 4. Kalyāṇajavanikkhamo-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

220 [BJTS] = dadanti + 1. Denti -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

221 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 2. [footnote hidden in -pe-]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

222 [BJTS] = upapādiṃ + 1. Udapādiṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

223 [BJTS] = veti + 1. 'Vedi' itipi pāṭho.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

224 [BJTS] =bho gotama + 1.Kho pana gotama -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

225 [BJTS] = āneñjappatte + 2. Ānejjapatte-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

226 [BJTS] = veti + 1. Vedi. -Sīmu-machasaṃ-sī1. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

227 [BJTS] = puññapaṭipadaṃ + 2. Puññappaṭipadaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

228 [BJTS] = Iccāyampi + 1. Iccāyapi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

229 [BJTS] = Evañca+ 2. Evaṃ kho - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

230 [BJTS] = appaṭṭhatarā + 3. Appatthatarā ca -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

231 [BJTS] = Evañca + 2. Evaṃ kho - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

232 [BJTS] = kānujja + 1. Kāncajja- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

233 [BJTS] = rājaparisāyaṃ + 2. Rājapurisānaṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

234 [BJTS] = asajjamāno'va + 3. Asajjamāno-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

235 [BJTS] = Paṭhaviyā'pi + 4. Pathaviyāpi-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

236 [BJTS] = abhijjamāne + 5. Abhejjamāne-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

237 [BJTS] = yadidaṃ + 1.Yamidaṃ -syā. Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

238 [BJTS] = yova + 2. Yoca, - syā. Kaṃ [PTS.] So ca - syā Kaṃ [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

239 [BJTS] = sova+ 2. Yoca, - syā. Kaṃ [PTS.] So ca - syā Kaṃ [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

240 [BJTS] = Tasseva + 3. Tassameva -sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

241 [BJTS] = vitakkissatī'ti + 1. Citakkessati. -Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

242 [BJTS] = + *. Tassuddānaṃ:-

Dve brāhmaṇā caññataro - paribbājakena nibbutaṃ

Palokavajjho tikaṇṇo - soṇīsaṅgāravena cāti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

243 [BJTS] = samanubhāsiyamānāni + 1. Samanuggāhiyamānāti- machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

244 [BJTS] = Te ce me + 2. Te ca me - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

245 [BJTS] = Te ce me + 1. Te ca me - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

246 [BJTS] = āmāti + 2. Āmoti- machasaṃ, syā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

247 [BJTS] = Ahetuṃ appaccayaṃ + *. ahetuṃ-sīmu. Ahetu- syā. Kaṃ, ahetu appaccayā-

[PTS.] Machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

248 [BJTS] = cakkhuṃ + 1.Cakkhuphassāyatanaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

249 [BJTS] = paññāpemi+ 2. Paññāpeti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

250 [BJTS] = dukkho + 3. Machasaṃ natthi

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

251 [BJTS] = dukkho + *. appiyehi sampayogo dukkho. Piyehi vippayogo dukkho -syā.

Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

252 [BJTS] = dukkhasamudayo + 4. Dukkhasamudayaṃ-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

253 [BJTS] = dukkhanirodho + 1. Dukkhanirodhaṃ - sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

254 [BJTS] = hoti so + 2. Hoti kho - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

255 [BJTS] = sārāṇīyaṃ + 1. Sāraṇīyaṃ-machasaṃ saraṇīyaṃ- [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

256 [BJTS] = badarapaṇḍu + 2. Badarapaṇḍuṃ - machasaṃ syā. Kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

257 [BJTS] = pavuttaṃ + 3. Bandhanāpamuttaṃ -machasaṃ muttaṃ, sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

258 [BJTS] = Yāni nūna + 1. Yāni tāni- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

259 [BJTS] = cittakā + 2. Cittikā - syā. Si 1 cittako - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

260 [BJTS] = kādalimigapavarapaccattharaṇaṃ + 3. Kadalimigapavarapaccattharaṇaṃ -

machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

261 [BJTS] = saṃharitvā + 1. Saṅgharitvā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

262 [BJTS] = saṃharitvā + 1. Saṃgharitvā-

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

263 [BJTS] = catutthiṃ + 1. Catutthaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

