Ādyanātha: Anuttaraprakāśapañcāśikā

Ādyanātha: Anuttaraprakāśapañcāśikā

oṃ namo 'nuttaraprakāśaśaṅkarāya

akṛtrimāhamāmarśaprakāśaikaghanaḥ śivaḥ
śaktyā vimarśavapuṣā svātmano 'nanyarūpayā // Aprp_1

śivādikṣitiparyantaṃ viśvaṃ vapur udañcayan
pañcakṛtyamahānāṭyarasikaḥ krīḍati prabhuḥ // Aprp_2

pṛthagartham arthavattā viśvaviśvaśarīrayoḥ
na viśvaviśvavapuṣor bhinnatā kāpi tāttvikī // Aprp_3

bhede sattāsphurattābhyāṃ bhinnaṃ kiṃ tu jagad bhavet
sattāsphurattāsaṃbandhāt sattā-bhānaṃ ca tan na cet // Aprp_4

asataḥ kiṃ satas tābhyāṃ saṃbandhaḥ so 'yam iṣyate
svarūpalābhasulabhaḥ saṃbandho na hy avastunaḥ // Aprp_5

na labdharūpasaṃbandhe tābhyāṃ kiṃ cid upekṣyate
upekṣāyām avasthānaṃ na syād etasya kiṃ cana // Aprp_6

svabhāvataḥ sphurattā ca sattā ca na vināśinī
vināśānabhupagame jaḍatāpi nivartate // Aprp_7

tato gatyantarābhāvāc cid eva pariśiṣyate
sataś cidaikyaṃ prakṛtaṃ kadā cin na nivartate // Aprp_8

prakāśe 'nanyato bhāvaḥ svātantryollāsakevalaḥ
parichinnātmikā śaktiḥ śambhor viśvātiśāyinaḥ // Aprp_9

yat prakāśātmakaṃ sarvaṃ tamaḥkevalatāṃ gatam
yac ca kiṃ cij jagad etat prakāśād atiricyate // Aprp_10

vimṛśyasaraṇīṃ prāptam ity eṣā tāttvikī matiḥ
avabhāsaikatānānāṃ matir ekātra sākṣiṇī // Aprp_11

kiṃ pramāṇāir varākais taiś cidānuprāṇitātmabhiḥ
na hi vaikartanaṃ jyotir dīpālokam apekṣate // Aprp_12

śaktipātapavitre 'smin dhītattve ca parīkṣyatām
ādarśavimalābhoge na tu sarvaṃ prakāśate // Aprp_13

itthaṃ cidātmakaṃ sarvaṃ ṣaṭtriṃśadbhedatattvataḥ
ādau śuddhātmakaṃ tattvaṃ pañcadhā-tamasaḥ param // Aprp_14

śivaḥ śaktiś ca sādākhyam īśo vidyeti bhidyate
akṣādiśāntavarṇātmāniramāyi śivena tu // Aprp_15

kalāvidyārāgakālaniyatir bandha ucyate
māyāpūrvo vakārādikṣakārāntākṣarātmakaḥ // Aprp_16

pumāñ śaktir mano buddhir ahaṃkārādipañcakam
śrotrādipañcakaṃ tādi ṭādi vāgādipañcakam // Aprp_17

tanmātrapañcakaṃ cādi kādi vyomādipañcakam
sisṛkṣoḥ prathamaspandaḥ śivatattvaṃ vibhoḥ smṛtam // Aprp_18

icchaiva sāparimlānā śaktitattvam udañcayan
svecchayā-sūcitaṃ viśvam ācchādyāhantayā sthitam // Aprp_19

sa eva tattvaṃ sādākhyaṃ sarvānugrahaṇodyatam
sa eveśvaratattvaṃ syāt paśyan viśvam idantayā // Aprp_20

idantāhantayor aikyam iti vidyā nigadyate
svāṅgakalpeṣu bhāveṣu māyātattvaṃ vibhedadhīḥ // Aprp_21

māyāgṛhītasaṃkocaḥ śivaḥ puṃtattvam ucyate
ayam eva hi saṃsārī jīvo bhoktaiva dṛśyate // Aprp_22

jñatvakartṛtvapūrṇatvanityatvānyasya śaktayaḥ
tatsaṃkocāt saṃkucitaḥ kalādyātmatayā mataḥ // Aprp_23

māyātmakaṃ kalā nāma kiṃcitkartṛtvakāraṇam
kālaḥ paricchedakaro niyatiś cedam eva me // Aprp_24

kartavyaṃ nānyad ity eṣā vyavasthā yantraṇākṛitiḥ
prakṛtir guṇasāmyaṃ syād ahaṃkārādijanmabhūḥ // Aprp_25

ahaṃ mamedam ity etad buddhihetur ahaṃkṛtiḥ
buddhir adhyavasāyasya kāraṇaṃ niścayātmanaḥ // Aprp_26

