Dhatupathavilasini

Header

Data entry: Sri Lanka Tripitaka Project

Date of this version: 2025-05-28

Source:

  • .

Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen

Licence:

Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

Interpretive markup: none

Notes:

Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented below.



Dhatupathavilasini

Input by the Sri Lanka Tripitaka Project

[CPD Classification 5.5.1]
[SL Vol Dhātup] [\z Dhātup /] [\w I /]
[SL Page 001] [\x 1/]

Dhātupāṭha vilāsiniya.

Revisions:

  • 2025-04-02: TEI encoding by mass conversion
  • 2025-05-27: metadata structuring
  • 2025-05-28: Added several metadata fields.

Text

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.

1

Sammāsambuddha suriyo yo sambodho dayo dito

Jagu paṅkaja saṅghāte bodhayī paṇamāmi taṃ

2

Saddhammabhānu yo lokā lokaṃ katvāna dhī tamaṃ

Dhaṃsayī muninā sammā pātubhūto namāmi taṃ

3

Silagandhasamākiṇṇo buddho saddhammahāya yo

Saṃghatoyaruho pāṇa lī tosesi namāmi taṃ-

4

Natvā mama garuṃvāsi padumārāma nāmakaṃ

Pāḷiṃ nissāya kassā haṃ dhātupāṭhavilāsini-

5

Imaṃ hi ganthakaraṇaṃ satthāgamanaye rato

Mūkalaṃgamu saṅkhāte gāme sajjanakārite-

6

Suvisuddhārāmanāma vihāramhi nivāsako

Tasmiṃ padhāna thero si kataññŚ santavutti yo-

7

Guṇālaṅkāranāmo so thero theranvaye rato

Yāci maṃ abhigantvāna mitto me vaṅkamānaso

8

Buddho hessaṃ yadā loke niddeso haṃ tadā iti

Pāpuṇissa mahaṅkāraṃ ko vādo pani hantare-

[SL Page 003] [\x 3/]

Appaccayo paro hoti bhūvādi gaṇato sati

Suddhakattu kirayākhyāne sabbadhātuka nissitaṃ---

[SL Page 005] [\x 5/]

Payutto kattunā yoge ṭhito yevā ppadhāniye

Kirayaṃ sādheti etassa dīpakaṃ sāsane padaṃ-

Karaṇa vacanaṃ yeva yebhuyyena padissati

Ākhyāte kāritaṭṭhānaṃ sandhāya kathitaṃ idaṃ

Na nāme kārataṭṭhānaṃ bodhetā iti ādikaṃ-

Sunakhehipi khādāpenti iccādini padānitu

Āharitvāna dīpeyya payoga kusalo budho-yī

[SL Page 007] [\x 7/]

Kathito sacca saṅkhepe paccanta vacanena ve

Bhuyyate iti saddassa sambandho bhāvadīpano-

Niddesapāḷiyaṃ rūpaṃ vihoti vihavīyati

Iti dassanatovāpi paccattavacanaṃ thiraṃ-

Tathā dhajaggasuttante muninā hacca bhāsite

So pahīyissati iti pāḷidassanatopica-

Pāramitānu bhāvena mahesīnaṃ va dehato

Sanni nipphādanā neva sakkaṭādi vaco viya-

Paccatta dassaneneva purisattaya yojanaṃ

Ekavacanikañcāpi bahuvacanikampica

Kātabba miti no khantī parassapadaādike-

Bhāve kirayāpadaṃ nāma pāḷiyā atiduddasaṃ

Tasmā taggahaṇūpāyo vutto ettāvatā mayā-yī

[SL Page 008] [\x 8/]

Yaṃ tikālaṃ tipurisaṃ kirayāvāci tikārakaṃ

Attiliṅgaṃ dvivacanaṃ ta dākhyātanti vuccati-yī

[SL Page 009] [\x 9/]

Ākhyāta sāgara matha jjatani taraṅgaṃ

Dhātujjalaṃ vikaraṇa gama kālamīnaṃ

Lopā nubandha raya mattha vibhāgatīraṃ

Dhīrā taranti kavino puthu buddhi nāvā-yī

[SL Page 011] [\x 11/]

Cakkhakkhī nayanaṃ nettaṃ locanaṃ diṭṭhi dassanaṃ

Pekkhanaṃ acchi pamhantu pakhumanti pavuccati-yi.