264 [BJTS] = saṃharitvā + 1. Saṃgharitvā-

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

265 [BJTS] =pajānāmi + 1.Jānāmi-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

266 [BJTS] = anabhāvakato + 2. Anabhāvaṃkato-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

267 [BJTS] = anabhāvakato + 2. Anabhāvaṃkato-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

268 [BJTS] = anabhāvakato + 2. Anabhāvaṃkato-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

269 [BJTS] = taṃ + 3. Machasaṃ -natthi

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

270 [BJTS] = Evamevaṃ + 4. Evamevaṃ kho -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

271 [BJTS] = parisatiṃ + 5. Parisati-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

272 [BJTS] = parisatiṃ + 5. Parisati-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

273 [BJTS] = sakyaputtiyānaṃ + 1. Sakyaputtikānaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

274 [BJTS] = sakyaputtiyānaṃ + 1. Sakyaputtikānaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

275 [BJTS] = sakyaputtiyānaṃ + 1. Sakyaputtikānaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

276 [BJTS] =sakyaputtiyānaṃ + 1. Sakyaputtikānaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

277 [BJTS] = sakyaputtiyānaṃ + 1. Sakyaputtikānaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

278 [BJTS] = paribbājakā + 2. Paribbājako-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

279 [BJTS] = segālakaññeva + 2. Siṅgālakaññeva-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

280 [BJTS] = ambakamaddarī + 3. Ambukasañcari-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

281 [BJTS] = phussakaravitaṃ + 4. Purisakaravitaṃ-machasaṃ, pussakaravitaṃ-syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

282 [BJTS] = bhavantaṃ + 1.Bhagavantaṃ -sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

283 [BJTS] = paravādaṃ pana + 2. Parappavādaṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

284 [BJTS] = opapakkhiṃ + 3. Omakkhīṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

285 [BJTS] = hanti + 1. Bhananti-machasaṃ. Syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

286 [BJTS] = idāhaṃ + 1. Athāhaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

287 [BJTS] = aññamañña + 1. Aññoññavicaresino- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

288 [BJTS] = Aññamaññassābhinandanti + 2. Aññoññassābhinandanti - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

289 [BJTS] = ariyācaritā + 3. Yā ariyañcaritā kathā-sīmu. Yā ariyacaritā kathā - machasaṃ.

[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

290 [BJTS] = Anupādinnena + 4. Anunanatena - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

291 [BJTS] = Anusuyyāyamāno + 5. Anusuyāyamāno-machasaṃ anusuyyamāno-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

292 [BJTS] = anuppanno vā + 1. Anuppanno ceva-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

293 [BJTS] = uppanno ca + 2.Uppanno ca - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

294 [BJTS] = anuppanno vā + 1. Anuppanno ceva-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

295 [BJTS] = Uppanno vā + 2. Uppanno ca - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

296 [BJTS] = uppanno vā + 2. Uppanno ca - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

297 [BJTS] = akusalaṃ + 3. Akusalamūlaṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

298 [BJTS] = vācā + 4. Vācāya -machasaṃ sī1.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

299 [BJTS] = upadahati + 5. Uppādayati - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

300 [BJTS] = balattho itipi + 6. Balattho iti - sī1 sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

301 [BJTS] = akusalaṃ + 1. Akusalamūlaṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

302 [BJTS] = vācā + 2. Vācāya -sī1

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

303 [BJTS] = upadahati + 3. Upapādayati-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

304 [BJTS] = kusalaṃ. + 1.Kusalamūlaṃ- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

305 [BJTS] = vācā + 2. Vācāya- sī1. Machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

306 [BJTS] = upadahati + 3. Uppādayatī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

307 [BJTS] = kusalaṃ.+ 1. Kusalamūlaṃ- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

308 [BJTS] = vācā + 2. Vācāya- sī1. Machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

309 [BJTS] = upadahati + 3. Uppādayatī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

310 [BJTS] = kusalaṃ.+ 1. Kusalamūlaṃ- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

311 [BJTS] = vācā + 2. Vācāya- sī1. Machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

312 [BJTS] = upadahati + 3. Uppādayatī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