saṃkalpasya vikalpasya bījaṃ mana udīryate
vacanādeś ca śabdāder vāgādiśravaṇādikam // Aprp_27

kāraṇaṃ śravaṇādīnāṃ grāhyaṃ tanmātrapañcakam
ākāśādyavakāśādikāraṇaṃ bhūtapañcakam // Aprp_28

parāparāśaktimaye śuddhe vidyādipañcakam
tadanyad aparāśaktir ity etat tattvam īritam // Aprp_29

iyaṃ devī parā śaktiḥ śuddhāśuddhādhvagarbhiṇī
pṛthivyādīni tattvāni yadā-līnāni kāraṇe // Aprp_30

tadā kāraṇamātrāṇi bahir udvamate vibhuḥ
anuttarecche unmeṣe ānandeśanam ūnatā(?) // Aprp_31

kriyecchājñānaśaktīnāṃ sattā ṣaṭ . . . . .*
iccheśanāntarārūḍhā sphuṭāsphuṭajaganmayī // Aprp_32

*COMM.: anuttaretyāditripadyeṣv arthāsaṃgatyā pāṭhāśuddhiḥ pratibhāti

catvāraḥ parato varṇāḥ ṣaṇḍātmānaḥ pracoditāḥ
anuttarānandaśāktis trikoṇād vṛttiyogataḥ // Aprp_33

tathaivoneṣayogena kriyāśakteḥ sphuṭaṃ vapuḥ
uktaṃ triśaktisaṃghaṭṭāt triśūlaṃ dvaitaghasmaram // Aprp_34

parasparavirodhe tu kāryeṣu pravirohati
na kathaṃcid upādeyam āsāṃ rūpam idaṃ bhavet // Aprp_35

bindur vedyasya saṃskāro vimarśaḥ sarga ity asau
kalāṣoḍaśakākārā śaktir vijayate parā // Aprp_36

tithayaḥ pratipatpūrvāḥ pañcadaśeti māyayā
sūryācandramasau svāntaścarantau sthitihetave // Aprp_37

yathā-vimarśavapuṣaḥ sargasyādyāḥ kalāḥ smṛtāḥ
dvidheyaṃ mātṛkā devī bījayonyātmanā sthitā // Aprp_38

nityapravṛttaśṛṅgāṭavapurviśvasya janmabhūḥ
hṛdayaṃ bījam etasyāṃ sāraṃ yat tat paraṃ mahaḥ // Aprp_39

vaṭabīje yathā vṛkṣas tathātra nihitaṃ jagat
vicāryamāṇe naivedaṃ kāraṇād atiricyate // Aprp_40

mṛdādeḥ kalaśādīnāṃ tattvaṃ nānyan nirūpaṇe
ity āhus tattvavādinyaḥ śrutīnām antimā giraḥ // Aprp_41

idaṃ sarvaṃ sad evāsīd agre iti viniścayāt
sattāvācini bīje 'smin bhāti māyā tv idaṃ jagat // Aprp_42

viluptapratyayākāram etat sa pariśiṣyate
tato jñānakriyāsāravidyeśvarasadāśivāḥ // Aprp_43

śaktitriśūle līyante caturdaśakalātmani
ūrdhvādhaḥ sṛṣṭivapuṣi sarvaṃ līnam ataḥ [param] // Aprp_44

itthaṃ parasyāṃ saṃvittau sarvaṃ saṃkucitaṃ kramāt
athavā manasātīte yatra kvāpi nirañjane // Aprp_45

ṣaṭtriṃśattattvalaharīkalahātītagocare
viśvātmani mahāmantre svabhāve sā vilīyate // Aprp_46

kṛtaś cainmathite dhāmni dīpte kenāpi hetunā
sarvaṃ havir idaṃ juhvan na dāridryeṇa pīḍyate // Aprp_47

pañcapañcātmakaṃ viśvaṃ pañcaspandavijṛmbhitam
saṃkocayatparāmarśāt sāmānyaspandakevalam // Aprp_48

ahami pralayaṃ kurvann idamaḥ pratiyoginaḥ
parākramaparo bhuṅkte svabhāvam aśivāpaham // Aprp_49

iti ṣaḍadhikatriṃśadbhedaprasaktajagattanuḥ prasarati mahāśaktyullekhavicitramahāpaṭī
jayati bahuśaḥ spandākārā parā cid anuttarā vimṛśata janāḥ kiṃ no svabhāvavijṛmbhitam // Aprp_50

iti śrīmadādyanāthaviracitā anuttaraprakāśapañcāśikā samāptā

seyaṃ kāśmīrabhūpālasaṃśritena prakāśitā
satā mukundarāmeṇa sanmude 'stu śive 'rpitā // Aprp_*1