[SL Page 017] [\x 17/]

"Pabbājito sakā raṭṭhā, aññaṃ janapadaṃ gato,

Mahantaṃ koṭṭhaṃ kayirātha, duruttānaṃ nivetave"-

[SL Page 022] [\x 22/]

Porāṇa metaṃ atula netaṃ ajjatanāmiva

Nindanti tuṇhi māsīnaṃ nindanti bahubhāṇinaṃ

Mitabhāṇinampi nindanti natthi loke anindito-

[SL Page 025] [\x 25/]

Nagaraṃ yathā paccantaṃ "guttaṃ" santarabāhiyaṃ

Evaṃ 'gopetha' attānaṃ, khaṇe ve mā upaccagā-

[SL Page 028] [\x 28/]

Dhiratthu taṃ visavantaṃ, yamahaṃ jīvita kāraṇā

Vantaṃ pacchā vamissāmi, mataṃ me jivitaṃ varaṃ-

[SL Page 041] [\x 41/]

Viluppateva puriso, yāvassa upakappati

Yadā caññe vilumpantī, so vilutto vilumpatī-

[SL Page 044] [\x 44/]

"Appamādo amatapadaṃ, pamādo maccuno padaṃ,

Appamattā na mīyanti, ye pamattā yathāmatā"

[SL Page 062] [\x 62/]

1

Ñāṇavimala tissākhyo, yo mahāsaṃgha nāyako

Marammavaṃsaṃ ādoca, dīpe saṇṭhāpayī idha-

2

Tassa padhāna sissosi, pāḷi yaṭṭhakathā vidū

Dhammadhāra samaññāto, yo mahā saṃghasāmiko-

3

Yo tassa mukhyasiṃssā si, dhamme sattheva kovido

Ñāṇānanda mahāthero, khe mā viya supākaṭo-

4

Vimalasāra tissākhyo, mahāsaṃsādhipo kavi

Sissosi dutiyo tassa, pariyatti visārado- 5

Padumārāma nāmo me, ācero therapuṅgavo

Tatiyo tassa sisso si sikkhāgārava saññèto-

6

Saṃghādhipoca vimala, sārākhyo therakuñjaro

Padumārāma vikhyāta, mahāthero cime duve-

7

Dhammādhāra mahāsaṃgha, sāminoca upantike

Ñāṇānanda mahāthera, ssantikeva samuggahuṃ-

[SL Page 063] [\x 63/]

8

Tesu kho padumārāma mahāthero avaṃ mamaṃ

Sikkhayi sadda sattheca, pāḷiyaṭṭhakathāsu ca-

9

Tasmiṃ divaṅgate pacchā, chando vyākaraṇādikaṃ

Vimalasāra mahāthera, ssantikeca samuggahiṃ-

10

Tassa kho padumārāma mahātherassa dhīmato

Sissena ñāṇatilaka therena saṃsasāminā-

11

Buddhassa parinibbāṇa vīsahasse catussate

Sa sattatyādhike vasse jeṭṭhamāse manorame-

12

Aṭṭhamiyaṃ kāḷapakkhe, katāyaṃ matisūdanī

Dhātupāṭhattha bodhāya dhātupāṭha vilāsinī-

13

Ādi muddāpanaṃ assā, guṇālaṅkāra nāmino

Onojitaṃ, mamāyattaṃ tatopari tapassino-

14

Sisso mayhaṃ gunānando unākuruva gāmajo

Mamu patthamhito āsi, gaṇṭhiṭṭhānesanādito 15

Bastyaṃ samaññako rājā, macco mama pitā ahu

Ontīnyā vī sanāmā me mātā senāpatānyanu--

16

Ācerā ceva pācerā, janako jananīva me

Devā cetyaṅgino sabbe, nenapappontu nibbutinti-

Dhātupāṭhavilāsiniya samāptayi.

-------------------


Holder of rights
GRETIL project

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Pali Collection. Dhatupathavilasini. Dhatupathavilasini. GRETIL. GRETIL project. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-D24A-8