313[BJTS] = upadahati + 1. Uppādayatī - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

314 [BJTS] = anabhāvakatā + 2. Anabhāvaṃkatā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

315 [BJTS] = anabhāvakatā + 2. Anabhāvaṃkatā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

316 [BJTS] = anabhāvakatā + 2. Anabhāvaṃkatā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

317 [BJTS] = kuddālapiṭakaṃ + 3. Kudālapiṭakaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

318 [BJTS] = usīranālamattāni'pi. + 4. Usīranālimattānipi - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

319 [BJTS] = daheyya + 5. Ḍaheyya-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

320 [BJTS] = daheyya + 6. Ophuṇeyya-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

321 [BJTS] = Evamassu tā + 7. Evamaṃsaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

322 [BJTS] = sāyanhasamayaṃ + 1. Sāyaṇhasamaye- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

323 [BJTS] = kvacana + 2. Kvacāni-machasaṃ- kvacinī - aṭṭhakathā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

324 [BJTS] = kiñcanattasmiṃ + 3. Kiñcanaṃ tasmiṃ - sīmu. Sī1 [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

325 [BJTS] = kiñcanatā'tthī'ti + 4. Kiñcanatā natthiti- sīmu. Sī1 kiñcanaṃ natthiti-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

326 [BJTS] = opanayiko + 1. Opaneyayiko-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

327 [BJTS] = opanayiko + 1. Opaneyayiko-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

328 [BJTS] = paṭicca + 1.[no footnote]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

329 [BJTS] = pahūtasattaratanānaṃ + 1. Pahutarattaratanānaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

330 [BJTS] = nāgghati + 2. Nāgghiti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

331 [BJTS] =rattindivo + 3. Rattindivo - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

332 [BJTS] = pañcavassasatāni + *. dibbāni pañcavassasatāni - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

333 [BJTS] = na hāne + 1. Na haññe- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

334 [BJTS] = + *. Tassuddānaṃ:-

Titthabhāyañca venāgo - sarabho kesaputtiyā

Sāḷho cāpi kathāvatthu titthayamūlūposathoti.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

335 [BJTS] = supaṭipannā + 1. Suppaṭipannā- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

336 [BJTS] = sugatā'ti? + 2. Sukatāti-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

337 [BJTS] = anabhāvakato + 1.Anabhāvaṃkato-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

338 [BJTS] = anabhāvakato + 1. Anabhāvaṃkato-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

339 [BJTS] = vetaṃ + 2. Tayācetaṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

340 [BJTS] = sugatā'ti. + 3. Sukatāti-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

341 [BJTS] = Tumhe + 4. Tumhe bhante loke -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

342 [BJTS] = supaṭipannā. + 5. Suppaṭipannā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

343 [BJTS] = anabhāvakato + 1.Anabhāvaṃkato-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

344 [BJTS] = dakkhintī'ti. + 1. Dakkhantīti - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

345 [BJTS] = gilānā + 2. Gilānavuṭṭhito - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

346 [BJTS] = bāhāya + 3. Bāhāyaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

347 [BJTS] = nātaputto + 1. Nāthaputto - sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

348 [BJTS] = sokapariddavānaṃ + 2. Sokaparidevānaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

349 [BJTS] = opanayikā + 3. Opaneyyakā -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

350 [BJTS] = opanayikā + 1. Opaneyyakā -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

351 [BJTS] = opanayikā + 1. Sokaparidevānaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

352 [BJTS] = sokapariddavānaṃ + 2. Sokaparidevānaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

353 [BJTS] = samma + 3. Samma paṇḍitakumāraka- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

354 [BJTS] = Ye + 4. Yaṃ - katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

355 [BJTS] = sineho. + 1. Taṇhāsneho-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

356 [BJTS] = āyati + 2. Āyatiṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

357 [BJTS] = sineho. + 1. Sneho-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

358 [BJTS] = āyati + 2. Āyatiṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

359 [BJTS] = āyati + 2. Āyatiṃ -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

360 [BJTS] = Atthānanda + 1. Atthānanda kiñci - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

361 [BJTS] = tagaramallikā + 2. Taggaramallikā vā. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

362 [BJTS] = samaṇakaraṇīyāni. + 1. Samaṇiyāni- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

363 [BJTS] = ahampamhā ahampamhā'ti + 2.Ahampi go-katthaci. Ahampi dammo, ahampi

dammo - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

364 [BJTS] = ahampamhā ahampamhā'ti + 2. Ahampi go-katthaci. Ahampi dammo, ahampi

dammo - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

365 [BJTS] = Tibbo no chando + 3. Tibbo chando - sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

366 [BJTS] = paṭigacceva + 4. Paṭikacceva-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

367 [BJTS] = atthakāmā + 1. Attakāmā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

368 [BJTS] = dhuvasīlī ca + 1. Dhuvasīlo ca - [PTS.] Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

369 [BJTS] = ṭhitasīlī ca + 2. ṝhitasilo ca - [PTS] machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

370 [BJTS] = dhuvasīlī ca + 1. Dhuvasīlo ca - [PTS.] Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

371 [BJTS] = ṭhitasīli ca + 2. ṝhitasilo ca - [PTS] machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

372 [BJTS] = Avañjhāti + 3. Avajjhāni-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

373 [BJTS] = dhuvasīlī ca + 1. Dhuvasīlo ca - [PTS] Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

374 [BJTS] = dhuvasīlī ca + 1. Dhuvasīlo ca hoti ṭhitasilo ca - machasaṃ-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

375 [BJTS] = dhuvasīlī ca + 1. Dhuvasīlo ca hoti ṭhitasilo ca - machasaṃ-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

376 [BJTS] = atthakāmā + 1. Attakāmā-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

377 [BJTS] = saṃsuddhacāraṇaṃ+ 1. Saṃsuddhacāriyaṃ- machasaṃ 2.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

378 [BJTS] = ciraṃ + 2. Dhīraṃ- sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

379 [BJTS] = paṅkadhā + 3. Saṅkavā nāma -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

380 [BJTS] = nigamo + 4. Nigame -sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

381 [BJTS] = adhisallikhatevāyaṃ + 5. Adhisallekhatevāyaṃ-syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

382 [BJTS] = pabbate. + 6. Gijjhakūṭe pabbate - nadissate machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

383 [BJTS] = Ekamidaṃ + 1. Ekamida- sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

384 [BJTS] = nigamo + 2. Nigame - sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

385 [BJTS] = + *. * Tassuddānaṃ-:

Samaṇo gadrabho khettaṃ- vajjiputto ca sekkhataṃ

Tayo ca sikkhanā vuttā dve sikkhā saṃkavāyanāmāti. Machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

386 [BJTS] = tirīṭakāni'pi + 1. Tiriṭānipi -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

387 [BJTS] = ajināni'pi + 2. Ajinampi-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

388 [BJTS] = Sammādiṭṭhiko + 3. Sammādiṭṭhiko ca - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

389 [BJTS] = sīghasīghaṃ + 1. Sīghaṃsīghaṃ - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

390 [BJTS] = abbhussakkamāno + 2. Abbhosasukakamāno- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

391 [BJTS] = Ye kho panassu + *. Ye kho - panassa - sababattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

392 [BJTS] = kinnukho + 1. Kiṃ kho- katthaci

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

393 [BJTS] = maññasī'ti. + 2. Maññissasīti- katthaci.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

394 [BJTS] = karonti + 3. Karoti -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

395 [BJTS] = Ye kho panassu + 1. Ye kho - panassa - sababattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

396 [BJTS] = tathā tathāssa + 1. Tathā tassa- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

397 [BJTS] = pāpaṃ + 2. Pāpakammaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

398 [BJTS] = Nāṇumpi + 3.Nāṇupi-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

399 [BJTS] = Kiṃ + 4. 'Kiṃ' natthisīmu. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

400 [BJTS] = pāpaṃ + 2. Pāpakammaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

401 [BJTS] = pāpaṃ + 2. Pāpakammaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

402 [BJTS] = nāṇumpi + 3. Nāṇupi-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

403 [BJTS] = kiṃ + 4. 'Kiṃ' natthisīmu. [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

404 [BJTS] = mahattā + 5. Mahatto -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

405 [BJTS] = loṇaphalaṃ + 6. Loṇakapalla-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

406 [BJTS] = udakamallake + 7. Udakapallake-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

407 [BJTS] = udakamallake + 7. Udakapallake-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

408 [BJTS] = pāpaṃ kammaṃ+ 1. Pāpakammaṃ kataṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

409 [BJTS] = mahattā + 3. Mahanto -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

410 [BJTS] = Nāṇumpi + 2. Nāṇupi-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

411 [BJTS] = Kathaṃrūpo + 4. Kathaṃrūpaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

412 [BJTS] = Evarūpo + 5. Evarūpaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

413 [BJTS] = pañjaliko'va + 1. Pañjaliko-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

414 [BJTS] = paṭisaṃvediyatī'ti+ 2. Vedatīti- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

415 [BJTS] = jātarūpaṃ + 1. Jātarūpaṃ- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

416 [BJTS] = mūsāya + 2. Mūsāyaṃ- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

417 [BJTS] = dhantaṃ sandhantaṃ + 3. Adhantaṃ asandhantaṃ - syā. Dhantaṃ sandhantaṃ

niddhantaṃ aniddhantakasāvaṃ - machasaṃ. Dhantaṃ sandhantaṃ aniddhantaṃ anihitaṃ

anintīta kasāvaṃ - sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

418 [BJTS] = sasaṃkhāraniggayhavāritavato+ 4. Sasaṃkhāraniggayahacāritagato-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

419 [BJTS] =ekodihoti + 1. Ekodibhāvaṃ gacchati-sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

420 [BJTS] =amutra upapādiṃ+ 2. Amutra udapādiṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

421 [BJTS] = nibbāyeyya + 1. Nibbāpeyya-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

422 [BJTS] = tañcassu + 2. Tañcassa - sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

423 [BJTS] = + 3 *. 3. (Cha abhiññā vitthāretabbā) machasaṃ: *(-) antarita vākyappadesā

potthakesu peyyālamukhena saṅgahitā

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

424 [BJTS] = loke + 1. Lokaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

425 [BJTS] = loko + 2. Loke-[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

426 [BJTS] = abhisambuddho + 3. Abhisambuddhoti -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

427 [BJTS] = kho ahaṃ + 4. Khvāhaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

428 [BJTS] = abhisambuddho+ 3. Abhisambuddhoti -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

429 [BJTS] = abhisambuddho+ 3. Abhisambuddhoti -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

430 [BJTS] = cedaṃ + 1.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

431 [BJTS] = cedaṃ + 1. Cetaṃ -syā. Taṃ - [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

432 [BJTS] = Ye hi keci + 2. Ye keci -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

433 [BJTS] = viharantī'ti. + 1. Viharissantīti - sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

434 [BJTS] = dantavidaṃsakaṃ hasitaṃ. + 2. Dantavidaṃsakahasitaṃ-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

435 [BJTS] = tadabhinivajjeti. + 1. Tadabhinivaṭṭeti aṭṭha - sīmu. Tadabhinivatteti-

machasaṃ - tadabhinivaddheti- [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

436 [BJTS] = Tadabhinivajjetvā + 2. Tadabhinivaṭṭetvā. Aṭṭha-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

437 [BJTS] = abhivirājetvā + 3. Abhinivajjitvā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

438 [BJTS] = tadabhinivajjeti+ 1. Tadabhinivaṭṭeti aṭṭha - sīmu. Tadabhinivatteti-

machasaṃ - tadabhinivaddheti- [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

439 [BJTS] = Tadabhinivajjetvā + 2. Tadabhinivaṭṭetvā. Aṭṭha-sīmu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

440[BJTS] = abhivirājetvā + 3. Abhinivajjitvā-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

441 [BJTS] = + *. * Tassuddānaṃ

Pubbeva duve assādā- samaṇo ruṇṇapañcamaṃ

Atitti dve ca vuttāni - nidānāni apare du veti.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

442 [BJTS] = upapajjanti + 1.1. Upapattissāti - [PTS] sīmu [placing has to be checked with

PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

443 [BJTS] = + *. *Tassuddānaṃ:-

Āpāyiko dullabho appameyyaṃ

Āneñja vipatti sampadā

Apaṇṇako ca kammanto

Dve soceyyāni moneyyanti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

444 [BJTS] = + *. * Kusinārāvagga-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

445 [BJTS] = māyaṃ + 1. Myāyaṃ -machasaṃ. Mayaṃ, sīmu- [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

446 [BJTS] = bahulamakaṃsu + 1. Bahulīmakaṃsu - syākaṃ. -[PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

447[BJTS] = Yassaṃ + 2. Yassaṃ pana - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

448 [BJTS] = tintimajjhagā + 1. Tittimajjhakudācanaṃ- [PTS]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

449 [BJTS] = goyogapilakkhasmiṃ + 2. Goyoga milakkhasmiṃ - syā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

450 [BJTS] = Bhikkhu bhikkhu+ 3. Marammagatthe nadissate.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

451 [BJTS] = āmagandhe + 4. Āmagandhena - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

452 [BJTS] = Idāhaṃ + 5. Idhāhaṃ -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

453 [BJTS] = samamattano + 1. Ttano-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

454 [BJTS] = Pareti + 2. Careti: machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

455 [BJTS] = maccheramlapariyuṭṭhitena + 1.

[ChS]=

[PTS] = maccheramalapariyuṭṭhitena

[Thai] =

[Kambodian] =

456 [BJTS] = + 1 + 3. 1. Samatamattano- machasaṃ. 3. Ahaṃ-machasaṃ-[footnotes missing]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

457 [BJTS] = Tathāgatappavedito dhammavinayo bhikkhave + 1. Tathāgatappavedito

bhikkhave dhammavinayo - milindapañhe.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

458 [BJTS] = pāsāṇe lekhā + 2. Pāsāṇa lekhā-sī. Mu.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

459 [BJTS] = sabbaṃ saññaṃ + 1. Sabbaṃsaññaṃ- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

460 [BJTS] = yāvatāvavinītā + 1. Yāvatajjhavinītā - aṭṭhakathā; yāvatā ca vinītā'

pāṭhantaraṃ-aṭṭhakathā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

461 [BJTS] = puthusamaṇappavādānaṃ + 1. Puthusamaṇabrāhmaṇavādānaṃ - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

462 [BJTS] = patikiṭṭho + 2. Paṭikiṭṭho- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

463 [BJTS] = oḍḍeyya + 3. Khippaṃ uḍḍeyya-machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

464 [BJTS] = bahunnaṃ+ 4. Bahūnaṃ-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

465 [BJTS] = Na kho pana lābhī hoti+ 1. Na pana lābhī hoti- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

466 [BJTS] = assasadasse + 2. Assaparasse - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

467 [BJTS] = + *. *Peyyālamukhehi antarita suttappadesā pubbe vutta suttānusārena

veditabbā. "Idha bhikkhave bhikkhu āsavānaṃ khayā" ādi padehi yojetvā purisājānīya vārā

veditabbā.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

468 [BJTS] = + *. *Tassuddānaṃ:

Yodho parisa vittañca

Uppādā kesakambalo

Sampadā vuddhi tayo assā

Tayo moranivāpinoti -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

469 [BJTS] = Ye hi bhikkhave + 1. Ye bhikkhave-machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

470 [BJTS] = majjhantikaṃ samayaṃ + 2. Majjhantimaṃ samayaṃ- machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

471 [BJTS] = suvuṭṭhitaṃ + 3. Subuṭṭhitaṃ, - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

472 [BJTS] = paṇidhiyo + 4. Paṇidhitā - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

473 [BJTS] = labhatatthe + 5. Labhantatthe - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

474 [BJTS] = + *. * Tassuddānaṃ;-

Akusalañca sāvajjaṃ visamā sukhitā saha

Caturo khatā vandanā pubbeṇho nāma te dasāti - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

475 [BJTS] = khalopimukhā + 1. Kalobhimukhā- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

476 [BJTS] = ekālopiko vā + 2. Ekālopito -machasaṃ dvalopito -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

477 [BJTS] = khalopimukhā + 1. Kalobhimukhā- machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

478 [BJTS] = ekālopiko vā + 2. Ekālopito -machasaṃ dvalopito -machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

479 [BJTS] = + * . * Tassuddānaṃ:-

*satipaṭṭhānaṃ sammappadhānaṃ- iddhipādindriyena ca

Balaṃ bojjhaṅgo maggo ca - paṭipadāya yojayeti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

480 [BJTS] = + *. * Tassuddānaṃ:

Pāṇaṃ adinnamicchā ca musāvādī ca pisuṇā

Pharusā samphappalāpo ca abhijjhāvyāpāda diṭṭhi ca

Kammapathesu peyyālaṃ tikakena niyejayeti - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

481 [BJTS] = + *. * (Kammapathapeyyāle vīsati kammapathasuttāni daṭṭhabbāni.

Potthakesu akusala-kusalakammapathavasena ekato yojitāni daseva suttāni peyyālamukhehi

dissanti. Rāga peyyālamukhehi sattatyadhikasatasuttāni daṭṭhabbāni.)

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

482 [BJTS] = pabhassarā, + 1. Pabhassaro- sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

483 [BJTS] = Āsevabhāve manasi + 2. Āsevabhāvamanasā - sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

484 [BJTS] = sabbavatti tā. + 3. Sabbavatthitā- sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

485 [BJTS] = ciṇṇapaññattapañcamaṃ, + 4. Paṇṇattipañcamaṃ - sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

486 [BJTS] = sambudhā + 5. Sampadā - sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

487 [BJTS] = yañca saṃ + 1. Yañcassaṃ- sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

488 [BJTS] = paññācariyena + 2. Viññācariyena-sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

489 [BJTS] = nirayā + 3. Niraye-sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

490 [BJTS] = tiracchānayoniyā + 4. Tiracchānayoniyo - sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

491 [BJTS] = uṭṭhānaṃ + 5. Upaṭṭhānaṃ - sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

492 [BJTS] = indriyabalabojjhaṅgā,+ 6. Bojjhaṅgo sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

493 [BJTS] = Mahāputhuvipulañca + 7. Vepullañca -sabbattha

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

494 [BJTS] = hāsu + 8. Āsu-sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

495 [BJTS] = bhuttaparihīnaṃ + 9. Parihīnattā - sabbattha.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

496 [BJTS] = caraṇakaccānacorā + 1. [footnote missing]

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

497 [BJTS] = duttappapaccayañca. + * . * Galitabyañjanā pane'tā gāthā viranikkhittā

dissanti.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

498 [BJTS] = dūraparisacittako ca, + * . * Galitabyañjanā pane'tā gāthā viranikkhittā

dissanti.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

499 [BJTS] = Bhayalakkhaṇacintī + 1. 1. Cittā ca - sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

500 [BJTS] = Ñātako sārāṇīyo + 2. Ñāto sāraṇīyo bhikkhu - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

501 [BJTS] = devo + 3. Deva- sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

502 [BJTS] = Kāyasakkhi + 4. Samiddha-machasaṃ. Samiṭṭha- syā kaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

503 [BJTS] = arūko + 5. Vajirena ca - machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

504 [BJTS] = pupphabhāṇī + 6. Guthabhāṇi - machasaṃ

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

505 [BJTS] = Sammukhiṭṭhānatthakathāpavattanī + 7. Paresa vattanī - sīmu

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

506 [BJTS] = jiṇṇā + 8. Janā- sīmu janā brāhmaṇaññatarena -machasaṃ.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =

507 [BJTS] = + * . * Porāṇehi tāni tāni suttāni uddāna gāthāsu saññūḷhāni. Kiñcāpi tā

gāthāyo sugītā sunikkhittā. Tathāpi, etarahi viluttapāṭhā vikiṇṇapāṭhā dissanti. Teneva,

kammapathapeyyālādisupi āgatāni suttāni nābhisambhuṇāma. Atthikehi mantāya

upaññātabbāni.

[ChS]=

[PTS] =

[Thai] =

[Kambodian] =


Holder of rights
GRETIL project

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Pali Collection. Anguttaranikaya 1. Anguttaranikaya 1. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-D271-B